Rogon ni Ngad N’iged e Bin Kakrom e Pangin Ma Dab Kud Sulod Ngay

1, 2. Mang e ke guy boch e girdi’ u rarogon e Pi Mich Rok Jehovah?

BOOR e girdi’ ni yad ma weliy murung’agen boch ban’en nib manigil ni yad ma guy ko girdi’ rok Jehovah. Bod ni, bay be’ ni ma yoloy e babyor ni ka nog Anton Gill ngak ni yoloy boch ban’en u murung’agen pi walagdad ni ur moyed u tan e Nazi u Chiyamen ni gaar: “Ri baadag e pi Nazi ni ngar gafgownaged e Pi Mich Rok Jehovah . . . . Nap’an ni taw ko duw ni 1939, ma ke gaman 6,000 i yad e ur moyed ko pi [concentration camp].” Ki yog e cha’nem ni yugu aram rogon gelngin e togopuluw ni u ranod u fithik’, machane ra daged ni “rayog ni nge pagan’uy ngorad, ma ur pared ni yad ba gapas [u fithik’ e mochuch ni ur ted],” ma kur daged ni yad “ba yul’yul’ mab taareban’rad.”

² Dawori n’uw nap’an miki guy e girdi’ u South Africa boch e fel’ngin nib manigil ko pi tapigpig rok Got u rom. Immoy ba ngiyal’ ni Pi Mich Rok Jehovah ni yad ma par ko re nam nem nib thilthil ramaen dowrad e da un pagrad ni ngaur muulunggad u taabang. Machane, faani taw ko rofen ni Madnom ko December 18, 2011, ma boor ko 78,000 e pi walag ni yad ma par u rom u South Africa nib thilthil e gin ni kar bad riy nge ku boch e walag ni kar bad u boch e nam nib chugur e ngaram e ra muulunggad ko bin th’abi ga’ e tagil’ e gosgos ni bay ko fare mach nu Johannesburg ni fan nga reb e muulung nni tay u rom. Immoy be’ ni ir e ba ga’ ko re tagil’ e gosgos nem ni weliy murung’agen e piin ni kar muulunggad e ngaram ni gaar: “Ireray e re ulung ni kar muulunggad ko re tagil’ e gosgos ney nth’abi fel’ e ngongol rorad. Gubin e girdi’ nib fel’ e munmad ni kar ted. Ri kub fel’ rogon ni kam klinnaged e re tagil’ e gosgos ney. Machane, bin th’abi fel’ riy e gimed gubin ni kam muulunggad e ngaray e ba thilthil e gin ni kam bad riy.”

3. Mang fan nre n’ey ni bay pi walagdad u ga’ngin yang e fayleng e aram reb e ban’en ni yugu ba thil?

³ Pi thin ney ni ma yog e girdi’ u wuru’ e ulung e be dag nre n’ey ni bay pi walagdad u ga’ngin yang e fayleng e aram reb e ban’en ni yugu ba thil. (1 Pet. 5:9) Ere, mang e n’en ni be taydad ni gad ba thil nga yugu boch e ulung? Bochan ni be ayuwegdad e Thin rok Got nge gelngin Got nib thothup, ma aram fan ni kad athamgilgad ni ngad n’iged e ‘bin kakrom i gadad,’ ma gad yon’ nga dakendad e ‘bin nib beech i gadad.’​—Kol. 3:9, 10.

