ZƐŊ-LƐƐI 36
ŊULEI 103 Zinaai Ziova Aa Di Tɛɛ Kupɔi
‘Korai-toli-kpɔŋ Laa-tuɛ-ɓelai Toli’
“Kɔlɔ-fela-nuu kaa kasama? Tɔɔ e [korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai] toli.” —ZĨ. 5:14.
MƐNI-ŊUŊ
Kwa pai lonoi e pilaŋ mɛnii ma gɛ maa nɛ̃ɛi ku korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai mare kɛ la kpɔŋ maa mɛni ma kwa kɛ kpɔŋ maa wɛlii.
1. Ziova aa nɛ leŋ a gɛɛ ŋɔnuai maa mɛni kpanaŋɔɔi ma?
ZIOVA fɛli-ɓela kelee maa mɛni kpanaŋɔɔi ma. Nya ɓe gɛ, gɛ Noŋ tɛɛ dimɛni ma da korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai a gɛɛ di dimɛi kaa. (Dikɛ-mɛni-ŋai 20:28) Ɣala e Zisɛ kɛ a korai-toli kpɔŋ ŋuŋ-tuɛ-nuu. A ŋwɛlii korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai di ŋɔnuai soŋ a nɛlɛɛ. Nyaŋ korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai da sia a Zisɛ ŋɔlia-wooi a gɛɛ di kpɔŋ maa tɛɛ Ɣala ŋɔnuai pɔ a gɛɛ laoi-laa lɛlɛɛ e kɛ da Ziova-ni diloai.—Az. 32:1, 2.
2. Yɛɛ berei Izikiɛ 34:15, 16 e mo lai, gbɛɛ-ni ɓe Ziova a kpɔŋ maa tɛɛ dipɔi?
2 Ziova ŋɔnuai kelee wɛli kaa ma, kɛɛ gbaaŋɔɔi diai ti-ti mɛni ma nyii-ŋai dilaa-lai maa aa yeŋ. A tii kɛ a korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai a gɛɛ e kpɔŋ maa tɛɛ diai pɔ dilaoi-laai su fe ŋɔnɔ kpanani a nyaai. (Izikiɛ 34:15, 16 lono.) Kɛlɛ Ziova a ŋwɛlii e kpɔŋ maa tɛɛ kupɔ a tãi kelee kwa kpɔŋ maa wɛli lai. E tee nɔ Ziova fɛliɛ ma kpɔŋ maa mɛni ma a kulii kelee a tãi kɛɛ ti, kwa pɔri ŋɔnɔ korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai mare kɛi kpɔŋ maa mɛni ma.—If. 4:11, 12, NWT.
3. Mɛni lɛlɛɛ kɛɛ leŋ ɓe kwa zɔlɔ ɓo mɛni maa-kɔriɛ su e pilaŋ korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai ditii ma?
3 Zɛŋ-lɛɛi ŋi su, kwa pai mɛni tamaa maa-kɔrii e pilaŋ berei ma Ziova a tii kɛ la a korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai a gɛɛ e kpɔŋ maa tɛɛ diai pɔ di laoi-laai su fe ŋɔnɔ kpanani a nyaai. Kwa pai nyiŋi kɛi a mare-kɛɛ-ŋai ŋi sukulai kaa: Mi tãi ɓe maa nɛ̃ɛi ku korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai mare kɛ la kpɔŋ maa mɛni mai? Le mɛni ɓe maa nɛ̃ɛi ku gɛ ti lai? Nyaŋ da kpɔŋ maa tɛɛ leŋ kupɔ? A kɛ kpiŋ kulaoi-laai su kpanaŋɔɔi a Ziova lonii ma, mare-kɛɛ-ŋai ŋi sukulai a pai kuyee-see-mui su kpanani mɛni-kpɛtɛɛ ŋi mɛni ma, nyaŋ a pai kpɔnii kua a gɛɛ ku mɛnii kɔlɔŋ maa nɛ̃ɛi ku gɛ kwa kɛ ŋwɛlii a kpɔŋ maa korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai yeei.
