N’EN MA FITH E PIIN MA BEEG . . .
Mang e ba kireb ko pi n’en ni yima rin’ u nap’an e Christmas?
Ke n’uw nap’an ni yima tay ni Christmas e aram e madnom ni ma tay e piin Kristiano ni fan ko rofen nni gargeleg Jesus riy. Machane, boor e pi n’en ni yima rin’ u nap’an e re madnom ney nrayog ni nge k’aringdad ni ngad lemnaged ko mang e rin’ mu un fol ko pi yalen ney u nap’an e madnom ko rofen nni gargeleg Jesus riy.
Reb ko pi n’em e aram fare yat u murung’agen Santa Claus. Re pumoon nem ni yima yog Santa Claus ngak e be’ nib wechwech sorben, mab row linglingin, ni ke chuw ko mad nib rowrow, ma gubin ngiyal’ ni ma par nib felfelan’. Ka nap’an e duw ni 1931 ma pi company u Meriken ni yad ma pi’ boch ban’en ni ngan unum ni chuway’ e ra tababgad ni ngaur ted yaan Santa Claus ko pi n’en ni yad ma pi’ ni chuway’. Nap’an e pi duw u thilin e 1950 nge mada’ ko 1959 me gay boch e girdi’ nu Brazil rogon ni ngar ted be’ ni ku yima weliy murung’agen nga lon Santa Claus ni ka nog Grandpa Indian ngak. Ere, mang e buch? I yog reb e Sensey u reb e skul nib tolang ni ka nog Carlos E. Fantinati ngak ni gathi kemus ni yan Santa Claus nga lon Grandpa Indian, ya “ki yan nga lon Jesus maku yima madnomnag e December 25 u fithingan.” Machane gur, kemus ni yigoo fapi yat ni yima weliy u murung’agen Santa Claus e aram boch ban’en nde puluw ni yima rin’ u nap’an e Christmas? Ra ngad nanged e fulweg ko re deer ney, ma ngad sulod ngad weliyed murung’agen e tin som’on e Kristiano.
I yog ba ken e babyor ni gaar: “Nap’an e gal nsom’on e chibog ni ke tabab e teliw ni Kristiano, ma boor e Kristiano ni ur guyed rogon ni nge dab un madnomnag e rofen nni gargeleg Jesus riy nge rofen nni gargeleg boch i girdien e teliw riy ni un li’rad kakrom ngar m’ad.” (Encyclopedia Britannica) Mang fan? Bochan ni ma tay e piin Kristiano ni kemus ni yigoo piin ni yad ma meybil nga yugu boch e got ni googsur e aram e piin ni yad ma madnomnag e rofen nni gargeleg be’ riy, ma thingar dab ni un i rin’ e pi n’em. Bin riyul’ riy e, ga ra beeg e Bible ma dariy bang riy ni be yog e rofen nni gargeleg Jesus riy.
Nap’an e bin aningeg e chibog C.E., me tabab e Teliw ko Katolik i madnomnag e Christmas ni yugu aram rogon ni i guy e tin som’on e Kristiano rogon ndab un madnomnag e rofen nni gargeleg be’ riy. I rin’ e re teliw nem e re n’em ni bochan e nge tal e girdi’ ndab kur uned ko pi yurba’ i teliw rok piyu Roma ni yima liyor riy ko pi got ni googsur nge pi madnom ni yima tay u nap’an ni be aw e ayis. I yog be’ ni yoloy ba ken e babyor ni ka nog Penne L. Restad ngak ni gubin e duw u nap’an e December 17 nge yan i mada’ ko January 1 ma “boor e girdi’ nu Roma ni yad ma tay boch e mur nge boch e madnom ni fan ko pi got rorad.” (Christmas in America) Ma nap’an e December 25, ma ma madnomnag piyu Roma e rofen ni sum e Yal’ riy. Ere, nap’an ni tabab e Katolik i madnomnag e Christmas ko rofen nem, ma aram mar k’aringed boor e girdi’ u Roma ni ngar uned i madnomnag e rofen nni gargeleg Jesus riy ma da kur madnomnaged e rofen ni sum e Yal’. I yog be’ ni ke yoloy ba ken e babyor ni ka nog Gerry Bowler ngak, ni bochan e re n’ey ma aram “miki yag rok piyu Roma ni ngar madnomnaged e pi madnom nem ni yad ma tay u nap’an ni be aw e ayis.” Ere, bin riyul’ riy e “kar ululgad ni ngar tababnaged boch e rran nib beech ni yad be fanay boch e yalen ni un rin’ ni ke kakrom.”—Santa Claus, a Biography.
Ere, ba kireb e Christmas ni bochan e gin ni ke sum riy. I yog be’ ni ka nog Stephen Nissenbaum ngak u lan ba ken e babyor rok ni Christmas e “ba madnom ni ke sum rok e piin ni yad ma meybil nga boch e got ni googsur ni kan fek ni nge mang madnom ko piin Kristiano.” (The Battle for Christmas) Christmas e aram reb e madnom ni ma darifannag Got nge Fak ni aram Jesus Kristus. Ere gur, re n’ey e ban’en ni yug de ga’ fan? I fith e Bible ni gaar: “Ra diin me taareban’ e tin nib mat’aw nge tin nib kireb? Ra diin me par e tamilang nge talumor u taabang?” (2 Korinth 6:14) Ere, dariy ban’en u murung’agen e Christmas nib puluw, ni bod rogon ba ke gek’iy nib bugbug kenggin ni ‘dabiyog ni ngan k’iyag.’—Eklesiastes 1:15.