Koutou Taupau Te Tokalelei ʼi Tokotou Loto Fale

1. Koteā te ʼu meʼa ʼaē ʼe feala ke tupu ai te mavetevete ʼo te ʼu famili?

ʼE FIAFIA te loto fale ʼaē ʼe maʼu ai te ʼofa, te lotomahino, pea mo te tokalelei. ʼE mātou fakaʼamu ke feiā mo tokotou loto fale. Kae meʼa fakaʼofaʼofa foki, heʼe tokolahi te ʼu famili ʼe mole feiā tonatou maʼuli pea ʼe nātou mavetevete. Koteā ʼaē ʼe tupu ai te mavetevete ʼo te ʼu loto fale? ʼI te kapite ʼaenī, ʼe tou talanoa anai ki te ʼu tupuʼaga e tolu. ʼI ʼihi famili, ʼe mole nātou lotu tahi. ʼI te tahi ʼu famili, ko te fānau ʼe mole lagi nātou tāmai tahi peʼe faʼe tahi. Pea ʼi te tahi ʼu famili, ʼe lagi nātou mavetevete ʼuhi ko te faigataʼa ʼo te maʼu ʼo te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga ki te maʼuli, peʼe ko te holi ʼaē ke lahi tanatou maʼu koloā. Ko te ʼu meʼa ʼaē ʼe lagi tupu ai te mavetevete ʼo he famili, ʼe mole lagi hoko ia ʼi he tahi age famili. He koʼe ʼe nā kehekehe?

2. Ko ʼihi ʼe nātou kumi tokoni kia ai ʼo ʼuhiga mo te maʼuli faka famili, kae kofea ʼaē ʼe maʼu ai te ʼu tokoni lelei?

² ʼUluaki, ʼe lagi tupu te faʼahi ʼaia ʼuhi ko te ʼu manatu ʼaē ʼe koutou maʼu. Kapau ʼe koutou faiga moʼoni ke koutou mahino ki te manatu ʼa he tahi, pea ʼe feala ai hakotou ʼiloʼi peʼe feafeaʼi te taupau ʼo te logo tahi ʼo te loto fale. Lua, ʼe lagi tupu te mavetevete ʼo tokotou famili ʼuhi ko te ʼu tokoni ʼaē ʼe koutou mulimuli kiai. Tokolahi te hahaʼi ʼe nātou mulimuli ki te ʼu tokoni ʼo tonatou ʼu kaugā gāue, ʼo tonatou vāhaʼa fale, ʼo te ʼu hahaʼi tā sulunale, peʼe ko ʼihi hahaʼi. Kae ko ʼihi, kua nātou maʼu te meʼa ʼaē ʼe ʼui e te Folafola ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo tonatou ʼaluʼaga, pea kua nātou fakaʼaoga te ʼu meʼa ʼaē ʼe nātou ako. ʼE tokoni feafeaʼi te faʼahi ʼaia ki he famili ke ina taupau te tokalelei ʼo te loto fale?—2 Timoteo 3:16, 17.

KAPAU ʼE MOLE TAUHI TE TAGATA ʼOHOANA KIA SEHOVA

3. (a) Koteā te tokoni ʼaē ʼe foaki mai e te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te ʼohoana mo he tahi ʼe mole lotu tahi mo tatou? (b) Koteā te ʼu pelesepeto tāfito ʼaē ʼe tonu ke tou muliʼi mo kapau ko he tahi ʼi te taumatuʼa ʼe mole tauhi kia Sehova?

³ ʼE fakatotonu mai e te Tohi-Tapu ke ʼaua naʼa tou ʼohoana mo he tahi ʼe mole lotu tahi mo tatou. (Teutalonome 7:3, 4; 1 Kolonito 7:39) Neʼe lagi koutou ako te moʼoni ʼo te Tohi-Tapu ka kua koutou ʼosi ʼohoana, pea ʼe mole fia ako tokotou ʼohoana. Koteā te meʼa ʼaē ka koutou fai? Ko te ʼaluʼaga ʼaia ʼe mole ina fetogi te fakapapau ʼaē neʼe koutou fai ʼi takotou ʼohoana. (1 Kolonito 7:10) ʼE fakahā lelei mai e te Tohi-Tapu ʼe mole tonu ke veteki te ʼu noʼo ʼo te ʼohoana, pea ʼe ina fakaloto mālohiʼi te hahaʼi ʼohoana ke nātou fakatokatoka tonatou ʼu fihifihia kae ke ʼaua naʼa nātou tuku feiāʼi. (Efesi 5:28-31; Tito 2:4, 5) Kae ʼe feafeaʼi anai mo kapau ʼe fakafeagai ʼaupito tokotou ʼohoana, ke ʼaua naʼa koutou mulimuli ki te lotu ʼaē ʼe akoʼi mai e te Tohi-Tapu? ʼE lagi nātou faiga anai ke nātou tāʼofi koutou ke mole koutou ʼolo ki te ʼu fono ʼo te kokelekasio, peʼe lagi nātou ʼui atu ʼe mole nātou loto ke koutou ʼolo ʼi te ʼu ʼapi, ʼo palalau ʼo ʼuhiga mo te lotu. Koteā anai te meʼa ʼaē ka koutou fai?

