ZƐŊ-LƐƐI 32
ŊULEI 38 Ziova A Pai Ikponoi Kpanani
Berei Ziova A Kpɔŋ La Kua A Gɛɛ Ku Tɔɔ A Gbanaŋɔɔi
“Mɛlɛ-see kelee Ɣalai . . . nyaa kpiŋ a pai kamaa waai, e katɔɔi kpanaŋ, e kakponoi kpanaŋ.”—1 PI. 5:10.
MƐNI-ŊUŊ
Bere sii takpɛni-ŋai Ziova aa kpɔŋ la kua a gɛɛ ku tɔɔ a gbanaŋɔɔ da berei kwa pɔri tii kɛi la a dia tɛitɛi.
1. Le mɛni ɓe maa nɛ̃ɛi ku tɔɔ la a gbanaŋɔɔi, nyaŋ gbɛɛ ɓe a pɔri kpɔŋ maa tɛɛi kupɔi? (1 Pitɛ 5:10)
MAA NƐ̃ƐI Ziova ŋɔnuai di tɔɔ a gbanaŋɔɔ a ŋele-ŋai gbɛɛ-ŋa tãi ŋi. Di taŋa daa mɔ̃lɛ kɔlɔ-fela yeei a tãi su koyaa, di taŋa lii toɔɔi polu kpɛni fei diwɛli-kɛ-maa-nuu aa saa. Gɛ ni di taŋa da mɔ̃lɛi kpɛni fei dikaayɔɔi su-ɓela kpaa gɔmɛtii aa tɔɔ dia. (Mf. 10:18, 36, 37) Kɛɛ gɔlɔŋ a gɛɛ a nɛɛ maŋ ikɛ tɛɛ mɛni-kpanaŋ sii kelee ta su, Ziova a pai kpɔŋ maa tɛɛi ipɔ a gɛɛ I tɔɔ a gbanaŋɔɔ.—1 Pitɛ 5:10 lono.
2. Mi ɓe kwa kpɔŋ maa sɔlɔ ɓo naa a gɛɛ kutɔɔi e lɛɛ a gbanaŋɔɔ?
2 Ku tɔɔ a gbanaŋɔɔ sukulai ɓa, ku lɛɛ Ziova polu, ku vɛli a lii-nɛ̃ɛ pere a nɛ̃ɛ maŋ kukɛ tɛɛ mɛni-kpanaŋ takpɛni-ŋa su yɛɛ kpɔara-laa kpaa sukɔɔŋ takpɛni-ŋa. “Ŋwala-wala su-kɛtɛi” nyii Ziova a dɛɛ kupɔi nɔ ɓe a kpɔŋ kua a gɛɛ ku pɔri tɔɔi a gbanaŋɔɔ. Kufa pɔri tɔɔi a gbanaŋɔɔ ŋɔkpɔŋ maai ŋɛi polu. (2 Kl. 4:7) Zɛŋ-lɛɛi ŋi su, kwa pai lonoi e pilaŋ pere sii naaŋ ma nyii Ziova a kpɔŋ maa tɛɛ la kupɔ a gɛɛ ku pɔri tɔɔi a gbanaŋɔɔ. Kwa pai ŋɔnɔ mɛni maa-kɔrii e pilaŋ mɛnii ma maa nɛ̃ɛi ku gɛ a gɛɛ ku mɛni lɛlɛɛ sɔlɔ ɓo zu tɛitɛi.
