Ngaba Ikhaya Lakho Liyindawo Yokuphumla Neyoxolo?
“Ngamana uYehova anganinika isipho, yaye ngamnye wenu afumane indawo yokuphumla endlwini yendoda yakhe.”—RUTE 1:9, NW.
1. Kwiminyaka enokuba ngama-3 000 eyadlulayo, ngabaphi abafazi abathathu abathi bathabatha uhambo oluya kwaYuda?
KWIMINYAKA enokuba ngama-3 000 eyadlulayo, abafazi abathathu bathabatha uhambo oluyingozi. Babeza kudlula kwimimandla ngokuqhelekileyo eyayizele ngamasela nazizihange. Aba bafazi babehamba ngendlela eyayinqumla kumhlaba onamatye wakwaMowabhi. Oyena mkhulu kubo yayingumhlolokazi uNahomi, owayejonge nje kuphela ekubeni afike eBhetelehem kwilizwe awayezalelwe kulo nawayelithanda, kwaYuda. Ecaleni kwakhe yayingabahlolokazi abaselula ababini, uOrpa noRute, ababengamaMowabhikazi awayengabafazi boonyana bakaNahomi ababefile uKiliyon noMalon. Phulaphula oku!
2. UNahomi wabanqwenelela ntoni uOrpa noRute?
2 “Hambani, nibuyele elowo endlwini yonina; uYehova makanenzele inceba, njengoko nenze ngako kubafi nakum,” watsho njalo uNahomi. Ibe yintoni uNahomi awathi wayithetha ngokubhekele phaya ebanqwenelela yona? Wathi, “Ngamana uYehova anganinika isipho, yaye ngamnye wenu afumane indawo yokuphumla endlwini yendoda yakhe.” (Rute 1:8, 9, NW) Ewe, uNahomi wabongoza oomolokazana bakhe ukuba babuyele kubantu bakowabo, enethemba lokuba uThixo wayeya kuthi phakathi kwabo anike mfazana ngamnye ukuphumla nentuthuzelo ebangelwa kukuba nendoda nekhaya elilungileyo.
3. Kukuphi ukuma okwathatyathwa nguRute, ibe kwaba nawuphi umphumo ekugqibeleni?
3 UOrpa wamshiya, kodwa uRute onyanisekileyo akazange enjenjalo. Esala ukushiya uninazala, uRute wenza esi sigqibo: “Abantu bakowenu baya kuba ngabantu bam, uThixo wakho abe nguThixo wam.” Waba yintoni umphumo ekugqibeleni? Kaloku, uRute wafumana ikhaya lokuphumla neloxolo kunye noBhohazi ibe wanikwa “umvuzo”! Waba ngukhokhokazi kaKumkani uDavide noweNkosi yakhe engenakuthelekiswa nayo nayiphi na, uYesu Kristu.—Rute 1:16; 2:12; 4:13-22; INdumiso 110:1; Mateyu 1:1-6.
4. Nguwuphi umbuzo oxhokonxa ukucinga ophakanyiswayo?
4 UNahomi wayenqwenela ukuba uYehova anike ngamnye woomolokazana bakhe isipho somtshato onqabisekileyo nekhaya eliyindawo yokuphumla neyoxolo. Ngokuqinisekileyo, uThixo ufuna ukuba ubomi bamakhaya abakhonzi bakhe bube bobunenzolo. Ngoko, ukuba uliNgqina likaYehova, ngaba ikhaya lakho liyindawo yokuphumla neyoxolo?
Ukunyula Iqabane Elifanelekileyo
5. Ukuba ungumKristu ongatshatanga ocinga ngomtshato, liliphi inyathelo lokuqala elisa kubomi bekhaya obunenzolo?
5 Ukuba ungumKristu ongatshatanga ocinga ngomtshato, ngokungathandabuzekiyo uthemba ukunandipha ubomi bekhaya obunenzolo. Inyathelo lokuqala elisa ekwenzeni oko licaciswa ngumpostile uPawulos, owabhala oku: “Umfazi ubotshiwe ngumthetho ngalo lonke ixesha isaphilileyo indoda yakhe; ke ukuba indoda yakhe ithe yafa, ukhululekile, angendiselwa [“angatshata,” TE] kwayithandayo, kodwa ke ngokwaseNkosini.”—1 Korinte 7:39.