4. Mang e gad ra weliy ko re article ney, ma mang fan?

⁴ Ba thil e bin baaray ni ngad n’iged e bin kakrom e pangin ni ud moyed riy, ko bin baaray ni ngad guyed rogon ni nge dab kud sulod ngay. Re article ney e gad ra weliy riy rogon nrayog ni ngad n’iged e bin kakrom i gadad, nge fan nib t’uf ni ngad rin’ed e re n’ey. Ku gad ra weliy nrayog rok be’ ni nge thilyeg e ngongol rok ni yugu demtrug gelngin e kireb ni i rin’ kafram. Maku reb e, gad ra weliy e n’en nrayog ni nge rin’ e piin ni ke n’uw nap’an ni kar uned ko tin riyul’ ya nge yag ndab kur sulod nga pangirad ni kafram. Mang fan nib t’uf ni ngad weliyed e pi n’ey? Bochan e bay boch e girdi’ ni ur pigpiggad ngak Jehovah ndar kol ayuwgad, ma kar sulod nga pangirad ni kafram. Ere, aram fan nib t’uf ni ngad fal’eged i lemnag fare ginang ni kan pi’ ni be gaar: “En nra finey ni ke par ni ke mudugil e nge ayuw ya ri mul.”​—1 Kor. 10:12.

“THINGAR MU LIED NGEM’” E PI N’EN NI GIMED MA AR’ARNAG NI BAY ROGON KO “NGONGOL NDARNGAL”

5. (a) Mu susunnag fan nib t’uf ni ngad n’iged e bin kakrom e pangin ni ud moyed riy. (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.) (b) Mang boch e ngongol nib muun ko bin kakrom e pangin ni ud moyed riy nrogon ni kan weliy ko Kolose 3:5-9?

⁵ Mang e ga ra rin’ ni faanra kam guy ni ke alit e mad rom ma ke kireb bon? Dabisiy ni ga ra gur ngam thilyeg fare mad ni bay u dakenam. Ku arrogon nib t’uf ni ngad gurgad ngad folgad ko fare motochiyel ni be yog ni ngad n’iged e tin baaray e pangin ni bay rodad nib fanenikan Got. Thingar da folgad ko fare fonow ni pi’ Paul ngak e pi Kristiano kakrom ni gaar: “Thingar mpaged urngin e pi n’ey.” Ere, chiney e ngad weliyed l’agruw mit e denen ni weliy Paul murung’agen ni aram e ngongol ndarngal nge ngongol nib alit.​—Mu beeg e Kolose 3:5-9a.

6, 7. (a) Uw rogon ni ke m’ug ko thin rok Paul nib t’uf ni ngad athamgilgad nib gel ya nge yag nda n’iged pangidad ni kafram? (b) Uw rogon e ngongol rok Sakura kafram, ma mang e pi’ gelngin nge yag ni digey e binem e ngongol?

⁶ Ngongol ndarngal. Fare thin ni kan pilyeg u Bible ni “ngongol ndarngal” e kub muun ngay e bin baaray ni nge par l’agruw ni’ ndawor ra mabgolgow, nge par ko pumoon nge pumoon nge ppin nge ppin. I yog Paul ngak e piin Kristiano ni ngar “lied ngem’” e ‘ar’ar ni be maruwel u fithik’ i dowrad,’ ni aram e ngar chuweged e ar’ar u fithik’ i dowrad ni bay rogon ko “ngongol ndarngal.” Pi n’en ni yog Paul e be tamilangnag nthingar da athamgilgad nib gel ni ngad chuweged e ar’ar nib kireb ni bay rodad. Yugu aram rogon, ma rayog ni ngad chuweged e pi ar’ar ney.

