Ke Par e Ulung u Fithik’ e “Gapas”

1, 2. Mang e lemnag Saul ni nge rin’ u Damaskus?

BE MILEKAG ba ulung i pumoon nga Damaskus. Yad be yan i yan ngaram ni ngar tulufed pi gachalpen Jesus u taferad, mar koled yad, ngar k’aringed e tamra’ ngorad, mar feked yad i yan nga Jerusalem ni nge gechignagrad fare Sanhedrin.

² Saul ni ir e ba ga’ rorad e bay reb i gachalpen Jesus ni ke thang e fan rok.a Bay ba ulung i Jew ni ur togopuluwgad ko am nu Roma ni ka fin nra malangnaged Stephen nreb i gachalpen Jesus nib yul’yul’ ke yim’, ma bay Saul ni be yaliyrad nib m’agan’ ko n’en yad be rin’. (Acts 7:57–8:1) Tomuren me tabab i gafgownag pi gachalpen Jesus ni yad ma par u Jerusalem ni kub muun ngay yugu boch i gachalpen Jesus ni yad ma par u yugu boch e binaw. Baadag ni nge thang mit fare ulung ni yima yog “fare Kanawo’ rok Somol” ngay.​—Acts 9:1, 2; mu guy fare kahol ni kenggin e “Mat’awun Saul u Damaskus.”

3, 4. (a) Mang e buch rok Saul? (b) Mang deer e gad ra weliy e fulweg riy?

³ Ka chingiyal’ nem me mat ramaen ban’en u lan e lang nga daken Saul. I guy e piin yad be milekag u taabang ramaen e re n’ey, ma dakur nanged e n’en nga rogned. Ma aram me aw Saul nga but’ ndakiyog ni nge guy ban’en nga ramaen fare tamilang. I rung’ag ba lam ni ke yib u tharmiy ni be gaar: “Saul, Saul! Mang ni ga be gafgownigeg?” Me fith Saul ni gaar: “Somol, i gur mini’?” Dabisiy nri gin Saul ko n’en ni yog fare lam ngak ni gaar: “I gag Jesus, ni ir e ga be gafgownag.”​—Acts 9:3-5; 22:9.

⁴ Mang e rayog ni ngad filed ko tin som’on e thin ni yog Jesus ngak Saul? Faan gad ra fil murung’agen e pi n’en ni i buch u nap’an ni pig Saul nge mang reb i gachalpen Jesus, ma uw rogon nrayog ni nge yib angin ngodad? Ma mang e rayog ni ngad filed ko n’en ni rin’ e ulung ko ngiyal’ ni baaram ni ke aw e gapas u tomuren ni ke mang Saul reb i gachalpen Jesus?

“Mang ni Ga Be Gafgownigeg?” (Acts 9:1-5)

5, 6. Mang e rayog ni ngad filed ko n’en ni yog Jesus ngak Saul?

⁵ Nap’an ni taleg Jesus Saul u daken e kanawo’ ni sor nga Damaskus, ma de gaar ngak: “Mang fan ni ga be gafgownag pi gachalpeg?” Ya gaar ngak: “Mang ni ga be gafgownigeg?” (Acts 9:4) Arrogon, gafgow ni un tay ngak pi gachalpen Jesus e rogon u wan’ e ku ir e yibe gafgownag.​—Matt. 25:34-40, 45.

⁶ Faanra yibe gafgownagem ni bochan e ba mich Kristus u wan’um, ma nge pagan’um ngay ni manang Jehovah nge Jesus e n’en be buch rom. (Matt. 10:22, 28-31) Sana dab ra talegew e gafgow ni ga be yan u fithik’ e chiney. Dab mu pagtalin ni i yaliy Jesus Saul u nap’an ni bay ko ngiyal’ nni thang e fan rok Stephen ma kki guy u nap’an ni girngiy pi gachalpen ni yad ba yul’yul’ nga wen u taferad u Jerusalem nga i yon’rad nga kalbus. (Acts 8:3) Machane de rin’ Jesus ban’en e ngiyal’ nem. Yugu aram rogon me fanay Jehovah Kristus ni nge pi’ gelngin Stephen nge tin ka bay i gachalpen ni ngar pared ni yad ba yul’yul’.