MI TÃI ƁE MAA NƐ̃ƐI KU ‘KORAI-TOLI-KPƆŊ LAA-TUƐ-ƁELAI’ TOLI LAI?
4. Ku gɔlɔŋ leŋ a gɛɛ Zĩi 5:14-16, 19, 20 kaa lonoi e pilaŋ nuu ta ma nyii ŋɔlaoi-laai su fe ŋɔnɔ kpanani a Ziova? (Ya pɔri ŋɔnɔ votoo-ŋai kaai.)
4 Zia-nuui Zĩi e berei lɛ Ziova a tii kɛ la a korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai a gɛɛ e kpɔŋ maa tɛɛ diai pɔ di laoi-laai su fe ŋɔnɔ kpanani a nyaai. E mo nyɛɛi: “Kɔlɔ-fela-nuu kaa ka sama? Tɔɔ e [korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai] toli.” (Zĩi 5:14-16, 19, 20 lono.) Ŋala-kɔlɔ-kpuai ŋi kaa lonoi e pilaŋ mɛnii ma maa nɛ̃ɛi nuu e gɛ a gɛɛ e ŋɔlaoi-laai kpɛtɛ polu a Ziova. Gɔɔŋ-maa ɓa, ve mo ni a gɛɛ nuui e dada toli, kɛlɛ nyɛɛi tɔɔ e korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai toli. Ŋala-kɔlɔ-kpuai e ŋɔnɔ nɛ a gɛɛ nuui a pai ɓaloi a kɛ a su-mɛni-lɛɛ sɔlɔ ɓo ŋɔsɔnyɔŋ-ŋai mɛni ma. A kɛ kɔlɔ-fela-nuu ta a ŋwɛlii e ɓalo, maa nɛ̃ɛi e li dadai pɔ, e mɛnii kɛi a nyaai ɓo ma, gɛ ni e sia a nia-woo-ŋai dadai a pai dɛɛi bɔi. Bere sii tɔnɔi ti su, kwa kɛ ŋwɛlii ku kulaoi-laai kpɛtɛ polu a Ziova, maa nɛ̃ɛi ku lono korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai pɔ e pilaŋ kusɔnyɔŋ-ŋai dia, gɛ ni ku sia a nia-woo-ŋai da pai dɛɛi kupɔi.
Kwa kɛ kɔlɛi, kwa li dada pɔ, bere sii tɔnɔi ti su kwa gaa a gɛɛ kulaa-lai maa aa nyeŋ, maa nɛ̃ɛi ku korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai mare kɛ kpɔŋ maa mɛni ma (Ŋoo-ɣɛli-kpului 4 kaa)
