Eden Ireram Tafen e Girdi’ ko Som’on, Fa?

AM SUSUNNAG ni ga bay u lan bangi milay’. Dariy ban’en ni be magawonnag lanin’um, ma dariy lingan boch ban’en ni be magawonnagem. Ba ga’ yang e re milay’ nem, ma dariy ban’en riy ni be kirebnag e gapas. Maku der magafan’um ko m’ar nge amith. Dariy ban’en u toobem ni be magawonnagem.

Som’on e ga ra guy boor mit e floras, nge nochi pa’ i lul’ ni be aw raen e yal’ ngay nib fel’ yaan, nge yuwan e gek’iy nge pan nib galunglung. Ga be thamiy e nifeng ni be aw ngom, ma ga be frabon boch ban’en nib fel’. Ma ga be rung’ag lingan yuwan e gek’iy nge lingan e ran ni be yib i map’ u taban e war nga but’, nge lungun e arche’ nge chachangeg. Ga ra susunnag e pi n’ey ma gathi ga ra adag ni ngam par u bang ni aray rogon?

Girdi’ u ga’ngin yang e fayleng e ke mich u wan’rad ni aram rogon e par ko girdi’ ko som’on. U lan boor e chibog ma girdi’ ko teliw ko Judaism, nge Kristiano ni googsur, nge Islam e kan fil ngorad murung’agen fare milay’ nu Eden, ni ireray e gin ni tay Got Adam nge Efa ngay. Rogon ni yog e Bible e ur parew u fithik’ e gapas nge felfelan’. Bay e gapas u thilrow, nge thilrad e gamanman nge Got, me pi’ Got e athap ngorow ni ngar parew u rom ni manemus.—Genesis 2:15-24.

Girdi’ ni Hindu e teliw rorad e kub thil e michan’ rorad u murung’agen e paradis kakrom. Ma pi Buddhist e ke mich u wan’rad ni pi tayugang’ ko teliw rorad ara Buddha e ra sumgad u nap’an ni ka ba paradis e fayleng. Boor e teliw nu Africa ni ma fil e chep ni bay rogon ko fare chep u murung’agen Adam nge Efa.

Bang ko n’en ni ma machibnag boor e teliw e bay rogon ko fare paradis kakrom. Reb e tayol babyor, e yog ni gaar: “Boor e girdi’ ni ke mich u wan’rad ni fare paradis kakrom e ba flont urngin ban’en ni bay riy, ma ba puf rogoy, ma ba gapas, ma bay e felfelan’, ma bay urngin ban’en nib t’uf ko girdi’, dariy be’ ni be towasariy be’ ni nge rin’ ban’en, dariy e marus nge cham. . . . Bochan e re n’ey ma boor e girdi’ ni kar m’ad ni bochan e re paradis ney ma yad baadag ni ngar gayed e kanawo’ nge yog ngorad e par ni aram rogon.”

Gur, urngin e pi chep nge yalen ney e sum u taa ban’en? Maku rayog ni ‘pi n’en ni ke nang e girdi’’ u murung’agen e paradis e sum u ban’en nib riyul’? Riyul’ ni immoy fare milay’ nu Eden kakrom, maku riyul’ ni immoy Adam nge Efa kakrom, fa?

Piin nde mich fare paradis u wan’rad e yad be darifannag e re chep ney. Ngiyal’ ney ni ke yoor e tamilangan’ ko science, ma ke yoor e girdi’ ni yad be yog nde riyul’ e re chep ney ma boor e pi tayugang’ ko teliw ni yad ma yog nde riyul’ ni immoy fare milay’ nu Eden. Yad be yog nre chep nem e ba fanathin.