4. Koteā te meʼa ʼaē ʼe feala ke fai e he fafine ke tokoni ki tona ʼohoana ʼaē ʼe mole tauhi kia Sehova?

⁴ Koutou fai te fehuʼi ʼaenī: ‘He koʼe koa ʼe feiā toku ʼohoana?’ (Tāʼaga Lea 16:20, 23) Kapau ʼe mole mahino lelei ki te meʼa ʼaē ʼe koutou fai, pea ʼe lagi tuʼania anai ʼo ʼuhiga mo koutou. Peʼe lagi mulimuli ki te ʼu fakaneke ʼo tona ʼu kāiga, koteʼuhi ʼe mole kei koutou kau ki he ʼu agaʼi fenua ʼe maʼuhiga kia nātou. Neʼe ʼui fēnei e te tagata ʼohoana: “Ko taku nofo tokotahi ʼi fale, neʼe hage kia ʼau kua līʼakina ʼau.” Neʼe manatu e te tagata ʼaia kua faʼao tona ʼohoana e te lotu. Kae neʼe mole ina fia fakahā te meʼa ʼaia ki tona ʼohoana ʼuhi ko tona fialahi. ʼE lagi tonu anai ke koutou fakahā age kia ia ʼe kei koutou ʼofa mālohi ia ia, tatau aipe peʼe koutou ʼofa kia Sehova ʼi te temi nei. Koutou fakaʼaogaʼi hokotou temi ke koutou nonofo mo ia.

5. Koteā te fakafuafua lelei ʼaē ʼe tonu ke maʼu e te fafine ʼohoana mo kapau ʼe mole nā lotu tahi mo tona ʼohoana?

⁵ Kae ʼe tonu ke koutou tokagaʼi te tahi meʼa ʼe maʼuhiga ʼaupito mo kapau ʼe koutou fia fai he fakatuʼutuʼu fakapotopoto ʼi te ʼaluʼaga ʼaia. Koʼeni te fakaloto mālohi ʼaē ʼe fai e te Folafola ʼa te ʼAtua ki te ʼu fafine ʼohoana: “Koutou fakalogo ki tokotou ʼu ʼohoana, heʼe lelei te faʼahi ʼaia ʼi te ʼAliki.” (Kolose 3:18) Koia, ko te vaega ʼaenī ʼe ina fakatokagaʼi koutou ke ʼaua naʼa koutou fia faʼifaʼitaliha. Pea tahi ʼaē meʼa, ʼi tana ʼui ʼaē “heʼe lelei te faʼahi ʼaia ʼi te ʼAliki,” ʼe fakahā e te vaega ʼaia ko te fakalogo ki tona ʼohoana, ʼe ʼalutahi mo tana fakalogo ki te ʼAliki. ʼE tonu ke fakafuafua lelei e te fafine te ʼu meʼa ʼaē ʼe ina fai.

6. Koteā te ʼu pelesepeto ʼe tonu ke manatuʼi e he fafine Kilisitiano?

⁶ Ki he Kilisitiano, ko te kau ʼaē ki te ʼu fono ʼo te kokelekasio pea mo tana faka mafola ki te hahaʼi tana tui ki te Tohi-Tapu, ʼe ko he ʼu faʼahi maʼuhiga ʼo te tauhi moʼoni pea ʼe mole tonu ke ina meʼa noaʼi. (Loma 10:9, 10, 14; Hepeleo 10:24, 25) Koteā anai te meʼa ʼaē ka koutou fai, mo kapau ʼe fakatotonu atu e he tahi ke tuku takotou mulimuli ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe fakamaʼua atu e te ʼAtua? Neʼe ʼui fēnei e te kau ʼapositolo ʼa Sesu Kilisito: “ ʼE tonu ke mātou fakalogo ki te ʼAtua, ʼi tona ʼuhiga pule, ʼi hamatou fakalogo ki te tagata.” (Gāue 5:29) Neʼe fakahā e tanatou faʼifaʼitaki te meʼa ʼaē ʼe tonu ke kita fai ʼi te ʼu ʼaluʼaga kehekehe ʼo te maʼuli. Ko tokotou ʼofa ʼaē kia Sehova ʼe ina uga anai koa koutou ke koutou fai kia te ia te tauhi ʼāteaina ʼaē ʼe tau mo ia? Tahi ʼaē meʼa, ko tokotou ʼofa pea mo takotou fakaʼapaʼapa ki tokotou ʼohoana, ʼe ina uga anai koa koutou ke koutou tauhi ʼaē kia Sehova ʼi hona ʼaluʼaga ʼe mole lotomamahi ai anai tokotou ʼohoana?—Mateo 4:10; 1 Soane 5:3.