7. Mang e thingar mu rin’ ya nge yag nim athamgil u fithik’ e gafgow ni yibe tay ngom?

⁷ Ku rayog ni ngam athamgil u fithik’ e gafgow ni yibe tay ngom ni faan ga ra: (1) Dugliy u wan’um ni ngam par ni gab yul’yul’ ni yugu demtrug e n’en nra buch rom. (2) Mu ning e ayuw ngak Jehovah. (Fil. 4:6, 7) (3) Mu pag Jehovah ni ir e nge sulweg taban e kireb ni yibe rin’ ngom. (Rom. 12:17-21) (4) Nge pagan’um ngay nra pi’ Jehovah gelngim ni ngam athamgil nge mada’ ko ngiyal’ ni ke chuweg e magawon rom.​—Fil. 4:12, 13.

“Saul ni Walageg, i Somol e Ke L’ugeg” (Acts 9:6-17)

8, 9. Uw rogon nrayog ni i lemnag Ananias e maruwel ni kan pi’ ngak?

⁸ Tomuren ni pi’ Jesus e fulweg ko deer ni fith Saul ni gaar, “Somol, i gur mini’?” Me gaar ngak: “Mu sak’iy ngam man nga lan binaw, ya bay nog ngom u rom e n’en ni ir e thingar mu rin’.” (Acts 9:6) Bochan ni ke malmit Saul, ma aram me fek fapi pumoon ni yad nga Damaskus me par u rom u lan dalip e rran ni ke pag e abich ma be meybil. Nap’an e re ngiyal’ i n’em me weliy Jesus murung’agen Saul ngak reb i gachalpen ni ma par ko re mach nem ni ka nog Ananias ngak ni “urngin piyu Israel ni yad ma par u Damaskus ni yad ma ta’ fan.”​—Acts 22:12.

⁹ Am lemnag rogon laniyan’ Ananias ko re n’ey! Be non Jesus Kristus ngak ni ir Lolugen e ulung ma ke pi’ reb e maruwel ngak ni yugu ba thil. Rib tow’ath ko biney e maruwel ni kan pi’ ngak, machane kub gel e marus riy! Nap’an nnog ngak nthingari yan i non ngak Saul, me gaar: “Somol, boor e girdi’ ni ka rogned ngog murung’agen e re moon nem, ni murung’agen urngin e kireb ni ke rin’ ngak e tirom e girdi’ u lan yu Jerusalem. Ma ke yib nga Damaskus ni ke pi’ e pi tolang ko prist mat’awun ni nge kol urngin e piin ni yad ma meybil ngom ma yad be ta’ fan fithingam nge fekrad.”​—Acts 9:13, 14.

10. Mang e gad be fil u rogon ni non Jesus ngak Ananias?

¹⁰ De puwan’ Jesus ngak Ananias ni ke weliy laniyan’. Machane ba tamilang e n’en ni yog Jesus ngak ni nge rin’. Miki dag ngak ni be lemnag ni aram e yog ngak fan ni baadag ni nge rin’ e biney e maruwel ni yugu ba thil. I weliy murung’agen Saul ni gaar: “Kug turguy ni nge pigpig ngog, ni ir e nge fek fithingag i yan ngak e piin ni gathi yad piyu Israel nge piin ni pilung, nge ngak e girdi’ nu Israel. Me gag e bay gu dag ngak urngin e pi n’en nthingari gafgow riy ni bochag.” (Acts 9:15, 16) Ka chingiyal’ nem me fol Ananias rok Jesus. Yan i guy Saul me gaar ngak: “Saul ni walageg, i Somol e ke l’ugeg ni aram Jesus, ni ir e mu guy u daken e kanawo’ ko ngiyal’ ni baaram ni ga be yib ngaray. Ke l’ugeg ku gub ni fan e ngki yog ni mu guy ban’en me suguyem fare Kan ni Thothup [“gelngin Got nib thothup,” NW].”​—Acts 9:17.

11, 12. Mang e gad be fil ko n’en be weliy e Bible u murung’agen Jesus, nge Ananias, nge Saul?