Riyul’ ni Bible e bay e fanathin riy. Ke weliy Jesus boor e fanathin nib fel’. Machane be weliy e Bible murung’agen fare milay’ nu Eden e gathi ba fanathin, ya reb e chep nib riyul’ mab mom ni ngan nang fan. Machane faanra de riyul’ e n’en ni be yog e Bible u murung’agen fare paradis ma kub mo’maw’ ni nge pagan’uy nga boch e thin u yu yang riy. Ere ngad guyed ko mang fan ni boch e girdi’ e de mich u wan’rad fare milay’ nu Eden, maku ngad guyed ko mang fan ni aray rogon e n’en ni yad be lemnag. Ngemu’, ma gad guy ko mang nib ga’ fan e re chep ney ngodad.

Riyul’ ni Immoy fare Milay’ nu Eden?

GA MANANG fare chep u murung’agen Adam nge Efa nge fare milay’ nu Eden? Manang e girdi’ u ga’ngin yang e fayleng e re n’ey. Mang fan ndab mu beeg e re chep ney ngam nang fan? Re n’ey e bay ko Genesis 1:26–3:24. Baaray fan e re chep ney:

Ke sunumiy Jehovaha Adam ko but’ me tay nga reb e milay’ ni immoy ko fare binaw ni Eden fithingan. Got e ke fal’eg e re milay’ nem, ma ba gaman e ran riy, boor mit e wom’engin e gek’iy ni bay riy, ma rib fel’ yaan. Ma lulukngun e re gi woldug nem e ba’ “fare ke gek’iy ni ma tamilangnag an’uy ko tin nib fel’ nge tin nib kireb.” Ke yog Got ndab ni kay wom’engin e re ke gek’iy nem, ya faanra ni kay ma yira yim’. Munmun me sunumiy Got Efa u reb e yumiyaw rok Adam ni nge mang ppin rok. Me pi’ e maruwel ngorow ni ngar ayuwegew fare milay’, me yog ngorow ni ngar diyengow nge yoor pi fakrow nge wer e piin owcherow nga gubin yang e fayleng.

Nap’an ni immoy Efa u milay’ ni goo ir me non fare porchoyog ngak ni be waliy ni nge kay fare wom’engin ni yog Got ndab ni kay. Miki yog Satan ngak ni ke bannag Got ma bay ban’en nib fel’ nde pi’ Got ngak nra n’igin nge bod Got. Me kay Efa fare wom’engin e gek’iy ni ka nog ndab ni kay ma ki un Adam ngak ngar kew. Arfan ni ke weliy Jehovah ngak Adam, nge Efa, nge fare porchoyog wenegan e togopuluw ni kar ted. Tomuren ni kan chuwegrow u lan fare milay’ me par boch e engel ko garog ko fare milay’ nu Eden ni nge dabiyog ni nga ranow ngaram.

Piin llowan’ nge piin ni ma yoloy chepin e girdi’ e yad ma yog ni thin ni bay ko fare babyor ni Genesis u Bible e ba riyul’. Machane ngiyal’ ney e ke yoor e girdi’ nde mich e re chep ney u wan’rad. Mang fan ni ke maruwar u wan’ e girdi’ fare thin ko Genesis ni be weliy murung’agen Adam nge Efa nge fare milay’ nu Eden? Ngad yaliyed aningeg ban’en ni ka rogned.

1. Riyul’ ni immoy ba milay’ ni ka nog e Eden ngay?

Mang fan ni immoy boch e girdi’ nde mich e re n’ey u wan’rad? Reb i fan e bochan e llowan’ ko girdi’. U lan boch e chibog kakrom ma piin ni yad ma fil murung’agen e teliw nge Got e kar susunnaged ni ka bay fare milay’ rok Got u bang. Machane pi Kristiano ni googsur e ke mich u wan’rad e machib ni ke wereg Plato nge Aristotle ndariy ban’en u fayleng nib flont. Kemus ni tharmiy e ba flont urngin ban’en riy. Ere piin ni ma fil murung’agen e teliw e ka rogned ni fare paradis kakrom e immoy nib chugur nga tharmiy.b Ma boch e girdi’ e ka rogned ni immoy fare milay’ u daken e burey nrib tolang ni aram fan nde af e kireb nu fayleng ngay; ma boch e girdi’ e yad ma yog ni immoy fare paradis ko North Pole ara South Pole; maku boch e girdi’ e yad ma yog ni immoy u daken e pul fa ba chugur ngay. Ere dab ni gin ngay ni boor e girdi’ ni yad be lemnag ni fare chep u murung’agen e Eden e de riyul’. Ere boch e girdi’ nib llowan’ e ngiyal’ ney e yad be yog ni urngin ban’en ni yibe weliy u murung’agen fare ngi milay’ nu Eden e dariy fan ya gathi riyul’ ni immoy.