7. Koteā ʼaē ʼe tonu ke fakatotonu e he tuagaʼane ke ina fai?

⁷ Neʼe ʼui e Sesu ʼe mole feala anai ke hoko tuʼumaʼu te ʼaluʼaga ʼaia. Neʼe ina fakatokagaʼi ki tana kau tisipulo, ʼuhi ko te fakafeagai ʼa te hahaʼi ki te lotu moʼoni, ko nātou ʼaē ʼe tui ki te ʼAtua ʼe hage ʼe vaheʼi nātou e he heletā mai tonatou famili. (Mateo 10:34-36) Neʼe hoko te meʼa ʼaia ki te fafine ʼi Saponia. Neʼe fakafeagai tona ʼohoana kia ia lolotoga taʼu e 11. Neʼe gaohi koviʼi ia ia e tona ʼohoana pea ina lokaʼi mo te matapā ke nofo ʼi tuʼa. Kae neʼe ina kātakiʼi te faʼahi ʼaia. Neʼe tokoni age kia ia tona ʼu kaumeʼa ʼi te kokelekasio faka Kilisitiano. Neʼe faikole tuʼumaʼu pea neʼe fakaloto mālohiʼi ia ia e te vaega ʼo 1 Petelo 2:20. Neʼe ʼiloʼi papau e te tuagaʼane ʼaia, kapau ʼe nofo agatonu, pea ʼe ʼi ai he ʼaho ʼe fakatahi ai anai tona ʼohoana mo ia ʼi te tauhi kia Sehova. Pea neʼe hoko te meʼa ʼaia.

8, 9. Koteā te aga ʼaē ʼe tonu ke fai e he fafine ʼohoana ke mole hoko he ʼu fihifihia mo tona ʼohoana?

⁸ ʼE lahi te ʼu meʼa ʼe feala ke koutou fai moʼo fetogi te aga ʼaē ʼe fai e tokotou ʼohoana kia koutou. Ohage la, kapau ʼe fakafeagai tokotou ʼohoana ki takotou lotu, pea ʼaua naʼa koutou fai he tahi ʼu meʼa ke tupu ai hana meo. Koutou taupau tokotou ʼapi ke maʼa. Koutou teuteu lelei pea ke koutou maʼa. Koutou fakahā ki tokotou ʼohoana ʼe koutou ʼofa ki ai pea mo koutou loto fakafetaʼi ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe ina fai, koutou lagolago ki ai. Koutou fakahā ʼaki takotou aga ʼe koutou faka ʼuhiga ia ia ʼe ko hokotou pule. ʼAua naʼa koutou liufaki te kovi ʼaki te kovi, mo kapau ʼe hage kia koutou neʼe ina fai atu he aga ʼe kovi. (1 Petelo 2:21, 23) Koutou manatuʼi ʼe tou agahala fuli, pea kapau ʼe koutou kē, pea ʼe tonu ke koutou ʼuluaki faifakalelei ʼaki he agavaivai.—Efesi 4:26.

⁹ ʼAua naʼa koutou fakaʼaogaʼi te ʼu fono moʼo takuʼaki te tuai ʼo te gaohi ʼo te meʼa kai. Tahi ʼaē meʼa, ʼe lelei ke koutou kau ki te fai faka mafola ʼi te ʼu temi ʼaē ʼe mole nofo ai tokotou ʼohoana ʼi fale. ʼE ko he aga fakapotopoto ki he tuagaʼane ke mole fai faka mafola ki tona ʼohoana mo kapau ʼe mole ko tona lakaga tonu ʼaia. Kae ʼe mulimuli anai ki te tokoni ʼaenī ʼa te ʼapositolo ko Petelo: “Ko koutou fafine, koutou fakalogo ki ʼokotou ʼohoana totonu, koteʼuhi, kapau ʼe ʼi ai niʼihi ʼe mole fakalogo ki te folafola, pea ʼe nātou tafoki mai ʼuhi ko te aga ʼo tonatou ʼu ʼohoana, ka heʼeki fai he palalau, he neʼe nātou sio mata ki takotou aga ʼaē ʼe maʼa ʼo fakatahi mo te fakaʼapaʼapa ʼe lahi ʼaupito.” (1 Petelo 3:1, 2) ʼE faiga mālohi e te ʼu fafine ʼohoana Kilisitiano ke nātou fakahā te ʼu fua ʼo te laumālie ʼo te ʼAtua.—Kalate 5:22, 23.

KAPAU KO TE FAFINE ʼOHOANA ʼE MOLE TAUHI KIA SEHOVA

10. ʼE feafeaʼi anai te aga ʼa he tēhina ki tona ʼohoana ʼaē ʼe mole tauhi kia Sehova?

¹⁰ ʼE feafeaʼi anai mo kapau ko te tagata ʼohoana ʼe tauhi kia Sehova, ka mole ko tona ʼohoana? ʼE foaki mai e te Tohi-Tapu te takitaki ki te ʼu ʼaluʼaga ʼaia. ʼE ina ʼui fēnei: “Kapau ko he tēhina ʼe ʼi ai hona ʼohoana ʼe mole tui kae ʼe lotolelei ke nofo mo ia, ke ʼaua naʼa mavete mo ia.” (1 Kolonito 7:12) ʼE ina toe fakatotonu fēnei foki ki te kau tagata ʼohoana: “Koutou haga ʼofa ki tokotou ʼu ʼohoana.”—Kolose 3:19.

11. ʼE lava fakahā feafeaʼi e te tagata ʼohoana he fakasiosio tonu pea mo fakahoko lelei tona ʼuhiga pule, mo kapau ʼe mole tauhi tona ʼohoana kia Sehova?