¹¹ Bay in ban’en ni tamilang ko re n’ey ni murung’agen Jesus, nge Ananias, nge Saul. Gad be fil riy ni Jesus e ir e ma pow’iy fare maruwel ni machib ni bod ni micheg nra rin’. (Matt. 28:20) Yugu aram rogon nder ma non ko girdi’ e ngiyal’ ney, machane ma pow’iy fare maruwel ni machib u daken fare tapigpig nib yul’yul’ ni ir e ke tay ni nge milfan e tin ka bay e tapigpig ngak. (Matt. 24:45-47) Pi tamachib nge piin pioneer e yad ma guy rogon ni ngar pirieged e piin yad baadag ni ngkur nanged boch ban’en u murung’agen Kristus nrogon nib puluw ko yaram ni be ngongliy fare Ulung ni Ma Pow’iyey. Kad weliyed ko fa binem e guruy ni boor e pi girdi’ ney ni kar meybilgad ni ngan pow’iyrad, me boch nga tomuren me yib reb e Pi Mich Rok Jehovah nga taferad.​—Acts 9:11.

¹² I m’agan’ Ananias ko maruwel ni kan pi’ ngak min tow’athnag. Ga ma fol ko n’en kan tay chilen ni aram e ngan machibnag murung’agen Gil’ilungun Got nib fel’ rogon ni yugu aram rogon ni ma k’aring e re maruwel ney e marus ngom, fa? Bay boch e girdi’ ni yad ma rus ni nga u ranod u mit e tabinaw i yan maku yad be non ko girdi’ ndar nanged yad. Ma boch i yad e ba mo’maw’ ngorad ni ngar machibnaged e girdi’ ko gin yad ma maruwel riy, ara u kanawo’, ara u telefon, ara ngaur yoloyed e babyor ngar pied ngorad. I yag ni nge gel Ananias ko marus ni i tay, ma aram min fanay ni nge ayuweg Saul ni nge yag gelngin Got nib thothup ngak.b I yag ni nge rin’ Ananias e maruwel rok nib fel’ rogon ni bochan e pagan’ ngak Jesus me tay ni Saul e ir reb i walagen. Rayog ni ngad gelgad ko marus ni gad ma tay ni bod Ananias ni faanra pagan’dad ngay ni Jesus e ir e be pow’iy fare maruwel ni machib, ma gad nang rogon laniyan’ e girdi’, mu ud athapeged ni nge mang urngin e girdi’ boch i walagdad ni kub muun ngay e piin gad ma rus ngorad.​—Matt. 9:36.

I “Tabab i Machibnag Murung’agen Jesus” (Acts 9:18-30)

13, 14. Faanra ga be fil e Bible machane dawor mu un ko taufe, ma mang e rayog ni ngam fil ko n’en ni rin’ Saul?

¹³ Ba papey ni fol Saul ko n’en ni fil. Tomuren ni yag ni ngki guy ban’en, ma aram me un ko taufe me tabab ni nga i chag ngak pi gachalpen Jesus u Damaskus. Machane gathi kemus e n’en ni rin’, ya ki “yan u lan tafen e muulung i yan, ni aram e ke tabab i machibnag murung’agen Jesus ni be gaar, ‘I Jesus e ir faanem ni Fak Got.’”​—Acts 9:20.

¹⁴ Faanra ga be fil e Bible machane dawor mu un ko taufe, ma gur, ga ra fol ko n’en ga be fil ni bod Saul, fa? Riyul’ ni guy Saul ba maang’ang ni ngongliy Kristus, ma dariy e maruwar riy ni ireray e n’en ni k’aring ni nge un ko taufe. Maku bay boch e girdi’ ni ur guyed e maang’ang ni i ngongliy Jesus. Bod ni bay ba ulung i Farise nra guyed ni golnag barba’ i pa’ be’ nib moon nib marwoth, maku boor e Jew ni yad manang ni faseg Lazarus ko yam’. Machane boor i yad e de lemnag ni nge mang reb i gachalpen Jesus, maku bay boch i yad ni i togopuluw ngak. (Mark 3:1-6; John 12:9, 10) Machane Saul e thil laniyan’. Ere mang fan ni thil Saul ma pi cha’nem e dar thilgad? Bochan ni kab ga’ madgun Got u wan’ ko marus ni be tay ko girdi’, ma rib ga’ fan u wan’ e runguy ni ke dag Kristus ngak. (Fil. 3:8) Ere faan ga ra folwok rok, ma aram e dariy ban’en ni ga ra pag ni nge talegem ndab mu un ko machib me bung rogom ni ngam un ko taufe.