ƔALA-FƐLIƐ
3. Le mɛni ɓe kwa pɔri moi la a gɛɛ ɣala-fɛliɛ kaa a ŋɛi-kɛ-maai?
3 Ziova aa mɛni lɛlɛɛ ta kɛ nyii a kpɔŋ kua a gɛɛ ku pɔri tɔɔi a gbanaŋɔɔ. Aa pere laa ɓo a gɛɛ ku lono bɔ berei maŋ kukaa la a sɔnyɔŋ-ɓelai. (Ib. 4:16) Ikili-ŋa sia e pilaŋ nyiŋi ma: Kwa pɔri Ziova fɛlii a tãi kelee e pilaŋ mɛni kelee ta ma. A kufɛli-woo mɛni sii-woo kelee ta su, kwaa kelee ta ma, a kɛ kpiŋ kukaa ku tɔnɔ kwaa ma kpaa kukɛ ɓo kpini-pɛrɛ mu. (Zona 2:1, 2, NWT; Dikɛ-mɛni-ŋai 16:25, 26) A nɛɛ maŋ kulii kɛ sɛlɛŋ a ŋanaa a bere sii nyii kufe kpiŋ berei kɔlɔŋ kwa pɔri kulii-sɛlɛŋ mɛni-ŋai ɓoi la ma ɣala-fɛliɛ su, Ziova a pɔri nii kukili-ŋa-siai kɔlɔni. (Lo. 8:26, 27) Tɔ̃ya ma, ɣala-fɛliɛ kaa a ŋɛi-kɛ-maa!
4. Le mɛni ɓe kwa pɔri moi la a gɛɛ Ziova fɛliɛ kpɔŋ maa mɛni ma a gɛɛ ku tɔɔ a gbanaŋɔɔ kaa a nĩa-mɛni?
4 Ŋala-kɔlɔi e mo a gɛɛ ‘kwa sɛŋ kelee da fɛli [Ziova] ma yɛɛ berei nĩa-mɛnii kaa lai, a kuwoo mɛni.’ (1 Zɔŋ 5:14) I laai la kwa pɔri Ziova mare kɛi kpɔŋ maa mɛni ma a gɛɛ ku tɔɔ a gbanaŋɔɔ? Oowei! Gaa a Ziova nĩa-mɛni a gɛɛ ku tɔɔ a gbanaŋɔɔ. Ku nyiŋi kɔlɔŋ leŋ? Kwa tɔɔ Ziova polu a gbanaŋɔɔ, nyiŋi a gɛ a gɛɛ e pɔri Setɔŋ woo su tooi. (Tá. 27:11) E tee nyiti ma, Ŋala-kɔlɔi e mo a gɛɛ ‘diai kelee da dikili tɔɔ Ziova mai, a ditɔɔi kpanaŋ.’ (2 Kɔ. 16:9) Mɛni ma, kwa pɔri laai la a gɛɛ Ziova a ŋwɛlii e kukponoi kpanaŋ a gɛɛ ku tɔɔ a gbanaŋɔɔ.—Az. 30:18; 41:10; Luu 11:13.
5. Ɣala-fɛliɛ a lii-see tɛɛ leŋ kupɔ? (Azaya 26:3)
5 Ŋala-kɔlɔi e mo a gɛɛ kwa Ziova fɛli a kulii kelee, ‘Ŋala-lii-seei nyii dɛɛi tare kelee mai, a pai kulii mɛi kaai da kukili.’ (Fe. 4:7) Kulii nɛ̃ɛi nyiŋi mɛni ma. Diai difa Ziova fɛlii, dia maŋ da tɛɛi mɛni-kpanaŋ su. Di tamaa ɣele da kɔ a pere sii takpɛni-ŋa a gɛɛ di lii-see sɔlɔ ɓo kpaa di nĩa mɛni-kpanaŋ-ŋai dia da tɛɛi zui. Gɔɔŋ-maa ɓa, a gɛɛ nɔ nua taŋa di lii-see sɔlɔ ɓo da dikili-ŋa sia kpɔ a gbanaŋɔɔ a gɛɛ di pɔri nĩai dilii su mɛni-ŋa kelee dia yɛɛ kpiŋ dilii-sɛlɛŋ mɛni-ŋai. Kɛɛ nyiŋi fe lɛlɛ ni kpɛni fei, a gɛ nyinaŋ nyɔmɔɔ-ŋai di pɛlɛ tii kɛi a dikili-ŋa-siai. (Maafiu 12:43-45 kaa.) E tee nyiti ma, kufa pɔri nii-seei kwa zɔlɔ ɓo Ziova fɛliɛ sui kɔɔni nyii ma nua da zɔlɔ ɓo mɛni-ŋai ŋi kɛɛ su. Kwa Ziova fɛli, kwa nɛ a gɛɛ nyaa nɔ ɓe kukili tɔɔi ma, nyaŋ a pai ‘lii-see tɛɛi kupɔ a tãi kelee.’ (Azaya 26:3 lono.) Bere sii dɔnɔ Ziova a nyiŋi kɛ lai ɓa, a nɛɛ naa a gɛɛ ŋala-kɔlɔ-kpua-ŋai ku maa-kɔri a bɔlɔi e pa polu kukili-ŋa. Ŋala-kɔlɔ-kpua-ŋai ŋi da berei ku wɛli kaa la Ziova mai lɛ kua da berei a ŋwɛlii e kpɔŋ maa tɛɛ la kupɔ, e kuŋaa nɛnɛi.—Ŋu. 62:1, 2.
