Lem Rok Got U Murung’agen E Gafarig Nib Biech

“I gag Jehovah ni Got rom, ni En ni be skulnagem ni fan ni nge fel’ rogom, me gag e En ni be ayuwegem ni ngam man ko kanawo’ ni thingar mman riy.”​—ISAIAH 48:17, New World Translation.

1, 2. (a) Baga’ ni u rogon ni ma lemnag e girdi’ u murung’agen e par ko pumoon nge ppin? (b) Uw rogon u wan’ e piin Kristiano murung’agen e par ko pumoon nge ppin?

NGIYAL’ ney, ma boor yang u fayleng, ni girdi’ riy e yad ma lemnag ni gafarig e aram e n’en nra be’ ma rogon ni ma rin’ ban’en. Ma lemnag e girdi’ nrogon e par ko pumoon nge ppin e aram rogon e yalen ko girdi’ ni yad ma dag e t’ufeg nrayog ni ngara rin’ed ndemtrug ngal’an ni yad baadag, ma gathi ban’en ni kemutrug ni ngan rin’ ni goo lan e mabgol. Yad be lemnag nfaanra dariy be’ ni ngan magawonnag, ma dariy e kireb riy ni nge dugliy be’ ko mang e n’en ni nge rin’. Yad be lemnag, nthingardab ni turguy rogon e gafarig rok be’, ni baga’ ni tin nib m’ag ko par ko pumoon nge ppin.

² Piin ni yad manang Jehovah e ba thil rogon ni yad ma yaliy e re n’ey. Yad ma fol ko fonow nu Bible u fithik’ e falfalan’ ya bochan nib t’uf Jehovah rorad ma yad baadag ni nga ra falfalan’naged. Yad manang ni yad ba t’uf rok Jehovah ya ma pow’iyrad ko kanawo’ nra fel’ rogorad riy, ma ma pow’iyrad ko tin ni riyul’ nra yib angin ngorad ma yad ra falfalan’. (Isaiah 48:17) Bochan ni Got e Ir tabolngin e yafas, ma bay rogon ni thingara sapgad ngak ni nge fil ngorad rogon ni ngar fanayed dowrad, ma baga’ ni tin ni baaray nib m’ag nga rogon ni ma sum e yafas ko girdi’.

Taw’ath ni Yib Rok e En Tasunmiy nib Runguy

3. Mang e kan skulnag ngak boor e girdi’ u fithik’ e piin ni Christendom u murung’agen e par ko pumoon nge ppin, ma u rogon ni yira taarebnag mab thil ko n’en ni be fil e Bible?

³ De taab rogon ko yug girdi’ nu fayleng e ngiyal’ ney, ya boch e girdi’ ni yima yog Kristiano ngorad e kara skulnaged e girdi’ ni fare par ko pumoon nge ppin e yima tamra’ ngay, ma aram reb denen, ma fare “denen ko tabolngin” u milay’ nu Eden e aram i wawliy Efa Adam ni ngar parew. Ereram e lem nib togopuluw ko n’en ni be yog e Thin nu Bible ni kan thagthagnag. Thin ni bay u Bible e be weliy murung’agen fa gal wu’ i mabgol somm’on ni “fare moon nge leengin.” (Genesis 2:25, NW) I yog Got ngorow ni ngar fakew e bitir ni gaar: “Mu diyengow nge yoor pi fakmew, nge wer e piin ni owchemew nga gubin yang u fayleng.” (Genesis 1:28) De puluw nfaanra i motochiyelnag Got ni ngar diyengow nge yoor pi fakrow ma tomren ni kar folgad ko re motochiyel nem ma aram e kani gechignagrow.​—Psalm 19:8.

