Kapite 19

Mokā Fonu Anai Te Kele ʼi Te ʼAtamai Mālama ʼo ʼUhiga Mo Te ʼAtua

1, 2. Neʼe feafeaʼi te maumauʼi ʼo te ʼu meʼa ʼaē neʼe fakatupu e Sehova?

KOUTOU fakakaukauʼi age muʼa neʼe hoki ʼosi age pe te fai ʼo he paki matalelei e he tagata faiva ʼi te fai paki. ʼE ina ʼui ai ʼe ko he gāue lelei ʼaupito—ko he gāue fakaofoofo! Kae ʼi te pōʼuli, neʼe maumauʼi te paki ʼaia e he tahi neʼe maheka. ʼE mahino ia, ko te meʼa ʼaia neʼe fakatupu ai he lotomamahi ʼo te tagata faiva ʼaia. ʼE fakaʼamu ia te tagata fai paki ke pilisoniʼi ia ia ʼaē neʼe ina fai te agakovi ʼaia! Pea ʼe mahino ia, e lagi fakaʼamu te tagata faiva ʼaia ʼi te fai paki, ke toe liliu te paki ʼaē neʼe ina pena ʼo toe matalelei.

² Ohage pe ko te tagata faiva ʼaia, neʼe fakatupu e Sehova he meʼa fakaofoofo ʼi tana teuteuʼi te kele pea mo ina tuku kiai te tagata. ʼI tana ʼosi fakatupu te tagata pea mo te fafine, neʼe ina ʼui ai ʼo ʼuhiga mo tana gāue ʼi te kele “ ʼe lelei ʼaupito.” (Senesi 1:31) Ko Atama mo Eva neʼe ko te ʼu fānau totonu ʼa te ʼAtua, pea neʼe ʼofa ia kia nāua. Neʼe ina fakatuʼutuʼu maʼa nāua he temi ka haʼu ʼe fakafiafia, pea mo faka kolōlia. ʼE moʼoni, neʼe taki nāua e Satana ke nā agatuʼu, kae ko te ʼu meʼa taulekaleka ʼaē neʼe fakatupu e te ʼAtua neʼe mole maumau ia ʼo talu ai.—Senesi 3:23, 24; 6:11, 12.

3. Koteā koa “te maʼuli moʼoni”?

³ Neʼe fakatuʼutuʼu e te ʼAtua ke ina toe fakatonutonuʼi te ʼu meʼa ʼaia. ʼE loto ia te ʼAtua ke tou maʼu te maʼuli ʼaē neʼe ina fakatuʼutuʼu ʼi te kamataʼaga. Ko te nounou pea mo te fakatupu tuʼania ʼo totatou maʼuli ʼe mole ko “te maʼuli moʼoni” ʼaia, koteʼuhi ʼe kehekehe ʼaupito ia mo te ʼu meʼa ʼaē neʼe fakatuʼutuʼu e Sehova. Ko “te maʼuli moʼoni” ʼaē ʼe loto te ʼAtua ke tou maʼu, ʼe ko te “maʼuli heʼegata” ʼi he ʼu ʼaluʼaga haohaoa.—1 Timoteo 6:12, 19.

4, 5. (a) ʼE hoko feafeaʼi anai te ʼamanaki ʼo ʼuhiga mo te Palatiso? (b) He koʼe ʼe tonu ke tou manatuʼi tatatou ʼamanaki ʼo ʼuhiga mo te temi ka haʼu?