6. Ya pɔri iɣala-fɛli perei maa tɛi leŋ? (Ya pɔri ŋɔnɔ votooi kaai.)
6 Mɛnii ya pɔri gɛi. Ya kɛ tɛɛi sukɔɔŋ mɛni kelee ta su, nɛɛ naa Ziova e gɔlɔŋ. “I mɛni kpɔlu-ŋai tɛɛ Yawɛɛ pɔ,” I vɛli lii-see mɛni ma. (Ŋu. 55:22) Mare kɛ tare mɛni ma a gɛɛ I mɛnii kɔlɔŋ ya pɔri gɛi. (Tá. 2:10, 11) Ife nĩa a gɛɛ I Ziova sɛɣɛi fe iɣala-fɛli-wooi su. (Fe. 4:6) Ikili-ŋa sia e pilaŋ bere sii takpɛni-ŋai dia Ziova a kpɔŋ maa tɛɛi la ipɔ a ɣele kelee a gɛɛ I tɔɔ a gbanaŋɔɔ, I zɛɣɛi fe mɛni ma. Ife nɛɛ naa a gɛɛ zukɔɔŋ-ŋai ya tɛɛi zui e gɛ I iŋɛi naɣiŋ Ziova ŋɔkpɔŋ maai mɛi.—Ŋu. 16:5, 6.
Ya kɛ Ɣala fɛlii, ikaa lonoi Ziova pɔ. Gɛ ni ya kɛ Ŋala-kɔlɔi lonoi, Ziova kaa lonoi ipɔ (Ŋoo-ɣɛli-kpului 6 kaa)b
ŊALA-KƆLƆI
7. Ŋala-kɔlɔi maa-kɔriɛ a kpɔŋ leŋ kua a gɛɛ ku tɔɔ a gbanaŋɔɔ?
7 Ziova aa Ŋala-kɔlɔi tɛɛ kupɔ a gɛɛ e kpɔŋ kua ku tɔɔ a gbanaŋɔɔ. Ɣala-kɔlɔ-kpua tamaa kaa Ŋala-kɔlɔi su nyii nɛ a gɛɛ Ziova a pai kpɔnii kua. Kwaa gɔɔŋ-maa tɔnɔ kaa. Maafiu 6:8 e mo nyɛɛi: “Kanaŋ e zɛŋ kɔlɔŋ ka ŋwɛlii, ka lɛɛ pai mare kɛi.” Zisɛ nyii Naŋ kɔlɔŋ a nɛlɛɛ e tɛɛ nuu kelee ta mai ɓe ŋoo-ŋai ŋi ɓo. Mɛni ma, kwa pɔri laai la a gɛɛ kwa kɛ tɛɛi mɛni-kpanaŋ-ŋa su, Ziova e mɛnii kɔlɔŋ kwa tɛɛi zui nyaŋ a pai kpɔŋ maa tɛɛi kupɔ. Kono-tee lɛlɛɛ tamaa kaa Ŋala-kɔlɔi su nyii a kukponoi kpanaŋ kwa kɛ tɛɛi mɛni-kpanaŋ-ŋa su.—Ŋu. 94:19.