⁷ Am lemnag e n’en ni buch rok Sakurab ni ma par u Sapan. Nap’an ni be ilal i yan mab ga’ ni ma par nib kireban’, maku ma taganan’ ni bochan e be lemnag ni yigoo ir ndariy be’ ni yow. Ere, nap’an ni gaman 15 e duw rok, ma aram me tabab ni nga i un ko pumoon nib thilthil ni bochan e be guy rogon ni nge dabki kireban’ ni yigoo ir. Dalip yay ni diyen Sakura me li’ fak u meyal. I yog ni gaar: “Som’on e i pagan’ug ko pi girdi’ nem nib thilthil ni ug un ngorad, ya ug lemnag nib ga’ fag u wan’rad ma gub t’uf rorad. Machane, munmun ma aram e daki pagan’ug.” Ireray e n’en ni i rin’ Sakura nge mada’ ko ngiyal’ ni ke gaman 23 e duw rok. Aram e ngiyal’ ni tabab ni ngar filed e Pi Mich Rok Jehovah e Bible u taabang. Ri baadag Sakura e pi n’en ni i fil, ma bochan e ayuw rok Jehovah ma aram me yag ni nge dabki lemnag nib kireb e rok ma daki tamra’, miki tal ndaki un ko ngongol ndarngal. Chiney e ma pigpig Sakura ni ir reb e pioneer ma dakir kireban’ ni bochan e be lemnag ni yigoo ir. Ya ke yog ni gaar, “Ri gub felfelan’ ni be dag Jehovah gelngin e t’ufeg rok ngog u reb e rran ngu reb.”

ROGON NI NGAD TALGAD I RIN’ BOCH E NGONGOL NIB ALIT

8. Mang boch ban’en nrayog ni nge alitnagdad u p’eowchen Got?

⁸ Ngongol nib alit. Fare thin ni kan pilyeg u Bible ni “ngongol nib alit” e gathi kemus ni be yip’ fan e ngongol ndarngal. Ya kub muun ngay boch ban’en ni bod rogon e tamagow ara boch e thin ni puwlag ni yima weliy ni ngaun minmin ngay. (2 Kor. 7:1; Efe. 5:3, 4) Re n’ey e kub muun ngay boch e ngongol ni ma rin’ be’ nib mith ni bod rogon ni nga i beeg boch e babyor nra k’aring ni nge ar’arnag e par ko pumoon nge ppin, ara nga i yaliy yaan e ngongol ni puwlag. Pi n’ey e rayog ni nge k’aring be’ ni nga i rin’ boch e ngongol nib kireb ngak.​—Kol. 3:5.c

9. Mang e rayog ni nge buch rok be’ ni faanra i “ar’arnag e par ko pumoon nge ppin nib pag rogon”?

⁹ Piin ni ke mecham ngorad ni ngar yaliyed yaan e ngongol ni puwlag e rayog ni nge k’aringrad ni ngar ‘ar’arnaged e par ko pumoon nge ppin’ nib pag rogon, ma re n’ey e rayog ni nge k’aringrad ni ngar pared ma yugu yad be un ko mit ney e ngongol. Piin ni yad ma gay murung’agen ban’en e ka rogned ni piin ni ke mecham ngorad ni ngaur yaliyed yaan e ngongol ni puwlag e taareb rogorad ngak e piin ni yad ba ta chingaw ara yad ma fanay boch e falay ni kireb ni ke mo’maw’ ni ngar paged. Aram fan ni faanra i yaliy be’ yaan e ngongol ni puwlag, ma rayog ni nge yib wenegan ngak nib kireb ni aram e rayog ni nge tamra’ ko ngongol ni i rin’, ma dabkiyog ni nge fel’ rogon e maruwel rok u tabon e maruwel, ma dakuriy e felfelan’ u lan e tabinaw rok, maku rayog ni nge dar e mabgol rok, ara li’ ir nge yim’. Tomuren ni ke yag rok reb e pumoon ni nge par ndabi yaliy yaan e ngongol ni puwlag u lan reb e duw, ma aram me yoloy ni gaar: “Ka fini yag ni nge yib fag u wan’ug bayay.”

