Pi Madenom Ko Chepin Yu Israel

“Dalip yay u reb e duw ma gubin e pumoon e thingari yib i m’ug u p’eowchen Jehovah ni Got romed ko gin ni ke turguy . . . , ma dariy bagayad ni ra yib i par nga p’eowchen Jehovah ndariy ban’en u pa’.”​—DEUTERONOMY 16:16, New World Translation.

1. Mang e rayog ni ngan nog u morngaagen e pi madenom ni be weliy e Bible morngaagen?

MANG e ma yib ngan’um u nap’an ni ga ra lemnag e madenom? Boch e madenom kakrom e kan rin’ boch ban’en nib pag rogon ma kan un ko ngongol ndarngal. Ku aram rogon boch e madenom ko ngiyal’ ney. Machane pi madenom ni bay ko Motochiyel rok Got ko piyu Israel e ba thil. Ya aram yu ngiyal’ ni nga un falfalan’ riy machane ku rayog ni ngan pining e “pi muulung nib thothup” ngay.”​—Levitikus 23:2.

2. (a) Mang e kan tay chilen ko pi pumoon nu Israel ni ngar rin’ed dalip yay u reb e duw nge reb? (b) Mang fan fare thin ni “madenom” ni bay ko Deuteronomy 16:16?

² Pi pumoon nu Israel ni yad ba yul’yul’​—ma baga’ ni ke un chon e tabinaw rorad ngorad​—e kar falfalan’gad ni ngar milekaggad nga Jerusalem, ni aram e ‘gin ni ke turguy Jehovah,’ mar pied e ayuw ko dalip e madenom ni baga’. (Deuteronomy 16:16) Fare babyor ni Old Testament Word Studies e ma weliy fan fare thin ni Hebrew nni piliyeg ni “madenom” ni bay ko Deuteronomy 16:16 e “ba ngiyal’ nib gel e falfalan’ riy . . . ni yima madenomnag e yu ngiyal’ ni ke rin’ Got ban’en ni fan ngorad ma ran pi’ e maligach mu un mur.”a

Uw Fene Ga’ Fan e Pi Madenom ni Baga’

3. Mang boch e flaab ni be yib ngan’uy ni bochan fa dalip i madenom ni kan tay u gubin e duw?

³ Yu Israel e yad ba nam ni yad ba ta milay’, me ere ur taga’gad nga daken Got ni nge flaabnagrad me pi’ e n’uw ngorad. Fa dalip i madenom ni baga’ ko fare Motochiyel rok Moses e bpuluw ko ngiyal’ ni mokun barley u tabolngin e ngiyal’ ni spring, nge ngiyal’ ni mokun wheat u tungun e spring, nge ngiyal’ ni ngan kunuy e tin ni ka bay e woldug u tungun ngalan’ e gawel. Aram e yu ngiyal’ nib gel e falfalan’ riy ma yad ma pining e magar ngak e An ni ma pi’ e n’uw nge An ni sunmiy e but’ nib yang’ol. Machane ka bay boch ban’en nib l’ag ko pi madenom nem.​—Deuteronomy 11:11-14.

4. Mang e ke pugurannag ko fa bin som’on e madenom?

⁴ Fa bin som’on e madenom e immoy ko fa bin som’on e pul ko babyoren e pul nu Bible nkakrom, ni Nisan 15 nge mada’ ko 21, ni aram e bpuluw ko tungun e pul ni March ara tabolngin e April ko ngiyal’ ney. Aram e Madenom ko Flowa ndariy e Is Riy, ma bochan ni kan madenomnag ko ngiyal’ u tomren fare Paluk’af ko Nisan 14 ma kun pining “fare madenom ni paluk’af” ngay. (Luke 2:41; Levitikus 23:5, 6) Re madenom ney e ke puguran ngak yu Israel ko ngiyal’ ni kan chuwegrad u fithik’ e gafgow u Egypt, ma pi flowa ni dariy e is riy e kan nog e “flowa ko gafgow” ngay. (Deuteronomy 16:3) I puguran ngorad e ngiyal’ ni kar chuwgad u Egypt ni yad be gur ma dariy e tayim ni ngan tay e is ko merikengko min sonnag ni nge thow. (Exodus 12:34) Nap’an e re madenom ney ma dabkun pat ko flowa ni bay e is riy u lan e pi tabinaw nu Israel. Be’ ni be un ko re madenom nem ndemtrug ko be’ nu bang, ni ke kay e flowa ni bay e is riy e ran gechignag nran li’ ngem’.​—Exodus 12:19.