Machane gathi aram e n’en ni be weliy e Bible u murung’agen fare milay’ nu Eden. U Genesis 2:8-14 e kad filed boch murung’agen e re binaw nem riy nib tamilang. Re milay’ nem e immoy ko ngek ko fare binaw ni Eden fithingan. Bay ba pa’ i lul’ riy ni yan nge yan i aningeg pa’. Ra ba pa’ e re lul’ nem ma bay fithingan, ma kan weliy murung’agen e gin ni yan ngay. Pi n’ey e ke pi’ e athap ngak e piin ni yad ma fil murung’agen boch ban’en ni yad be athamgil ni ngar nanged e gin ni immoy fare milay’ nu Eden riy. Machane ba thilthil e n’en ni yad be lemnag u murung’agen e re thin nu Bible ney. Gur, re n’ey e be yip’ fan ni pi n’en ni kan weliy u murung’agen fare Eden nge milay’ riy nge fa yu pa’ i lul’ e de riyul’?

Mu lemnag e re n’ey: Sogonap’an nel’ biyu’ e duw ni ke yan ma kan nang e n’en ni ke buch u lan fare milay’ nu Eden. Ba tamilang ni Moses e ke yoloy e pi n’em ya sana bay boch e girdi’ ni ke weliy ngak ara immoy boch e babyor e ngiyal’ nem ni ke beeg. Ere sogonap’an 2,500 e duw nga tomuren mfini yoloy Moses e pi n’en ni buch. Ere ke kakrom e pi n’em ni yoloy Moses. Tomuren ni ke yan bokum e chibog ma rayog ni nge thil yaan e re binaw nem, fa? Ma thilthil yaan e binaw. Fare binaw ni immoy e milay’ nu Eden riy e ba ga’ ni ma yib e durru’ ngay, kan weliy ni sogonap’an 17 e pasent ko pi durru’ nib gel e ke aw ngay. Ere dabisiy ni ke thil yaan e re binaw nem. Maku fare Ran ni Tharey e fayleng u nap’an Noah e ba mutrug ni kari thilyeg yaan e pi binaw ni ke mo’maw’ ni ngad nanged fan e ngiyal’ ney.c

Machane bay boch ban’en nib riyul’ ni gad manang: Thin ko Genesis e be weliy ni fare milay’ nu Eden e ba riyul’. L’agruw ko fa aningeg pa’ i lul’ ni bay ko re chep nem ni aram e Euphrates nge Tigris, ara Hiddekel e ka bay e chiney ma gin ni sum e gal pa’ i lul’ nem riy e ba chugur nga taabang. Pi thin ney e be weliy fithingan fapi binaw ni yan fa yu pa’ i lul’ riy nge boch ban’en ni bay ko pi binaw nem. Pi thin ney e ba ga’ fan ngak piyu Israel kakrom.

Aram rogon ni yima weliy murung’agen e chep fa yat nde riyul’, fa? Ara dab ra weliyed ban’en nib tamilang ya nge dabin nang nde riyul’ e n’en ni yad be weliy murung’agen? Som’on e yad ma yog ko yat rorad fare thin ni “kakrom ni kakrom u reb e binaw nib palog.” Machane chepin e girdi’ nib riyul’ e ra weliy boor ban’en nib tamilang, ni bod fare chep u murung’agen fare binaw nu Eden.