10. Uw rogon ni yag ni nge tal Ribeiro i yaliy yaan e ngongol ni puwlag?

¹⁰ Boor e girdi’ nib mo’maw’ ngorad ni ngar talgad i yaliy yaan e ngongol ni puwlag. Machane, ba tamilang ko n’en ni buch rok be’ u Brazil ni ka nog Ribeiro ngak nrayog ni nge tal be’ i rin’ e re ngongol ney. I chuw Ribeiro u tabinaw u nap’an ni kab fel’ yangaren, me munmun ma aram me tabab ko maruwel u bangi ban’en ni yima yan nni pi’ e babyor ngay ni ngkun fal’eg bayay nrayog ni ngan fanay. Ere, nap’an ni i maruwel u rom ma aram mi i guy boch e babyor ni u nib ni tay e ngaram ni yaan e puwlag. I yog ni gaar: “Munmun ma aram me mecham ngog ni ngaug yaliy yaan e mit nem e ngongol. Ki gel e ubchiya’ ko re magawon rog nem, ya ra gu bay u tabinaw ma gu ma athapeg ni manga yigi papey nge chuw e re ppin ni baaram ni gamow ma par, ya nge yag ni nggu tabab i yaliy e kachido ni yaan e ngongol ni puwlag.” Faani reb e rran u tabon e maruwel rok, ma aram me guy ba ke babyor ni kenggin e The Secret of Family Happiness u fithik’ ba ulung i babyor ni ka nib ni tay e ngaram ni ngkun ngongliy bayay. Ere, fek fare ke babyor ma aram me tabab ni nge beeg. Bochan e n’en ni fil ko re ke babyor nem, ma aram e n’en ni k’aring ni nge un ngak e Pi Mich Rok Jehovah ko fol Bible. Machane, rib n’uw nap’an mfini yag ni nge tal i rin’ e re ngongol nem. Ere, mang e yag ni nge ayuweg? I weliy ni gaar: “Bochan e meybil, nge fol Bible, ma gu be fal’eg i lemnag e pi n’en ni kug fil, ma aram e n’en ni ayuwegeg ni ngari ga’ fan u wan’ug pi fel’ngin Got, ma faani munmun ma aram me yag ni nge gel e t’ufeg rog ngak Jehovah ko ar’ar ni gu ma tay ni nggu yaliy yaan e ngongol ni puwlag.” Thin rok Got nge gelngin nib thothup e aram e n’en ni ayuweg Ribeiro ni nge n’ag e bin kakrom e pangin ni immoy riy, me un ko taufe, ma chiney e ir reb e piilal u lan e ulung.

11. Mang e rayog ni nge ayuweg be’ ni nge tal i yaliy yaan e ngongol ni puwlag?

¹¹ Mu tay fanam i yan riy ni gathi kemus ni yigoo fol Bible e aram e n’en ni ayuweg Ribeiro ni nge gel ko magawon rok. Ya thingari ki tay e tayim ni nge pag e pi thin nu Bible ni be fil ni nge taw nga gum’irchaen. Bochan ni i meybil ma be fal’eg i lemnag e pi n’en ni be fil, ma aram me yag ni nge gel e t’ufeg rok ngak Got ko ar’ar rok ni nga i yaliy yaan e ngongol ni puwlag. Faanra gelnag be’ e t’ufeg rok ngak Jehovah me fanenikan e tin nib kireb ban’en, ma aram e bin th’abi fel’ e kanawo’ nrayog nge ayuweg ni nge tal i yaliy yaan e ngongol ni puwlag.​—Mu beeg e Amos 5:15.