8. (a) Lia-woo kɛɛ leŋ ɓe Ŋala-kɔlɔi su nyii a kpɔŋ kua a gɛɛ kutɔɔi e lɛɛ a gbanaŋɔɔ kwa kɛ tɛɛi mɛni-kpanaŋ-ŋa su? (b) Le ɓe a kpɔŋ kua a gɛɛ Ŋala-kɔlɔi ŋɔtɔ̃ya-ŋuŋ-ŋai e pa polu kukili-ŋa kwa kɛ ŋwɛlii?
8 Lia-woo-ŋa kaa Ŋala-kɔlɔi su nyii a kpɔŋ kua a gɛɛ ku tɔɔ a gbanaŋɔɔ kwa kɛ tɛɛi mɛni-kpanaŋ-ŋa su. Nyaŋ kwa tare sɔlɔ ɓo nia-woo-ŋai ti su nyii a kpɔŋ kua a gɛɛ ku mɛni-kpɛtɛɛ lɛlɛɛ-ŋa kɛ. (Tá. 2:6,7) Gɔɔŋ-maa ɓa, Ŋala-kɔlɔi e ku fɔrɔ a gɛɛ kulii fe kɛ sɛlɛnii e pilaŋ mɛnii ma pai kɛi tinaa-tuɛ-perei, kɛlɛ ku kukili tɔɔ Ziova ma a ɣele kelee. (Mf. 6:34) Kwa kɛ Ŋala-kɔlɔi lonoi a ɣele kelee, kukɛ kukili-ŋa sia e pilaŋ ma, ve pai kɛi a gbanaŋɔɔ a gɛɛ Ŋala-kɔlɔi ŋɔtɔ̃ya-ŋuŋ-ŋai e pa polu kukili-ŋa kwa kɛ mɛni-kpɛtɛɛ kɛi kpaa kwa kɛ tɛɛi mɛni-kpanaŋ-ŋa su.
9. Mɛni-ŋai Ŋala-kɔlɔi sui a kulaa-lai su kpanaŋ leŋ Ziova ŋɔkpɔŋ maai su?
9 Kwa Ŋala-kɔlɔi lono, kwa mɛni-pele-ŋa kaa e pilaŋ nua dia nyii-ŋai dikili tɔɔ Ziova ma, nyaŋ e kpɔŋ maa tɛɛ dipɔ. (Ib. 11:32-34; Zĩ. 5:17) Kukili-ŋa siaa e pilaŋ berei ma Ziova e kpɔŋ maa tɛɛ la dipɔi, a kulaa-lai su kpanaŋ a gɛɛ a pai kpɔŋ maa tɛɛi kupɔ a bere sii tɔnɔi ti. Ziova ɓa ‘kumaa kɔ̃ɔ-nuu. Nyaa ɓa gɛ kukponoi e kpanaŋ. Gbiŋ kpɛtɛɛi a tãi kelee a gɛɛ e kpɔŋ maa tɛɛ kupɔ kwa kɛ tɛɛi mɛni-kpɔlu su.’ (Ŋu. 46:1) Nyaŋ kwa kukili-ŋa sia e pilaŋ berei ma Ziova fɛli-ɓela di wɔlɔ tɔɔ la a gbanaŋɔɔ di kɛɛ tɛɛi mɛni-kpɔlu-ŋa sui, nyiti a kulii kula a gɛɛ ku mɛni tɔnɔi ti kɛ.—Zĩ. 5:10, 11.