¹¹ Kapau ʼe mole koutou lotu tahi mo tokotou ʼohoana, pea koutou tokaga lelei ke koutou fakaʼapaʼapa kia ia pea mo koutou tokagaʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe ina logoʼi ʼi tona loto. ʼE feala kia ia ke tauhi ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe tui kiai, tatau aipe peʼe mole koutou tali te ʼu meʼa ʼaia. ʼI takotou ʼuluaki palalau age ki takotou lotu, ʼaua naʼa koutou manatu ʼe ina līaki atu aipe te ʼu meʼa ʼaē kua fualoa tana tui kiai, ke mulimuli ki te lotu foʼou ʼaia. ʼAua naʼa koutou ʼui fakahagatonu age ʼe hala te ʼu meʼa ʼaē kua fualoa tana tauhi kiai mo tona famili, kae ke koutou palapalalau māmālie mo ia ʼaki te Tohi-Tapu. Kapau ʼe lahi te temi ʼaē ʼe koutou fakaʼaogaʼi ki te ʼu gāue ʼo te kokelekasio, pea ʼe lagi manatu anai ia ia ʼe koutou līaki ia ia. ʼE lagi hage ʼe fakafeagai ki takotou ʼu faiga ʼaē ke koutou tauhi kia Sehova, kae ʼi tona fakahagatonu ʼe ina kole atu pe ke lahi te temi ʼaē ʼe koutou fakaʼaogaʼi kia ia. Koutou faʼa kātaki. ʼAki te temi, ko takotou tokaga ʼofa ‘aē ’kia ia, ʼe tokoni anai ki ai ke ina tali te moʼoni.—Kolose 3:12-14; 1 Petelo 3:8, 9.

TE AKOʼI ʼO TE FĀNAU

12. Tatau aipe peʼe mole lotu tahi he taumatuʼa, kae koteā te ʼu pelesepeto faka Tohi-Tapu ʼaē ʼe tonu ke mulimuli kiai te tāmai ʼo ʼuhiga mo te akoʼi ʼo te fānau?

¹² ʼI he loto fale ʼe mole lotu tahi ai te taumatuʼa, ʼe faigataʼa ai te akoʼi ʼo te fānau ʼo ʼuhiga mo te lotu. ʼE tonu ke fakaʼaogaʼi feafeaʼi te ʼu pelesepeto ʼo te Tohi-Tapu? ʼE ʼui e te Tohi-Tapu, ʼe ko te tāmai ʼaē ʼe ʼuluaki fakamaʼua ki ai ke ina akoʼi te fānau, kae ʼe toe maʼuhiga foki mo te gāue ʼa te faʼe ʼi te faʼahi ʼaia. (Tāʼaga Lea 1:8; vakaʼi ia Senesi 18:19; Teutalonome 11:18, 19.) Tatau aipe peʼe mole ina tali te ʼuhiga pule ʼo Kilisito, kae ʼe ko te tāmai ʼaē ʼe pule ki te famili.

13, 14. Koteā ʼaē ʼe feala ke fai e te fafine, mo kapau ʼe tapuʼi e te tagata ke ina ʼave tanā fānau ki te ʼu fono peʼe ke nātou ako te Tohi-Tapu?

¹³ Ko ʼihi tāmai ʼaē ʼe mole tui kia Sehova, ʼe mole nātou fakafisi ke akoʼi e te faʼe tanā fānau ke mulimuli ki tana lotu, kae ko ʼihi ʼe mole nātou loto kiai. ʼE feafeaʼi anai mo kapau ʼe mole tali e tokotou ʼohoana ke koutou ʼave te fānau ki te ʼu fono ʼo te kokelekasio, peʼe ina tapuʼi atu ke ʼaua naʼa koutou fai tanatou ako Tohi-Tapu ʼi fale? ʼI te ʼu lakaga ʼaia, ʼe tonu ke koutou fakafuafua lelei tokotou ʼu maʼua ʼaē kia Sehova ʼAtua, mo takotou fakalogo ki tokotou ʼohoana, pea mo tokotou maʼua ki takotou ʼu fānau ʼaē ʼe koutou ʼoʼofa ai. ʼE lava feafeaʼi ke koutou fakaʼaluʼalu lelei te ʼu meʼa ʼaia?

¹⁴ ʼE mahino papau ia ʼe koutou faikole anai ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia. (Filipe 4:6, 7; 1 Soane 5:14) Kae ʼe ko koutou tokotahi pe ʼaē ʼe tonu ke koutou fai te puleʼaki fakamuli ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼaē ka koutou fai anai. Kapau ʼe koutou fai fakaʼeteʼete te faʼahi ʼaia, ʼo koutou fakamahino lelei ki tokotou ʼohoana ʼe mole koutou fakafihiʼi tona ʼuhiga pule, pea ʼaki te temi ʼe fakasiʼisiʼi anai tana fakafeagai. Tatau aipe peʼe tapuʼi atu e tokotou ʼohoana ke mole koutou ʼave te ʼu fānau ki te ʼu fono, peʼe ina tapuʼi atu ke mole koutou fai tanatou ako Tohi-Tapu, kae ʼe kei feala pe ke koutou akoʼi nātou. ʼI takotou ʼu fai palalau ʼi te ʼaho fuli pea mo takotou faʼifaʼitaki ʼaē ʼe lelei, koutou faiga ke koutou akoʼi nātou ke nātou ʼoʼofa kia Sehova, ke nātou tui ki tana Folafola, mo nātou fakaʼapaʼapa ki te ʼu mātuʼa—ʼo kau kiai mo tanatou tāmai—ke nātou ʼofa ki te hahaʼi, pea ke nātou leleiʼia te gāue. ʼAki te temi, ʼe lagi tokagaʼi anai e te tāmai te ʼu fua lelei ʼo te ako ʼaia, pea ʼe mahino anai kia ia te maʼuhiga ʼo takotou ʼu faiga.—Tāʼaga Lea 23:24.