⁴ Ko te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua ʼe ina foaki mai kia tatou te ʼu maʼua ia muʼa ʼo Sehova. (Sake 4:17) Kae ke koutou manatuʼi te ʼu tapuakina ʼe koutou maʼu anai, mo kapau ʼe koutou maʼuliʼi te ʼatamai mālama ʼaia pea mo koutou faiga ke koutou maʼu te maʼuli heʼegata. ʼI tana Folafola, ia te Tohi-Tapu, neʼe fakahā mai e Sehova ʼAtua he paki matalelei ʼo ʼuhiga mo te agaaga ʼo te maʼuli ʼi te Palatiso fakakelekele ʼaē kua ōvi mai. ʼE mahino ia, ko tatou ʼaenī ko te hahaʼi ʼa Sehova, ʼe mole tou tauhi pe ki te ʼAtua ʼuhi ko tatatou loto ʼaē ke ina foaki mai he fakapale. ʼE tou tauhi ki te ʼAtua mai tona ʼaluʼaga ʼaē heʼe tou ʼofa kia te ia. (Maleko 12:29, 30) Pea tahi ʼaē meʼa, ʼe mole tou maʼu te maʼuli ʼuhi ko tatatou tauhi ʼaē kia Sehova. Ko te maʼuli heʼegata ʼe ko he meʼa ʼofa ia ʼo te ʼAtua. (Loma 6:23) ʼE lelei anai ke tou metitasio ki te faʼahiga maʼuli ʼaia, koteʼuhi ko te ʼamanaki ki te Palatiso ʼe ina fakamanatuʼi mai kia tatou te agaaga ʼo te ʼAtua ʼaē ko Sehova—ʼaē ʼe ko te ʼAtua ʼofa pea ʼe ina “fakapale ia nātou ʼaē ʼe nātou kumi moʼoni ia ia.” (Hepeleo 11:6) Kapau ko te ʼamanaki moʼoni ʼaia ʼe tuʼu ʼi tatatou fakakaukau pea mo totatou loto, ʼe faigafua anai tatatou kātakiʼi te ʼu faigataʼaʼia ʼo te mālama ʼo Satana.—Selemia 23:20.

⁵ Tou fakatokagaʼi tāfito te ʼamanaki ʼaē ʼe fakatafito ki te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te maʼuli heʼegata ʼi te Palatiso fakakelekele ʼi te temi ka haʼu. ʼE feafeaʼi anai te maʼuli mokā fonu anai te kele ʼi te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua?

ʼI TE HILI ʼO HALAMAKETONE—KO HE PALATISO FAKAKELEKELE

6. Koteā koa ia Halamaketone, pea koteā anai tona faka ʼuhiga ki te malamanei?

⁶ Ohage ko te meʼa ʼaē neʼe tou vakaʼi ʼi muʼa atu, kua vave pe te fakaʼauha e Sehova ʼAtua te tuʼu agakovi ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī. Kua fakaōvi te malamanei ki te meʼa ʼaē ʼe higoaʼi e te Tohi-Tapu ko Halamaketone. Ki ʼihi ʼe nātou faka ʼuhiga te kupu ʼaia ki he tau faka nukeleʼea ʼe fetauʼaki ai te ʼatu puleʼaga, kae ko Halamaketone ʼe kehekehe ia mo te tau faka nukeleʼea. Ohage ko tona fakahā ia Fakahā 16:14-16, ko Halamaketone ʼe ko “te tau ʼo te ʼaho lahi ʼo te ʼAtua Māfimāfi.” Ko te tau ʼaia ʼe kau ki ai “te ʼu hau ʼo te kele katoa,” peʼe ko te ʼatu puleʼaga. Ko te ʼAlo ʼo Sehova ʼAtua, te Hau ʼaē neʼe fakanofo, kua vave pe anai tana fakahoko tau ʼi Halamaketone. Ko te ikuʼaga ʼo te tau ʼaia kua ʼiloʼi papau ia. Ko nātou fuli ʼaē ʼe fakafeagai ki te Puleʼaga ʼo te ʼAtua pea mo nātou kau ki te koga ʼo te tuʼu agakovi ʼa Satana ʼe pulihi anai ia nātou. ʼE gata pe ki te hahaʼi faitotonu ʼaē kia Sehova ʼe maʼuʼuli anai.—Fakahā 7:9, 14; 19:11-21.

7. ʼE tuku anai kifea ia Satana pea mo tana kau temonio ʼi te lolotoga ʼo te ʼAfio ʼa Kilisito ʼi te ʼu Taʼu ʼaē ʼe Afe, pea koteā te ʼu fua lelei ka maʼu anai e te malamanei?

⁷ Koutou fakakaukauʼi muʼa mo kapau ʼe koutou hāo anai ʼi te tau ʼaia. ʼE feafeaʼi anai te maʼuli ʼi te mālama foʼou ʼaē neʼe fakapapauʼi mai e te ʼAtua? (2 Petelo 3:13) ʼE tou ʼiloʼi papau peʼe feafeaʼi anai te maʼuli ʼaia, koteʼuhi ʼe fakahā mai e te Tohi-Tapu te faʼahi ʼaia, pea ko te meʼa ʼaē ʼe ina fakahā mai ʼe fakaloto fiafia. ʼE tou ʼiloʼi ko Satana pea mo tana kau temonio ʼe haʼi anai nātou, ʼo mole toe feala hanatou gāue ʼi te lolotoga ʼo te ʼAfio ʼa Sesu Kilisito ia Taʼu ʼaē e Afe. Ko te ʼu laumālie agakovi ʼaia pea mo aga kākā ʼe mole nātou toe fakatupu anai he fihifihia pea mo fakaneke ia tatou ke tou fai he ʼu aga heʼe faitotonu ki te ʼAtua. ʼE ko he meʼa fakatupu fīmālie!—Fakahā 20:1-3.