5. Kwa pɔri gɔlɔni leŋ a kɛ kulaoi-laai a Ziova su kaa saai a bɛlɛ-pɛlɛɛ?
5 Zĩi ŋuŋ lɔɔlu kaa ku fɔrɔi a gɛɛ ku lono korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai pɔ kwa gaa a gɛɛ kulaoi-laai a Ziova su fe ŋɔnɔ kpanani yɛɛ berei e kɛ la a bɔlɔi. Kɛlɛ a pai kɛi a nɛlɛɛ a gɛɛ ku di mare kɛ kpɔŋ maa mɛni ma a gɛɛ kufe mɛni ta kɛ nyii pai kulaoi-laai sukarai a Ziova! Ŋala-kɔlɔi e ku lia woo ɓo a gɛɛ kwa wala tãi siɣe, kwa pɛlɛ gaa nɔ yɛɛ laoi-laa lɛlɛɛ kaa nii kwa Ziova-ni kuloai kɛlɛ ve ti. (Zĩ. 1:22) Nyiŋi ɓe kɛ a korai-ɓelai nyii-ŋai kɛ Saadi, kɛlɛ Zisɛ e mo dia a gɛɛ dife ŋɔnɔ kɛ ni Ziova nĩa-mɛni kɛi. (Mɛ. 3:1, 2) Kwa pɔri gɔlɔni leŋ a kɛ kulaoi-laai a Ziova su kaa saai a bɛlɛ-pɛlɛɛ? (Mɛ. 2:4, 5) Bere sii dɔnɔ kwa pɔri gɛi lai ɓa kukili-ŋa-siaa e pilaŋ mare-kɛɛ-ŋai ŋi dia: ‘Nii a kɛ nii a nɛ̃ɛ a gɛɛ ŋa Ŋala-kɔlɔi lono, ŋa ŋgili-ŋa sia e pilaŋ ma? Ŋa nii li goyaŋ-ŋai kelee su, ŋgɛ ŋgbiŋ kpɛtɛ gelee mɛni ma? Ŋa nii ŋala-woo-ɓo tii ŋaa-nɛ̃ɛ kula yɛɛ berei ŋa kaa gɛ la a bɔlɔi? Kpaa ŋa ŋwɛli ŋa tãi tamaa siɣe mɛni takpɛni-ŋa kɛ mɛni ma? Ŋa ŋgili-ŋa sia a damaa e pilaŋ kapa ma e tɛɛ la bɔlɔi ma? Mare-kɛɛ-ŋai ŋi sukulai a pɔri kpɔnii kua ku gaa a kɛ laoi-laa su kpananɔɔ kaa nii kwa Ziova-ni kuloai. A kɛ ku fe pɔrii kulaoi-laai kpɛtɛi polu a Ziova kukpɔɔ yee ma kpaa kwaa mɛni ta kɛ nyii ŋwɛli fe mai, maa nɛ̃ɛi ku korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai mare kɛ kpɔŋ maa mɛni ma.
6. Le ɓe maa nɛ̃ɛi diai daa sɔnyɔŋ kɛtɛ kɛi di gɛi?
6 Diai daa sɔnyɔŋ kɛtɛ kɛ nyii a pɔri gɛi di di kula korai-toli-kpɔŋ sui, maa nɛ̃ɛi di lono korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai pɔ. (1 Kl. 5:11-13) Nua kɛɛ-ŋai ŋi difa pɔri dilaoi-laai kpɛtɛi polu a Ziova dikpɔɔ yee ma. A gɛɛ Ziova e pɔri ku su mɛni lɛɛi maa-tee-sɛŋ sarai, maa nɛ̃ɛi ku tii-ŋa kɛ a nɛlɛɛ yɛɛ “lii-pene-ɓela.” (Dikɛ-mɛni-ŋai 26:20) Nyaŋ dii-ŋai ti tɔnɔ ɓa lonoɔ korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai pɔ a kɛ kwaa sɔnyɔŋ kɛtɛ kɛ.
7. Gbɛɛ-ni ɓe da pɔri ŋɔnɔ korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai mare kɛi kpɔŋ maa mɛni mai?
7 Korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai da ŋɔnɔ ŋwɛlii di kpɔŋ maa tɛɛ diai pɔ nyii-ŋai a kɛ a gbanaŋɔɔ a gɛɛ di kili-ŋa-sia nyɔmɔɔ yee mɛi ɣalei. (Dikɛ-mɛni-ŋai 20:35) Gɔɔŋ-maa ɓa, ilii a pɔri kɛi sɛlɛni a gɛɛ gbanaŋɔɔi a gɛɛ I kɔ kili-ŋa-sia nyɔmɔɔ-ŋa pɔ. Nyiŋi a pɔri kɛi ti kpɛni fei tãi ta I lɛɛ pai pai dɔ̃yai su, ya kaa sale nyɔmɔɔ-ŋa siɣe, ikɛ nuu-kaŋ fotoo kaa kpaa maŋ iyee e kɛ wulu-wulu kpɛɛ su. Ife yao korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai mare kɛi kpɔŋ maa mɛni ma. Ya pɔri lonoi korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ nuu ta pɔ nyii pai ŋoli tɔɔi ya a nɛlɛɛ, e maa-faleŋ-ŋai lɛ ya nyii maa nɛ̃ɛi I gɛi. A pai ŋɔnɔ kpɔnii ya I gaa a gɛɛ Ziova lii a pai nɛ̃ɛi ya kanaŋ kɔi kili-ŋa-sia nyɔmɔɔ-ŋa pɔ. (Ik. 4:12) Tãi ta korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai da pai moi ya a gɛɛ nyiŋi a nɛi a gɛɛ ya ilaoi-laai a Ziova maa mɛni siɣei a gbanaŋɔɔ, nyaŋ ife ikili tɔɔi ikpiŋ ma.—1 Kl. 10:12.