2. Riyul’ ni ke sunmiy Got Adam ko but’ ma Efa e kan sunmiy ko yumiyaw rok Adam?

Girdien e science e kar nanged ni downgin e girdi’ e kan sunmiy u boch ban’en ni bay u fithik’ e but’. Machane uw rogon ni kan tay e pi n’ey nga taabang ke sum e girdi’ riy?

Boor e girdi’ ko science ni yad ma lemnag ndariy be’ ni ke sunmiy e yafas, ya kemus ni sum u bochi ban’en nrib achig me munmun me yan bokum milyon e duw me yoor, miki yoor mit. Machane bin riyul’ riy e urngin mit e yafas e ba mo’maw’ ni ngan nang fan. Dariy e mich riy ni bay ba mit e yafas ni yigi sum rok. Ya ba tamilang e mich riy ni urngin ban’en nib fas e bay be’ ni ke sunmiy ni kab ga’ e gonop rok ngodad.d—Roma 1:20.

Faanra ga be motoyil ko musik nib fel’ ara ga be yaliy reb e sasing nib fel’ yaan ara kam ngat nga rogon ni be maruwel boch e masin ma gur, rayog ni nga mog ni dariy be’ ni ke sunmiy e pi n’ey? Danga’! Machane kab mo’maw’ rogon ni kan sunmiy downgin e girdi’ ko pi n’ey. Uw rogon ni ngad lemnaged ndariy be’ ni ke sunmiydad? Maku fare thin ko Genesis e be weliy ni kemus ni girdi’ e kan sunmiy ni bod yaan Got. (Genesis 1:26) Aram fan ni kemus ni girdi’ e yad baadag ni ngar fal’eged boch ban’en ni bod e musik, sasing, nge boch e masin. Ere dab da gingad ngay ni Got e kab salap rogon ni ma ngongliy ban’en ngodad.

Mang e rib mo’maw’ riy ni kan fek reb e yumiyaw rok Adam kan sunmiy Efa riy?e Riyul’ ni ku rayog rok Got ni nge fanay yugu boch ban’en ni nge sunmiy Efa, machane n’en ni ke rin’ e bay fan. Ya baadag Got ni Adam nge Efa e ngar mabgolgow nge fel’ e tha’ u thilrow mar parew ni kar “taab girdi’gow.” (Genesis 2:24) Bochan ni pumoon nge ppin e rayog ni ngar maruwelgow u taabang maku rayog ni ngar maruweliyew ni nge fel’ e tha’ u thilrow, ma ireray e mich riy ni bay Got nib gonop ni ke sunmiyrow.

Maku piin ni ka nog e geneticists ngorad e ka rogned ni urngin e girdi’ e kar sumgad u reb e pumoon nge reb e ppin. Ere faanra aram rogon ma riyul’ e n’en ni be yog e Genesis.

3. Be m’ug ni fare ke gek’iy ni ma tamilangnag an’uy nge ke fare gek’iy ni ma pi’ e yafos e de riyul’.

Fare thin u Genesis e de weliy ni bay gelngin e gal ke gek’iy nem. Gal ke gek’iy nem e ke fanay Jehovah ni nge fanathinnag ban’en.

Gathi bay yu ngiyal’ ni ma rin’ e girdi’ ban’en ni aram rogon? Ni bod ni nap’an ni ka nog ngak e girdi’ u reb e nam ni ngar ted fan e falak ko re nam nem, ma yad manang nthingar ra ted fan fare falak rorad ni gathi kemus ni bangi mad ya be yip’ fan e nam rorad. Maku boch e pilung e ku yad ma fanay e sog rorad nge teeliyaw ni aram e be yip’ fan e liw rorad nib tolang.