10. Ya pɔri tii kɛi leŋ a Ŋala-kɔlɔi a nɛlɛɛ?
10 Mɛnii ya pɔri gɛi. Ŋala-kɔlɔi lono a ɣele kelee, I ɣala-kɔlɔ-kpua taŋa pɔ̃yɛ nyii a pɔri kpɔŋ maa tɛɛi ipɔi. Nua tamaa da difoloi kɔɔ pilaŋ a ŋala-kɔlɔ-kpuai voloi mɛni mai lonoɔ a ɣele-wala tãi. Nyaŋ mɛnii da maa-kɔri ŋala-kɔlɔ-kpuai sui a di fɔrɔ a voloi ti. Nyiŋi ɓe kpɔŋ maa tɛɛ sisɛ tɔnɔ pɔ nyii da kɛ ma Marie.a Sisɛi ŋi e kɛ nee da naŋ mɛi kaai nyii-ŋai kpɛ̃ɛ kɔlɔ-fela e kɛ diai. Maloŋ mɛnii ɓa disaa tãi fe kɛ ni ŋɔnɔ a goyaa. Le ɓe kpɔŋ maa tɛɛ bɔ a gɛɛ e tɔɔ a gbanaŋɔɔ? E mo nyɛɛi: “Ɣele-wala kelee, ŋa kaa ŋala-kɔlɔ-kpuai voloi mɛni mai lono Examining the Scriptures Daily kɔlɔ-kpuai su, ŋa ŋgili-ŋa sia e pilaŋ mɛnii ma ŋa maa-kɔri zui. Nyiŋi e kpɔŋ ma a folo kelee a gɛɛ ŋa ŋgili-ŋa sia e pilaŋ Ziova ma da mɛni lɛlɛɛ-ŋai a nɛi ma Ŋala-kɔlɔi su e tɛɛ la ŋgili-ŋa siaa ma e pilaŋ ŋamɛni-kpɔlu-ŋai dia.”—Ŋu. 61:2.
KUƁARAŊ KORAI-ƁELA
11. Gɔlɔŋɔɔ a gɛɛ kuɓaraŋ Korai-ɓela da tɔɔ a gbanaŋɔɔ mɛni-kpanaŋ-ŋa su a kulii kɛ leŋ?
11 Ziova aa kaayɔɔ su-ɓela tɛɛ kupɔ ŋeniɛi gwaa kelee nyii-ŋai da kpɔŋ kua a gɛɛ ku tɔɔ a gbanaŋɔɔ. Gɔlɔŋɔɔ a gɛɛ ‘kubɔlɔ da sisɛ-ŋai ŋeniɛi gwaa kelee da tɛɛi mɛni-soli tɔnɔi su’ kwa tɛɛi zui a ku fɔrɔ. (1 Pi. 5:9) Nyiŋi sukulai ɓa kubɔlɔ da sisɛ-ŋai taŋa daa tɛɛ mɛni-kpanaŋ tɔnɔi su kwa tɛɛi zui, nyaŋ di lɛɛ a ditɔɔi kpanaŋɔɔ Ziova polu. Mɛni ma kua maŋ kwa pɔri tɔɔi a gbanaŋɔɔ!—Dikɛ-mɛni-ŋai 14:22.
12. Kuɓaraŋ Korai-ɓela da pɔri kpɔnii leŋ kua, nyaŋ le ɓe kwa pɔri gɛi diɛ? (2 Kɔleŋtiɛŋ 1:3, 4)
12 Kuɓaraŋ Korai-ɓela da ku fɔrɔ a gɛɛ ku tɔɔ a gbanaŋɔɔ. Bere nɔ ɓe zia-nuui Pɔɔ maraŋ Korai-ɓela di gɛ la mi. Tãi tamaa a kaa yee-see-mu lɛ gbɔŋ maa mɛni ma maraŋ Korai-ɓela da kaa dɛɛ bɔ gɛɛ kpini-pɛrɛ mui, gɛ kpiŋ di toli a dilaa. Bɔlɔ-ŋai ŋi di Pɔɔ ŋaa nɛnɛ, di vɔrɔ, di kpɔŋ maa tɛɛ bɔ a pere sii takpɛni-ŋa. (Fe. 2:25, 29, 30; Ko. 4:10, 11) Bere sii tɔnɔi ti su, kubɔlɔ da sisɛ-ŋai da pɔri saa kuŋaa nɛnɛi, di kpɔŋ maa tɛɛ kupɔ kwa kɛ tɛɛi mɛni-kpanaŋ-ŋa su. Nyaŋ kua maŋ kwa pɔri kpɔŋ maa tɛɛi dipɔ da kɛ tɛɛi mɛni-kpanaŋ-ŋa su.—2 Kɔleŋtiɛŋ 1:3, 4 lono.