8, 9. ʼI te mālama foʼou, koteā anai te meʼa ka hoko ki te ʼu mamahi, ki te mahaki, pea mo te matutuʼa?

⁸ ʼI te temi ʼaē kua fakatuʼutuʼu kiai, ʼe pulihi anai te ʼu faʼahiga mahaki fuli. (Isaia 33:24) ʼE tutuʼu anai te ʼu ketu, ʼe nātou haʼele anai, ʼe nātou feleleʼi anai, pea ʼe nātou meʼe anai ʼi tonatou ʼu vaʼe ʼaē kua lelei mo mālolohi. ʼI te hili ʼo he ʼu taʼu mo tanatou nonofo fakalogologo, ʼe logo anai te ʼu tuli ki te ʼu meʼa fakafiafia ʼi ʼonatou tafaʼaki. ʼE ōfo anai te ʼu kivi ʼi tanatou sio ki he mālama e lanu matalelei pea mo tona ʼu agaaga kehekehe. (Isaia 35:5, 6) Pea, ʼe nātou sisio anai ki te ʼu fofoga ʼo te ʼu hahaʼi ʼaē ʼe nātou ʼoʼofa ai! E lagi ʼe nenefu anai tanatou sio ʼi he kiʼi temi ʼuhi ko tanatou tagi ʼi tonatou fiafia.

⁹ Koutou fakakaukauʼi age muʼa te ʼu faʼahi ʼaia! ʼE mole toe ʼi ai anai he ʼu mata sioʼata, he ʼu meʼa moʼo lagolago ki te haʼele pea mo he ʼu toko, ʼe mole toe ʼi ai anai he ʼu foʼi ʼakau ke folo, ʼe mole toe ʼi ai anai he fale gaohi nifo peʼe ko he ʼu lopitali! ʼE mole toe ʼi ai anai he ʼu mahaki ʼo te loto pea mo he lotovaivai ʼaē ʼe feala ke ina pulihi te fiafia ʼa te hahaʼi. ʼE mole toe maʼu anai e he tamasiʼi he taʼi mahaki. ʼE pulihi anai te matutuʼa. (Sopo 33:25) ʼE tou maʼu anai te maʼuli mālōlō, ʼo tou mālolohi. ʼI te uhu fuli ʼe tou fiafia anai ʼi tatatou ala ake ʼo tou toe maʼu te mālohi foʼou, pea ʼe tou teuteu ai ki he ʼaho pea mo he gāue ʼe fakatupu fiafia.

10. Koteā te gāue ka fai e te hahaʼi ʼaē ka hāo anai ʼi Halamaketone?

¹⁰ ʼE lahi anai te gāue fakafiafia ka fai e te hahaʼi ʼaē ka hāo ʼi Halamaketone. ʼE nātou fakaliliu anai te kele ko he palatiso. ʼE mole he meʼa ʼuli ʼo te tuʼu ʼāfea ʼe toe tuʼu anai. ʼI te ʼu nofoʼaga masiva pea mo te ʼu koga meʼa ʼaē ʼe toafa, ʼe mafola ai anai te ʼu lotoʼā matalelei pea mo te ʼu ʼōloto. ʼE maʼu anai e te hahaʼi fuli he nofoʼaga lelei, mo fakafiafia. (Isaia 65:21) ʼI te hoholo ʼo te temi, ko te ʼu koga meʼa faka palatiso ʼe mafola anai ʼo aʼu ki te ʼu potu taupotu ʼo te kele, ʼo mulimuli ki te ʼu fakatuʼutuʼu matalelei ʼaē neʼe fakatuʼu e te Tupuʼaga ʼi te ʼōloto ʼo Eteni. ʼE ko he meʼa fakafiafia anai tatatou kau ki te gāue ʼaia ʼaē ko te fakafoʼou ʼo te kele!