6. (a) Kuthetha ntoni ‘ukutshata ngokwaseNkosini’? (b) Yiyiphi imibuzo afanele ayiqwalasele uthile ofuna iqabane lomtshato? (c) Kutheni ubani efanele anyule iqabane elibhaptiziweyo ngomthandazo?
6 ‘Ukutshata ngokwaseNkosini’ kuthetha ukutshata kuphela nekholwa elinguwenu. Kodwa umKristu akafanele angxamele umtshato, kwanaxa etshata nomntu ozahlulele kuYehova. Ngaba lo mntu ngokwenene ‘ufuna ubulungisa nolulamo’? (Zefaniya 2:3) Ngaba ukhonza uThixo ngentliziyo yonke? Ngaba lo mntu uthetha ngokusuka kwintliziyo ezaliswe ngamazwi anothando okudumisa uYehova? Ngaba ubulungiseleli basentsimini buyinxalenye ethe rhoqo neyintloko yobomi balo mntu? Ngaba unazo iimpawu ezimenza afanelekele ubulungiseleli nomtshato wamaKristu? Ewe, kwaneqabane elibhaptiziweyo lifanele linyulwe ngobulumko nangomthandazo. Kangangoko kunokwenzeka, qiniseka ukuba lowo ukholwayo uneempawu zokomoya ezifanelekileyo. Umanyano olunjalo luthintela ingcinezelo nentliziyo ebuhlungu zinto ezo eziphazamisa uxolo nezisoloko zikho kumakhaya ahlukeneyo ngokonqulo.
7. Yintoni efunekayo ukuze ufumane olona lonwabo lukhulu emtshatweni?
7 Kumtshato wamaKristu amabini azahluleleyo kunokuhlangatyezwana neemfuno ezingokweemvakalelo yaye kunokwabelwana ngezinto zokomoya. Oku kuphumela kolona manyano lusondeleyo abantu abanokuba nalo. Ngokuqinisekileyo amadoda nabafazi abangamaKristu banqwenela umanyano olusondeleyo namaqabane abo omtshato. Abantu badalwa benomnqweno wokunqula, ibe xa sithabatha amanyathelo afanelekileyo ukwanelisa intswelo yethu engokomoya oko kuphumela kolona lonwabo lukhulu. (Mateyu 5:3) Sikuqonda oku, ngokuqinisekileyo asiyi kufuna ukungamthobeli uYehova ngokutshata nomntu ongakholwayo size ngaloo ndlela siziphange olu manyano lokomoya lufak’ isandla emtshatweni. (Duteronomi 7:3, 4) Ewe, ukuze ufumane olona lonwabo lukhulu emtshatweni, qiniseka ngokuba uThixo usemtshatweni wakho. Lo ‘msonto ontluntathu wokomfuziselo awunakuhle uqhawulwe.’ (INtshumayeli 4:12) Eneneni, ukubandakanya uYehova uThixo emtshatweni wakho kuya kuwenza womelele ibe kuya kunceda ekwenzeni ikhaya lakho libe yindawo yokuphumla neyoxolo.
Isiluleko Esikhuthaza Uxolo Lwasekhaya
8. Sisiphi isiluleko afanele asiqwalasele ngokukhethekileyo amaKristu atshatileyo?
8 Phakathi kwamaKristu asele etshatile, yintoni efunekayo ukuze abe nekhaya eliyindawo yokuphumla neyoxolo? Kakade ke, kufuneka izinto ezininzi, kodwa into afanele ayiqwalasele ngokukhethekileyo sisiluleko sikaPawulos esikumaEfese 5:21-33. Kuyinyaniso ukuba, indoda okanye umfazi usenokuzama ukusebenzisa loo mazwi ukuze abalaselise indawo elisilela kuzo iqabane lakhe. Kodwa hayi indlela ekulunge ngakumbi ngayo ukuqwalasela ngenyameko eso siluleko sifumaneka apho ukuze usisebenzise wena ngokobuqu!
