Thin rok Jehovah e Ba Fas

Tin Ba Ga’ Fan ko Babyor ni Yan Ngak Yu Thessalonika nge Timothy

FARE ulung nib beech nu Thessalonika e i mada’nag e togopuluw ni ka nap’an nni sunmiy ko ngiyal’ ni yan Paul e ngaram. Ere nap’an ni sul Timothy u rom ni sana ka fini pag e 20 e duw rok nib i yog murung’agrad nib fel’, ma aram me k’aring Paul ni nge yoloy e babyor nge yan ngak piyu Thessalonika me yog ngorad nib fel’ e n’en ni kar rin’ed me pi’ e athamgil nga lanin’rad. Re ngi babyor nem e kan yoloy u tomren e duw ni 50 C.E., ni aram e gin som’on ko babyor nni thagthagnag ni yoloy Paul. De n’uw nap’an nga tomren me yoloy e gin l’agruw yang e babyor ni yan ngak e Kristiano nu Thessalonika. Yaney e yal’uweg reb e michan’ nde puluw ni bay rok boch e girdi’ me pi’ e athamgil ngak e pi walag ni ngar pired nib mudugil e michan’ rorad.

Gonap’an ragag e duw nga tomren, ni bay Paul u Macedonia ma bay Timothy u Efesus. Me yol Paul nge yan ngak Timothy ni be pi’ e athamgil nga laniyan’ ni nge par u Efesus nge ayuweg e pi walag u rom ni nge par thilrad Jehovah nib manigil ma dariy fan urngin e pi towasar ko pi tamachib ni googsur u lan e ulung. Nap’an ni yib e togopluw nib gel nga daken e pi Kristiano u tomren ba nifiy ni garer u Roma ko duw ni 64 C.E., me yoloy Paul e gin l’agruw yang e babyor rok nge yan ngak Timothy. Aram e gin tomur ko babyor rok nni thagthagnag. Gad e ngiyal’ ney e rayog ni nge fel’ rogodad ko athamgil laniyan’ nge fonow nni pi’ u lan e gal yang i babyor ney.​—Heb. 4:12.

“NGUUD PIRED NI GADAD BE OD”

(1 Thess. 1:1–5:28)

Yog Paul ngak piyu Thessalonika nib fel’ e ‘maruwel rorad nib yul’yul’, nge maruwel rorad u fithik’ t’ufeg, nge k’adan’.’ Me yog ngorad ni yad e ‘l’agan’ nge felfelan’ rok nge tapgin ni nge felfelan’ ko gel ni ke tay.’​—1 Thess. 1:3; 2:19.

Tomren ni pi’ e athamgil nga laniyan’ e pi Kristiano nu Thessalonika ni nge bagayad mi i fal’eg laniyan’ bagayad ko fare athap ko fas ko yam’, me gaar Paul: “Re Rran rok Somol nem e bay taw ni bod be’ nib moro’ro’ ni yib nnep’.” I pi’ e athamgil nga lanin’rad ni ‘nguur pired ni yad be od’ me par lanin’rad nib tamilang.​—1 Thess. 4:16-18; 5:2, 6.

Fulweg u Boch e Deer ko Bible:

4:15-17​—Chon mini’ e ni ‘kunuyrad nga fithik’ e manileng ni ngar mada’gad Somol,’ ma uw rogon ni be buch e re n’ey? Pi cha’ney e piin Kristiano ni kan dugliyrad ni ka yad ba fas ko ngiyal’ ni ke Pilung Kristus riy. Yad be ‘mada’nag Somol’ Jesus ko bin nu tharmiy e giyow ndanir guy. Machane ra ngar rin’ed e re n’ey mab t’uf nsom’on e ngar m’ad min fasegrad ko yam’ ni kar boded e kan. (Rom. 6:3-5; 1 Kor. 15:35, 44) Ngiyal’ ni bay Jesus e ke tabab, ere piin Kristiano ni kan dugliyrad ni yad be yim’ e chiney e darur pired ni yad ba yam’. Kan ‘kunuyrad’ ara kan fasegrad nib papey.​—1 Kor. 15:51, 52.