15, 16. Mang e i rin’ Saul u lan e pi tafen e muulung i yan, ma mang e rin’ e pi Jew u Damaskus ni bochan e re n’ey?

¹⁵ Am lemnag rogon laniyan’ e girdi’ u nap’an ni tabab Saul i machibnag murung’agen Jesus u lan e pi tafen e muulung i yan. Boch i yad e ri gin ngak ma boch e kur damumuwgad. Ra fithed ni lungurad: “Gathi ireray fare moon ni i thang e fan rok e piin ni yad be meybil ma yad be ta’ fan e re ngachal ney u lan yu Jerusalem?” (Acts 9:21) Nap’an ni be weliy Saul fan ni ke thil rogon e lem rok u murung’agen Jesus, mab tamilang rogon ni i “micheg ni Jesus e ir fare Messiah.” (Acts 9:22) Machane gathi gubin e girdi’ ni ma mich ban’en u wan’rad ni yugu aram rogon nib tamilang rogon ni kan weliy. Dabiyog ni ngan thilyeg laniyan’ e girdi’ ni kar ra dugliyed u wan’rad ni ngar folgad ko pi yalen ni ma fol e girdi’ riy ara piin nib tolangan’rad. Machane yugu aram rogon ma de mulan’ Saul.

¹⁶ Dalip e duw nga tomuren, ma ka be togopuluw e pi Jew ni yad ma par u Damaskus ngak Saul. Tomur riy ma aram mar guyed rogon ni ngar thanged e fan rok. (Acts 9:23; 2 Kor. 11:32, 33; Gal. 1:13-18) Nap’an ni nang Saul e n’en yad be lemnag ni ngar rin’ed ngak, ma aram me guy rogon ni nge chuw ko re mach nem ndabi nang be’ ni aram e par nga lan ba dug ngan nguchuruyeg nga but’ u ba winda ko re yoror nem ni malang. I yog Luke ni piin nra ayuweged Saul ni nge chuw u rom e re nep’ i n’em e yad e “piin ni kar folgad ngak Saul.” (Acts 9:25) Pi thin ney e be dag ni bay boch e girdi’ nrung’aged e machib ni i tay Saul u Damaskus nra thilyeged e ngongol rorad mar manged boch i gachalpen Kristus.

17. (a) Mang e ma rin’ e girdi’ u nap’an ni yad ra rung’ag e tin riyul’ u Bible? (b) Mang e susun ni ngad ululgad ni ngad rin’ed, ma mang fan?

¹⁷ Nap’an nim tabab ni ngam weliy ngak chon e tabinaw rom, nge pi fager rom, nge yugu boch e girdi’ e tin nib fel’ ni ga be fil, ma sana rayog nim lemnag ni yad gubin ni yad ra motoyil ko tin riyul’ ni bay u Bible ni bochan e ba tamilang. Sana rayog ni bay boch i yad ni i motoyil, machane boor i yad e de motoyil. Rayog ni bay boch i girdien e tabinaw rom ni ur ngongolgad ngom ni gowa gur reb e toogor rorad. (Matt. 10:32-38) Machane faan ga ra ulul ni ngam guy rogon ni ngam mon’og u rogon ni ga ma weliy fan e thin nu Bible ko girdi’ mu um par nib fel’ e ngongol rom, ma mus ngak e piin yad ma togopuluw ngom nrayog ni nge munmun me thil e lem rorad.​—Acts 17:2; 1 Pet. 2:12; 3:1, 2, 7.

18, 19. (a) Nap’an ni ayuweg Barnabas Saul, ma mang angin ni yib riy? (b) Uw rogon nrayog ni ngad folwokgad rok Barnabas nge Saul?