Mang e be yip’ fan e gal ke gek’iy nem? Ba thilthil rogon ni be lemnag e girdi’ fan. Machane bin riyul’ e fulweg e aram fare ke gek’iy ni ma tamilangnag an’uy ko tin nib kireb nge tin nib fel’ e be yip’ fan mat’awun Jehovah ni nge dugliy e tin nib fel’ nge tin nib kireb. (Jeremiah 10:23) Aram fan nib kireb ni ngan fek wom’engin e re ke gek’iy nem. Fare ke gek’iy ni ma pi’ e yafas e be yip’ fan fare tow’ath ko yafas ni manemus ni kemus ni yigoo Jehovah e rayog ni nge pi’ ngodad.—Roma 6:23.

4. Fare porchoyog ni ma non e be m’ug nde riyul’.

Riyul’ ni pi thin ney ko Genesis e ba mo’maw’ ni ngan nang fan, nib ga’ ni faanra dawor da beeged e yu yang ni ka bay u Bible. Machane thin nu Bible e be tamilangnag e re n’ey ni buchuuw ma buchuuw.

Mini’ ara mang e ke k’aring ni gowa fare porchoyog e be non? Girdi’ nu Israel kakrom e yad manang boch ban’en u murung’agen e re porchoyog nem. Bod ni yad manang ni yugu aram rogon nder ma non e gamanman, machane rayog rok reb e kan ni nge non u l’ugun reb e gamanman. Ki yoloy Moses fare chep u murung’agen Balaam. Ke l’og Got reb e engel ni nge gagiyegnag fare donkey rok Balaam ni nge non ni bod e girdi’.—Numbers 22:26-31; 2 Peter 2:15, 16.

Gur, yugu boch e kan nib muun e kan ni kar manged e toogor rok Got e ku yad ma fal’eg e maang’ang? Ke guy Moses e pi prist nu Egypt ni ta pig ni ku kar fal’eged boch e maang’ang ni ke fal’eg Got ni reb riy e thilyeg reb e sog nge ngal ni porchoyog. Ba tamilang ni pi toogor rok Got ni aram e pi kan nib kireb e kar ayuweged e pi prist nem ni ngar fal’eged e pi maang’ang nem.—Exodus 7:8-12.

Ba tamilang ni Moses e ke yoloy fare babyor u Bible ni Job. Re babyor nem e be weliy boor e thin ni murung’agen Satan nge rogon ni ke magawonnag e yul’yul’ rok urngin e tapigpig rok Jehovah. (Job 1:6-11; 2:4, 5) Ere gur, piyu Israel kakrom e ka rogned ni Satan e ke gagiyegnag fare porchoyog u Eden ni nge m’ug ni gowa be non ni be bannag Efa ni nge togopuluw ngak Got? Dabisiy ni aram rogon.

Ere Satan e ir e ke gagiyegnag ni nge m’ug ni gowa be non, fa? I yog Jesus ni Satan e “ir e chitamangin urngin e malulifith.” (John 8:44) Fare “chitamangin urngin e malulifith” e gathi susun ir e som’on ni ke lifith l’ugun, fa? Bin som’on e malulfith e ireram e thin ni ke yog fare porchoyog ngak Efa. Ke togopuluw Satan ko thin ni yog Got nra yim’ Efa ni faanra kay fare wom’engin e gek’iy ni ka nog ni dab ni kay. I non u daken fare porchoyog ni gaar: “De riyul’ e re bugithin nir; ya gathi gimew ra yim’.” (Genesis 3:4) Ba tamilang ni manang Jesus ni Satan e ke gagiyegnag ni nge m’ug ni gowa be non. Fapi n’en ni dag Jesus ngak apostal John ni bay ko Revelation e ke tamilangnag e re n’ey, ya ke yog ni Satan e “ir fare porchoyog ni ke kakrom.”—Revelation 1:1; 12:9.

Ere mo’maw’ ni nge mich u wan’uy nra yog rok reb e kan nib gel gelngin ni nge gagiyegnag ni nge m’ug ni gowa be non fare porchoyog, fa? Mus ko girdi’ e rayog ni ngar fal’eged boch e liyos ni nge m’ug ni gowa be non.