11. Koteā anai te ʼu felogoi ʼa te hahaʼi mo te agaaga ʼo te kele pea mo te ʼu manu ʼi te temi ka haʼu?

¹¹ Ko te gāue fuli ʼaia ʼe fai anai ʼo mulimuli ki te takitaki fakaʼatua ʼo mole feala anai ke toe maumau te agaaga ʼo te fenua. ʼE maʼuʼuli anai te hahaʼi pea mo te ʼu manu ʼi te tokalelei. ʼE mole hoko tāmateʼi anai te ʼu manu e te tagata, kae ʼe ina takitaki lelei anai te kele, ʼo tokaga fakalelei ki te ʼu manu. Tou fakakaukauʼi age muʼa te ʼu lupo pea mo te ʼu akeno, te ʼu laione pea mo te ʼu ʼuhiʼi pipi ʼe nātou kakai fakatahi anai—pea ko te ʼu manu lalata ʼe nātou maʼu katoa anai te fīmālie. Māʼia mo te kiʼi tamasiʼi ʼe mole toe mataku anai ki te ʼu manu fekai, pea ko te maʼuli fīmālie ʼi te maʼuli foʼou ʼe mole fakakoviʼi anai e ni hahaʼi aga fekai, mo agamālohi. (Isaia 11:6-8) ʼE ko he mālama foʼou tokalelei!

ʼE FETOGI ANAI TE HAHAʼI

12. ʼE hoko feafeaʼi te lea faka polofeta ʼa Isaia 11:9 ʼi te temi nei, pea ʼe hoko feafeaʼi anai ʼi te Palatiso?

¹² ʼE ʼui mai ia Isaia 11:9 te tupuʼaga ʼo te mole ʼi ai ʼo he maumau ʼi te kele katoa. ʼE ina ʼui fēnei: “ ʼE fonu moʼoni anai te kele ʼi te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo Sehova ohage ko te ʼuʼufi ʼo te tai e te ʼu vai.” Ko te vaega ʼaenī ʼe faka ʼuhiga ki te hahaʼi, koteʼuhi ʼe mole feala ke maʼu e te ʼu manu te “ ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo Sehova” ke feala ai hanatou fai he ʼu fetogi, koteʼuhi ʼe taki nātou e te polokalama kua fakatuʼutuʼu fakatomuʼa. Kae ko te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo totatou Tupuʼaga ʼe feala ke ina fetogi te hahaʼi. ʼE mahino ia neʼe kua koutou fai he ʼu fetogi ʼi tokotou maʼuli, ʼi takotou maʼuliʼi te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua. Ko te toko lauʼi miliona hahaʼi kua nātou fai te faʼahi ʼaia. Tahi ʼaē meʼa, ko te lea faka polofeta ʼaia kua kamata tona hoko ia nātou ʼaē ʼe tauhi kia Sehova. Kae, ʼe toe fakahā mai foki e te lea faka polofeta ʼaia, ʼe ʼi ai te temi ko te hahaʼi ʼi te malamanei katoa ʼe nātou līaki anai te ʼu aga fakamanu peʼe ko te ʼu aga mālohi, pea ʼe nātou maʼuli anai ʼi te tokalelei ʼo heʼegata.

13. Koteā te polokalama ako ʼaē ka fai anai ʼi te kele?

¹³ ʼI meʼa lelei leva mokā fonu anai ʼi te kele te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua! ʼE fai anai te polokalama lahi ʼaupito ʼo ʼuhiga mo te akoʼi ʼo te hahaʼi, ʼo mulimuli ki te takitaki ʼa te Hau ko Sesu Kilisito pea mo tana ʼu kaugā hau ia te toko 144 000. ʼE fakaʼaogaʼi anai te ʼu “takaiga tohi” foʼou. ʼE mahino ia ʼe ko te ʼu akonaki neʼe tohi e te ʼAtua, pea ʼe fakatafito anai kiai te ako ʼaē ka fai ki te hahaʼi ʼi te kele. (Fakahā 20:12) ʼE mole toe ako anai e te hahaʼi te tau, kae ko te tokalelei. Ko te ʼu mahafu tau fakamataku fuli ʼe pulihi anai ʼo heʼegata. (Pesalemo 46:9) Ko te hahaʼi ʼo te mālama foʼou ʼe akoʼi anai ia nātou ke nātou tokakaga ki tonatou ʼu kaugā fagona ʼaki te ʼofa, te fakaʼapaʼapa, pea mo te fakapoipoi.