¹⁸ Nap’an ni yan Saul nga Jerusalem ma de mich u wan’ pi gachalpen Jesus ni ke mang bagayad. Machane nap’an ni yog Barnabas nriyul’ ni ke mang reb i gachalpen Jesus, ma aram me fel’ u wan’ e pi apostal me par rorad u lan ba ngiyal’. (Acts 9:26-28) Yugu aram rogon ni i kol ayuw Saul, machane da i tamra’ ko fare thin nib fel’ ni i machibnag. (Rom. 1:16) De rus ni nge machib u Jerusalem ni aram e gin ni i gafgownag pi gachalpen Jesus Kristus riy. Machane nap’an ni nang e pi Jew u Jerusalem ni fare moon ni ir e ri i guy rogon ni ngan thang mit e piin Kristiano e ke mang bagayad, ma aram mar damumuwgad mar guyed rogon ni ngar thanged e fan rok. Be gaar e Bible: “Faani nang e piin ni walagen ni aram girdien Jesus, mi yad fek Saul nga Cesarea mi yad pi’ nge yan nga Tarsus.” (Acts 9:30) I fol Saul ko fonow ni i pi’ Jesus u daken e ulung, ma aram me yib angin ngak nge ulung.

¹⁹ Mu tay fanam i yan riy ni Barnabas e ir e som’on ni ayuweg Saul. Dariy e maruwar riy ni ireray e n’en ni ayuweg ni nge fel’ e tha’ u thilin e gal tapigpig rok Jehovah ney ni yow ba pasig. Ba m’agan’um ngay ni ngam ayuweg e piin ka fin nra manged boch e tamachib, mag un ngorad ko machib, mag ayuwegrad ni ngar mon’oggad ko tirok Got ban’en ni bod e n’en ni rin’ Barnabas, fa? Faan ga ra rin’ ma yira tow’athnagem. Faanra ka fin mmang reb e tamachib, ma ma m’agan’um ko ayuw ni yima ognag ngom ni bod e n’en ni rin’ Saul, fa? Faanra um machibgad boch e walag ni yad ba salap ko machib u taabang, ma aram e ga ra salap ko machib, me gel e felfelan’ rom, me yag boch e fager ngom nrayog ni nge par ndariy n’umngin nap’an.

“Boor e Girdi’ ni Mich Somol u Wun’rad” (Acts 9:31-43)

20, 21. Uw rogon ni ke rin’ e pi tapigpig rok Got kakrom nge ngiyal’ ney boch ban’en ko ngiyal’ ni ke “gapas”?

²⁰ Tomuren ni mang Saul reb i gachalpen Jesus me chuw u Jerusalem nde buch ban’en rok, ma aram me “pirieg girdien e galesiya e gapas u lan yu Judea ni ga’ngin ngu Galile ngu Samaria.” (Acts 9:31) Ere mang e rin’ pi gachalpen Jesus u nap’an e re ngiyal’ i n’em? (2 Tim. 4:2) Be yog e Bible ni i “yib gelngirad.” I ayuweg e pi apostal nge yugu boch e walag ni pumoon pi gachalpen Jesus ni nge gel e michan’ rorad mar ayuweged e ulung ni ngaur “pired ni yad be rin’ e tin nib m’agan’ Somol ngay ma yad be ta’ fan” u daken e ayuw ni be pi’ gelngin Got nib thothup. Bod ni fanay Peter e re ngiyal’ i n’em ni nge pi’ gelngin pi gachalpen Jesus ni yad ma par u lan yu Lydda ngu Sharon. N’en ni rin’ e k’aring boor e girdi’ ni yad ma par u rom ni “nge mich Somol u wun’rad.” (Acts 9:32-35) De pag pi gachalpen Jesus boch ban’en ni nge magawonnagrad, ya ra maruwelgad nib gel ni ngar ayuweged yad ma yad be machibnag fare thin nib fel’. Angin ni yib riy e “yoor i yan” girdien e ulung.