5. Mang taw’ath ni ke puguran ko fa bin l’agruw e madenom, ma chon mini’ e ke un ko re falfalan’ nem?

⁵ Fa bin l’agruw e madenom e kan tay medlip e wik (49 e rran) u tomren e Nisan 16 ma nap’an e bin nel’ e rran ko bin dalip e pul ni Sivan, ni bpuluw nga tungun e pul ni May. (Levitikus 23:15, 16) Aram e Madenom ko Yu Wik (nap’an Jesus ma kun pining Pentekost ngay, ni fan e re bugithin nem e “Bin Wugem” nthin ni Greek), ma kan madenomnag ko ngiyal’ nib chugur ko fa ngiyal’ ni ke un yu Israel ko fare m’ag ko Motochiyel u daken fare Burey ni Sinai. (Exodus 19:1, 2) Nap’an e re madenom ney ma piyu Israel ni yad ba yul’yul’ e kar fl’eged i lemnag e taw’ath rorad ni yad girdien e nam nib thothup ni nam rok Got. Bochan ni yad e girdi’ rok Got ma ba t’uf ni ngar folgad ko Motochiyel rok Got, ni reb e ngar runguyed e piin nib gafgow ni aram e ku yad e rayog ni ngar uned ko fare madenom u fithik’ e falfalan’.​—Levitikus 23:22; Deuteronomy 16:10-12.

6. Fa bin dalip e madenom e ke pugurannag ko girdi’ rok Got e mang?

⁶ Ka nog Madenom ko Mokun Woldug ara Madenom ko Nochi Naun ko fa bin tomur ko fa dalip e madenom ni baga’ u lan e duw. Kan madenomnag ko bin medlip e pul ni Tishri, ara Ethanim, ko bin 15 fene pul nge mada’ ko bin 21, ni aram e bpuluw ko pul ni October. (Levitikus 23:34) Aram e ngiyal’ ni ra par e girdi’ rok Got u wuru’ e naun rorad u lan bochi naun ni kan fl’eg ko yuwan e gek’iy nge papangin. Re n’ey e be puguran ngorad e ngiyal’ ni ur milekaggad u daken e ted ni 40 e duw n’umngin nap’an u nap’an ni kar chuwgad u Egypt ma ranod nga lan fare Binaw ni Kan Micheg ngorad, ma ngiyal’ nem ma thingari taga’ fare nam nga daken Got ko tin nib t’uf rorad u gubin e rran.​—Levitikus 23:42, 43; Deuteronomy 8:15, 16.

7. Mang angin ni ma yib ngodad ni ngad lemnaged e pi madenom ko piyu Israel kakrom?

⁷ Ngad lemnaged boch e madenom nib baga’ fan ko chepin e girdi’ rok Got nkakrom. Susun ni nge pi’ e athamgil nga lanin’dad ko ngiyal’ ney ya ku gadad e kan piningdad ni ngad muulunggad u taabang u gubin e wik nge ku dalip yay u reb e duw ko pi assembly nge convention.​—Hebrews 10:24, 25.

Nap’an e Ngiyal’ ko pi Pilung ko Ganong rok David

8. (a) Mang madenom nib gilbuguwan ni kan tay u nap’an Solomon ni Pilung? (b) Uw rogon nra lebug nib mus rogon’ e n’en ni be yip’ fan e Madenom ko Nochi Naun nga m’on ma rayog ni nge l’agan’dad ngay?

