LIBRARY U ONLINE ni fan ko Wulyang ko Damit
Wulyang ko Damit
LIBRARY U ONLINE
Waab
  • BIBLE
  • PI BABYOR
  • PI MUULUNG
  • w19 February p. 31
  • Ga Manang Murung’agen e Re N’ey, Fa?

Dariy e video ko n'en ni kam mel'eg.

Wenig ngom, dabiyog ni nge load e re video ney.

  • Ga Manang Murung’agen e Re N’ey, Fa?
  • Fare Wulyang ko Damit Ni Be Weliy Morngaagen Gil’ilungun Jehovah (Ken ni Ngan Fil)—2019
Fare Wulyang ko Damit Ni Be Weliy Morngaagen Gil’ilungun Jehovah (Ken ni Ngan Fil)—2019
w19 February p. 31

Ga Manang Murung’agen e Re N’ey, Fa?

The first-century synagogue found at Gamla

Fare Synagogue ko Bin Som’on e Chibog: Re tafen e muulung ney e kan fal’eg ni bay bang riy ni bod yaan fare synagogue ko bin som’on e chibog ni kan toy u Gamla, ni nel’ e mayel (10 km) ko lel’uch ni ngek ko Lipath nu Galile. Re n’ey e be puguran ngodad yaan fare synagogue kakrom

Mang fare synagogue kakrom?

FARE bugithin ni “synagogue” e kan fek ko fare bugithin ni Greek ni be yip’ fan e “muulung.” Mab puluw e re thin ney ya ireray e gin ni yima muulung riy ni fan ko liyor, nge ngiyal’ ni bay ban’en nib t’uf ni nga nog ngak piyu Jew. Pi Babyor ko Bible nni Yoloy Nsom’on ni Thin ni Hebrew e dariy bang riy ni be weliy murung’agen e re n’ey nib tamilang, machane Pi Babyor ko Bible nni Yoloy Nsom’on ni Thin ni Greek e be weliy riy nib tamilang, ni immoy fare tafen e muulung ni ka nap’an e bin som’on e chibog C.E.

Yooren e girdi’ nib llowan’ ara scholar e yad ma yog nre tafen e muulung nem e tabab ni ka nap’an ni immoy piyu Jew u Babylon nib kalbus. Fare babyor ni Encyclopaedia Judaica e yog ni gaar: “Piin kalbus e dariy e Tempel rorad u nap’an ni yad be par u bang, ere yad ma muulung nga taabang ya nge yag ni ngar pied e athamgil ngorad, mi yad beeg e thin nu Bible, ma sana yad ma rin’ e re n’ey u nap’an e Sabbath.” Ere nap’an ni kan pagrad u kalbus, mab mutrug ni ka yad ma meybil ma yad ma beeg e Bible u taabang, ma aram fan ni kar toyed e pi tafen e muulung nem ko gin ni yad ma par riy.

Nap’an e bin som’on e chibog C.E., ma pi tafen e muulung nem e ke mang ban’en nrib ga’ fan ngak piyu Jew ni yad ma par u Mediterranean, nge Middle East, nge Israel. Ya ireray e gin ni yad ma liyor riy, ngu nap’an ni bay ban’en ni yad ma rin’ u taabang. Professor Lee Levine ni ma maruwel ko fare The Hebrew University u Jerusalem e gaar, “Ireray e gin ni yad ma fanay u nap’an ni yad ma fil ban’en, ara ngar abichgad ni bay rogon ko liyor rorad, ara bay ban’en ni nge dugliy e court, ara bay e salpiy ko binaw ni ngan chaariy, ara ngar muulunggad ni bay rogon nga ngongolen e am nge muulung ko binaw.” Me ulul ngay nge gaar: “Machane bin ba ga’ fan ni yad ma rin’ riy e bay rogon ko pi n’en ni bang ko liyor rorad.” Ere aram fan ni ma un Jesus ko muulung ni yima tay u lan e pi tafen e muulung nem. (Mark 1:21; 6:2; Luke 4:16) Mu rom e ke fil boch ban’en riy ngak e girdi’ me pi’ e athamgil nga lanin’rad. Tomuren ni ke sum fare ulung ni Kristiano, maku ireray e n’en ni ma rin’ apostal Paul ni ma machibnag e girdi’ u lan e pi tafen e muulung nem. Piin nib ga’ fan e tirok Got ban’en u wan’rad e ri yad baadag ni nga ranod ngaram. Ere nap’an nra yan Paul nga lan reb e mach mab ga’ ni ma yan nsom’on nga tafen e muulung, ya nge machibnag e girdi’.​—Acts 17:1, 2; 18:4.

    Yapese Publications (1984-2025)
    Mu Log Out
    Mu Log In
    • Waab
    • Mu Sharenag
    • Pi N'en Nrayog ni Ngam Mel'eg
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Rogon ni Ngan Fanay
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Mu Log In
    Mu Sharenag