²¹ Nap’an ni chugur nga tungun e bin 20 e chibog, ma boor e nam ni ma par e Pi Mich Rok Jehovah riy nra pared u fithik’ e “gapas” ni bod e n’en ni buch ko pi Kristiano nem. Ba tomgin ni mus e gagiyeg ko pi am ni ur gafgownaged e girdi’ rok Got u lan boor e duw, mu kun pithig mat’awun fare maruwel ni machib ni nge ulul. Bokum biyu’ e Pi Mich nra fanayed e re ngiyal’ i n’em ni ngaur machibgad ma boor e girdi’ nra motoyilgad ko fare thin nib fel’.

22. Uw rogon ni ngam maruwel ko puf rogon ni bay rom e chiney nib fel’ rogon?

²² Ga be maruwel ko puf rogon ni bay rom e chiney nib fel’ rogon, fa? Faanra ga ma par u reb e nam nib puf rogon e girdi’ riy ni ngar uned ko re teliw ni yad baadag, ma aram e baadag Satan ni nge waliyem ni ngam nameg ni nge yoor e chugum rom ko bin ngam nameg boch ban’en ni fan nga Gil’ilungun Got. (Matt. 13:22) Ere dab mu pag ban’en ni nge magawonnagem. Mmaruwel ko tayim rom nib fel’ rogon e ngiyal’ ney ni ga be par u fithik’ e gapas, mag lemnag ni ireray e kanawo’ ni ke mab ngom ni ngam machib riy nib fel’ rogon mag pi’ gelngin e ulung. Dab mu pagtalin nrayog ni nge thil e par rom nib tomgin.

23, 24. (a) Mang e gad be fil ko n’en ni buch rok Tabitha? (b) Mang e susun ni ngad dugliyed u wan’dad ni ngad rin’ed?

²³ Am lemnag e n’en ni buch rok Tabitha ni ku yima yog Dorkas ngak ni ir reb i gachalpen Jesus. Ma par u Joppa nreb e binaw nib chugur nga Lydda. Re walag nib pin ney nib yul’yul’ e i fanay e tayim nge chugum rok nib fel’ rogon ma i par ni “tin nib fel’ e be rin’ ma be ayuweg e piin ni gafgow.” Machane me m’ar nib tomgin nge yim’.c Ri kireban’ pi gachalpen Jesus ni yad ma par u Joppa, nib ga’ ni fapi ppin ni ke yim’ figirngirad ni ma ayuwegrad e ri kireban’rad. Ere nap’an ni taw Peter ko fare naun ni kan yan ni tay ngay yibe fal’eg rogon ni ngan yan ni k’eyag, ma aram me ngongliy ba maang’ang ndariy reb e apostal rok Jesus Kristus ni ke ngongliy bayay. I meybil ngemu’ me faseg Tabitha ko yam’! Am lemnag gelngin e felfelan’ ni tay fapi ppin ni ke yim’ figirngirad nge yugu boch i gachalpen Jesus u nap’an ni piningrad Peter nga lan fare singgil mi yad guy Tabitha ni ke fos ko yam’! Pi n’ey ni buch e pi’ gelngirad ni fan ko pi skeng ni yad ra mada’nag boch nga m’on! I wer murung’agen e re maang’ang nem “u lan yu Joppa, ma boor e girdi’ ni mich Somol u wun’rad.”​—Acts 9:36-42.

²⁴ L’agruw ban’en nib ga’ fan ni gad be fil ko re n’ey ni buch rok Tabitha. (1) Ba ngoch e yafos rodad. Ere rib ga’ fan ni ngad guyed rogon ni nge fel’ thidad u wan’ Got! (Ekl. 7:1) (2) Ra riyul’ e athap ko fos ko yam’. I guy Jehovah urngin ban’en nib fel’ ni i rin’ Tabitha ni fan ngak yugu boch e girdi’ me tow’athnag. Ere dabi pagtalin e maruwel nib gel ni gad be tay ma ra fasegdad ko yam’ ni faanra kad m’ad u m’on ko Armageddon. (Heb. 6:10) Ere demtrug ko “ba mo’maw’” e par rodad ara gad be par u fithik’ e “gapas” e ngiyal’ ney, ma ngad ululgad i machibnag murung’agen Kristus nib fel’ rogon.​—2 Tim. 4:2, NW.