13. Le ɓe kpɔŋ Maya ma a gɛɛ e tɔɔ a gbanaŋɔɔi?
13 Goraŋ 2020 su, poli-ŋai di lɔ kusisɛi dɔnɔ nyii da kɛ ma Maya ŋɔpɛrɛi mu Russia lɔii su, di pɛlɛ naa kɔrii. Mɛni ma, di li a nyaa kotii su a gɛɛ e ŋoo sukula e pilaŋ ŋɔlaa-lai ma. Maya e mo a gɛɛ bɔlɔ da sisɛ-ŋai di vɔrɔ gɛɛ tɛɛi mɛni-kpanaŋ ti sui. E mo nyɛɛi: “Tãi ti ma, nii e kɛ sɛlɛni a ŋanaa, nii toɔɔ polu. Kɛɛ bɔlɔ da sisɛ-ŋai da kaa ndoli, dikɛ worɛ-woo-ŋa tɛɛ mi. Di nɛ ma a gɛɛ ŋwɛli kpɔɔi kaa dia. Berei maŋ ŋa kɛ a gɔlɔŋɔɔ la a gɛɛ ŋwɛli kaa bɔlɔ da sisɛ-ŋai diai, kɛɛ mɛnii di gɛ mi goraŋ 2020 sui, e nyiŋi lɛ ma a zu ponoɔ.”
14. Le ɓe kwa pɔri gɛi a gɛɛ ku kpɔŋ maa sɔlɔ ɓo kuɓaraŋ Korai-ɓela yeei kwa kɛ tɛɛi mɛni-kpanaŋ su? (Ya pɔri ŋɔnɔ votooi kaai.)
14 Mɛnii ya pɔri gɛi. Ya kɛ tɛɛi mɛni-kpanaŋ su, a pai kɛi a nɛlɛɛ a gɛɛ I lono iɓaraŋ Korai-ɓela pɔ, ka dia-ni ka tãi siɣe gie ma. Ya pɔri ŋɔnɔ korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai mare kɛi kpɔŋ maa mɛni ma kpɛni fei, Ŋala-kɔlɔi e mo a gɛɛ dikaa yɛɛ “kɔni kɛtɛ niniŋ fɛ̃ɛ-kpalaŋ su.” (Az. 32:2) E lɛɛ ikili-ŋa a gɛɛ iɓaraŋ Korai-ɓela dia maŋ da tɛɛi mɛni-kpanaŋ-ŋa su. Mɛni ma ya kpɔŋ maa tɛɛ iɓaraŋ Korai-nuu ta pɔ nyii tɛɛi mɛni-kpanaŋ-ŋa sui, nyiŋi a pai gɛi ilii e kɛ a nɛ̃ɛ, I tɔɔ a gbanaŋɔɔ imɛni-kpanaŋ su.—Dikɛ-mɛni-ŋai 20:35.
Tãi siɣe gie ma a ibɔlɔ da sisɛ-ŋai (Ŋoo-ɣɛli-kpului 14 kaa)c
KUKILI-KƐ-ZUI
15. Kili-kɛ-zu e kpɔŋ maa tɛɛ leŋ Zisɛ pɔ, nyaŋ a pɔri kpɔŋ maa tɛɛi leŋ kupɔ? (Ibulu 12:2)
15 Ziova aa kili-kɛ-zu lɛlɛɛ tɛɛ kupɔ nyii a kpɔŋ kua a gɛɛ ku tɔɔ a gbanaŋɔɔ kwa kɛ tɛɛi mɛni-kpɔlu su. (Lo. 15:13) E lɛɛ ikili-ŋa a gɛɛ Zisɛ e pɔri tɔɔi a gbanaŋɔɔ mɛni-kpɔlu su kpɛni fei kili-kɛ-zu e kɛ nyeei tinaa-tuɛ-pere mɛni ma. (Ibulu 12:2 lono.) Zisɛ e kɛ a gɔlɔŋɔɔ a gɛɛ a pai Ziova laa maa waai a kɛ a lɛɛ a dɔɔi kpanaŋɔɔ sukɔɔŋ su. E tee nyiti ma, Zisɛ ŋɛi e kɛ tãi perei e kɛ pai lii la polu Naŋ pɔ naa, e pɛlɛ la tãi ma da ziɣe zu Korai-ɓelai da pai kaloŋ tii kɛi la ŋala-taa Kaloŋ-laai su. Bere sii tɔnɔi ti su, kukili-kɛ-zui Ɣala ŋɔɣeniɛ ninai mɛni ma a kpɔŋ kua a gɛɛ ku tɔɔ a gbanaŋɔɔ mɛni-kpɔlu sii kelee ta su nyii Setɔŋ a pɔri pai la kupɔi.