⁸ Bayay nib baga’ fan ni kan madenomnag fare Madenom ko Nochi Naun e ngiyal’ i n’em nap’an Solomon ni Pilung, ni fak David. “Reb e ulung ni pire’ e girdi’ riy” e kar muulunggad u baraba’ nga baraba’ fare Binaw ni Kan Micheg ni fan ko fare Madenom ko Nochi Naun nge ku bochan ni ngan ognag fare tempel. (2 Kronicles 7:8) Nap’an ni ke m’ay fare madenom me yog Solomon ni Pilung ko girdi’ ni nga ranod mi yad “yog ko fare pilung ni nge flaabnagrad mar sulod nga taferad, mi yad falfalan’ mab fel’ laniyan’rad ko pi n’en nib manigil ni rin’ Jehovah ni fan ngak David ni tapigpig rok nge fan ko yu Israel ni yad e girdi’ rok.” (1 Kings 8:66) Ri aram ba madenom ni baga’ fan. Ngiyal’ ney ma pi tapigpig rok Got e ma sap nga m’on ko ngiyal’ nra lebug fare Madenom ko Nochi Naun nib mus rogon u tungun fare Biyu’ e Duw ko Gagiyeg rok Jesus Kristus ni ir e Bin Baga’ e Solomon. (Revelation 20:3, 7-10, 14, 15) Ngiyal’ nem ma girdi’ u baraba’ e fayleng nge mada’ nga baraba’ nib muun ngay e piin ni kan fasegrad ko yam’ nge piin ni ur magaygad nib fas ko Armageddon e yad ra liyor ku Jehovah Got u taabang u fithik’ e falfalan’.​—Zekariah 14:16.

9-11. (a) Uw rogon ni kan tay reb e madenom nib lingagil u nap’an Hezekiah ni Pilung? (b) Mang kanawo’ ni tay boor e girdi’ ko fa ragag i ganong, ma re n’em e ma yibnag e mang ngan’dad?

⁹ Fare madenom u tomren e gagiyeg rok Ahaz ni Pilung nib kireb e aram e bin migid e madenom nib lingagil ni be weliy e Bible u morngaagen, me ir faram facha’ ni ke ning e tempel me pow’iy yu Judah ko machib ko apostate. Hezekiah e bin migid e pilung u tomren Ahaz me ir be’ nib fel’. U lan e bin som’on e duw ni ke gagiyeg ni 25 e duw rok, me tabab Hezekiah ni nge sulweg urngin ban’en nga rogon. Ke bing e tempel me yarmiy ni ngan fl’eg rogon. Nge mu’ me pi’ fare pilung e babyor nge yan ko piyu Israel ni yad be par u le’luch ko fa ragag i ganong, me piningrad ngar bad min madenomnag fare Paluk’af nge Madenom ko Flowa ndariy e Is riy. Boor e girdi’ e kar bad ni yugu aram rogon ni kan moningnagrad.​—2 Kronicles 30:1, 10, 11, 18.

¹⁰ Ke yib angin e re madenom nem fa? Be weliy e Bible ni gaar: “Urngin e girdi’ nu Israel ni yad bay u Jerusalem e kar uned ko fare madenom ko flowa ndariy e is riy ni medlip e rran ni yad be par u fithik’ e falfalan’; ma piyu Levi nge pi prist e yad be chubeg e talin e musik ni yad be pining e sorok ku Jehovah u reb e rran nge reb.” (2 Kronicles 30:21) Rib fel’ e kanawo’ ni tay e pi girdi’ nem nu Israel ni fan ko girdi’ rok Got ko ngiyal’ ney, ya boor iyad e thingara milekaggad nib n’uw e kanawo’ rorad ni fan ni ngar uned ko pi convention!

¹¹ Susun, mu lemnag dalip e District Convention ni “Godly Devotion” u Poland ko duw ni 1989. 166,518 e girdi’ ni kar uned ngay ma boor i yad e girdi’ nu Russia ni aram fare nam ni ka nog e Soviet Union ngay faram nge girdi’ nu boch nam nu Eastern Europe ko pi binaw ni kan togopuluw ko machib ko Pi Mich Rok Jehovah riy e ngiyal’ nem. Fare babyor ni Jehovah’s Witnesses​—Proclaimers of God’s Kingdomb e be weliy ni gaar: “Boch e girdi’ ni kar uned ko pi convention ney e aram e yay nsom’on ni kar uned ko reb e muulung nib pag 15 ara 20 e girdi’ rok Jehovah riy. Kar pininged e magar u lanin’rad u nap’an ni kar guyed bokum biyu’ e girdi’ u rom, ni yad be meybil u taabang, mar ron’ed e tang nib taareb lamrad ni yad be pining e sorok ku Jehovah.”​—Page 279.