15. Koteā te maʼua ʼo he tēhina ʼo ʼuhiga mo te akoʼi ʼo tana fānau?

¹⁵ Kapau ko te tagata ʼohoana ʼaē ʼe tui kia Sehova, kae mole ko ia fafine, pea ʼe tonu ke ina fakahoko tona maʼua ʼaē ke ina akoʼi tanā fānau “ke nātou maʼu te akonaki pea mo te manatu ʼa Sehova.” (Efesi 6:4) ʼI tana fai te faʼahi ʼaia, ʼe tonu anai ke agalelei, mo ʼofa, pea mo fakapotopoto ki tona ʼohoana.

KAPAU ʼE MOLE KOUTOU LOTU TAHI MO TAKOTOU ʼU MĀTUʼA

16, 17. Koteā te ʼu pelesepeto faka Tohi-Tapu ʼaē ʼe tonu ke manatuʼi e te fānau mo kapau ʼe mole nātou lotu tahi mo tanatou ʼu mātuʼa?

¹⁶ ʼE ko he meʼa ʼe tautau hoko, te mole lotu tahi ʼa te fānau mo tanatou ʼu mātuʼa. ʼE feiā koa mo koutou? Kapau koia, pea ʼe foaki atu e te Tohi-Tapu te ʼu tokoni.

¹⁷ ʼE ʼui fēnei e te Folafola ʼa te ʼAtua: “Koutou fakalogo ki takotou ʼu mātuʼa ʼo fakatahi mo te ʼAliki, heʼe totonu te meʼa ʼaia: ‘Faka maʼuhiga tau tāmai pea mo tau faʼe.’ ” (Efesi 6:1, 2) Ko tona faka ʼuhiga ke koutou fakaʼapaʼapa fakalelei ki takotou ʼu mātuʼa. Kae kapau ʼe maʼuhiga te fakalogo ki te ʼu mātuʼa, pea ʼe toe maʼuhiga foki ke koutou tokagaʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe tala atu e te ʼAtua moʼoni. Kapau kua feala ki te tamasiʼi ke ina fai he ʼu tonu ʼo ʼuhiga mo tona maʼuli, pea ʼe ko ia anai ʼaē ka hala, mo kapau ʼe kovi te ʼu tonu ʼaē ʼe ina fai. ʼE moʼoni te faʼahi ʼaia ʼo ʼuhiga mo te ʼu lao fakatagata, kae ʼe toe moʼoni tāfito ʼo ʼuhiga mo te lao fakaʼatua. ʼE ʼui fēnei e te Tohi-Tapu: “ ʼE tou tahi fakatonuhia anai ia kita totonu ia muʼa ʼo te ʼAtua.”—Loma 14:12.

18, 19. Kapau ʼe mole lotu tahi te fānau mo tanatou ʼu mātuʼa, pea koteā ʼaē ʼe feala ke nātou fai moʼo tokoni ki tanatou ʼu mātuʼa ke nātou mahino ki tanatou lotu?

¹⁸ Kapau ʼe hoko he ʼu fetogi ʼi tokotou maʼuli ʼuhi ko takotou lotu, pea ʼe lelei anai hakotou faiga ke koutou mahino ki te manatu ʼo takotou ʼu mātuʼa. ʼE nātou fiafia anai mo kapau, ʼaki takotou ako te ʼu pelesepeto ʼo te Tohi-Tapu pea mo takotou maʼuliʼi te ʼu pelesepeto ʼaia, ʼe toe lahi age takotou fakaʼapaʼapa ʼaē kia nātou, mo takotou fakalogo, pea mo koutou fai te ʼu meʼa ʼaē ʼe nātou kole atu ke koutou fai. Kae kapau ʼi takotou lotu foʼou, ʼe koutou fakafisi ki te ʼu akonaki pea mo te ʼu agaʼi fenua ʼaē ʼe nātou leleiʼia, ʼe lagi nātou manatu anai ʼe koutou līaki te tofiʼa ʼaē neʼe nātou faiga ke nātou foaki atu. ʼE lagi nātou toe tuʼania foki ʼo ʼuhiga mo koutou, mo kapau ʼe koutou fai he meʼa ʼe mole faʼa leleiʼia e te hahaʼi, peʼe kapau ʼe fetogi e takotou lotu takotou faiga ʼaē ke koutou kumi te ʼu meʼa ʼaē ʼe nātou manatu ʼe feala anai ke tokoni kia koutou ke koutou maʼu koloā. Ko te tahi fihifihia ʼe ko tonatou fialahi. ʼE lagi nātou manatu ʼe koutou ʼui age kia nātou ʼe koutou tonu kae ʼe faihala nātou.