8. Maa nɛ̃ɛi ku lono korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai pɔ e pilaŋ bɔara-mɛni maa-ŋai kelee dia kwa gɛi? Ŋaa lɛ.
8 Maa fe nɛ̃ɛ ni ku li korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai pɔ kpɔŋ maa mɛni ma mɛni pɛlɛ-pɛlɛɛ kelee su. Gɔɔŋ-maa ɓa kwa pɔri lonoi kuɓaraŋ korai-nuu ta pɔ a nyɔmɔɔ kpaa maŋ ku kulii ŋwana ma a ŋanaa. Mɛni kɛɛ ti a kɛ, sia a Zisɛ ŋɔlia-wooi a gɛɛ ka kaloai kpɛtɛ e tɛɛ la I liɛ ma korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai pɔ. (Mf. 5:23, 24) Ya pɔri ŋɔnɔ mɛni maa-kɔriɛ kɛi kukɔlɔ-ŋai su e pilaŋ maa-yeŋ-laa, lii-kpele da nuu kpiŋ mɛi kaa ma a gɛɛ I pɔri dua-pere lɛlɛɛ-ŋai ŋi lɛi a nɛlɛɛ a tãi takpɛni. Kɛlɛ ya kɛ nii ŋwɛlii a kpɔŋ maa, ya pɔri korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-nuu ta mare kɛi. Zia-nuui Pɔɔ ŋɔworɛ-woo kɔlɔi su nyii e bɔ̃yɛ Felepiɛŋ korai-toli-kpɔŋ pɔi, e mo bɔlɔ ta ma a gɛɛ e kpɔŋ Yowodia da Siŋtake dia a gɛɛ di diloai kpɛtɛ. Nyaŋ korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-nuu ta nyii gaa ikorai-toli-kpɔŋ sui, a pɔri kpɔŋ maa tɛɛi ipɔ a bere sii tɔnɔi ŋi.—Fe. 4:2, 3.
LE MƐNI ƁE MAA NƐ̃ƐI KU KORAI-TOLI-KPƆŊ LAA-TUƐ-ƁELAI TOLI LAI?
9. Le mɛni ɓe maa fe nɛ̃ɛ ni ku nɛɛ la naa ŋumɛ e ku kpera korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai mare kɛi kpɔŋ maa mɛni mai? (Tare-woo-ŋa 28:13)
9 Maa nɛ̃ɛi laa-la da lii-kpele e kɛ kuyeei a gɛɛ ku korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai mare kɛ kpɔŋ maa mɛni ma kwa sɔnyɔŋ kɛtɛ ta kɛ, kpaa kwa kɛ gaai yɛɛ wala-wala-laa fe ŋɔnɔ kuyeei a gɛɛ ku kɔ kili-ŋa-sia nyɔmɔɔ-ŋa pɔ. Kwa kɛ kpiŋ ŋumɛi, maa nɛ̃ɛi ku lono korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai pɔ. Le mɛni ma? Kpɛni fei, Ziova a tii kɛi a korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai a gɛɛ di kpɔŋ maa tɛɛ kupɔ a gɛɛ kulaoi-laai su e lɛɛ a gbanaŋɔɔ a nyaa a tãi kelee. Mɛni ma, kwa lono korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai pɔ, kwa nɛ a gɛɛ kukili tɔɔi Ziova ma nyaŋ kukaa a woo-mɛni-ɓela. Kwa ŋɔnɔ nɛ a gɛɛ kwa ŋwɛlii a ŋɔkpɔŋ maai a gɛɛ ku kanaŋ nĩa-mɛni kɛi. (Ŋu. 94:18) Nyaŋ a kɛ kwa sɔnyɔŋ kɛtɛ ta kɛ, kwa pɔri kɛi a ku laa la a gɛɛ Ziova a pai ku su mɛni lɛɛi a kɛ nɔ kwa kusɔnyɔŋ-ŋai ɓo korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai dia, ku kupolu tɔɔ mɛni nyɔmɔɔ kɛɛ ma.—Tare-woo-ŋa 28:13 lono.