Mich Riy Nrib Tamilang

Dariy e maruwar riy ni riyul’ e thin ni bay ko Genesis. Bay e mich riy nrib tamilang ni chepin e girdi’ ni be weliy murung’agen e ba riyul’.

Ka nog ni Jesus Kristus e “ir e mich nib yul’yul’ ma ba riyul’.” (Revelation 3:14) Bochan ni ir be’ nib flont, ere der ma ban ma ri dabi thilyeg e tin riyul’. Ke yog ni immoy nib fas u m’on ni yib nga fayleng nib girdi’, ma immoy u tooben Jehovah ni Chitamangin “ko ngiyal’ ndawor ni sunumeg e fayleng riy.” (John 17:5) Ere immoy nib fas u nap’an nni tabab i sunmiy e tin nib fas u fayleng. Jesus e ir be’ nri yima pagan’uy ngak, ere mang e ke yog?

Ke weliy Jesus murung’agen Adam nge Efa ni riyul’ ni yow e girdi’. Nap’an ni ke yog Jesus murung’agen e motochiyel rok Jehovah ko mabgol me weliy murung’agen e mabgol rok Adam nge Efa. (Matthew 19:3-6) Faanra gathi riyul’ ni immoy Adam nge Efa nge fare milay’ ni ur pirew riy, ma rayog ni nga nog ni kan bannag Jesus ara ir e ke lifith l’ugun. Dariy reb e re n’ey nib riyul’. Immoy Jesus u tharmiy ni be yaliy e n’en ni be buch u lan fare milay’ nu Eden. Ere n’en ni ke yog Jesus u murung’agen Adam nge Efa e rayog ni nge pagan’dad ngay.

Bin riyul’ riy e faanra dabi mich u wan’dad e thin ni bay ko Genesis ma re n’ey e be yip’ fan nder mich Jesus u wan’dad. Maku faanra der mich e n’en ni buch u Genesis u wan’dad ma kub mo’maw’ ni ngad nanged fan boch ban’en ni be yog e Bible nge tin ni kan micheg ngodad. Ngad guyed ko mang fan ni riyul’ ni aram rogon.

[Footnotes]

Fan nib Ga’ Fan e Eden u Wan’um

REB e ban’en ni ke yog e piin llowan’ u murung’agen fare milay’ nu Eden ni yima gin ngay e dakuriy bang u Bible ni ku be weliy murung’agen e re chep ney riy. Ni bod rogon Paul Morris nreb e professor ko Religious Studies e ke yoloy ni gaar: “Dakuriy bang u Bible ni be weliy murung’agen fare milay’ nu Eden.” Sana ba fel’ u wan’ boch e “girdi’ nib llowan’” e n’en ni ke yog e cha’ nem, machane de riyul’ e thin rok.

Boor e thin nu Bible ni be weliy murung’agen fare milay’ nu Eden, nge Adam nge Efa, nge fare porchoyog.a Machane oloboch rok boch e piin llowan’ e ba achig ni faanra ngan taarebnag ko oloboch ni ke rin’ boch e girdi’. Pi tayugang’ ko teliw nge piin nib llowan’ ni yad ma togopuluw ko thin nu Bible e yad be darifannag e Bible. Uw rogon?

Faanra ngan nang fan e n’en ni buch u Eden ma ba ga’ fan ni nge tamilangan’uy ko tin ni ka bay e thin u lan e Bible. Thin rok Got e kan yoloy ni fan e nge ayuwegdad ni ngad nanged e fulweg u boch e deer ni ma fith e girdi’. Boor yay ni ma pi’ e Bible e fulweg ko deer ni bay rogon ko n’en ni buch u lan fare milay’ nu Eden. Ngad weliyed boch e pi n’em.