9. UPawulos wawanika siphi isiluleko amadoda angamaKristu?
9 Ukuba uyindoda engumKristu, ukusisebenzisa ngokobuqu isiluleko sikaPawulos kuya kunceda ekwenzeni ikhaya lakho libe yindawo yokuphumla neyoxolo. Umpostile ubongoza esithi: “Nina madoda, bathandeni abafazi benu, njengokuba naye uKristu walithandayo ibandla, wazinikela ngenxa yalo.” UPawulos wakwathi: “Amelwe amadoda ukubathanda abawo abafazi, njengokuba beyimizimba yawo. Lowo umthandayo umkakhe, uyazithanda; kuba akukho namnye wakha wayithiya eyakhe inyama; usuka ayondle, ayigcine, njengokuba nayo iNkosi ilenjenjalo ibandla. . . . Manithi nani ngabanye, elowo amthande umkakhe, njengoko azithanda ngako.” Indoda ifanele ‘imthande umkayo njengoko izithanda’—ngokungathi uyiyo. Hayi indlela ekufaneleke ngayo oku, ekubeni ‘aba babini benyama-nye’!—Genesis 2:24.
10. Ngenxa yoko kuthethwa kweyoku-1 kuTimoti 5:8, yiyiphi imbopheleleko enayo indoda engumKristu?
10 Indoda ethanda umfazi wayo njengoko izithanda iya kukhokela kwimicimbi yokomoya. Ibophelelekile ngemeko ekhoyo kwintsapho yayo ibe ayinakuthetheleleka ngokungakhathali izinto zisonakala. Imele izinyamekele kakuhle izilangazelelo zokwenyama nezokomoya zentsapho yonke. UPawulos wathi, “Ukuba ke umntu akabakhathalele abakhe, ngokukodwa abendlu yakhe, ulukhanyele ukholo, unobubi ngaphezu kongakholwayo.”—1 Timoti 5:8.
11. UPawulos ubanika siphi isiluleko abafazi abangamaKristu?
11 Umfazi ongumKristu unokwenza okuninzi ekwenzeni ikhaya libe yindawo yokuphumla neyoxolo. Kubafazi, uPawulos unikela esi siluleko siphefumlelweyo: “Nina bafazi, walulameleni awenu amadoda, ngokokululamela iNkosi; ngokuba indoda le iyintloko yomfazi, njengokuba naye uKristu eyintloko yebandla eli; waye yena ngokwakhe engumsindisi wawo umzimba. Ke, kwanjengokuba ibandla eli limlulamela uKristu, mabathi ngokunjalo nabafazi bawalulamele awabo amadoda ezintweni zonke. . . . Umfazi ke makayoyike [“makayihlonele ngokunzulu,” NW] indoda.” (Efese. 5:22-24, 33) Oku ‘kuhlonela ngokunzulu’ kufak’ isandla ekwenzeni ikhaya libe yindawo yokuphumla neyoxolo. Ngokuqinisekileyo, kwahluke gqitha kwisimo sengqondo sabafazi abaninzi behlabathi abanomoya wokuzilawula nowokucel’ umngeni othi uphazamise uze ubangele ingxwabangxwaba ekhaya.
12. Afanele aphathane njani amadoda nabafazi abangamaKristu?
12 Amadoda nabafazi abangamaKristu kufuneka basebenzele ukukhulisa uthando nentlonelo. Indoda ifanele ibe nolwazelelelo, nothando, ibe yekhulileyo ngokomoya. Ibe umfazi ufanele oyike uThixo, abe nentsebenziswano, athandeke. Akunzima ukubona indlela isimo sengqondo esinjalo esinokulenza ngayo ikhaya libe yindawo yokuphumla neyoxolo.