10. Le ɓe a kɛ kwa kɛ ŋwɛlii ku kusɔnyɔŋ-ŋai loo?
10 Kwa kusɔnyɔŋ-ŋai ɓo korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai dia, Ziova a ku su mɛni lɛɛ nyaŋ kwa pɔri laoi-laa lɛlɛɛ kɛi a nyaa. Kɛlɛ kwa wala lono korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai pɔ, kwa pai kɛi nɔ mɛnii su kɛtɛi kukpiŋ ma. Bere nɔ ɓe e kɛ la a Galoŋ Deeɓe tãi e kɛ ŋwɛlii e ŋɔsɔnyɔŋ-ŋai loo lai. E tɛɛ mɛni-soli tamaa su, nii toɔɔ polu kpɛni fei e kɛ a gɔlɔŋɔɔ a gɛɛ ŋɔlaoi-laai a Ziova su aa kara. (Ŋu. 32:3-5) Kulaoi-laai a Ziova su a kara kwa sɔnyɔŋ kɛtɛ ta kɛ kukɛ ŋwɛli ku noo yɛɛ berei nɔ kɔlɔ-fela ta su a kɛtɛ la kwa wala zale siɣe a sumoɔ. Ziova e nyiŋi kɔlɔŋ nya ɓe gɛ, gɛ ku mare kɛ a gɛɛ ku kuloai kpɛtɛ a nyaa korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai sarai.—Az. 1:5, 6, 18.
11. Le ɓe kusɔnyɔŋ loɔɔ a gɛ a kuɓaraŋ korai-ɓela?
11 A kɛ kwa sɔnyɔŋ kɛtɛ ta kɛ kukɛ nwɛli ku noo, nyiŋi a pa a mɛni-soli kuɓaraŋ korai-ɓela pɔ, nyaŋ a ŋɔnɔ nii-seei su kara korai-toli-kpɔŋ su. (If. 4:30) Bere sii tɔnɔi ti su, kwa gɔlɔŋ a gɛɛ kuɓaraŋ korai-nuu ta aa sɔnyɔŋ kɛtɛ ta kɛ, maa nɛ̃ɛi ku mo nuui ti ma a gɛɛ e mo korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai dia. A kɛ a wala gɛ ti tãi kpua yee mu, gɛ ni maa nɛ̃ɛi kua kpiŋ ku mo dia. (Le. 5:1) Kuwɛli-kɛ-maai Ziova mɛni ma ɓe pai kulii kulai a gɛɛ ku dɔ̃yai ɓo. Nyiŋi kɛɛ a pai kubɔlɔ da sisɛ-ŋai maa-kɔ̃ɔi korai-toli-kpɔŋ su, e kpɔŋ maa tɛɛ nuui pɔ a gɛɛ e ŋɔnɔ pɔri laoi-laa kɛi a Ziova.
KORAI-TOLI-KPƆŊ LAA-TUƐ-ƁELAI DA KPƆŊ MAA TƐƐ LEŊ KUPƆ?
12. Korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai da kpɔŋ maa tɛɛ leŋ diai pɔ nyii-ŋai maa nɛ̃ɛi di dilaoi-laai kpɛtɛ polu a Ziova?
12 Ŋala-kɔlɔi e mo a gɛɛ maa nɛ̃ɛi korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai di kpɔŋ maa tɛɛ diai pɔ nyii-ŋai maa nɛ̃ɛi di dilaoi-laai kpɛtɛ polu a Ziova. (1 Tɛ. 5:14) Mɛni ma a kɛ yaa pɔara-mɛni maa kɛ, da pɔri I mare kɛi a mare-kɛɛ takpɛni-ŋa a gɛɛ di ikili-ŋa-siai kɔlɔŋ. (Tá. 20:5) Tɔ̃ya ma, lonoɔ korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai pɔ e pilaŋ ipɔara-mɛni-maa-ŋai dia fa kɛ a mɛni-loŋ. Tãi ta ya pɔri kɛi a nuu nyii ŋumɛɛi, kpaa maŋ ya ŋumɛi a gɛɛ I lono e pilaŋ ma. Kɛɛ ya pɔri kpɔŋ maa tɛɛi dipɔ a kɛ ya mɛnii ɓo ya tɛɛi zui. Ilii fe sɛlɛŋ a gɛɛ ya pai ‘mɛni nyɔmɔɔ ɓoi.’ (Zoo 6:3) Korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai dife pai I mɛnii ŋa teei a maa felaa. Kɛlɛ da pai diwoli tɔɔi ya a nɛlɛɛ a gɛɛ di mɛnii kelee kɔlɔŋ di lɛɛ pai I lia-woo ɓoi. (Tá. 18:13) Di gɔlɔŋ a gɛɛ nyiŋi kɛɛ a tãi siɣe, mɛni ma dife pai lonoi nɔ ipɔ a tãi tɔnɔ.
13. Pere sii kɛɛ leŋ ɓe korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai diɣala-fɛli-wooi da dilia-wooi a kpɔŋ maa tɛɛ la kupɔi? (Ya pɔri ŋɔnɔ votoo-ŋai kaai.)
13 Ya kɛ lonoi korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai pɔ e pilaŋ isɔnyɔŋ ma, dife pai ŋwɛlii a gɛɛ di ilii-too-polui su kɛtɛ. Kɛlɛ da pai Ɣala fɛlii imɛni ma. Nyaŋ Ziova a pai ŋoli-tɔɔi diɣala-fɛli-wooi ma nyii “ŋwalawalai.” Nyiŋi a pai ikponoi kpanani, e iŋaa nɛnɛ yɛɛ berei ve kɛ ni la ikili-ŋai. Dikpɔŋ maai dɔnɔ ŋɔnɔ ɓa a gɛɛ ‘di wulɔ pu iŋua Ziova laai su.’ (Zĩ. 5:14-16) ‘Ŋulɔi’ ŋi sukulai ɓa dɔ̃yai nyii gaa Ŋala-kɔlɔi sui. Korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai da tii kɛ a Ŋala-kɔlɔi a nɛlɛɛ a gɛɛ di iŋaa nɛnɛ, di kpɔŋ ya a gɛɛ I ilaoi-laai kpɛtɛ polu a Ziova. (Az. 57:18) Nia-wooi da pai dɛɛi ipɔi, a pai ikponoi kpananii a gɛɛ I kanaŋ Ziova nĩa-mɛni kɛi. Ziova a tii kɛ a korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai a gɛɛ di iteniŋ tɔɔ I mɛnii kɔlɔŋ maa nɛ̃ɛi I gɛi.—Az. 30:21.
Korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai da tii kɛ a Ŋala-kɔlɔi a gɛɛ di kuŋaa nɛnɛ, di ku fɔrɔ (Ŋoo-ɣɛli-kpului 13-14 kaa)
14. Yɛɛ berei gaa la Galesiɛŋ 6:1 sui, korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai da kpɔŋ leŋ nuu ta ma nyii aa ‘mɛni nyɔmɔɔ kɛi’? (Ya pɔri ŋɔnɔ votoo-ŋai kaai.)