DAB KUM DAMUMUW, MA DAB KU MOG E THIN NIB KIREB, MA DAB KUM BAN

12. Mang e ayuweg Stephen ni nge dab ki damumuw nib pag rogon ma be yog e thin nib kireb?

¹² Girdi’ nib papey e damumuw ngak e ba ga’ ni ma m’ug e damumuw rok u daken e thin nib kireb ni ma yog. Ba tamilang ni mit ney e ngongol e dabiyog ni nge yibnag e felfelan’ nga lan e tabinaw. Stephen nreb e matam ni ma par u Australia e yog ni gaar: “Kafram e gub ta ma yaba’, ma bochi ban’en nib achig mug damumuw nib pag rogon. Dalip yay nug dargow e ppin rog nge bagamow ma i par u bang, me yan i tomur riy ma aram mug dugliyew ni nggu ngongliyew e babyor romow ni nggu dargow.” Nap’an ni be buch e pi n’ey u thilin e re wu’ i mabgol ney, ma aram mar tababgad e Pi Mich ko fol Bible u taabang. Ere, mang angin ni yib u nap’an ni tabab Stephen ni nge fol ko pi fonow u lan e Bible? I yog ni gaar: “Rib ga’ e thil ni tay e tabinaw romow. Bochan e ayuw rok Jehovah, ma ke yag ni nggu pirieg e gapas, ya kafram e nap’an ni gu ra dabuy bochi ban’en nib achig mug damumuw nib pag rogon ma gu be yog e thin nib kireb.” Chiney e ma pigpig Stephen ni ir reb e ministerial servant, ma ke yan in e duw ni be pioneer e ppin rok. Ku baaray e n’en ni ke yog e piin piilal ko re ulung ni baaram ni ma un Stephen ngay. Ka rogned ni lungurad: “Stephen e ir be’ ni gathi ri ma non, ma ma maruwel nib gel, ma ku ir be’ nib sobut’an’.” Ke yog e pi walag ney ndariy ba ngiyal’ ni kar guyed Stephen ni ke damumuw. Yugu aram rogon, ma de yog Stephen ni ke yag ni nge rin’ e re n’ey ni ir rok, ya yog ni gaar: “Faan gomanga de m’agan’ug ngay ni nggu pag Jehovah ni nge ayuwegeg ni nggu thilyeg pangig, ma dabiyog ni nge yag e pi tow’ath ney ngog nrib manigil.”

13. Mang fan ni bay riy’en e damumuw, ma mang e be ginangdad e Bible riy?

¹³ Be ginangdad e Bible ni ngad siyeged e damumuw nib pag rogon, nge thin nib kireb, nge tolul u fithik’ e damumuw. (Efe. 4:31) Machane, ba gel e kireban’ riy ya mit ney e ngongol e rayog ni nge k’aring e cham. Girdi’ nu fayleng e yad ma lemnag ni ka ban’en ni aram rogon ni ngaun damumuw ma yibe cham. Machane, mit ney e ngongol e ma darifannag e En ni Ke Sunmiydad. Bin riyul’ riy e, boor e walag ni kar n’aged e biney e pangin u m’on ni nge yag nron’ed nga dakenrad e bin nib beech e pangin.​—Mu beeg e Psalm 37:8-11.

14. Rayog rok be’ nib ta cham ni nge mang be’ nib sobut’an’, fa?

¹⁴ Am lemnag e n’en ni buch rok Hans nreb e piilal u reb e ulung u Austria. I yog e en ni ma yarmiy e piin piilal ko re ulung nem ni ma un Hans ngay ni gaar: “Cha’ney e ir reb e tin th’abi sobut’an’ e walag nrayog ni ngam mada’nag.” Machane, Hans e gathi ir be’ ni aray rogon kafram. Nap’an ni kab fel’ yangaren, ma aram me tabab ni nga i chingaw nib pag rogon, ma bochan e re n’ey ma aram me tabab ni nga i un ko cham. Immoy bayay nib ching, ma aram me li’ bochi pin nib fel’ e thin rorow nge yim’, ma aram min dugliy ni ngan kalbusnag ni 20 e duw. Som’on nnon’ Hans nga kalbus ma de thil e ngongol rok. Munmun, ma aram me yog e chitiningin ngak reb e piilal ni nge yan i guy nga kalbus, ma aram me tabab ko fol Bible. I yog ni gaar: “Rib mo’maw’ ngog ni nggu n’ag e bin kakrom i pangig. Machane, boch e thin nu Bible ni ayuwegeg e bod rogon fare thin ni bay ko Isaiah 55:7 ni faan be gaar: ‘Piin nib kireb e ngongol rorad e ngar paged,’ nge fa binem ni bay ko 1 Korinth 6:11 ni be weliy murung’agen e piin ni kar paged e ngongol nib kireb ni ur rin’ed kafram ni be gaar: ‘Ba’ boch i gimed ni immoy ni aram rogon.’ Boor e duw ni i gum’an’ Jehovah u puluwog me ayuwegeg u daken gelngin nib thothup ni nggon’ nga dakenag e bin nib beech e pangin.” I taufe Hans u nap’an ni ka bay u kalbus, ma tomuren ni par u kalbus ni 17 nge baley e duw, ma aram min pag. I yog ni gaar: “Gu be pining e magar ngak Jehovah ni ke runguyeg ma ke n’ag fan e kireb rog.”