12. Ke diin min tay reb e madenom nib baga’ fan u nap’an Josiah ni Pilung?

¹² Tomren ni yim’ Hezekiah, me sul yu Judah ko liyor ni googsur u tan e pi pilung ni Manasseh nge Amon. Ni migid me yib e pilung nib fel’ ni Josiah ni ir be’ nib fel’ yangaren ma der rus ni nge sulweg e bin riyul’ e liyor nga rogon. Nap’an ni ke 25 e duw rok me tay Josiah chilen ni ngan fl’eg rogon fare tempel. (2 Kronicles 34:8) Nap’an ni yibe rin’ ma kan pirieg fare Motochiyel ni yoloy Moses u lan e tempel. Kari kireban’ Josiah ni Pilung ko n’en ni ke bieg ko Motochiyel rok Got me yog ni ngan bieg nge rung’ag gubin e girdi’. (2 Kronicles 34:14, 30) Ma aram me fol ko n’en ni kan yoloy, me fl’eg rogon ni ngan madenomnag fare Paluk’af. Ke tay fare pilung e kanawo’ nib fel’ ya boor e salpiy ni ke pi’ ni fan ko re madenom nem. Ma angin ni yib riy e be weliy e Bible ni gaar: “Dan madenomnag e paluk’af ni aram rogon u Israel ni ka nap’an Samuel ni profet.”​—2 Kronicles 35:7, 17, 18.

13. Mang e ma yib ngan’dad ni bochan fa pi madenom u nap’an Hezekiah nge Josiah?

¹³ Pi n’en ni rin’ Hezekiah nge Josiah e ba puluw ko n’en ni ke rin’ e pi Kristiano ko ngiyal’ ney u rogon ni kar sulweged e bin riyul’ e liyor nga rogon ni ka nap’an e ngiyal’ ni ke mang Jesus Kristus e Pilung ko duw ni 1914. Bod rogon e pi n’en ni rin’ Josiah ma rogon ni kan rin’ ko ngiyal’ ney e ke tor ko Thin Rok Got. Ma bod rogon nap’an Hezekiah nge Josiah, ma nap’an ni kan sulweg e bin riyul’ e liyor nga rogon ma kan tay boch e assembly nge convention ni be tamilangnag boch e thin ko profet u lan e Bible ma be puluwnag boch e motochiyel ko Bible ko ngiyal’ ney. Ma ke yoor e falfalan’ ko pi muulung ney ya boor e girdi’ ni kar uned ko taufe. Bod rogon piyu Israel ni kar kalgadngan’rad u nap’an Hezekiah nge Josiah, ma piin ka fin ra uned ko taufe e kar pied keru’rad ko ngongol nib kireb ko Kristendom nge fayleng rok Satan. Nap’an e 1997 mab pag 375,000 e girdi’ ni kar uned ko taufe ni be yip’ fan ni kar ognaged yad ku Jehovah ni Got rorad​—ni aram boor ko 1,000 u reb e rran nge reb.

Tomren ni Kan Kalbusnagrad

14. Ke diin min tay reb e madenom nib baga’ fan u nap’an e 537 B.C.E.?

¹⁴ Tomren ni yim’ Josiah, me sul fare nam ko liyor ni googsur. Ma nap’an e 607 B.C.E., me gechignag Jehovah e girdi’ rok me yibnag e pi salthaw nu Babylon nga Jerusalem. Kan thang fare mach nge tempel, ma kan gathey fare binaw. Ma kar pared u Babylon ni 70 e duw n’umngin nap’an. Ma aram me ayuweg Jehovah boch e girdi’ ni Jew ni ngar sulod ko fare Binaw ni kan Micheg ngorad mar sulweged e bin riyul’ e liyor nga rogon. Kar tawgad ko mach ni Jerusalem u nap’an e bin medlip e pul ko duw ni 537 B.C.E. N’en ni ur rin’ed nsom’on e ur ubunged e altar mar pied e maligach u gubin e rran ni bod ni be yog ko fare Motochiyel. Ma aram e ke buch ko ngiyal’ nib chugur ni ngan tay reb e madenom nib lingagil. “Mi yad madenomnag fare madenom ko nochi naun ni bod ni ke yog e motochiyel.”​—Ezra 3:1-4, NW.