14 Galesiɛŋ 6:1 lono. Korai-nuu nyii a ‘mɛni nyɔmɔɔ kɛi’ fe siai a Ziova ŋɔtɔŋ-ŋai. Mɛni nyɔmɔɔi ŋi a pɔri kɛi a mɛni-kpɛtɛɛ nyɔmɔɔ, kpaa sɔnyɔŋ kɛtɛ kɛɛ. Wɛli-kɛ-maa a korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai lii kula a gɛɛ di ‘pa a maa nuui ti polu a pere lɛlɛɛ.’ Gurii-wooi “pa la polu” mɛni mai, a berei lɛi dada-ŋa da nuu kao see la polu gie-ŋai. Yɛɛ berei nɔ dada lɛlɛɛ a kɔ la a gɛɛ e nyiŋi kɛ a bere sii nyii nuui fe pai mɛni-soli ŋanaa kaai lai, bere nɔ ɓe korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai da kɔ la a gɛɛ di kpɔŋ maa tɛɛ kupɔ a bere sii nyii kulii fe pai tooi polu a ŋanaa. Ŋala-kɔlɔi e korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai lia-woo ɓo a gɛɛ dia maŋ da pɔri “pilii yee-laa-maa su.” Mɛni ma da kɛ kpɔŋ maa tɛɛi kupɔ, da gɔlɔŋ a gɛɛ dia maŋ dimaa fe waa ni nyaŋ da pɔri pɔara-mɛni maa-ŋa kɛi. Nyiŋi a kpɔŋ dia a gɛɛ dife di-kpiŋ maa mɛni siɣe a gbanaŋɔɔ e tɛɛ la nuui ma da kpɔŋ maa tɛɛi bɔi. Kɛɛ da kɔ a gɛɛ di maa-yeŋ-laa da ŋɛi-maloŋ-kaa lɛ.—1 Pi. 3:8.
15. Le ɓe kwa pɔri gɛi kwa kɛ tɛɛi mɛni-kpanaŋ ta su?
15 Kwa pɔri laai a korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai kpɛni fei, di gɔlɔŋ a gɛɛ maa fe nɛ̃ɛ ni di lono nuu ta kelee pɔ e pilaŋ mɛni-ŋai dia kwa mo diai. Da ŋɔnɔ tii kɛ a Ŋala-kɔlɔi a gɛɛ di ku lia-woo ɓo e tɛɛ la tii kɛɛ ma a dikpɔɔi kili-ŋa-siai. Nyaŋ di gɔlɔŋ a gɛɛ maa nɛ̃ɛi di kpɔŋ maa tɛɛ kupɔ a tãi kelee a gɛɛ ku tɔɔ a gbanaŋɔɔ kumɛni-kpɔlu-ŋai su. (Tá. 11:13; Ga. 6:2) Berei maŋ ditua-pere kaa la a dakpɛnii, nyaŋ di taŋa daa tua dii ŋi kɛi, kɛɛ kwa pɔri lonoi korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-nuu kelee ta pɔ kwa kɛ tɛɛi mɛni-kpanaŋ ta su. Maa fe nɛ̃ɛ ni kukɛ nɔ korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓela takpɛni-ŋa mare kɛ a gili-ŋa-siai a gɛɛ da pai mɛnii kwa ŋwɛlii ku mɛnii ɓoi kua. Kwa nyiti kɛ, kwa pai kɛi nɔ yɛɛ diai nyii-ŋai da ‘dikpiŋ sɛŋ-lɛ-ɓela ŋa tɛ gie ma nyii-ŋai da di wɛlii’ kpaa nyii-ŋai pai mɛnii ɓoi dia da ŋwɛlii di mɛni e tɛɛ la diwoli tɔɔ ma “dɔ̃ya sɛŋ-lɛɛi ma.” (2 Te. 4:3) Kwa lono korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-nuu ta pɔ e pilaŋ mɛni ta ma, tãi ta a pai ku mare kɛi a kɛ kwaa lono korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-nuu takpɛni pɔ e pilaŋ mɛnii ŋi ma da nia-wooi di dɛɛ kupɔi. Nyaŋ maa-yeŋ-laa a pɔri korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-nuui ŋi lii kulai a gɛɛ e korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-nuu takpɛni mare kɛ kpɔŋ maa mɛni ma.—Tá. 13:10.