4. Mang fan ni ke pi’ Got ngak e girdi’ gelngin ni nge yog ni ngara uned ko par ko pumoon nge ppin?

⁴ U lan e re motochiyel nem ni kan pi’ ko fa bin somm’on e gallabthir rodad, min suludaken biyay ngak Noah nge pifak, ma aram e kada nanged e tin nib m’agan’ Got ngay ko par ko pumoon nge ppin: e ngan yoornag e bitir. (Genesis 9:1) Machane, Thin rok Got e be dag ni pi tapigpig rok ni kara uned ko mabgol e dan motochiyelnag ngorad ni fare par ko pumoon nge ppin e kemus ni ngara yoornaged e bitir rorad. Ya re n’ey e ma gamneg e n’en nib t’uf ko girdi’ ko lem rorad nge dowrad ma ma yibnag e falfalan’ riy ko pumoon nge ppin ni kara unew ko mabgol. Ereray reb e kanawo’ ni ngar dagew ni ra bagayow ma rib t’uf rok bagayow.​—Genesis 26:8, 9; Proverbs 5:18, 19; 1 Korinth 7:3-5.

Motochiyel ni Yib rok Got

5. Mang e ke falownag Got ko girdi’ ni fan ko par ko pumoon nge ppin?

⁵ Yugu aram rogon ni fare par ko pumoon nge ppin e reb e taw’ath ni yib rok Got, ma gathi aram e n’en ni ngan rin’ ndariy e motochiyel riy. Re kenggin e motochiyel ney e ku kan ta’ ni fan ko mabgol. (Efesus 5:28-30; 1 Peter 3:1, 7) Par ko pumoon nge ppin e dabi rin’ e pumoon nge ppin ni dawora unew ko mabgol. Be weliy fare Bible nib tamilang murung’agen. U lan fare Motochiyel ni i pi’ Got ngak fare nam nu Israel, e bay e thin riy ni be gaar: “Dabmu pirew be’ ni gathi mabgol rom.” (Exodus 20:14) Munmun, me uneg Jesus ngay e “iling” nge darngal ni aram e “lem nib kireb” ni ma yib u gum’ercha’ey nra alitnag be’. (Mark 7:21, 22) Paul ni apostal e kan thagthagnag ngak ni fan ni nge pi’ e fonow ngak e piin Kristiano u Korinth ni gaar: “Mu guyed rogon ni dab mu ngongliyed e ngognol ko darngal.” (1 Korinth 6:18) Ma u lan fare babyor rok Paul ni fan ko piin ni Hebrew, e i yog ni gaar: “Mabgol e urngin e girdi’ ni nge ta’ fan, ma pumoon nge ppin ni kar uned ko mabgol e thingari bagayad mi i par nib yul’yul’ ngak bagayad. Ya ra gechignag Got e pi arorad ni be ngongliy e ngongol ko darngal nge piin ni yad be par e girdi’ ni gathi mabgol rorad.”​—Hebrews 13:4.

6. U lan e Bible, ma mang e pi n’en nib chag ko “fonication”?

⁶ Mang fan fare bugithin ni “fornication”? I yib ko fare bugithin nu Greek ni por·neiʹa, ni yu ngiyal’ ma yima fanay ere bugithin ney ko par ni ma tay e piin ni pumoon nge ppin ni dawor ra mabgolgad. (1 Korinth 6:9) Maku yu yang u Bible, ni bod ko Matthew 5:32 nge Matthew 19:9, ni bay e re bugithin nem riy e ke yoor boch e n’en ni kan fanay ngay ke un ngay e par ni ma tay be’ nib mabgol nge be’ ni gathi mabgol rok, nge par ara moleg ni pi’ be’ rom ni gimew ba chuchugur, nge par ara moleg e gamanman. Maku bochi ngongolen e darngal u thilin e piin ni dar mabgolgad, ni bod rogon ngongolen e par ni ma tay e girdi’ ni de yalen ya yibe fanay l’uguney nge gin ma yib e tar riy, nge baaray ni yibe fal’egin be’ nga paey be’ e ku yira fanay ere bugithin nem ngay ni por·neiʹa. Urngin e pi ngongol ney e ka nog nib kireb​—ni yugu demtrug rogon ma ri ba kireb—​ko Thin rok Got.​—Leviticus 20:10, 13, 15, 16; Roma 1:24, 26, 27, 32.a