● Mang fan ni gad ma pilibthir ma gad ma yim’? Susun nge par Adam nge Efa ni manemus ni faanra yow ra fol ko motochiyel rok Jehovah. Ka nog ngorow ni faanra dab ra folgow ma yow ra yim’. Nap’an ni kar th’abew e motochiyel ma aram e dakur flontgow me munmun mi yow yim’. (Genesis 2:16, 17; 3:19) Miki af e denen nge yam’ ngak pi fakrow. Be weliy e Bible ni gaar: “Denen e yib nga fayleng u daken taabe’, ma denen ni ngongliy e fek e yam’ i yib. Wenegan ni yib e af e yam’ ngak urngin e girdi’ nu fayleng, ni bochan e urngin e girdi’ ni ngongliy e denen.”—Roma 5:12.

● Mang fan ni ke pag Got e kireb? U lan fare Milay’ nu Eden e ke yog Satan ni be ban Got ma der pi’ e tin nib fel’ ngak e girdi’. (Genesis 3:3-5) Ere ke tay nga laniyan’ e girdi’ nde fel’ rogon e gagiyeg ni ma tay Jehovah. Ke mel’eg Adam nge Efa ni ngar folgow rok Satan; ere kar siyegew e gagiyeg rok Jehovah ni th’abi tolang, ma aram e bod ni ka rognew ni rayog ni nge dugliy e girdi’ e n’en nib fel’ nge n’en nib kireb. Bochan ni Jehovah e ir Got nib yal’uw mab gonop, ma manang ni kemus ni taareb e kanawo’ ni bay ni rayog ni ngan pithig fare magawon, ni aram e ngan pag ba ngiyal’ ni nge dugliy e girdi’ e n’en ni ngar rin’ed. Reb i fan ni ke gel e kireb u fayleng e bochan e gagiyeg ni ma tay e girdi’ u tan pa’ Satan. Re n’ey e be micheg ni girdi’ e dabiyog ni ngar gagiyegniged yad nib fel’ rogon ni faanra dabi ayuwegrad Got.—Jeremiah 10:23.

● Mang e ba m’agan’ Got ngay ni fan ko fayleng? Fare milay’ nu Eden ni ke fal’eg Jehovah nib fel’ yaan e be dag rarogon e fayleng u nap’an ni ke paradis. Ke yog ngak Adam nge Efa ni ngar diyengow nge yoor pi fakrow u fayleng “mi yad suwey,” ya ngar fal’eged e fayleng ni polo’ nge mang paradis. (Genesis 1:28) Ere ba m’agan’ Got ngay ni nge paradis e fayleng ma pifak Adam nge Efa e yad ra flont ma yad ra tafanay e fayleng, mar pared ni ke taareban’rad. Ba ga’ ni ma weliy e Bible murung’agen rogon ni nge lebguy Got e n’en nib m’agan’ ngay ko som’on.

● Mang fan ni yib Jesus nga fayleng? Ke yim’ Adam nge Efa nge pi fakrow ni bochan fare togopluw ntay u lan fare milay’ nu Eden, machane ke pi’ Got e athap ngorad. Ke l’og fak nga fayleng ni nge biyuliy e girdi’. (Matthew 20:28) Mang fan e re n’em? Ya Jesus e ir e “bin tomur e Adam” ma ir e ke rin’ e n’en nde yog rok Adam ni nge rin’. De mul e yafos nib flont u pa’ Jesus ni bochan e ke par nib yul’yul’ ngak Jehovah. Ngemu’ me pi’ e yafos rok ni maligach ara biyul ya nge yog ni ngan n’ag fan e denen ko girdi’ me yog e yafos nib flont ni bod Adam nge Efa u m’on ni kar denengow. (1 Korinth15:22, 45; John 3:16) Ere ke micheg Jesus ni n’en nib m’agan’ Jehovah ngay ni fan ko fayleng ni nge mang paradis e ra riyul’.b

Tin nib m’agan’ Got ngay e ba tamilang ma ba riyul’, ma de taareb rogon ko machib ko girdi’ nib mo’maw’ ni ngan nang fan. Faanra riyul’ ni immoy fare milay’ nu Eden ni i par e gamanman nge girdi’ riy, me ere fare paradis ni ke micheg Got ngodad e ku ra riyul’ ma ke chuchugur ni nge yib. Ere gur, rayog e re flaab ney ngom? Re n’ey e gur e ba milfan ngom. Baadag Got ni nge yog e re flaab ney ngak urngin e piin nrayog, ni mus ngak e piin ni ur rin’ed e kireb kafram.—1 Timothy 2:3, 4.