15. Mang maruwel ni bay nga m’on rok e piin ni kar sulod ko binaw rorad u nap’an e 537 B.C.E., ma uw rogon nib taareb rogon e re n’em ko n’en ni buch u nap’an e 1919?

¹⁵ Bay e maruwel nib baga’ fan ni thingari rin’ e pi girdi’ ney ni kar sulod​—thingara toyed fare tempel rok Got u Jerusalem nge fare yoror riy. Boor e girdi’ u charrad e i awan’gad mi yad togopuluw ngorad. Nap’an ni kan toy fare tempel ma aram e “ngiyal’ ko tin ba achig ban’en.” (Zekariah 4:10) Aram bod rogon e n’en ni buch ko duw ni 1919 ko pi Kristiano ni kan dugliyrad. Nap’an e re duw nem nib lingagil ma kan pagrad u kalbus nib spiritual u Babylon nib Gilbuguwan, ni aram e pi yuraba’ i teliw nu fayleng ni googsur. Yad buch uw ri in e biyu’ mab gel e togopuluw ko girdi’ ngorad. Rayog ko pi toogor rok Got ni ngar taleged ndabki mon’og iyan e bin riyul’ e liyor fa? Fulweg ko re deer nem e ma puguran ngan’uy fa gal madenom ni aram e gal ntomur ni bay ko fa Bin ni Hebrew e M’ag ko Bible.

16. Mang fan nib baga’ fan fare madenom ko duw ni 515 B.C.E.?

¹⁶ Ke m’ay i toy fare tempel ko pul ni Adar 515 B.C.E., ma aram e ngiyal’ nib chugur ko madenom ko Nisan u ngalan’ e spring. Be weliy e Bible ni gaar: “Medlip e rran nra madenomnaged u fithik’ e falfalan’ fare madenom ko flowa ndariy e is riy. Baga’ e falfalan’ nra tiyed ni bochan e ke pingeg Jehovah laniyan’ fare pilung nu Assyria ke runguyrad ke ayuwegrad kar toyed e tempel rok fare Got nu Israel biyay.”​—Ezra 6:22.

17, 18. (a) Mang madenom ni baga’ fan ni kan tay ko 455 B.C.E.? (b) Uw rogon ni taareb rogon e re n’em ko ngiyal’ ney?

¹⁷ Nel’ i ragag e duw nga tomren, ma ka bay ban’en nib baga’ fan ni ke buch u nap’an e duw ni 455 B.C.E. Kan madenomnag fare Madenom ko Nochi Naun ko re duw nem ma aram me m’ay i toy fare yoror u Jerusalem. Be weliy e Bible ni gaar: “Urngin fapi girdi’ ni ur kalbusgad u Babylon nra sulod nga Jerusalem e ra ngongliyed nochi naun ngar pired nga lan. Ereray e yay nsom’on ni ku ni ngongliy bayay e re n’ey ni ka nap’an Joshua ni fak Nun ke yib i mada’ ko ngiyal’ nem. Ma urngin e girdi’ ni kar falfalan’gad.”​—Nehemiah 8:17.

¹⁸ Rib lingagil e re n’em ni kan sulweg e bin riyul’ e liyor rok Got nga rogon u fithik’ e togopuluw nib gel! Ku aram rogon e ngiyal’ ney. Yugu demtrug e gafgow nge togopuluw ma ke wer fare maruwel ko machib ko fare thin nib fel’ ko Gil’ilungun Got ke taw nga baraba’ e fayleng nge baraba’, ma kan wereg e thin ko pufthin rok Got nga gubin yang. (Matthew 24:14) Ke chugur ko ngiyal’ ni ran mu’ i dugliy e tin ni ka bay fare 144,000. Ke pag lal e milyon e girdi’ ni yad “yugu boch e saf” ni kan kunuyrad u fithik’ e pi nam kar manged “taab ran’ i saf” u taabang ko tin ni ka bay fachi ulung. (John 10:16; Revelation 7:3, 9, 10) Aram e ke lebug e n’en ni kan yiiynag ko fare Madenom ko Nochi Naun! Ma ra ulul iyan e re maruwel ney ko mokun girdi’ nge yan i taw nga lan e bin nib biech e fayleng ma bokum bilyon e girdi’ ni ran fasegrad ko yam’ e ran piningrad ngar uned ko n’en ni be yip’ fan fare Madenom ko Nochi Naun.​—Zekariah 14:16-19.