16. Kili-kɛ-zu e kpɔŋ leŋ sisɛ tɔnɔ ma a gɛɛ e tɔɔ a gbanaŋɔɔ, nyaŋ le ɓe I maa-kɔri mɛnii e moi su?
16 Kwaa berei kaa kili-kɛ-zu e kpɔŋ maa tɛɛ la sisɛ tɔnɔ pɔ Russia lɔii su nyii da kɛ ma Anna. Di bɔŋ soŋ di li la kpiniŋ-pɛrɛ mu di lɛɛ pai lii a nyaa kotii. Tãi nyiŋi e kɛ lai, Anna e mo nyɛɛi: “Ɣala-fɛliɛ e pilaŋ kutinaa-tuɛ-pere kili-kɛ-zui ma da ŋgili-ŋa siaa e pilaŋ ma ɓe kpɔŋ ma a gɛɛ nii fe too polu a ŋanaa. Ŋa gɔlɔŋ a gɛɛ mɛni lɛlɛɛ a pai pai mɛni-kpɔlu-ŋai ŋi tɛɛ polu ma. Ziova a pai gbɔara-ɓela yee mɛi ɣalei, nyaŋ a pai luwa laai kua.”
17. Kwa pɔri nɛi leŋ a gɛɛ kulii nɛ̃ɛi kukili-kɛ-zui mɛni ma? (Ya pɔri ŋɔnɔ votooi kaai.)
17 Mɛnii ya pɔri gɛi. Tãi see a gɛɛ I ikili-ŋa sia e pilaŋ Ziova ŋɔkono-tee lɛlɛɛ-ŋai dia tinaa-tuɛ-pere mɛni mai. Ikili-ŋa sia e pilaŋ berei ma kɛ-ɣeniɛ a pai kɛi a nɛlɛɛ la ŋeniɛ ninai sui. Nyaŋ zukɔɔŋ kelee kwa pɔri kɛi tɛɛi zu lonii mai, kaa nɔ a “mɛni-kpɔlu loŋ” kwa gɔɔŋ ŋwɔlɔ-wɔlɔ fulu-laai ma kwa pai ŋaa-nɛ̃ɛ kulai Paredai lɔii mai. (2 Kl. 4:17) E tee nyiti ma, kɔ a gɛɛ I lono nua pɔ e pilaŋ Ɣala ŋɔkono-tee-ŋai dia e pilaŋ tinaa-tuɛ-pere ɣeniɛi ma. Ikili-ŋa sia e pilaŋ berei ma kɛ-ɣeniɛ kpanaŋɔɔi la nuai dia dife Ziova fɛlii. Dia maŋ dikaa tɛɛi mɛni-kpanaŋ tamaa su, kɛɛ dife mɛni kelee ta kɔlɔŋ e pilaŋ Ɣala ŋɔkono-tee lɛlɛɛ-ŋai dia. Ya kpiŋ lono dipɔ a daloŋ e pilaŋ Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai ma, ya pai dilii kulai a gɛɛ di mɛni tamaa maa-kɔri e pilaŋ Ɣala ŋɔkono-tee-ŋai dia.