5:23​—Mang e yip’ Paul fan faani meybil ni gaar, “laniyan’ nge yafas rok nge downgin e pi walag e ngan tay ndabi kireb”? Be yip’ Paul fan e lem nge yafas nge dowef ko fare ulung ko Kristiano ni boor gothon, nib muun ngay e piin Kristiano ni kan dugliyrad ni yad bay u Thessalonika. Gathi kemus ni i yibilay ni ngan tay e ulung ndabi kireb, ya ki yibilay e ‘lem’ riy ara rarogon e lem riy. Ki yibilay e ‘yafas’ riy ara rarogon ni be par, nge ‘dowef’ riy ni aram fare dowef ko piin Kristiano ni kan dugliyrad. (1 Kor. 12:12, 13) Fare meybil e be dag feni rib gel ni be lemnag Paul fare ulung.

Tin Gad Ra Fil Riy:

1:3, 7; 2:13; 4:1-12; 5:15. Reb e kanawo’ nib manging’ ni yima pi’ e fonow riy e ngan chagiy ni nga nog nib fel’ e n’en ni kan rin’ ko ngan pi’ e athamgil nga lanin’uy ni ngan mon’og nga nog.

4:1, 9, 10. Piin yad ma liyor ku Jehovah e nguur mon’oggad ko tirok Got ban’en.

5:1-3, 8, 20, 21. Nap’an ni be chugur e rran rok Jehovah ma susuna ngad ‘pired ni gadad ba tamilang ma michan’ nge t’ufeg rodad e thingar don’ed nga dakendad ni bod fa gi wasey ni ma upunguy e salthaw ngorongoren ngay ma tin ni be l’agan’dad ngay ni bay da guyed ni bochan e kad thapgad ngak Got e nge mang urwach rodad.’ Maku reb e thingar da tedan’dad ko thin rok Got ni kan yiiynag ni fare Bible.

“MPIRED NI GIMED MMUDUGIL”

(2 Thess. 1:1–3:18)

Boch e girdi’ u lan e ulung e ra olobchiyed e n’en ni yog Paul ko gin som’on e babyor rok, ma rogned ni ‘ngiyal’ ni bay Somol’ e ke taw. Rogon ni yal’uweg Paul e re lem nem e yog e n’en nthingari ‘yib ko som’on.’​—2 Thess. 2:1-3.

I pi’ Paul e athamgil nga lanin’rad ni gaar: “Mpired ni gimed mmudugil, mi gimed chichiiy pa’med ko fapi thin nib riyul’ ni faan ni ir e kug filed ngomed.” Me yog ngorad ni ngar ‘tiyed yad u orel rok urngin e piin ni walagey ndarur folgad.’​—2 Thess. 2:15; 3:6.

Fulweg u Boch e Deer ko Bible:

2:3, 8​—Mini’ “Faanem nib kireb,” ma uw rogon ni ngan chuweg? ‘Cha’ney’ e yip’ fan e pi tayugang’ ko Teliw ko Kristiano ni Googsur. Cha’ ni kan pi’ mat’awun ni nge yog e gechig rok Got nib togopluw ngak e piin nib kireb me yog ni ngan li’rad e “fare Thin”​—ni aram e en ni Mitethin rok Got, ni Jesus Kristus. (John 1:1) Ere rayog ni nga nog ni Jesus e ir e rayog ni nge chuweg faanem nib kireb ni “bayi pag athon [gelngin] l’ugun ngak.”

2:13, 14​—Uw rogon ni kan mel’eg e piin Kristiano ni kan ‘dugliyrad aram ko som’on ni fan e ngar thapgad ngak Got’? Fare ulung ko piin ni kan dugliyrad e ni dugliy u nap’an ni m’agan’ Jehovah ngay ni faen owchen fare pin e nge pirdiiy lolugen Satan. (Gen. 3:15) Ma ki yog Jehovah e pi n’en nthingari rin’ e piin ni yad bang riy, ni maruwel ni yad ra rin’, nge skeng ni yad ra yan u fithik’. Ma aram me piningrad Got ni ngar uned ko ‘re athap ney.’

Tin Gad Ra Fil Riy:

1:6-9. Gechig rok Jehovah e yira ta’ ngak e piin nib kireb.