¹⁹ Koia, kapau ʼe feala, koutou faiga ke feʼiloʼiʼaki takotou ʼu mātuʼa mo he ʼu tagata ʼāfea pea mo ʼihi kau Fakamoʼoni ʼa Sehova kua fakapotopoto ʼo te kokelekasio. Koutou fakaloto mālohiʼi takotou ʼu mātuʼa ke nā ʼolo ki te Fale ʼo te Puleʼaga, ke nā logo ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼui ai pea mo nā sio tonu pe ko ai te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. ʼAki te temi, ʼe lagi feala ke malū ifo te aga ʼo takotou ʼu mātuʼa. Tatau aipe peʼe fakafeagai ʼaupito te ʼu mātuʼa, mo nātou maumauʼi te ʼu tohi faka Tohi-Tapu, pea mo nātou tapuʼi ki tanatou ʼu fānau ke mole nātou kau ki te ʼu fono faka Kilisitiano, ʼi te agamāhani ʼe feala pe ki te fānau tanatou lau te ʼu tohi ʼi he tahi koga meʼa, mo nātou fai palalau mo ʼihi kau Kilisitiano, mo fai faka mafola pea mo tokoni ki te hahaʼi ʼi te fagonogono faigamālie. ʼE toe feala foki ke koutou faikole kia Sehova. Ko ʼihi kau tūpulaga ʼe tonu ke nātou atalitali ke nātou lalahi pea mo nātou mavae ʼi te loto fale, ke feala hanatou fai he tahi ʼu meʼa. Kae tatau aipe pe koteā te ʼaluʼaga ʼo tokotou loto fale, ʼaua naʼa galo kia koutou ke koutou “fakaʼapaʼapa ki takotou tāmai mo takotou faʼe.” Koutou lagolago ki te tokalelei ʼo te loto fale. (Loma 12:17, 18) Kae ko te meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga tāfito, koutou tokalelei mo te ʼAtua.

ʼE FAIGATAʼA MO KAPAU ʼE MOLE KO HAKOTOU FĀNAU TOTONU

20. Koteā te ʼu manatu ʼaē ʼe feala ke maʼu e te fānau mo kapau ʼe mole ko hanatou tāmai peʼe mole ko hanatou faʼe totonu?

²⁰ Ko te faʼahi ʼaē ʼe faigataʼa tāfito ʼi te ʼu loto fale e tokolahi ʼe mole ko te lotu, kae ʼe ko te toe ʼohoana ʼaē ʼa te tāmai peʼe ko te faʼe. Ia ʼaho nei, ʼe lahi te ʼu famili ʼe maʼu ai te ʼu fānau ʼo te ʼuluaki ʼohoana ʼo te tāmai peʼe ko te faʼe. ʼI te ʼu famili ʼaia, ʼe feala ke femahekaʼaki pea mo fefehiʼaʼaki te fānau, peʼe mole kei nātou ʼiloʼi pe ko ai ʼaē ʼe tonu ke nātou fakalogo ki ai. Ko te meʼa ʼaē ʼe hoko, ʼe fakafisi te fānau ki te ʼu faiga moʼoni ʼo tanatou tāmai foʼou peʼe faʼe foʼou ke ina fakahoko fakalelei tona maʼua. Koteā te meʼa ʼaē ʼe feala ke tokoni ki he famili feiā ke lelei tonatou maʼuli?

21. Logope la te ʼaluʼaga ʼaē ʼe tau mo nātou, he koʼe ʼe tonu ke vakavakaʼi e ia ʼaē ʼe mole ko te tāmai peʼe mole ko te faʼe totonu, te ʼu pelesepeto ʼo te Tohi-Tapu?

²¹ Ke mahino kia koutou, ko te ʼu pelesepeto faka Tohi-Tapu ʼaē ʼe fua lelei ki te ʼu famili fuli, ʼe toe ʼaoga foki ki te ʼu famili ʼaia. Ko takotou mole mulimuli ki te ʼu pelesepeto ʼaia ʼe lagi feala ke fakatokatoka faka temi te fihifihia, kae ki muli age ʼe tupu ai anai hakotou lotomamahi. (Pesalemo 127:1; Tāʼaga Lea 29:15) Koutou faiga ke koutou maʼu te poto pea mo te fakasiosio tonu: te poto ʼaē ke koutou fakaʼaoga te ʼu pelesepeto fakaʼatua, ʼo koutou manatu tāfito ki te ʼu tapuakina heʼegata ʼaē ʼe feala ke koutou maʼu ai, pea mo te fakasiosio tonu ke koutou ʼiloʼi pe koteā te meʼa ʼaē ʼe ina uga koutou pea mo tokotou famili ke koutou fai he ʼu faʼahiga palalau pea mo he ʼu faʼahiga meʼa. ʼE toe ʼaoga foki ke koutou lotomahino.—Tāʼaga Lea 16:21; 24:3; 1 Petelo 3:8.

22. He koʼe ʼe feala ke faigataʼa ki te fānau tanatou tali ia ia ʼaē ʼe mole ko tanatou tāmai peʼe mole ko tanatou faʼe totonu?