14. ʼE feafeaʼi anai te malamanei mokā liliu anai te hahaʼi ko he famili logo tahi e tahi?

¹⁴ ʼE liliu anai te malamanei ko he famili logo tahi e tahi. ʼE mole toe ʼi ai anai he ʼu meʼa ʼe fakatupu kovi ki te logo tahi pea mo te ʼofa fakatautehina. (Pesalemo 133:1-3) ʼE mole toe ʼi ai anai he ʼapi ʼe kalavi tona ʼu matapā naʼa fokifā kua hūfi e te hahaʼi kaihaʼa. ʼE tuʼu anai te tokalelei ʼi te loto ʼo te hahaʼi fuli, ʼi te ʼu ʼapi fuli, ʼi te ʼu potu kehekehe ʼo te kele.—Mikea 4:4.

KO TE FAKATUʼUAKE FAKAFIAFIA

15. Ko ai te ʼu kūtuga e lua ʼaē ka fakatuʼuake anai ʼi te kele?

¹⁵ ʼI te lolotoga ʼo te ʼu Taʼu ʼaē e Afe, ʼe hoko ai anai te fakatuʼuake. Ko nātou fuli ʼaē neʼe agahala ʼaki tonatou loto katoa ki te laumālie maʼoniʼoni ʼo te ʼAtua, peʼe ko tona mālohi gāue, ʼaki tanatou fakafeagai kiai peʼe ki tana takitaki ʼo mole nātou fakahemala, ʼe mole fakatuʼuake anai ia nātou. (Mateo 23:15, 33; Hepeleo 6:4-6) ʼE mahino ia, ʼe vakaʼi anai e te ʼAtua pe ko ai ʼaē neʼe agahala ki tona laumālie maʼoniʼoni. Kae, ko te ʼu kūtuga anai e lua ʼaē ka fakatuʼuake—ko “te kau faitotonu pea mo te kau heʼe faitotonu.” (Gāue 24:15) Mai tona ʼaluʼaga ʼaē ko meʼa fuli ʼe fai ʼaki te fakatokatoka, ʼe fakapotopoto tatatou ʼui ko nātou ʼaē ka ʼuluaki fakatuʼuake, ʼe ko te hahaʼi faitotonu, ia nātou ʼaē neʼe tauhi agatonu kia Sehova.—Hepeleo 11:35-39.

16. (a) Ko ai ia nātou ʼaē ʼe kau anai ki “te kau faitotonu” ʼaē ka fakatuʼuake ʼi te kele? (b) Ko te ʼu hahaʼi faitotonu fea ʼo te temi ʼāfea ʼe koutou fia felāveʼi anai mo nātou, pea koteā tona tupuʼaga?

¹⁶ ʼE mole tou toe logo anai ki he ʼu logo ʼo ʼuhiga mo he ʼu tau, he ʼu tuʼutāmaki, pea mo te mate, kae ko te hahaʼi ʼaē ʼe tauhi kia Sehova ʼe nātou maʼu anai te ʼu fakamatala fakatalakitupua ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼuake. ʼI meʼa fakatupu fiafia tatatou ʼiloʼi ʼe fakatuʼuake anai te ʼu tagata pea mo te ʼu fafine agatonu ohage ko Apele, Enoke, Noe, Apalahamo, Sala, Sopo, Moisese, Laape, Lute, Tavite, Elia, pea mo Esitele. ʼE lave anai ki totatou loto te ʼu meʼa ʼaē ka nātou fakamatala mai, pea mo he ʼu faʼahiga meʼa kehekehe ʼo ʼuhiga mo te ʼu fakamatala ʼa te Tohi-Tapu! ʼE mahino ia ko nātou ʼaia pea mo te hahaʼi faitotonu ʼaē neʼe mamate ʼi te temi ʼaenī, ʼe nātou loto anai ke nātou ʼiloʼi pe neʼe feafeaʼi te fakaʼosi ʼo te tuʼu ʼa Satana pea mo te fakamaʼa e Sehova ia tona huafa taputapu pea mo ina faka lākatonuʼi tona pule faʼitaliha.