3:8-12. Rran rok Jehovah ni be chugur e dab ni fanay nge mang tawey nge dab kun maruwel ngan yognag e tin nib t’uf miki ayuwegdad ko machib. Yira pagey ma ra malmalnagdad me k’aringdad nguun “magawonnag boch e girdi’.”​—1 Pet. 4:15, NW.

“MU AYUWEG E N’EN NI GUR E KAN PAG FAN NGOM”

(1 Tim. 1:1–6:21)

I yog Paul ngak Timothy ni gaar, “pi thin ney e ir e nge mang talin e cham rom ko cham ni ga be tay nib mat’aw, mu um par nib mich Kristus u wan’um ma dariy ban’en ni be yog lanin’um ngom ni kam rin’ nib kireb.” Fare apostal e yog fel’ngin e piin ni kan dugliyrad u lan e ulung. Miki yog Paul ngak Timothy ni nge tay ir u urel ko “yat ni gathi murung’agen Got ndariy fan ni ngan weliy.”​—1 Tim. 1:18, 19; 3:1-10, 12, 13; 4:7.

“Dab mu puwan’ ngak be’ nib moon. . . . ni ke pilibthir,” aray rogon ni yoloy Paul. Me tay ir ngak Timothy ni gaar: “Mu ayuweg e n’en ni gur e kan pag fan ngom ni ngam ayuweg. Dab mu un i yog e thin ni ma yog e piin ndariy fan Got u wun’rad nge tugthin ndariy fan ni murung’agen e llowan’ ni ke balyang boch e girdi’ ka rogned e llowan’ ngay.’”​—1 Tim. 5:1; 6:20.

Fulweg u Boch e Deer ko Bible:

1:18; 4:14​—Mang e pi n’en “nni yiiynag” u m’on ni murung’agen Timothy? Rayog ni bogi yiiy ni murung’agen e maruwel rok Timothy nga m’on u lan e ulung ko Kristiano, nni thagthagnag ngak u nap’an ni yan Paul nga Lystra ko bin l’agruw e milekag rok ni missionary. (Acts 16:1, 2) Daken e pi “yiiy” ney, me “tay e piin piilal ko galesiya pa’rad” nga daken Timothy ni kab pagel ngar ted nga bang ni fan nga reb e maruwel.

2:15​—Uw rogon ma be’ nib pin e ‘ku ra thap ngak Got nfaanra i chuguliy e bitir’? Be’ nib pin ni be chuguliy ma be ayuweg pifak nge maruwel u tabinaw rok e rayog ni nge “thap” ya dabi mang be’ ndariy e n’en ni be rin’ ma be ‘dugdugthin ma be yan i magawonnag e maruwel rok boch e girdi’.’​—1 Tim. 5:11-15.

3:16​—Mang e n’en nib thothup mab mith ko liyor ngak Got? Dan nang ko rayog ko girdi’ ni nge fol u mat’awun nge feni gel gelngin Jehovah fa danga’ e ban’en ni immoy nib mith ni ke bokum e duw. Ma ke pi’ Jesus e fulweg riy u daken e yul’yul’ nib fel’ rogon ni i tay ngak Got nge taw ko ngiyal’ ni yim’ riy.

6:15, 16, NW​—Pi thin ney e fan ngak Jehovah fa Jesus Kristus? Pi thin ney e fan ngak e en ni yibe weliy rogon ni ngeb i m’ug, ni aram e, Jesus Kristus. (1 Tim. 6:14) Yira taarebrogonnag ngak e girdi’ ni ma gagiyeg ni yad e pilung nge pi somol, me Jesus e “kemus e en nib gel gelngin” ma goo ir e dabi yim’. (Dan. 7:14; Rom. 6:9) Ka nap’an ni yan nga tharmiy, ma dakuriy be’ u fayleng “nrayog ni guy” bayay nga owchen.

Tin Gad Ra Fil Riy:

4:15. Demtrug ko kafin da manged Kristiano ndawori n’uw nap’an fa ke n’uw nap’an, ma thingar da athamgilgad ni nguud mon’oggad ma nguud pired ni gad be ilal i yan ko tirok Got ban’en.