²² Kapau ʼe mole ko hakotou fānau totonu, ʼe lagi koutou manatuʼi ʼi muʼa atu, neʼe tali lelei koutou e te fānau ʼaia he neʼe koutou kaumeʼa mo nātou. Kae ʼi takotou ʼohoana leva mo tanatou tāmai pe ko tanatou faʼe, neʼe lagi fetogi ai tanatou aga. ʼI tanatou manatuʼi tanatou faʼe peʼe ko tanatou tāmai totonu ʼaē ʼe mole kei maʼuli mo nātou, ʼe lagi faigataʼa ki te fānau tanatou fakalogo kia koutou, heʼe lagi nātou manatu ʼe koutou fia faʼao tanatou ʼofa ʼaē ki tanatou tāmai peʼe ko tanatou faʼe totonu. ʼI ʼihi temi, ʼe lagi nātou tala fakahagatonu atu, ʼe mole ko koutou tanatou tāmai peʼe ko tanatou faʼe. ʼE fakaloto mamahi te ʼu palalau ʼaia. Kae “ ʼaua naʼa [koutou] fakavilivili ʼi [tokotou] loto ke [koutou] ʼita.” (Tagata Tānaki 7:9) ʼE ʼaoga ke koutou maʼu te fakasiosio tonu pea mo te lotomahino ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe logoʼi e te ʼu fānau ʼaia ʼi tonatou loto.

23. ʼE feala ke fakahoko feafeaʼi te akonakiʼi ʼo te fānau ʼaē ʼe mole ʼa kita totonu?

²³ ʼE maʼuhiga te ʼu kalitate ʼaia mo kapau ʼe tonu ke akonakiʼi te fānau. ʼE maʼuhiga ke mole koutou fetogi takotou faʼahiga akonakiʼi ʼo te fānau. (Tāʼaga Lea 6:20; 13:1) ʼE kehekehe te ʼu fānau, koia ʼe mole tatau anai tonatou akonakiʼi. ʼE fakatokagaʼi e ʼihi tāmai pe ko ʼihi faʼe, ʼe lelei age ʼi te kamata ke fai e te faʼe totonu pe ko te tāmai totonu ʼa te fānau ia te akonaki ʼaia. Kae ʼe maʼuhiga ke logo tahi te taumatuʼa ki te ako ʼaē ka nā fai ki te fānau pea mo nā mulimuli ki te faʼahiga ako ʼaia, pea ke ʼaua naʼa nā fakakeheʼi te gaohi ʼo tanā fānau. (Tāʼaga Lea 24:23) ʼE maʼuhiga te fakalogo ʼa te fānau ki te ʼu mātuʼa, kae ʼe tonu ke manatuʼi e te ʼu mātuʼa ʼe mole haohaoa te ʼu fānau fuli. Koia ʼaua naʼa koutou hoko ʼita. Koutou akoʼi nātou ʼaki te ʼofa.—Kolose 3:21.

24. Koteā te faʼahi ʼaē ka tokoni anai ki te taʼi faʼahiga famili ʼaia ke mole hoko ai he ʼu aga heʼeʼaoga?

²⁴ Ko te ʼu fai palalau faka famili ʼe feala ke nātou tekeʼi te ʼu fihifihia ʼaē ʼe feala ke hoko. ʼO tokoni ai ki te famili ke tokaga tāfito ki te ʼu faʼahi ʼaē ʼe maʼuhiga ʼo te maʼuli. (Vakaʼi ia Filipe 1:9-11.) ʼO toe feala foki ke nātou vakaʼi pe koteā te meʼa ʼaē ʼe feala ke nātou fai moʼo fakahoko te ʼu fakatuʼutuʼu ʼa te famili. Tahi ʼaē meʼa, ko te ʼu fai palalau faka famili ʼaia ʼaē ʼe palalau fakahagatonu ai te ʼu mātuʼa, ʼe ko he fealagia ki te fānau ke nātou ʼiloʼi te ʼu aga ʼaē ʼe tonu ke fai. ʼE tonu ke ʼiloʼi e nātou fafine peʼe tonu ke feafeaʼi tanatou faʼahiga teuteu, pea ke nātou aga fakapoipoi ki tanatou tāmai foʼou pea mo te ʼu foha ʼo te tāmai ʼaia, pea ʼe tonu ke tokoniʼi ia nātou tagata ki te aga ʼaē ʼe tonu ke nātou fai ki tanatou faʼe foʼou, pea mo tana ʼu taʼahine.—1 Tesalonika 4:3-8.

25. Koteā te ʼu kalitate ʼaē ʼe tokoni ki te ʼu famili ʼaia ke maʼuli ʼi te tokalelei?

²⁵ Moʼo fakahoko tokotou maʼua ʼaia, ʼe tonu ke koutou faʼa kātaki. ʼE tonu ke koutou tuku he temi moʼo fakatuputupu he ʼu felogoi foʼou. ʼE mole ko he meʼa faigafua te ʼu faiga ʼaē ke ʼofainaʼi koutou pea mo fakaʼapaʼapaʼi koutou e te ʼu fānau ʼo tokotou ʼohoana foʼou, kae ʼe ko he meʼa ʼe feala. Ko te poto pea mo te fakasiosio tonu, ʼo fakatahi kiai mo takotou holi ʼaē ke koutou fakafiafia ia Sehova, ʼe ko te kalavi ʼaia ki te tokalelei ʼo he famili neʼe toe ʼohoana ai te tāmai peʼe ko te faʼe. (Tāʼaga Lea 16:20) Tahi ʼaē meʼa, ko te ʼu kalitate ʼaia ʼe toe tokoni atu anai kia koutou ʼi he tahi ʼu ʼaluʼaga.