MƐNII MAA NƐ̃ƐI KUA KPIŊ KU GƐI
16. Le ɓe maa nɛ̃ɛi ku kelee ku gɛ tɛitɛi?
16 Berei maŋ korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai da ku lia-woo ɓo la, di kpɔŋ maa tɛɛ kupɔ kwa kɛ tɛɛi mɛni-kpanaŋ-ŋa sui, kɛɛ difa mɛni-kpɛtɛɛ kɛ kumɛni ma. Maa nɛ̃ɛi ku kelee ku nɛ Ziova ma kulono pere da kutua-pere su a gɛɛ ŋwɛli kaa kua, nyaŋ kwa ŋwɛlii ku nĩa-mɛni kɛ. A pai kpɔŋ maa tɛɛi kupɔ a gɛɛ ku tɔɔ a gbanaŋɔɔ, ku nĩa-mɛni kɛ. (Lo. 14:12) Nyiŋi ɓe gɛ korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai difa mɛnii maa nɛ̃ɛi ku gɛi ɓo la kua. Kɛlɛ da tii kɛ a Ŋala-kɔlɔi a gɛɛ ku Ziova ŋɔkili-ŋa-siai kɔlɔŋ e pilaŋ mɛnii ma kwa tɛɛi zui. Gɛ ni da nɛɛ naa a gɛɛ ku kukpɔɔi mɛni-kpɛtɛɛ kɛ. Kwa sia a nia-woo-ŋai da dɛɛ kupɔi, a kpɔŋ kua a gɛɛ ku pɔri ‘kukili ŋaa-kɔnii,’ ku mɛni-kpɛtɛɛ lɛlɛɛ-ŋa kɛ.—Ib. 5:14.
17. Le ɓe maa nɛ̃ɛi e kɛ a kumɛni-kpɛtɛɛi?
17 Kulii nɛ̃ɛi a gɛɛ Ziova a kumɛi kaa a nɛlɛɛ yɛɛ berei ɓala mɛi-kaa-nuu lɛlɛɛ a gɛ lai! Ziova e “mala mɛi-kaa-nuu lɛlɛɛi” Zisɛ tɛɛ a gɛɛ e maa-tee-sɛŋ kpɛɛ kumɛni ma a gɛɛ ku pɔri wɔlɔ-wɔlɔ fulu-laa sɔlɔ ɓoi tinaa-tuɛ-pere. (Zɔŋ 10:11) Nyaŋ Ziova e ŋɔnɔ korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai tɛɛ a gɛɛ di korai-toli-kpɔŋ mɛi kaa yɛɛ berei nɔ e gono tee la nyɛɛi: “Ŋa pai kamɛi-kaa-nuu tɛɛi nyii ŋɔkili-ŋa-siai kaa yɛɛ ŋɔi, nyii pai kamɛi kaai a tare da mɛni ŋa kaai.” (Zl. 3:15) Mɛni ma kwa gaa a gɛɛ kulaa-lai maa kaa yenii, maa fe nɛ̃ɛ ni ku yao korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai mare kɛi kpɔŋ maa mɛni ma. Maa nɛ̃ɛi ku gbɛtɛ kukili-ŋa a gɛɛ ku kuyee see gbɔŋ maai mu Ziova aa dɛɛ kupɔ korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai sarai.
ŊULEI 31 Oh, Walk With God!