Angin ni Yib ko Motochiyel rok Got ko Gafarig

7. Ran par nib klin e gafarig ma mang angin ni ra fel’ rogodad riy?

⁷ Ran fol ko thin rok Jehovah u murung’agen e par ko pumoon nge ppin ma ba mo’maw’ ko girdi’ ni dawori flont. Reb e philosopher ni Jew nib gilbuguwan ko fa bin 12 e chibog ni Maimonides fithingan e i yoloy ni gaar: “Dariy e motochiyel ko fare Torah [Mosaic Law] ni kab mo’maw’ ni ngan fol riy ni bod e motochiyel ko fare par ko pumoon nge ppin nib kireb nge yugu boch e ngongol ni darngal.” Machane, faan gad ra fol nrogon ni be pow’iydad Got, ma ra fel’ rogodad riy. (Isaiah 48:18) Ni bod ni tin ni baaray ni ran fol riy ma ri dabi af ngodad fapi m’ar ni ma af ko ngongol ko par ko pumoon nge ppin, ni boch i yad e dabiyog ni ngan golnag ma ma yim’ e girdi’ riy.b Ma ra ayuwegdad ko fare magawon ni ngan diyen ni daworni un ko mabgol. Ran fol ko gonop rok Got maku ra ayuwegdad ni nge yog ngodad e nangan’ nib biech. Ran yodor ma ra gel e tayfan rodad ngodad ma ra tay yugu boch e girdi’ fadad, nib muun ngay e girdi’ rodad, nge ani mabgol rodad, nge pi bitir rodad, nge pi Krustiano ni walagdad ni pumoon nge ppin. Maku ra ayuwegdad e re n’ey ni nge yog ngodad e lem nib fel’ mab mudugil u murung’agen e par ko pumoon nge ppin nra ayuweg ni ngeb e falfalan’ ko mabgol rodad. Ke yoloy reb e Kristiano ni ppin ni gaar: “Fare Thin rok Got nib riyul’ e aram e ayuw ni th’abi fel’ nrayog ni nge yog ngodad. Gu be sonnag e rran ni gu ra un ko mabgol, ma nap’an ni kug un ko mabgol ma gub falfalan’ ni nggog ngak fare pumoon ni Kristiano ni kugu mabgolgow ni ka gu be par ni gub machalbog.”

8. Mang boch e kanawo’ ni ngongol rodad nib machalbog e ra tolangnag e liyor rodad nib riyul’?

⁸ Faan gad ra dag e ngongol nib machalbog u gubin ngiyal’, maku gad be ayuweg ni nge war e lem ni de puluw u murung’agen e liyor nib riyul’ ma gad be ayuweg e girdi’ nra fel’ Got ni ir e gad be pigpig ngak u wan’rad. I yol Peter ni apostal ni gaar: “Ma susun e ngar um pired u fithik’ e piin ndar nanged Got nib fel’ pangimed, ya nga rogned nib kireb e ngongol romed, me Chirofen ni sul Kristus riy mi yad nang nib fel’ e ngongol romed, ma aram mi yad yog e sorok ngak Got.” (1 Peter 2:12) Yugu aram rogon ni dabun e piin ni der ma pigpig ku Jehovah e ngongol rodad nib machalbog, ma ke mudugil lanin’dad ni be guydad e Chitamangidad nu tharmiy, mab fel’ u wan’, ma ke falfalan’ ko maruwel ni kad ted ni gad be fol ko motochiyel rok.​—Proverbs 27:11; Hebrews 4:13.

9. Mang fan ni thingarda pagedan’dad ko fonow ku Got ni nyugu aram rogon ndawori tamilang u wan’dad ko mang fan? Mu susunnag nga ban’en.