TE KUMI ʼO TE ʼU KOLOĀ

26. ʼE lava feafeaʼi ke mavetevete he famili ʼuhi ko te ʼu fihifihia pea mo te ʼu tuʼania ʼo ʼuhiga mo te ʼu koloā?

²⁶ Ko te ʼu fihifihia faka paʼaga pea mo te ʼu faʼahiga manatu ʼo ʼuhiga mo te ʼu koloā, ʼe feala ke ina fakamavetevete he ʼu famili. Meʼa fakaʼofaʼofa foki, ʼe ʼi ai te ʼu famili ʼe nātou tokakovi ʼi te ʼu kē ʼo ʼuhiga mo te paʼaga pea mo te holi ʼaē ke nātou maʼu koloā—peʼe ke toe lahi age tonatou ʼu koloā. ʼE feala ke hoko he ʼu tokakovi mokā gāue toko lua te taumatuʼa, pea mo kapau ʼe nā maʼu te manatu ʼaē ke nā tahi nofo mo tana falā. Tatau aipe peʼe mole kē te taumatuʼa, kae kapau ʼe nā gāue toko lua, pea ʼe mole lahi anai te temi ʼaē ʼe nā fakatahi ai, heʼe mole tatau tona ʼu hola gāue. Ko te meʼa ʼaē kua tau hoko, ʼe ko te ʼolo ʼo te ʼu tāmai ki he ʼu koga meʼa mamaʼo ʼo gāue ai lolotoga he temi loaloaga—pe ko ni māhina pe ko ni taʼu—ke hikihiki ai tonatou totogi. Kae ko te faʼahi ʼaia ʼe feala ke tupu ʼaki ai he ʼu fihifihia lahi.

27. Koteā te ʼu pelesepeto ʼaē ʼe feala ke tokoni ki he famili ʼe nofo ʼi te faigataʼaʼia ʼo te paʼaga?

²⁷ ʼE mole feala ke tou fakatuʼutuʼu he ʼu lekula ʼo ʼuhiga mo te ʼu ʼaluʼaga ʼaia, heʼe kehekehe te ʼu fihifihia pea mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga ki te ʼu famili. Kae ʼe lelei te ʼu tokoni ʼa te Tohi-Tapu. Ohage la, ʼe fakahā e Tāʼaga Lea 13:10, ʼe feala ke tekeʼi te ʼu fihifihia mo kapau ʼe ʼi ai he “felogoi.” ʼE mole faka ʼuhiga pe te faʼahi ʼaia ke kita fakahā takita manatu, kae ʼe toe feala foki ke kita kumi tokoni pea mo faiga ke kita ʼiloʼi te manatu ʼo tokita hoa. Tahi ʼaē meʼa, kapau ʼe fakatuʼutuʼu e te famili peʼe feafeaʼi anai tanatou fakaʼaogaʼi ʼo tanatou falā, pea ʼe feala anai ke tokoni te faʼahi ʼaia ke lava lelei te ʼu faiga ʼo te famili. ʼI ʼihi temi ʼe lagi maʼua ki te taumatuʼa ke nā gāue toko lua—ʼo fai faka temi pe—ke feala hanā totogi te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga, tāfito la mokā nā maʼu fānau peʼe nā taupau he tahi. Kapau ʼe hoko te faʼahi ʼaia, pea ʼe faiga anai e te tagata ke ina fakaʼaogaʼi hona temi ki tona ʼohoana. ʼAki he lotoʼofa, ko ia mo te fānau ʼe nātou tokoni anai kia ia, ʼo nātou fai te ʼu gāue, ʼaē ʼi te agamāhani ʼe ina fai tokotahi.—Filipe 2:1-4.

28. Kapau ʼe kita mulimuli kiai, koteā te ʼu fakamanatu ʼaē ka tokoni anai ki te logo tahi ʼo he famili?

²⁸ Kae ʼe lelei ke koutou manatuʼi, tatau aipe peʼe ʼaoga te falā ʼi te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī, kae ʼe mole ko te falā ʼaē ʼe ina foaki mai te fiafia. Pea ʼe mahino papau ia ʼe mole ina foaki mai te maʼuli. (Tagata Tānaki 7:12) Tahi ʼaē meʼa, kapau ʼe tou faka maʼuhigaʼi fau te ʼu koloā, pea ʼe feala ke tupu ʼaki ai he ʼu mamahi pea mo he ʼu tuʼutāmaki ʼi te faʼahi fakalaumālie. (1 Timoteo 6:9-12) Koia, ʼe lelei age ke tou ʼuluaki kumi muʼa te Puleʼaga ʼo te ʼAtua pea mo tona faitotonu, heʼe tou ʼiloʼi papau ʼe ina tapuakina anai tatatou ʼu faiga ʼaē ke tou maʼu te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga tāfito ki totatou maʼuli! (Mateo 6:25-33; Hepeleo 13:5) Kapau ʼe koutou fakamuʼamuʼa tuʼumaʼu te ʼu meʼa fakalaumālie, pea mo koutou ʼuluaki kumi ke koutou tokalelei mo te ʼAtua, pea ʼe koutou sio anai ki te liliu ʼo tokotou loto fale, ʼaē ʼe lagi mavetevete ʼuhi ko he ʼu ʼaluʼaga, ʼo logo tahi moʼoni ʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga tāfito.