15. Mang reb e ngongol ni ke garer u gubin yang, machane mang e be yog e Bible u murung’agen e re n’ey?

¹⁵ Malulfith l’igin e ku aram bang ko bin kakrom e pangin. Bod ni, boor e girdi’ ni yad ma ban ya nge dab ra pied e tax ara nge dabi aw nib kireb e rorad ko denen ni kar rin’ed. Machane, Jehovah e ir ‘ba Got nib yul’yul’.’ (Ps. 31:5) Ba m’agan’ ngay ni urngin e piin ni yad ma pigpig ngak e nga u ‘rogned e tin nib riyul’’ ma dab ur ‘lifithed l’ugunrad.’ (Efe. 4:25; Kol. 3:9) Ere, thingar u dogned e tin riyul’ ni yugu aram rogon ni gad be tamra’ ara ba mo’maw’ ngodad ni ngad rin’ed.​—Prov. 6:16-19.

ROGON NI KE YAG NI NGAR RIN’ED E RE N’EY

16. Mang e rayog ni nge ayuweg be’ ni nge n’ag e bin kakrom i pangin?

¹⁶ Dabiyog ni ngad n’iged e bin kakrom i pangidad u gelngidad. Fapi cha’ ni kad weliyed murung’agrad ko re article ney ni bod rogon Sakura, nge Ribeiro, nge Stephen, nge Hans e thingar ra athamgilgad nib gel ya nge yag nra talgad i rin’ e pi ngongol nib kireb ni ur rin’ed. N’en ni ayuwegrad e aram e ra paged e Thin rok Got nge gelngin nib thothup ni nge gagiyegnag e lem rorad nge gum’ircha’rad. (Luke 11:13; Heb. 4:12) Machane, faanra nge yib angin e re n’ey ngodad, ma thingar ud beeged e Bible ni gubin e rran, ma gad be fal’eg i lemnag, ma ngaud pared ma gad be yibilay e gonop ma gad be wenig ngak Got ni nge ayuwegdad ni ngad folgad ko pi fonow u Bible. (Josh. 1:8; Ps. 119:97; 1 Thess. 5:17) Ku ra yib angin e Thin rok Got nge gelngin nib thothup ngodad ni faanra ud fal’eged rogodad ni fan ko pi muulung ni gad ma tay ma gad be un ngay ni gubin ngiyal’. (Heb. 10:24, 25) Maku reb e, thingar ud maruwelgad ko pi n’en ni kan ngongliy rogon nrayog ni nge ayuweg e girdi’ rok Got u ga’ngin e fayleng ni fan ko tirok ban’en.​—Luke 12:42.

17. Mang e gad ra weliy ko bin migid e article?

¹⁷ Boor e ngongol nib kireb ni kad weliyed murung’agen nthingari tal e piin Kristiano i rin’ ma dab kur sulod ngay. Machane gur, kemus e n’en nib t’uf ni ngad rin’ed me yag ni ngad pared ni gad ba fel’ u wan’ Got? Danga’, ya thingar ku don’ed e bin nib beech i gadad nga dakendad. Bin migid e article e gad ra weliy riy boch ban’en u rarogon e bin nib beech i gadad nib t’uf ni nga don’ed nga dakendad ma gad guy rogon ndabi chuw.