⁹ Michan’ ku Got e ba l’ag ngay e pagan’ ngak ni manang e tin th’abi fel’ ni fan ngodad, ni yugu aram rogon ni gathi ri gad manang ko mang fan ni be pow’iydad ni aram rogon. Mu lemnag ban’en ni bay ko Motochiyel ni kan pi’ ngak Moses. Reb e motochiyel ni kan pi’ ngak e pi salthaw ni be par u camp ma ka nog ngorad ni thingara kered e low u wuru’ e camp rorad ngar k’eyged e magongan ngay. (Deuteronomy 23:13, 14) Sana ke gin piyu Israel ko mang fan ni kan pi’ ngorad re motochiyel nem; ma sana boch i yad e kar lemnaged ni yug dariyfan e re n’em. Machane kab kakrom i yib me nang e medical science ni re motochiyel ney e ra ayuweg ni nge par nib klin e gin ni ma yib e ran riy ma ma ayuweg ni nge dabi af e m’ar ni ma fek boch e chachangeg i yib. Taab rogon, ya bay fan nib m’ag ko tirok Got ban’en, nge ulung, nge nangan’, nge dowef, nge lem ma arfan ni kan motochiyelnag ni par ko pumoon nge ppin e kemus ni ngan rin’ u lan e mabgol. Chiney e ngada fal’eged i lem murung’agen boch e girdi’ u Bible ni kar pared nib biech e gafarig rorad.

Joseph​—e Kan Flaabnag ni Bochan e Ngongol Rok

10. Mini’ e ke guy rogon ni nge wawliy Joseph, ma u rogon ni ke fulweg?

¹⁰ Sana ga manang e n’en ni rin’ Joseph ni fak Jakob nrogon ni yog e Bible. Nap’an ni ke taw ko 17 e duw rok, me mang reb e sib rok Potiphar ni ir e ga’ ko fapi matanag rok Farao nu Egypt. I flaabnag Jehovah Joseph, ma kan dugliy ni nge mil fan ngak urngin ban’en u lan e naun rok Potiphar. Ma nap’an ni ke taw ko 20 e duw rok, me mang Joseph be’ ni “ba fel’ fel’rogon mab pechoay.” Ma aram e yig i changar leengin Potiphar ngak, mi i guy rogon ni nge wawliy ngar parew. I tamilangnag Joseph u murung’agen e liw rok, ni be weliy ni faanra fol ko n’en ni baadag e cha’ nem ma gathi kemus ni be dariyfannag e masta rok ya ku ke “denen nib togopuluw ku Got.” Mang fan ni weliy Joseph ni aram rogon?​—Genesis 39:1-9.

11, 12. Yugu aram rogon ni dariy e motochiyel ni kan yoloy nga but’ nib togopuluw ko ngongol ni darngal nge par ko pumoon nge ppin u wuru’ e mabgol, ma mang fan ni yog Joseph e thin ni aram rogon?

¹¹ Ba tamilang, ni ke dugliy Joseph e re n’em ni gathi bochan ni be rus ni ra nang e girdi’ e n’en ni ke rin’. Ya tabinaw rok Joseph e yad ma par ko gin nib palog, ma chitamangin e ke lemnag ni ke yim’. Faanra un Joseph ko ngongol ni darngal, ma dabi nang girdien e tabinaw rok. Maku sana dabi nang Potiphar nge pi tapigpig rok ni pumoon e kireb ni kara rin’ew, ya boor yay ni da ur moyed u tabinaw. (Genesis 39:11) Machane, manang Joseph ni re ngongol nem e dabiyog ni ngan mithag u owchen Got.