17. Ko te tokoni fea ka foaki anai e te hahaʼi faitotonu kia nātou ʼaē ka fakatuʼuake?

¹⁷ Ko te hahaʼi agatonu ʼaia ʼe ʼi ai anai tonatou ʼaoga ʼi te lolotoga ʼo te temi ʼaē ʼe hoko atu ai te fakatuʼuake, mokā faka ʼāteaina anai mai te mate te ʼu lauʼi miliale hahaʼi ʼo “te kau heʼe faitotonu!” Tokolahi ʼi te malamanei neʼe mole heʼeki nātou ʼiloʼi ia Sehova. Neʼe ‘fakakiviʼi ʼonatou ʼatamai’ e Satana. (2 Kolonito 4:4) Kae ko te gāue ʼa te Tevolo ʼe maumauʼi anai. Ko te kau heʼe faitotonu ʼe fakatuʼuake anai nātou ʼi te kele matalelei pea mo tokalelei. ʼE fakatalitali anai nātou e te hahaʼi neʼe kua fakatuʼutuʼu ke nātou ako ia nātou ʼo ʼuhiga mo Sehova pea mo tona ʼAlo ʼaē kua hau, ko Sesu Kilisito. ʼI te tuputupu ʼo te ʼiloʼi e te ʼu lauʼi miliale hahaʼi ʼaia tonatou Tupuʼaga pea mo nātou ʼofa ki ai, ko te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo Sehova ʼe fonu anai ʼi te kele ʼi he ʼaluʼaga ʼe mole heʼeki hoko feiā.

18. Koteā takotou manatu ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼaē ka koutou logoʼi anai ʼi tokotou loto mokā fakatuʼuake anai te hahaʼi ʼaē neʼe koutou ʼoʼofa ai?

¹⁸ Ko te fakatuʼuake ʼe ko he meʼa fakafiafia ki ʼotatou loto! Ko ai koa ʼaē neʼe mole mamahi ʼuhi ko totatou fili ʼaē ko te mate? ʼIo, ko ai koa ʼaē ʼe mole heʼeki ina logoʼi te mamahi ʼi te puli ʼo te ʼu felogoi ʼofa peʼe fakakaumeʼa ʼuhi ko te mahaki, te matutuʼa, te tuʼutāmaki, peʼe ko he agamālohi neʼe tupu ai te mate ʼo he tahi neʼe kita ʼofa mamahi ai? Koutou fakakaukauʼi age muʼa, te fiafia ʼo he toe fakatahi ʼi te Palatiso. Ko te ʼu faʼe pea mo te ʼu tāmai, te ʼu foha pea mo te ʼu ʼofafine, te ʼu kaumeʼa pea mo te ʼu kāiga, ʼe nātou fefāʼufuaʼaki anai, ʼo nātou kakata pea mo fetāgihi fakafiafia.

KUA NĀTOU MAʼU TE MAʼULI HAOHAOA!

19. Koteā te milakulo ka hoko anai ʼi te lolotoga ʼo te ʼu Taʼu ʼaē e Afe?

¹⁹ ʼI te lolotoga ʼo te ʼu Taʼu ʼaē e Afe, ʼe hoko anai te milakulo fakatalakitupua. Ki te malamanei, e lagi ko te koga fakaloto fiafia ʼaia ʼo te ʼAfio ʼa Kilisito ʼi te ʼu Taʼu ʼaē e Afe. ʼE fakatotonu anai e Sehova ki tona ʼAlo ke ina foaki te ʼu tapuakina ʼo te sakilifisio faitotogi ki te tagata mo te fafine faitotonu fuli pe pea mo fakalogo. ʼAki te faʼahi ʼaia, ʼe pulihi anai te agahala fuli pe pea ko te malamanei ʼe ina maʼu anai te maʼuli haohaoa.—1 Soane 2:2; Fakahā 21:1-4.

20. (a) Koteā anai te faka ʼuhiga ʼo te maʼuli haohaoa? (b) Ko te temi fea ʼaē ka kamata maʼu ai anai e te hahaʼi ʼaē ka hāo ʼi Halamaketone pea mo te kau fakatuʼuake ia te maʼuli moʼoni?