Nap’an ni ke chugur ni nge yim’ Jesus, me non ngak be’ nib moon ni ke thilyeg e lem rok. Cha’nem e ba kireb e ngongol rok, ma manang ni bay rogon ni ngan thang e fan rok. Machane ke motoyil ngak Jesus ni be fal’eg laniyan’. Me yog Jesus ngak ni gaar: “Ga ra moy rog u Paradis.” (Luke 23:43, NW) Ere gur, faanra baadag Jesus ni nge guy e cha’nem u paradis ni kan faseg ko yam’ ma bay e athap rok ni nge par u rom ni manemus, gathi ku baadag ni ngki yog e re flaab ney ngom? Jesus nge Chitamangin e yow baadag ni nge yog e re flaab ney ngom. Ere faanra ga baadag ni nge yog e re flaab ney ngom, mu athamgil ni ngam nang murung’agen fare Got ni ke fal’eg fare milay’ nu Eden.

[Footnotes]

[Box/Picture on page 10]

BA YIIY NI IR KENNGIN E MACHIB NU BIBLE

“I gur nge fare pin e bay mpirew ni gimew ba toogor; ma ku er rogon pi fak nge pi fakam ni bay ur pired ni yad ba toogor. Ma be’ nib moon ni fak fare pin e bay pirdiiy lolugem nge maad’ad nib gel, mi gur e bay mu k’ad wurilen e rifrif u ay.”—Genesis 3:15.

Ireram e bin som’on e yiiy u Bible ni ke yog Got u Eden. Mang e be yip’ fan fare piin nge pi fak, nge fare porchoyog nge pi fak? Uw rogon ni ke lebug ni yow ra par ni yow “ba toogor”?

FARE PORCHOYOG

Satan ni fare Moonyan’.—Revelation 12:9.

FARE PIN

Ulung rok Jehovah u tharmiy ni aram e pi engel rok. (Galatia 4:26, 27) Ke weliy Isaiah murung’agen “be’ nib ppin” ni nge gargeleg e bitir nra mang ba nam.—Isaiah 54:1; 66:8.

PI FAK FARE PORCHOYOG

Piin ni kar mel’eged ni ngar rin’ed e tin nib m’agan’ Satan ngay.—John 8:44.

PI FAK FARE PIN

Jesus Kristus e ir e bin som’on i fak fare pin ni yib ko ulung rok Jehovah u tharmiy. Kub muun ko pi fak fare pin e piin ni kan dugliyrad ni yad ra un ngak Jesus ko gagiyeg u tharmiy. Ma piin ni kan dugliyrad e yad ra mang ba nam rok Got ara “yad e girdi’ u Israel u fithik’ i lanin’rad.”—Roma 2: 29; 6:16; Genesis 22:18.

MAAD’AD NI KAN TAY NGA WURILEN AY

Gafgow ni tay fare Messiah e de n’uw nap’an. Ke yog rok Satan ni nge li’ Jesus u fayleng ngem’. Machane kan faseg ko yam’.

MAAD’AD NI KAN TAY NGA LOLUGEN

Ra thang Jesus e fan rok Satan. Ma u m’on nra thang Jesus e fan rok Satan ma ra kirebnag e maruwel rok ni i tababnag u Eden.—1 John 3:8; Revelation 20:10.

[Sasing ko page 11]

Ke yib e gafgow ngak Adam nge Efa ni bochan kar denengow