Nap’an e Bin Som’on e Chibog C.E.

19. Mang fan nib lingagil fare Madenom ko Nochi Naun ko duw ni 32 C.E.?

¹⁹ Tin th’abi gilbuguwan e madenom ni bay ko Bible e aram e tin ni ke un Jesus Kristus ni Fak Got ngay. Susun, mu lemnag e ngiyal’ ni un Jesus ko fare Madenom ko Nochi Naun (ara, Tabernacles) ko duw ni 32 C.E. Ngiyal’ nem ma ke machibnag boch ban’en nib riyul’ ma ke micheg e thin rok ya ke weliy e thin ko Bin ni Hebrew e M’ag ko Bible. (John 7:2, 14, 37-39) Ban’en ni yima rin’ ko re madenom ney e ngan k’oreg fa aningeg i kandel nib baga’ u lan e beranda ko tempel. Aram e ke ayuweg e madenom nge ulul iyan ke mada’ ko nep’. Be m’ug riy ni ke yog Jesus ban’en nib sor fan ko fapi kandel ney faani gaar: “I gag e tamilang ko girdi’ nu fayleng. En ra i lekeg e ke yog e tamilang ko yafos ngak ma dab ki yan u fithik’ e lumor biid.”​—John 8:12.

20. Mang fan nib baga’ fan fare Paluk’af ko duw ni 33 C.E.?

²⁰ Ma bay fare Paluk’af nge Madenom ko Flowa ndariy e Is riy ko fare duw ni baga’ fan ni 33 C.E. Nap’an e Rofen nem ko Paluk’af ma pi toogor rok Jesus e ur thanged e fan rok ma aram me mang fare n’en ni be yip’ fan e Fak e Saf ko Paluk’af, ni ke yim’ ni nge chuweg e “denen rok e girdi’ nu fayleng.” (John 1:29; 1 Korinth 5:7) Ma dalip e rran nga tomren ko Nisan 16, me faseg Got Jesus ni downgin e kan ni dabki yim biid. Re n’ey e bpuluw ko ngiyal’ ni kan pi’ e tin som’on maawangin e woldug ni barley ni maligach u rogon ni be yog fare Motochiyel. Ere, Somol Jesus Kristus ni kan faseg ko yam’ e ke mang “tin som’on e wom’engin ko piin ni kar m’ad.”​—1 Korinth 15:20.

21. Mang e ke buch u nap’an e Pentekost ko 33 C.E.?

²¹ Ku reb e madenom nib gilbuguwan e aram e madenom ko Pentekost ko 33 C.E. Rofen nem ma boor piyu Jew nge proselyte e kar muulunggad u Jerusalem, nib muun ngay 120 e pi gachalpen Jesus. Nap’an ni yibe madenomnag e re madenom nem ma fare Somol ni Jesus Kristus ni kan faseg ko yam’ e ke puog e kan ni thothup rok Got nga daken fa 120 e girdi’. (Acts 1:15; 2:1-4, 33) Ere kan dugliyrad mar manged e bin nib biech e nam rok Got u daken fa bin nib biech e m’ag ni ke n’igin Jesus Kristus. Nap’an e re madenom nem ma fare prist nib tolang ni ir e Jew e ke pi’ e maligach ni l’agruw yal e flowa ni kan tay e n’en ni ma thownag e flowa ngay ni kan fl’eg ko tin som’on maawangin e woldug ni wheat. (Levitikus 23:15-17) Pi flowa ney ni kan tay e is ngay e be yip’ fan fa 144,000 e girdi’ ndar flontgad ni ke ‘chuw’iyrad [Jesus] ni fan ngak Got’ ni ngar pigpiggad ni yad e “pilung nge prist . . . ma bay ra gagiyegnaged e fayleng.” (Revelation 5:9, 10, NW; 14:1, 3) Pi girdi’ ney ni yad ra gagiyeg u tharmiy e ur bad ko l’agruw mit e girdi’ ni ta denen ni piin ni Jew nge piin gathi yad piyu Israel, ma sana aram e n’en ni be yip’ fan ko fa gal yal’ i flowa ni kan tay e is ngay.