¹² Sana i tamilangnag Joseph e n’en ni manang u murung’agen Jehovah. Dariy e maruwar riy ni manang e n’en ni ke yog Jehovah u milay’ nu Eden ni gaar: “Erera’ fan ni be’ nib moon e ma pag e chitamangin nge chitiningin nge yan i chag ngak e ppin rok, ngar pirew ni kar taab girdi’gow.” (Genesis 2:24) Maku, sana manang Joseph e n’en ni ke yog Jehovah ngak fare pilung nu Philistine ni baadag ni nge wawliy e chitiningin e titaw rok i Sarah. Yi gaar Jehovah ko re pilung nem: “Gur e kam bod be’ ni ba yam’ nbochan e ppin ni kam fek, ya ir fare ppin ni leengin be’. . . . Ma gu be talegnem ni dabmu denen nib togopuluw ngog. Arfan ni dagu pagem ni ngam parew.” (Genesis 20:3, 6) Ere yugu aram rogon ni dawori pi’ Jehovah e motochiyel ni kan yoloy nga but’, ma lem rok u murung’agen e mabgol e ba tamilang. Bochan e gafarig rok Joseph, ni ma baadag ni nge falfalan’nag Jehovah, ma ke yog rok ni nge togopuluw ko ngongol ni darngal.

13. Susun, mang fan ni dabiyog ni nge palog Joseph rok leengin Potiphar?

¹³ Machane, leengin Potiphar e ba gelfen, ya “gubin e rran” ni yug ma yog ngak ni ngar parew. Mang fan ni de mom rok Joseph ni nge palog rok fare ppin? Ya bochan ni ir reb e sib, ma bay boch e maruwel ni thingari rin’ ma dariy rogon ni nge thiliyeg boch ban’en. Ma n’en ni ke pirieg e piin ni Archaeologist e be dag ni pi naun u Egypt nem e kan ngongliy nib t’uf ni ngan yan nga kenggin e naun ni somm’on ma fin ni taw nga singgil ni tafen e chugum. Arfan, ni sana, dabiyog rok Joseph ni nge palog ko fare ppin ni leengin Potiphar.​—Genesis 39:10.

14. (a) Mang e ke buch ku Joseph u tomren ni ke mil rok leengin Potiphar? (b) Uw rogon ni ke flaabnag Jehovah Joseph ya i par nib yul’yul’?

¹⁴ Yani reb e rran ni goo yow ni ur moyew u lan e naun. Me kol fare ppin ni leengin Potiphar Joseph me non ngak ni baga’ laman ni gaar: “Moy nga darow nga chob rog!” Me mil. Ma ke kireban’ ya bochan nde fol ko n’en ni baadag, ma aram me t’ar e thin nga daken Joseph ni ben’en ni nge kol u fithik’ e yargel. Mang angin ni keb riy? Chingiyal’ nem ma ke taw’athnag Jehovah nbochan ni ke par nib yul’yul’ ngak? Danga’. Ka nin’ Joseph nga kalbus min m’ag e chen ngak. (Genesis 39:12-20; Psalm 105:18) I guy Jehovah ni de mat’aw ma munmun me tolangnag Joseph me chuweg u kalbus me ta’ nga tafen e pilung. Me mang ir e migid ko en ni ir e th’abi tolang u Egypt ma kan flaabnag me leengiy reb e ppin me yog boch e bitir ngorow. (Genesis 41:14, 15, 39-45, 50-52) Maku, kan yoloy nga but’ murung’agen e yul’yul’ ni tay Joseph ni 3,500 e duw kakrom ma aram rogon ni nge fal’eg i lemnag e pi tapigpig rok Got e re n’em ni buch kakrom. Aram boch e flaab ni rib fel’ ni ra yib nbochan ni yira fol ko motochiyel rok Got nib mat’aw! Taab rogon ko ngiyal’ ney, ni sana dabiyog ni ngad guyed ni ke yib angin ngodad nib papey nbochan ni kada pared nib yul’yul’, machane ke mudugil lanin’dad ni be guydad Jehovah ma ra flaabnagdad ko tayim ni ke dugliy.​—2 Chronicles 16:9.