²⁰ Ko te maʼuli haohaoa! Koteā anai tona faka ʼuhiga? Ko tona faka ʼuhiga ko te toe maʼu ʼo te maʼuli ʼaē neʼe maʼu e Atama mo Eva ʼi muʼa ʼo tanā agahala kia Sehova ʼAtua. ʼI te faʼahi fakasino, ʼi te fakakaukau, ʼi te meʼa ʼaē ʼi te loto, ʼi te aga ʼaē ʼe tonu ke fai, ʼi te faʼahi fakalaumālie—ʼi te ʼu faʼahi fuli ʼe faigataʼa tatatou manatu kiai—ko te hahaʼi ʼaē kua nātou maʼu te maʼuli haohaoa ʼe nātou mulimuli katoa anai ki te ʼu fakatotonu ʼa te ʼAtua. Kae ʼe tatau anai koa te hahaʼi fuli? Kailoa! Ko te ʼu meʼa ʼaē neʼe fakatupu e Sehova—te ʼu fuʼu ʼakau, te ʼu fisiʼi teu, te ʼu manu,—ko te ʼu meʼa fuli ʼaia ʼe hā ʼaki ai ʼe ina leleiʼia te ʼu meʼa kehekehe. Ko te hahaʼi ʼaē kua haohaoa ʼe kehekehe anai tanatou ʼu aga pea mo tonatou ʼu fealagia. ʼE tou maʼuʼuli anai ʼo mulimuli ki te faʼahiga maʼuli ʼaē neʼe fakatuʼutuʼu e te ʼAtua. ʼE ʼui fēnei ia Fakahā 20:5: “Ko te toe ʼo te kau mate neʼe mole nātou kaku ki te maʼuli ʼo aʼu ki te ʼosi ʼo te ʼu taʼu e afe.” Ohage ko te toe hahaʼi tokolahi ʼaē ka hāo ʼi Halamaketone, ko te hahaʼi ʼaē ka fakatuʼuake ʼe hoki nātou maʼu anai te maʼuli moʼoni, mokā nātou aʼu anai ki te maʼuli haohaoa.

21. (a) Koteā anai te meʼa ka hoko ʼi te fakaʼosi ʼo te ʼAfio ʼa Kilisito ʼi te ʼu Taʼu ʼaē e Afe? (b) Koteā anai te meʼa ka hoko kia Satana pea mo nātou fuli ʼaē neʼe lagolago ki ai?

²¹ Ko te hahaʼi ʼaē kua haohaoa ʼe nātou felāveʼi anai mo te ʼahiʼahi fakaʼosi. ʼI te fakaʼosi ʼo te ʼu Taʼu ʼaē e Afe, ʼe toe faka ʼāteaina mai anai ia Satana pea mo tana kau temonio mai te vanu ʼi he kiʼi temi nounou pea ʼe faka fealagia age anai kia nātou ke nātou faigaʼi fakaʼosi ke nātou fakamaliu te hahaʼi mai ia Sehova. Ko ʼihi ʼe lahi age anai tanatou fakamuʼamuʼa te agakovi ʼi te ʼofa ʼaē ki te ʼAtua, kae ko te agatuʼu ʼaia ʼe nounou anai. ʼE fakaʼauha anai e Sehova te hahaʼi ʼaia ʼaē ʼe manatu pe kia nātou, ʼo kau kiai mo Satana pea mo tana kau temonio fuli. Ko nātou fuli ʼaē ʼe agakovi ʼe fakaʼauha anai ia nātou ʼo talu ai.—Fakahā 20:7-10.

KOTEĀ ANAI TE MEʼA KA KOUTOU FAI?

22. Koteā te ʼu meʼa ʼe koutou fakatuʼutuʼu ke koutou fai ʼi te Palatiso?

²² Ko te maʼuli heʼegata ʼe maʼu anai ʼe nātou ʼaē ʼe ʼoʼofa kia Sehova ʼAtua pea ʼe nātou maʼuʼuli anai ʼi te Palatiso fakakelekele. ʼE faigataʼa tatatou fakakaukauʼi tonatou fiafia, kae ʼe feala foki ke tou maʼu mo tatou te fiafia ʼaia. Ko te fai mahōlō, ko te faiva, ko te ʼu gāue—ko te ʼu meʼa ʼaē ka fakahoko anai e te hahaʼi ʼaē kua haohaoa ʼe fakalaka maumau anai ʼi te ʼu gāue lelei ʼaupito ʼa te ʼu hahaʼi faiva ʼo te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī. Koteʼuhi heʼe haohaoa anai te hahaʼi pea ʼe nātou maʼu anai he temi ʼe mole hona tuʼakoi. Koutou fakakaukauʼi muʼa te meʼa ʼe feala anai ke koutou fai mokā koutou maʼu anai te maʼuli haohaoa. Koutou fakakaukauʼi foki mo te ʼu meʼa ʼaē ka akoʼi anai mo te hahaʼi ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē neʼe fakatupu e Sehova—mai te ʼu lauʼi miliale galaxies ʼo te ʼatulaulau ʼo aʼu ki te ʼu meʼa ʼe veliveli ʼaupito. Ko te ʼu meʼa fuli ʼaē ka fakahoko anai e te hahaʼi ʼe fakatupu fiafia anai ki te loto ʼo totatou Tāmai fonu ʼi te ʼofa ʼaē ʼi selo, ko Sehova.—Pesalemo 150:1-6.