22. (a) Mang fan ni dabi madenomnag e pi Kristiano e pi madenom ni bay ko fare Motochiyel ko m’ag? (b) Mang e gad ra weliy ni migid?

²² Nap’an ni ke tabab ni nge maruwel fa bin nib biech e m’ag ko Pentekost 33 C.E., ma aram me m’ay fan fare m’ag ko Motochiyel u wan’ Got. (2 Korinth 3:14; Hebrews 9:15; 10:16) Machane gathi fan e re n’em ni pi Kristiano ni kan dugliyrad e dariy e motochiyel rorad. Yad bay u tan fare motochiyel nu tharmiy ni fil Jesus Kristus ma kan yoloy nga gum’ercha’rad. (Galatia 6:2) Me ere fa dalip e madenom ni yad bang ko fare m’ag ko Motochiyel, e dabki madenomnag e pi Kristiano. (Kolose 2:16, 17) Machane bay boor ban’en nrayog ni ngad filed ko uw rogon e pi madenom nge pi muulung ko liyor u wan’ e pi tapigpig rok Got u nap’an e ngiyal’ u m’on ko Kristiano. Bin migid e thin e ra weliy boch ban’en ni ra k’aringdad ni ngad nanged nib t’uf ni ngan un ko urngin e muulung ko Kristiano u gubin ngiyal’.

[Boch e Thin nra Tamilangnag Murung’agen]

Boch e Deer ni Ngan Sul nga Daken

◻ Mang fan ni madenomnag yu Israel fa dalip e madenom?

◻ Uw rogon e pi madenom u nap’an Hezekiah nge Josiah?

◻ Mang ban’en nib baga’ fan ni kan madenomnag ko duw ni 455 B.C.E., ma mang fan ni re n’em e ma pi’ e athamgil nga lanin’dad?

◻ Mang fan ni baga’ fan fare Paluk’af nge Pentekost ko 33 C.E.?

[Kahol ko page 12]

Ban’en ni Ngad Filed ko Pi Madenom

Thingari par e girdi’ ni yad be rin’ e pi n’en nib puluw ko n’en ni be yip’ fan fare Madenom ko Flowa Ndariy e Is Riy ni aram e nge yib angin ngorad e maligach ni pi’ Jesus ni ma pi’ puluwon e denen. Pi Kristiano ni kan dugliyrad e ma madenomnag e re madenom ney u fithik’ e falfalan’ ni bochan ni kan thapegrad u fithik’ e re fayleng ney nib kireb min chuwegrad ko denen u daken e biyul’ ni pi’ Jesus. (Galatia 1:4; Kolose 1:13, 14) Re madenom nem nriyul’ e medlip e rran n’umngin nap’an​—aram ba namba ni bay ko Bible ni be yip’ fan ban’en ni ke lebug nib mus rogon ko tirok Got ban’en. Ma fare madenom ni be yip’ fan ban’en e n’umngin nap’an e ulung ko Kristiano ni kan dugliyrad u fayleng ma thingarni madenomnag u fithik’ e “yul’yul’ nge tin riyul’.” Ere thingarni par u gubin ngiyal’ ni yibe tiyan’ nga ban’en ni be yip’ fan e is. U lan e Bible ma is e be yip’ fan e machib nib googsur, nge piin ta dake moding, nge ngongol nib kireb. Tin riyul’ e piin ni ma liyor ku Jehovah e thingara fanenikayed e is ni aram rogon, ma dabra paged ni nge kirebnagrad, ma dabra paged ni nge alitnag e ulung ko Kristiano nib machalbog.​—1 Korinth 5:6-8; Matthew 16:6, 12.

[Sasing ko page 9]

Ba sheaf ko tin som’on e woldug ko barley e kan pi’ ni maligach u gubin e duw ko Nisan 16, ni aram e rofen ni kan faseg Jesus ko yam’

[Sasing ko page 10]

Sana be weliy Jesus u morngaagen fare madenom ko magal u nap’an ni yog ni ir e “tamilang ko fayleng”