Job e ‘I Micheg Murung’agen Lan Owchen’

15. Mang e ‘ke micheg Job u murun’agen lanmit?

¹⁵ Yugu be’ ni i par nib yul’yul’ e Job. Nap’an ni i skengnag fare Moonyan’, ma ki sul nge yaliy Job e yafas rok me yog ni ka baadag ni nge un ko gechig nib gel nfaanra ke th’ab e kenggin e motochiyel rok Jehovah u murung’agen e par ko pumoon nge ppin mab muun ngay yugu boch ban’en. I yog Job ni gaar: “Ku gog ngog u wun’ug ndariy be’ ni ppin ni nggu changar ngak. Ere u rogon mugdag ni ke gabalan’ug ngak be’ ni ppin ni kab machalbog?” (Job 31:1, NW) Thin ni yog Job e be yip fan ni bochan ni ke mudugil laniyan’ ni nge par nib yul’yul’ ku Got, ma aram e ke turguy ni nge siyeg i changar ngak e ppin ni be lemnag e tin nde machalbog. Riyul’, ni ma guy Job e piin ni ppin u gubin e rran ma ma ayuwegrad u nap’an nib t’uf rorad e ayuw. Machane de pag ir ni nge changar ngorad ni nge lemnag ban’en nde machalbog. U m’on ni dawori yib e skeng ngak, ma ir be’ ni rib fel’ rogon, ya “ir e th’abi yoor ban’en rok u rom u lan e ngek.” (Job 1:3) Machane, de fanay gelngin e chugum rok ni nge wawliy e piin ni ppin ngar adaged. Ba tamilang, nde lemnag ni nge un ko ngongol ni darngal ngak e piin rugod.

16. (a) Mang fan nib fel’ e n’en ni ke rin’ Job ni fan ngak e Kristiano ni kar mabgolgad? (b) Uw rogon ni rib thil pangin e girdi’ u nap’an Mal­achi ku Job, ma uw rogon e ngiyal’ n’ey?

¹⁶ Arfan, ni nap’an e tayim nib fel’ nge tayim nib mo’maw’, ma yug ma par Job nib yul’yul’. Ma yaliy Jehovah re n’ey ma arfan ni ke fal’eg waathan Job ke yoor ban’en rok. (Job 1:10; 42:12) Rib fel’ e n’en ni i dag Job ngak e piin Kristiano ni kar uned ko mabgol, ni demtrug ko pumoon fa ppin! Arfan ni rib t’uf Job rok Jehovah! Ma ban’en nib thil riy, e boor e girdi’ e chiney ni pangirad e taab rogon ko n’en ni buch u nap’an Malachi. Re profet nem e ke pi’ e fonow nib gel ngak e pi figirngiy ni kar digeyed e ani mabgol rorad, ni baga’ ni yad baadag ni ngar uned ko mabgol ko piin ni ka yad ba rugod. Fare altar rok Jehovah e kan suguy ko lu’ ko piin leengiy ni ke pagrad figirngirad, ma ke puwan’ Got ko piin ni figirngiy ni kar “sasalapiyed” e ani mabgol rorad.​—Malachi 2:13-16.