Tãi siɣe a gɛɛ I ikili-ŋa sia e pilaŋ Ziova ŋɔkono-tee lɛlɛɛ-ŋai dia tinaa-tuɛ-pere mɛni ma (Ŋoo-ɣɛli-kpului 17 kaa)d
18. Le mɛni ɓe kwa pɔri laai la a Ziova ŋɔkono-tee-ŋai?
18 Zoo kɛɛ aa tɔɔ a gbanaŋɔɔ sukɔɔŋ tamaa su e mo Ziova ma nyɛɛi: “Ŋa gɔlɔŋ a gɛɛ ya pɔri mɛni sii kelee kpɔ kɛi. Mɛnii nyii kelee kpɔ gbɛtɛi ikili-ŋai, ya pɔri gɛi, nuu da fa pɔri I kperai ma.” (Zoo 42:2) Zoo e kɛ a gɔlɔŋɔɔ a gɛɛ sɛŋ ta kelee fa pɔri Ziova kperai ŋɔkono-tee-ŋai ŋaa-see kɛi. Nyiŋi kɔlɔŋɔɔ a kponoi kpanaŋ tɛɛ kupɔ a gɛɛ ku tɔɔ a gbanaŋɔɔ. Gɔɔŋ-maa ɓa, ikili-ŋa sia e pilaŋ nɛni ta ma nyii aa kɔlɛ a tãi su koyaai. Nii tooɔi polu kpɛni fei aa li dada tamaa pɔ nyii-ŋai dife pɔrii maloi. Naa polu ma, e dada lɛlɛɛ ta kaa nyii gɔlɔ-felai mai lɛ ma da berei a pai kpɔŋ maa tɛɛi la bɔ a gɛɛ e ɓaloi. Nii e nɛ̃ɛ ŋama berei maŋ nyiŋi kɛɛ a pai tãi loŋ siɣei lai. Ee kili-kɛ-zu kaa naa nyeei a gɛɛ a pai ɓaloi, nyiŋi e kpɔŋ ma a gɛɛ e tɔɔ a gbanaŋɔɔ. Bere sii tɔnɔi ti su, kwa pɔri tɔɔi a gbanaŋɔɔ kwa kɛ tɛɛi sukɔɔŋ su kpɛni fei ku laai la a gɛɛ Ɣala ŋɔkono-teei e pilaŋ Paredai ɣeniɛi ma, ŋaa-see a pai kɛi.
19. Le ɓe maa nɛ̃ɛi ku gɛ a gɛɛ kutɔɔi e kɛ a gbanaŋɔɔ?
19 Yɛɛ berei kwaa maa-kɔri lai, ɣala-fɛliɛ, Ŋala-kɔlɔi lonoɔ, kuɓaraŋ korai-ɓela da kukili-kɛ-zui ɓa bere sii takpɛni-ŋai Ziova a kpɔŋ la kua a gɛɛ ku tɔɔ a gbanaŋɔɔ kusukɔɔŋ-ŋai su. Kwa tii kɛ a mɛni takpɛni-ŋai ŋi, Ziova a pai kpɔnii kua a nɛ̃ɛ maŋ kukɛ tɛɛ mɛni-kpanaŋ kelee ta su lonii ma, nyaŋ kwa pai pɔrii tɔɔi a gbanaŋɔɔ e lɛɛ la zu Setɔŋ ŋɔɣeniɛi e kpɛɛ.—Fe. 4:13.
ŊULEI 33 Throw Your Burden on Jehovah
a Di naa-ŋai taŋa maa faleŋ.
b MƐNII VOTOOI A NƐI: Bɔlɔi nyii a nuu-pɔlɔi kaa tɔɔi a gbanaŋɔɔ ŋɔmɛni-kpɔlu-ŋai su a tãi takpɛni-ŋa ŋɔkɛ-ɣeniɛi su.
c MƐNII VOTOOI A NƐI: Bɔlɔi nyii a nuu-pɔlɔi kaa tɔɔi a gbanaŋɔɔ ŋɔmɛni-kpɔlu-ŋai su a tãi takpɛni-ŋa ŋɔkɛ-ɣeniɛi su.
d MƐNII VOTOOI A NƐI: Bɔlɔi nyii a nuu-pɔlɔi kaa tɔɔi a gbanaŋɔɔ ŋɔmɛni-kpɔlu-ŋai su a tãi takpɛni-ŋa ŋɔkɛ-ɣeniɛi su.