Ungaze ‘Umkhwelele Indawo UMtyholi’
13. Sisiphi isiluleko esinikelwa nguPawulos kwabase-Efese 4:26, 27?
13 Ekubeni abantu bengafezekanga, kusenokungabi lula ukulondoloza ikhaya elinoxolo. Ngokomzekelo, iingcinezelo zangaphandle zisenokubangela uxinezeleko olunokuluphanga uxolo ikhaya. Kodwa ukusebenzisa isiluleko sikaPawulos esikwabase-Efese 4:26, 27 kunokufak’ isandla ekubeni amakhaya ethu abe ngazolileyo. UPawulos wabhala oku: “Qumbani, ningoni; ilanga malingade litshone nicaphukile; kananjalo musani ukumkhwelela indawo uMtyholi lo.” Nokuba indoda okanye umfazi uthi ngesinye isihlandlo abe nesizathu sokuba nomsindo, akukho namnye kubo ofanele nanini na avumele oku kuba nomsindo kwakhe kube sisono ngokuhlala ecaphukile yaye enenqala. Kwanga thina asingeze sivumele umphazamisi woxolo, uSathana uMtyholi, aphange amakhaya ethu obuKristu uxolo!—1 Petros 5:8.
14. Ukuba ingxaki iye yabangela ukuphazamiseka okuthile, kucetyiswa ntoni ukuze kubuyiselwe uxolo ekhaya?
14 Kakade ke, ukuze kubekho uxolo ekhaya, qabane ngalinye lomtshato limele lisisebenzise isiluleko seBhayibhile. Ukuba ingxaki ethile ibangela ukuphazamiseka okuthile, ukuthandazela kunye umoya kaThixo kunokuphumela ekubonakaliseni isiqhamo sawo nasekubuyiseleni uxolo ekhaya. (Luka 11:13; Galati 5:22, 23) Ewe, nakwezona meko zilingayo, eli khondo liya kunceda ekwenzeni ikhaya libe yindawo yokuphumla neyoxolo.
Indima Yabantwana Kuxolo Lwentsapho
15. Abantwana banokunceda njani ekukhuliseni uxolo lwentsapho?
15 Kwakhona, abantwana banokunceda ekukhuliseni uxolo lwentsapho. Njani? Ngokubonakalisa umoya wokuthobela nowentsebenziswano. Umoya onjalo uxhomekeke ubukhulu becala kwimfundiso engokweZibhalo abayifumanayo nakwindlela umzali ongumKristu ayizalisa ngayo indima yakhe siqu njengomfundisi. Inxalenye yolu qeqesho lubalulekileyo kukuba ngumzekelo ofanelekileyo njengomzali. Kunjengokuba IMizekeliso 22:6 ikubeka ngokufanelekileyo oku ngokuthi: “Mfundise umntwana ngendlela efanele umntwana; naxa athe wamkhulu, akasayi kumka kuyo.” Ngokuqeqeshwa ngokufanelekileyo nangokubona umzekelo omhle wabazali, ngokuqhelekileyo abantwana abayi kumka kwindlela efanelekileyo. Kakade ke, okuninzi kuxhomekeke kubunjani nakubungakanani boqeqesho, kwanakwintliziyo yomntwana.
16. Nguwuphi umzekelo wokuqeqesha umntwana esinawo kwimeko kaTimoti?
16 Qalisa ukubaqeqesha abantwana bakho ngokomoya ngoxa besebancinane kakhulu. Kwenziwa oko kuTimoti, kuba uPawulos wambongoza esithi: “Yima ezintweni owazifundayo, waqiniselwa kuzo, umazi owazifunda kuye; nokuba uzaze kwasebuntwaneni [“kwasebusaneni,” NW] izibhalo ezingcwele, ezinako ukukulumkisela elusindisweni ngokukholwa kuKristu Yesu.” (2 Timoti 3:14, 15) Ewe, uTimoti “waqiniselwa” kwiinyaniso ezingokweZibhalo. Apha kusetyenziswe igama lesiGrike elithetha “ukubongozwa ngokuzingisileyo; ukuqinisekiswa” ngento ethile. (New Thayer’s Greek-English Lexicon, iphepha 514) Oko ‘kubongozwa ngokuzingisileyo’ kwafuna umgudu onamandla kunina kaTimoti, uYunike nakuninakhulu, uLoyisi ababengamaKristu. Baphumelela ekudluliseleni kuTimoti ‘ukholo olungenakuhanahanisa,’ nakubeni kubonakala ukuba uyise wayengakholwa. (2 Timoti 1:5) Ngaba usebenzela ukuvelisa ukholo olufanayo ebantwaneni bakho?