6:2. Faanra gad be maruwel rok reb i walagdad, ma thingar ud pasiggad i rin’ e tin ke yog ma dab ud pagpaged gadad ni bochan e ir be’ ni walagdad.

‘NGAM MACHIB NDEMTRUG KO KARI MAB E KANAWO’ NGOM FA DAWOR’

(2 Tim. 1:1–4:22)

Rogon ni ayuweg Paul Timothy nge fal’eg rogon ko magawon ni bay nga m’on e yoloy ni gaar: “Kan ni thothup ni ke pi’ Got ngodad e dar ma ngongliydad ngad rusgad; machane kan ni thothup e ma pi’ gelngidad ma ma fal’egdad nge t’uf Got rodad nge girdi’.” Me fonownag Timothy ni gaar: “Ya tapigpig rok Somol e thingari dabi un ko tugthin. Thingari munguy ngak urngin e girdi’.”​—2 Tim. 1:7; 2:24.

Fonownag Paul Timothy ni gaar: ‘Um par ko tin nib riyul’ e thin ni kan fil ngom, ki mich u wan’um.’ Tin ni be fil e piin kar paged e bin riyul’ e liyor kar chelgad yad be togopuluw ngay ni ke garer ma aram me fonownag apostal Paul Timothy ni kab pagel ni gaar: ‘Ngam machib ndemtrug ko ke mab e kanawo’ ngom fa dawor . . . , mu guy rogon ni nge riyul’ u wan’rad, ma ga fal owcherad ko kireb ni yad be rin’, ma ga pi’ e athamgil nga lanin’rad.’​—2 Tim. 3:14; 4:2.

Fulweg u Boch Deer ko Bible:

1:13​—Mang “fapi thin nib riyul’”? “Fapi thin nib riyul’” e aram e “thin rok Somol rodad i Jesus Kristus” ni tin riyul’ e machib ko Kristiano. (1 Tim. 6:3) Tin i fil Jesus nge tin i rin’ e ba puluw ko Thin rok Got, ere fare thin ni “fapi thin nib riyul’” e kur rayog ni ngan fanay ni pi machib nu Bible. Pi machib ney e rayog ni ayuwegdad ngad nanged e n’en ni baadag Jehovah ni ngad rin’ed. Ra ud pired ni aray rogon nfaanra ud rin’ed e pi n’en ni kad filed u Bible.

4:13​—Mang e fapi n’em ni ‘yima yoloy’? Pi n’em e be yip’ fan e n’en ‘yima yoloy’ ni kan fal’eg u keru’ e gamanman. Rayog ni be yog Paul yu yang ko fare Bible ni Hebrew ni nge yog ni i fil u nap’an nib kalbus u Roma. Boch e yungi n’en ni baaram ni kan yoloy ni kan bachiy e ni fal’eg ko gek’iy ma boch e ni fal’eg u keru’ e gamanman.

Tin Gad Ra Fil Riy:

1:5; 3:15. Kenggin i fan ni bay e michan’ rok Timothy ngak Kristus Jesus, ni aram e michan’ ni ir e i gagiyegnag urngin e pi n’en ni i rin’ Timothy e bochan ni kab bitir mi i fil e Bible u tabinaw. Rib ga’ fan ni nga i lemnag chon e tabinaw rogon ni yad be rin’ e re maruwel ney ni fan ku Got nge pi fakrad!

1:16-18. Nap’an ra mada’nag pi walagdad e skeng fa togopluw ara kan kalbusnagrad, ma thingar da meybilgad ni farad ma gad rin’ urngin nrayog rodad ni ngad ayuweged yad.​—Prov. 3:27; 1 Thess. 5:25.

2:22. Piin Kristiano nrib ga’ ni piin fel’ yangaren e yug dab ra pired ni pi n’en ni ma gelnag e dowef nge gosgos nge musik nge tin yad baadag ni ngaur rin’ed nge milekag nge welthin dariy fan nge ku boch ban’en e ngaur rin’ed me achig e tayim rorad ni ngar rin’ed e tirok Got ban’en.

[Picture on page 31]

Gin ngan ko fapi babyor nthagthagnag nge yoloy apostal Paul e ni yoloy ko tomur?