Fare Ppin nib Machalbog ma Kab Rugod

17. Uw rogon ni fare rugod ni Shulammite e taareb rogon ko “fare milay’ ni kan yororiy”?

¹⁷ Fa bin dalip ko piin nib yul’yul’ e ir fare rugod ni Shulammite. Bochan ni kab rugod mab pidorang, ma aram e ke adag e cha’ nem ni gathi kemus ni goo fare pagal ni ta chugul saf ya ku baadag fare pilung nu Israel nib madangdang ni ir Solomon. Fapi thin nib fel’ ni bay ko fare babyor ni Tang rok Solomon, e be weliy ni i par fare rugod nib machalbog, ma arfan ni pi girdi’ ni ur moyed u tooben e kar ted fan. Yugu aram rogon ni ke siyeg e cha’ nem i Solomon, ma kan thagthagnag ngak ni nge yoloy murung’agen. Fare ta chugul saf nib t’uf rok e ku i tayfan nbochan e ngongol rok nib machalbog. Ba’ biyay ni ke yog ni fare ppin ni Shulammite e bod rogon e “milay’ ni kan yororiy.” (Song of Solomon 4:12) U Israel kakrom, e kan yung nga milay’ rorad e yasay nib fel’ mab thilthil, nge boch e floras nib fel’ bon, nge boch e gek’iy nib gagang’. Pi milay’ nem e baga’ ni kan yung boch e woldug ni ke mang yoror riy ara malang ni kan ubung ni yoror riy nib liyeg ma ran yan nga langgin ma kemus nu langan e garog ya kan ning. (Isaiah 5:5) Manang fare tachugol saf, ni gafarig nge yaan fare rugod ni Shulammite nib fel’ e taareb rogon ko milay’ ni rib gamog. Ir reb e ppin nib machalbog. Adag rok e kemus ni goo fan ko fa cha’ nra mang figirngin.

18. Thin ni kan weliy u murung’agen Joseph, nge Job, nge fare Shulammite e ra ayuwegdad ni ngeb nga lanin’dad e mang?

¹⁸ Fare rugod ni Shulammite e ke dag ngak e piin Kristiano ni ppin rogon ni yad ra par nib yul’yul’. Ke guy Jehovah ma kari falfalan’ ko ngongol rok fare rugod ni Shulammite me taw’athnag ni bod rogon ni taw’athnag Joseph nge Job. Ngongol rorad nib yul’yul’ e kan uneg ko Thin rok Got ni fan ni nge pow’iydad. Yugu aram rogon ni maruwel ni gad ra ta’ ko ngiyal’ ney nrogon ni ngada pared nib yul’yul’ e dabkun ta’ nga Bible, machane Jehovah e bay e “babyor ni ke yoloy” ni fan ko piin ni be athamgil ni nge rin’ e tin nib m’agan’ ngay. Dabda paged talin ni Jehovah e “ma motoyil” ma be falfalan’ nfaan gad ra athamgil ni nge par nib klin e gafarig rodad.​—Malachi 3:16.

19. (a) Susun uw rogon u wan’dad e par nib klin e gafarig? (b) Mang e yira weliy ko bin migid e article?

¹⁹ Yugu aram rogon ni piin ni de michan’rad e ra i minmin ngodad, ma gad ra falfalan’ ko fol ni gad ma ta’ ni fan ko en ke Sunmiydad mab tarunguyey. Yab fel’ e gafarig rodad, ni aram fare gafarig ni yib rok Got. Aram ban’en ni thingar ni uf ngay, ni nga un chaariy. Ra gad ra par nib biech e gafarig rodad, ma ra falfalan’dad ko pi taw’ath ni ra pi’ Got ngodad ma ra par nib tamilang e athap rodad ko pi taw’ath ni dabimus ni bay nga m’on. Machane, ran lemnag ban’en nrogon, mang e rayog ni ngad rin’ed ni ngad pared nib klin? Bin migid e article e ra weliy fani ga’ fan e re deer ney.

[Footnotes]

Rayog ni Ngam Weliy?

• Mang e yibe fil u Bible u murung’agen e par ko pumoon nge ppin?

• Mang e pi n’en nib l’ag ko fare bugithin ni “fornication” u lan e Bible?

• Ran par nib klin e gafarig ma uw rogon ni ra fel’ rogodad riy?

• Mang fan ni chon Joseph, nge Job, nge fare rugod ni Shulammite e ba fel’ e n’en ni kara rin’ed ni fan ko piin Kristiano e ngiyal’ n’ey?

[Picture on page 9]

I mil Joseph ko ngongol ni darngal

[Picture on page 10]

Fare rugod ni Shulammite e taareb rogon ko “reb e milay’ ni kan yororiy”

[Picture on page 11]

I ‘micheg Job u lan owchen’