N’en Ma Fith e Piin Ma Beeg

Mang Nder Ma Fanay E Pi Mich Rok Jehovah E Kuruth Ko Liyor Rorad?

Pi Mich Rok Jehovah e rib mich u wan’rad ni yam’ ni tay Jesus Kristus e aram fare biyul ni ir e ra yognag e yafas ni manemus ngak e piin ni yad ra dag ni ke michan’rad ngak. (Matthew 20:28; John 3:16) Machane, de mich u wan’rad ni yim’ Jesus u daken e kuruth, ni bod ni ma m’ug u boor yang e sasing. Ba mich u wan’rad ni yim’ Jesus u daken baley i gek’iy ni gathi kuruth.

Un fanay e kuruth u Mesopotamia ni l’agruw biyu’ e duw nga m’on ko ngiyal’ ni immoy Kristus riy. Kun ker yaan e kuruth nga daken yu yang i malang u Scandinavia u nap’an e Bronze Age, ni bokum e chibog u m’on ko ngiyal’ ni gargeleg Jesus riy. Pi girdi’ ney ni gathi Kristiano e ur fanayed e kuruth “nib pow ko pig . . . ni ma ayuwegey ma be fal’eg waathey,” aray rogon ni yoloy Sven Tito Achen, ni be’ nu Danish ni ma weliy e chep mab salap i weliy fan e pow, u lan fare babyor ni Symbols Around Us (Pi Pow u Toobdad). Arfan ni yog fare New Catholic Encyclopedia ni gaar: “Kuruth e un fanay u m’on ko ngiyal’ ko Kristiano maku un fanay ko yalen ko piin ni gathi Kristiano, ma bay rogon ko pi n’en ni bay u lan e lang.” Ere, mang fan ni ke mel’eg e pi galesiya ni nge par e kuruth nib pow nth’abi thothup rorad?

W. E. Vine, ni be’ nib llowan’ u Britian e yog e pi thin ni baaray nib riyul’ ni gaar: “U lukngun e bin dalip e chibog A.D. . . . me yib e machib ni googsur rok e piin darur liyorgad ngak e bin riyul’ e Got nga lan e galesiya ma kun pagrad ni ngar ted e pi pow rorad u lan e galesiya. Ere fare Tau ara T, ni kan kaneg bang riy nga but’ e kan fanay ni ke bod yaan e kuruth.”​—Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words.

Ki yog Vine ni fare bugithin ni “kuruth” nge “ngan kuruthnag” e be yip’ fan “baley i gek’iy nib thil ko bin baaram ni ma fanay e pi yurba’ i teliw.” Fare Oxford University Companion Bible e ki gaar: “Mich riy e yim’ Somol u daken baley i gek’iy, gathi daken l’agruw ley i gek’iy ni kan tay nga taabang keb e kuruth riy.” Ba tamilang ni pi galesiya e yad be fol u boch e yalen nde puluw ko Bible.

Achen ni kun weliy murung’agen faram e ki gaar: “U lan fa gal nl’agruw e chibog nga tomren ni yim’ Jesus mab mudugil nda i fanay e Kristiano e kuruth.” Miki ulul ngay nge yog ni pi Kristiano ko bin m’on e chibog e yad ma lemnag ni kuruth e “rib mudugil ni be yip’ fan e yam’ nge kireb, ni bod e n’en ni yima th’ab k’angan e girdi’ ni kireb ngay ara chiya nib gamig ni yima fanay e chiney ni ngan li’ e kalbus riy.”

N’en nib ga’ fan riy e demtrug e re miti n’en nni fanay ngan gafgownag Jesus ngay, ma susuna dariy yaan ban’en ara pow u ban’en ni nga i liyor e pi Kristiano ngay. Be motochiyelnag e Bible ni gaar: “Mpired u urel ko ta’fan nge meybil ni yibe tay ngak e liyos.” (1 Korinth 10:14) Jesus e ir e dag e bin riyul’ e pow ko tin nriyul’ i gachalpen. I gaar: “Faanra um pired nib t’uf bigimed rok bigimed, ma aram e urngin e girdi’ ni yad ra nang ni gimed pi gachalpeg.”​—John 13:35.

Gubin ban’en ko liyor ma Pi Mich Rok Jehovah e yad bod e pi Kristiano ko bin som’on e chibog ni yad ma athamgil ni ngar folgad ko Bible ma gathi yalen ko girdi’. (Roma 3:4; Kolose 2:8) Bochan e re n’ey, ma darur fanayed e kuruth ko liyor rorad.

[Picture on page 32]

Yaan E Pilung Nu Assyria Kakrom Ni Bay Ba Kuruth U K’angan Ni Ma Liyor Ko Got Nde Riyul’, Circa 800 B.C.E.

[Credit Line]

Sasing ni kan fek ko Museum u Britian