17. Bubuphi ubungqina obukhoyo bokuba umntu unokufundiswa kwasebusaneni?
17 UTimoti wazifundiswa iZibhalo kwasebusaneni. Ngoko ke, ungaze ubujongele phantsi ubuchule bomntwana bokufunda. IThe New York Times yanikela ingxelo yokuba ngokutsho kolunye uphengululo, “kukho imidibaniso yemithambo-luvo—iindawo apho iiseli zengqondo ezifana namasebe omthi zidibana khona—emininzi ngokuphindwe kabini kwiindawo ezithile zengqondo yabantwana kunakwezo zabantu abakhulu.” Kwanabantwana abancinane kakhulu banokufunda okuthile malunga nento elungileyo nembi, into emnandi okanye ebuhlungu. Kwincwadi yakhe ethi The Brain, uRichard M. Restak, M.D., uthi: “Kuzo zonke izinto eziphilayo, iinkumbulo zinokugcinwa engqondweni ngokwendlela ezibaluleke ngayo ukuze zisinde. Isilwanyana sithi ‘silukhumbule’ utshaba lwaso oluqwengayo size sizimele xa sibona umqondiso wokuqala wokuvela kwalo. Kwakhona izinto zikhunjulwa ngokulandelelana kwazo ngokwendlela ezizichaphazela ngamandla ngayo iimvakalelo xa beziviwa. Njengabantwana, akunyanzelekanga ukuba sixelelwe kaninzi ukuba singazibeki izandla zethu phezu kwesitovu esishushu.” Kakade ke, kuninzi okuseza kufundwa ngemisebenzi yengqondo, kodwa umntwana unokufunda ngamava. Ngokomzekelo, kwanaxa esemncinane kakhulu, umntwana unokufundiswa ukuba ahlale azole kwiintlanganiso zamaKristu.
18. Kwabase-Efese 6:1-4, sisiphi isiluleko uPawulos awasinika abantwana nabazali?
18 Njengoko abantwana bekhula, banokuthi ngokuthe ngcembe bangenise imfundiso yokomoya. Phakathi kwezinye izinto, banokufunda ukuba uThixo ulindele ukuba bathobele abazali babo. Oku kufuna uqeqesho lwabazali oluqatha kodwa olunothando, kuba uPawulos wabhala oku: “Nina bantwana, baveni abazali benu ngokwabaseNkosini; kuba oko kububulungisa. Beka uyihlo nonyoko; wona lowo ngumthetho wokuqala onedinga; ukuze kulunge kuwe, ube nexesha elide emhlabeni. Nani boyise, musani ukubacaphukisa abantwana benu; bondleleni ekuqeqesheni nasekululekeni kweNkosi.” (Efese 6:1-4) Abantwana abathobelayo bafak’ isandla kakhulu ekwenzeni ikhaya libe yindawo yokuphumla neyoxolo.
19. Yintoni enokomeleza umanyano oluphakathi komzali nomntwana?
19 Kodwa yintoni enokomeleza umanyano oluphakathi komzali nomntwana? Ukufunda iBhayibhile noncwadi lwamaKristu kunye ngokuqinisekileyo kunokunceda ekwenzeni oku. Iimpapasho ezinjengethi Incwadi Yam Yamabali EBhayibhile nethi Ukuphulaphula KuMfundisi Omkhulu ziluncedo ngokukhethekileyo ekuncedeni abantwana. Xa nifunda iBhayibhile nangamanye amaxesha, gxininisa ukuthanda uThixo. Ngoxa nisitya, thetha amabinzana adumisa uYehova njengoMlungiseleli Omkhulu. Xa uhamba nabantwana bakho, thetha ngoThixo njengomenzi wezinto ezimangalisayo zendalo—izityalo, iintyatyambo, imithi, iintaba, imisinga, amadike nezilwanyana. Ngoxa nikubulungiseleli basentsimini, xhakamfula amathuba okuthetha ngothando lukaThixo. Yonke imihla, mncede umntwana wakho akhule emthanda uYehova njengomntu. Kakade ke, ukuze ufikelele intliziyo yomntwana wakho, olo thando lumele lube sentliziyweni yakho.—Duteronomi 6:4-7.
20. Lubaluleke kangakanani uqeqesho olufanelekileyo?
20 Ungaze ulibale ukuba uqeqesho luyimfuneko. Xa lunikelwa luze lwamkelwe ngokufanelekileyo, ‘lunika isiqhamo esiluxolo, oko kukuthi sobulungisa.’ (Hebhere 12:11) Yaye abantwana abazithoba ngobulumko kuqeqesho lwabazali bazisa uvuyo nentlonelo entsatsheni yaye baphakamisa igama layo elilungileyo. (IMizekeliso 10:1; 13:1; 23:24, 25) Eneneni, ngokuzalisa indima yabo engokweZibhalo, abazali nabantwana benza ikhaya labo libe yindawo yokuphumla neyoxolo.
Gcina Ikhaya Liyindawo Yokuphumla Neyoxolo
21. Ngokutsho kweMizekeliso 24:3, 4, ikhaya linokugcinwa njani liyindawo yokuphumla neyoxolo?
21 Ikhaya linokugcinwa njani liyindawo yokuphumla neyoxolo? Umzekeliso uthi: “Indlu yona yakhiwa ngobulumko; izinziswe ngengqondo [“ngengqiqo,” NW]; ngokwazi kuzaliswa amaqonga bubuncwane bonke obunqabileyo nobumnandi.” (IMizekeliso 24:3, 4) Ngolwazi nangomsebenzi wentsapho ekhutheleyo, ikhaya linokuthi lizaliswe zizinto ezintle zohlobo oluthile. Kodwa indlu inokwakhiwa ize izinziswe kwisiseko esiqinileyo kuphela ukuba amalungu ayo abonakalisa ingqiqo aze asebenzise ubulumko bokuhlonel’ uThixo, elusebenzisa kakuhle ulwazi olungokweZibhalo. Ewe, ubulumko buyayakha intsapho buze bubenze buphumelele ubomi bayo njengesangqa.
22. Kuya kuba nawuphi umphumo ukusebenzisa imiyalelo kaThixo?
22 Ukusebenzisa imiyalelo kaThixo ekhaya kuya kuphumela eluxolweni, kuba amaSirayeli axelelwa oku: “Mna Yehova, Thixo wakho, ndingokufundisa okungakuncedayo, ndikunyathelise ngendlela oya kuhamba ngayo. Akwaba imithetho yam ubuyibazele indlebe! Beluya kuba njengomlambo uxolo lwakho, nobulungisa bakho bube njengamaza olwandle.” (Isaya 48:17, 18) Ngoko ke, kwanga onke amadoda, abafazi nabantwana abahlonel’ uThixo bangasebenzisa ubulumko basezulwini. Ngoko amakhaya ethu aya kusoloko eziindawo zokuphumla nezoxolo.
Uyakhumbula Na?
◻ Ukuze kubekho ubomi obunenzolo kwikhaya lakho, luluphi ukhetho olufanele lwenziwe ngumKristu ongekatshati ocinga ngomtshato?
◻ Ngokutsho kwabase-Efese 5:21-33, yintoni amele ayenze amadoda nabafazi ukuze bavelise uxolo ekhaya?
◻ Ukusebenzisa isiluleko esikwabase-Efese 4:26, 27 kunokunceda njani ekwenzeni ikhaya libe yindawo yoxolo?
◻ Kungayiphi indlela abanokuthi abantwana bafak’ isandla kuxolo lwentsapho?
◻ Sinokuwagcina njani amakhaya ethu eziindawo zokuphumla nezoxolo?
[Umfanekiso okwiphepha 17]
Amadoda nabafazi abangamaKristu kufuneka basebenzele ukukhulisa uthando nentlonelo
[Umfanekiso okwiphepha 18]
UTimoti wafundiswa iinyaniso zikaThixo kwasebusaneni. Ngaba uyabanceda abantwana bakho bakhulele ekwazini nasekuthandeni uYehova?