23. He koʼe ʼe mole tou fiu anai ʼi te maʼuli ʼi te Palatiso?

²³ ʼE mole tou fiu anai ʼi te maʼuli. ʼE lahi te ʼu meʼa ʼaē ka tou akoʼi koteʼuhi, ko te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua ʼe mole hona gataʼaga. (Loma 11:33) ʼI te lolotoga ʼo te temi heʼegata, ʼe lahi ʼaupito anai te ʼu meʼa ʼaē ka tou akoʼi pea ʼe lahi anai mo te ʼu fakatuʼutuʼu foʼou ʼaē ka tou fai. (Tagata Tānaki 3:11) Pea, ʼi te lolotoga ʼo takotou ako ʼo ʼuhiga mo Sehova ʼAtua, ʼe koutou maʼuʼuli anai—ʼo mole tuʼakoi ʼi he ʼu taʼu kae ʼe koutou maʼuʼuli anai ʼo heʼegata!—Pesalemo 22:26.

24, 25. He koʼe ʼe tonu ke koutou maʼuli ʼo ʼalutahi mo te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua ʼi te temi nei?

²⁴ Ko te ka haʼu taulekaleka ʼaia ʼi te palatiso fakakelekele ʼe mole tau koa la mo ia ke koutou faiga peʼe ke koutou fai he sakilifisio? ʼE mahino ʼe koutou fai anai te faʼahi ʼaia! ʼE foaki atu e Sehova te kalavi ʼo te ka haʼu taulekaleka ʼaia. Ko te kalavi ʼaia ʼe ko te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua. ʼE koutou fakaʼaogaʼi anai koa te kalavi ʼaia?

²⁵ Kapau ʼe koutou ʼoʼofa kia Sehova, ʼe koutou fiafia anai ʼi te fai ʼo tona finegalo. (1 Soane 5:3) Kapau ʼe koutou haga fai te faʼahi ʼaia, ʼe koutou maʼu ai anai he ʼu tapuakina! Kapau ʼe koutou maʼuliʼi te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua, ʼe feala ke koutou maʼuli fiafia logope la te maveuveu ʼo te mālama ʼaenī. Pea ko te ʼu fakapale ki te temi ka haʼu ʼe lahi ʼaupito, koteʼuhi ko te ʼatamai mālama ʼe ina taki ki te maʼuli heʼegata! Ko te temi lelei ʼaenī ke koutou gāue ai. Koutou fakatuʼutuʼu ke koutou maʼuli ʼo ʼalutahi mo te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua. Koutou fakahā tokotou ʼofa kia Sehova. Koutou fakaʼapaʼapa ki tona huafa maʼoniʼoni pea ke koutou fakamoʼoni ko Satana ʼe gutuloi. Pea, ko Sehova ʼAtua, te Matapuna ʼo te poto moʼoni pea mo te ʼatamai mālama, ʼe fiafia anai ʼo ʼuhiga mo koutou. (Selemia 31:3; Sofonia 3:17) Pea ʼe ʼofa anai ia kia koutou ʼo heʼegata!

TE SIVI ʼO TOKOTOU ʼATAMAI MĀLAMA

Koteā koa “te maʼuli moʼoni”?

ʼI te ʼosi ʼo Halamaketone, koteā te meʼa ka hoko anai ʼi te kele?

Ko ai ʼaē ka fakatuʼuake anai ʼi te kele?

ʼE maʼu feafeaʼi anai e te hahaʼi te maʼuli haohaoa pea koteā te ʼahiʼahiʼi fakaʼosi ka hoko anai kia nātou?

Koteā takotou ʼamanaki ʼo ʼuhiga mo te Palatiso?

[Paki ʼo te pasina 188, 189]

ʼE koutou ʼamanaki koa ke koutou maʼuʼuli ʼi te Palatiso, mokā fonu anai te kele ʼi te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua?