Ran Gargelnag Be’ Bayay Ma Aram e Ke Yog e Yafas Ngak, Fa?

FAANRA fithem be’ ni gaar, “Kan gargelnagem bayay?” ma uw rogon ni gara fulweg? Boor e girdi’ ni yad ma yog ni yad e Kristiano e yad ra gaar, “Arrogon!” Yad ma lemnag ni faanra ni gargelnag be’ bayay ma aram e pow riy ni ir reb e Kristiano nrayog e yafas ngak. Ba taareban’rad ngak be’ ni ma fil murung’agen e teliw ni ka nog Robert C. Sproul ngak ni gaar: “Faanra dab ni gargelnag be’ bayay, ma gathi ir reb e Kristiano.”

Gur bagayad e piin nib mich u wan’ ni faanra ni gargelnagem bayay ma aram e rayog e yafas ngom? Faanra arrogon, ma dariy e maruwar riy ni gab adag ni ngam ayuweg e girdi’ rom nge pi tafager rom ngar pirieged e re kanawo’ nem ni yan ko yafas. Machane, som’on e ba t’uf ni ngar nanged e thil u thilin be’ ni kan gargelnag bayay nge be’ ni danga’. Ere uw rogon ni ngam weliy ngorad fan ni ngan gargelnag be’ bayay?

Boor e girdi’ ni ke mich u wan’rad ni fare bugithin ni kan “gargelnag” be’ bayay e be yip’ fan be’ ni ke micheg ni nge pigpig ku Got nge Kristus, ma immoy ndariy e tha’ u thilrow Got ma chiney e ke yib. Reb e dictionary e ke yog ni be’ ni kan gargelnag bayay e “ba ga’ ni reb e Kristiano ni ke gelnag e michan’ rok bayay u tomren ni ke buch ban’en rok.”​—Merriam-Webster’s Collegiate Dictionary—​Eleventh Edition.

Uw rogon u wan’um ni faan gara nang ni gathi aram rogon e n’en ni be yog e Bible? Gab adag ni ngam nang e n’en ni be yog e Thin Rok Got u murung’agen be’ ni kan gargelnag bayay? Ga ra fal’eg i fil murung’agen e re n’ey ngam nang fan nib fel’ rogon ma ra yib angin ngom ya fan ngom nge tin ni ga be athapeg ko gabul nge langlath.

Mang e Be Yog e Bible?

Fare thin ni kan “gargelnag” be’ bayay e bay ko John 3:1-12, ni be weliy rogon e thin rok Jesus nge reb e tayugang’ ko teliw nu Jerusalem. Rayog ni ngam guy e re thin nu Bible ney ko page 7. Mu fal’eg i beeg e re n’ey.

I tamilangnag Jesus ko re thin nem boch ban’en u rarogon be’ ni kan “gargelnag bayay.” Thin rok Jesus e ra ayuwegdad ni ngad nanged e fulweg ko re dalip i deer ni baaray ni gaar:

◼ Uw fene ga’ fan ni ngan gargelnag be’ bayay?

◼ Rayog ni gadad e ngad turguyed ko ngan gargelnagdad bayay fa danga’?

◼ Mang fan ni ngan gargelnag be’ bayay?

Ngad guyed e fulweg ko pi deer ney ni reb nge reb.

[Box/​Picture on page 4]

“Gimed Gubin Nthingar ni Gargelegmed Bayay”

“Immoy be’ nib moon ni Nikodemus fithingan, ni ir reb e girdi’ ni ma yog e thin rok piyu Israel, nib muun ko re ulung ni baaram ko pi Farise. Me reb e nep’ me yib ngak Jesus me gaar ngak, ‘Tamachib, gamad manang ni gur ba tamachib ni ke l’ugem Got ka mub. Ya dariy be’ nrayog ni nge ngongliy fapi maang’ang ni ga be ngongliy ni faan gomanga de moy Got rok.’ Me fulweg Jesus ni gaar, ‘Nggog e tin riyul’ ngom: ndariy be’ nrayog ni nge guy e gin nsuwon Got ni faanra dab ni gargelnag bayay.’ Me fith Nikodemus ni gaar, ‘Ra diin mu kun gargelnag bayay be’ nib moon ni ke piilal? Ya rib mudugil ndabkiyog ni ngki sul nga yin e chitiningin ngkun gargeleg ko yay ni nge gaman e l’agruw yay ngay!’ Me fulweg Jesus ngak ni gaar, ‘Nggog e tin riyul’ ngom, ndariy be’ nrayog ni nge yan ko gin nsuwon Got ni faanra dab ni gargeleg ko ran nge fare Kan ni Thothup. Ya girdi’ e ma gargelnag e girdi’, ma fare Kan ni Thothup e ma gargeleg e bin nib beech e tafinay. Dab mu gin ngay ni fan e ku gog ngom ni gimed gubin nthingar ni gargelegmed bayay. Ya nifeng e ma thow ko gin be finey ni nge thow riy; ga be rung’ag lingan, machane da mu nang e gin ni yib riy ara gin ni be yan ngay. Ereram rogon e piin ni kan ni gargelegrad ko fare kan ni thothup.’ Me fith Nikodemus ni gaar, ‘Ra diin me yodor?’ Me fulweg Jesus ni gaar, ‘Mog, i gur reb e tamachib nu Israel ni ga ba ga’, ma da mu nang e re n’ey? Nggog e tin riyul’ ngom ni gamad be weliy murung’agen e tin ni gamad manang, ma gamad be weliy e tin ni kug guyed, machane dariy bigimed nib m’agan’ ngay ni nge riyul’ u wan’ e thin ni kug feked i yib ni ir e gamad be weliy. De riyul’ u wun’med e tin ni gu be weliy ngomed ni murung’agen e tin nu roy u fayleng ban’en; ere ra diin me riyul’ u wun’med e tin ni gu be weliy ngomed murung’agen e tin ni ba’ u tharmiy ban’en?’”​—John 3:1-12.

Uw Feni Ga’ Fan ni Ngan Gargelnag Be’ Bayay?

NAP’AN ni be non Jesus nge Nikodemus me tamilangnag Jesus nib ga’ fan ni ngan gargelnag be’ bayay. Uw rogon ni tamilangnag e re n’em?

Mu tay fanam i yan u rogon ni tamilangnag Jesus ngak Nikodemus feni ga’ fan ni ngan gargelnag be’ bayay. I gaar: “Nggog e tin riyul’ ngom: ndariy be’ nrayog ni nge guy e gin nsuwon Got ni faanra dab ni gargelnag bayay.” (John 3:3) Fagal bugithin ni ‘dariy’ nge ‘faanra’ e be tamilangnag e re n’ey. Rayog ni ngan susunnag ni aray rogon: Ra gaar be’, “Faanra dabi mat’ e yal’ ma dariy e tamilang,” ma be yip’ fan nib t’uf e yal’ nfaanra nge tamilang. Ere ku arrogon e n’en ni be yip’ Jesus fan, ni aram e, dariy be’ nrayog ni nge guy e gin suwon Got nfaanra dabin gargelnag bayay.

Be m’ug riy ni baadag Jesus ni nge dabki maruwaran’uy ko tin ni ke yog, arfan ni gaar: ‘Thingar ni gargelegmed bayay.’ (John 3:7) Ere, rib tamilang e n’en ni ke yog Jesus ndabiyog ni nge yan be’ ko “gin suwon Got” nfaanra dab ni gargelnag bayay.​—John 3:5.

Rib ga’ fan u wan’ Jesus fare n’en ni ngan gargelnag be’ bayay, arfan nthingari nang e piin Kristiano fan e re n’ey nib fel’ rogon. Ga be lemnag ma rayog rok reb e Kristiano ni nge dugliy ko ngan gargelnag bayay fa danga’?

[Blurb on page 4]

“Faanra dabi mat’ e yal’, ma dariy e tamilang”

Rayog ni Nge Dugliy Be’ ni Ngan Gargelnag Bayay?

MINI’ e ra dugliy ni ngan gargelnag be’ bayay? Nap’an ni be tay e pi tamachib yad ngak boch e girdi’ ni ngar manged e Kristiano ni kan gargelegrad bayay, ma yad ma sul u daken fare thin ni yog Jesus ni gaar: ‘Thingar ni gargelegmed bayay.’ (John 3:7) Pi tamachib ney e yad ma yog ni, “Ngar ni gargelnagem bayay!” ni be yip’ fan nthingar ni rin’. Ere yad ma machibnag nra be’ ma ir rok e ra dugliy ni nge fol ku Jesus me rin’ e tin nthingari rin’ nge yog nni gargelnag bayay. N’en ni yad be yip’ fan e ra be’ ma ir rok e ra dugliy ni ngan gargelnag bayay. Machane, gur, aram e n’en ni be yip’ Jesus fan ko n’en ni yog ngak Nikodemus?

Yira fal’eg i beeg e thin rok Jesus ma yira nang nde yog nra be’ ma ir rok e ra dugliy ko ngan gargelnag bayay fa danga’. Mang fan ni gad be yog ni arrogon? Fare bugithin ni Greek ni kan piliyeg ni “gargelnag bayay” e ku rayog ni ngan piliyeg ni “ngan gargelnag u tharmiy.”a Ere re n’ey e be yip’ fan ni ngan gargelnag be’ bayay e ban’en ni “yib u tharmiy” ara “yib rok Got.” (John 19:11; James 1:17) Ere, Got e ra dugliy.​—1 John 3:9.

Faanra dab da paged talin fare bugithin ni “yib u tharmiy,” ma ba mom ni ngad nanged fan ndabiyog rok be’ ni nge dugliy ni ngan gargelnag bayay. Aygum lemnag rogon nni gargelnagem. Gur e mu dugliy ni ngan gargelnagem? Danga’ ya bochan e chitamam, arfan ni kan gargelnagem. Ere taareb rogon ngak be’ ni kan gargelnag bayay. Kemus ni yigoo Got e ra dugliy ko mini’ e ngan gargelnag bayay. (John 1:13) Arfan ni yog apostal Peter ni gaar: “Ngad pininged e magar ngak Got ni ir e Chitamangin e Somol rodad i Jesus Kristus! Ya bochan e ri be runguydad me pi’ e yafas nib beech ngodad ni fan e faseg Jesus Kristus ko yam’.”​—1 Peter 1:3.

Gur, Kar ni Tay Chilen ni Ngan Rin’?

Machane, sana ra gaar boch e girdi’, ‘Faanra, riyul’ ni dabiyog ni nge dugliy be’ ni ngan gargelnag bayay, ma mang fan ni gaar Jesus: “Thingar ni gargelegmed bayay’?” Ba fel’ e re deer ney. Faanra n’en ni yog Jesus e ban’en ni ngar ni rin’, ma ra yan i aw ni be yog ni ngad rin’ed ban’en ndabiyog rodad. De puluw e re n’em. Ere, uw rogon ni yira nang fan fare bugithin ni thingar ni ‘gargelnagem bayay’?

Yira fal’eg i yaliy e re thin ney ko yay nsom’on ni kan yoloy ma be dag ni gathi kar ni tay chilen ni ngan rin’. Ya kemus ni yibe weliy fan. I gaar: “Ba t’uf ni ngan gargelnagem u tharmiy.”​—John 3:7, Modern Young’s Literal Translation.

Baaray rogon nrayog ni ngan susunnag. Mu lemnag reb e mach ni boor e skul riy, ma bay reb e pi skul nem ni kan tay ni ma un bitir ngay ni kar bad u reb e binaw nib palog ko re mach nem. Me yan i reb e rran meb reb e pagel i yog ko en nib ga’ ko fare skul ni gaar, “Gu baadag ni nggu un ko re skul ney.” Me gaar faen nib ga’ ko skul ngak, “Thingar mu mang be’ ko re binaw nem ni keb e pi bitir ney riy mfini yog nim un ko re skul ney.” Ere gathi ban’en ni be tay chilen ni ngar ni rin’. Gathi be gaar ko fare pagel, “Ngam mang be’ ko re binaw nem!” Ya kemus ni be gaar ngak, “Ra ngam un ko re skul ney mab t’uf ni ngam mang be’ ko re binaw nem.” Ere n’en ni be rin’ faen nib ga’ ko skul e kemus ni be yog e n’en nib t’uf ni nge rin’ fare pagel. Ku arrogon nnap’an ni gaar Jesus, ‘Thingar ni gargelegmed bayay,’ ma kemus ni be yog e n’en nib t’uf ni nge rin’ be’ mfini yog ni nge yan ko “gin suwon Got.”

Gin Suwon Got e ku bay rogon ko ngan gargelnag be’ bayay maku bay rogon ko fare deer ni, Mang fan ni ngan gargelnag be’ bayay? Faan gad ra nang e fulweg ko re deer nem ma aram e rayog ni ngad nanged ko mang e be yip’ fan ni ngan gargelnag be’ bayay.

[Footnote]

[Picture on page 5]

Mang e taareb rogon ko kan gargelnag be’ bayay nib fanathin nge be’ ni kan gargelnag?

Mang Fan ni Ngan Gargelnag Be’ Bayay?

BOOR e girdi’ nib mich u wan’rad nra nge yog e yafas ni manemus ngak be’ ma ngan gargelnag bayay. Machane, mu tay fanam i yan u rogon ni weliy Jesus fan ni ngan gargelnag be’ bayay. I gaar: “Nggog e tin riyul’ ngom: ndariy be’ nrayog ni nge guy e gin nsuwon Got ni faanra dab ni gargelnag bayay.” (John 3:3) Ere faanra nge un be’ ko Gin Nsuwon Got mab t’uf ni ngan gargelnag bayay, gathi bochan e nge yog e yafas ngak. Sana ra gaar boch e girdi’, ‘Machane, gathi fagal bugithin ni ngan yan ko Gin Nsuwon Got nge, nge yog e yafas ni manemus e taab tow’ath?’ Danga’, ya ba thil. Rogon ma gad nang e thil riy e som’on ma ngad weliyed fan fare bugithin ni “Gin Nsuwon Got.”

Gin suwon be’ ara gil’ilungun e ir e be gagiyegnag. Ere fare bugithin ni “gin nsuwon Got” e be yip’ fan e “gagiyeg rok Got.” Be yog e Bible ni faen “Fak e Girdi’” ni aram Jesus Kristus e ir e Pilung ko Gin Nsuwon Got ara Gil’ilungun ma bay e piin ni yad ra un ngak ko gagiyeg. (Daniel 7:1, 13, 14; Matthew 26:63, 64) Maku ni pilyeg e changar rok apostal John nge guy ni piin yad ra un ngak Kristus ko gagiyeg e kan mel’egrad u “urngin e ganong, nge thin, nge gubin mit e girdi’, nge nam” ni ngar gagiyegnaged e fayleng. (Revelation 5:9; 20:6) Ki yog e Bible ni piin ni yad ra gagiyeg e yad girdien fa “chi ulung” ni yad 144,000 u gubin ni “kan biyuliyrad u fayleng.”​—Luke 12:32; Revelation 14:1, 3.

Uw e bay e Gin Nsuwon Got ara Gil’ilungun riy? Gil’ilungun Got ara “Gagiyeg rok Got” e ku yima yog e “gagiyeg nu tharmiy” ngay. Be dag e re n’ey nra par Jesus nge piin ni yad ra un ngak u tharmiy nguur gagiyeggad. (Luke 8:10; Matthew 13:11) Ere Gil’ilungun Got e ba am ni bay u tharmiy ni Jesus Kristus nge boch e girdi’ ni kan mel’egrad e yad ra gagiyeg riy.

Ere mang fan fare thin ni yog Jesus ni thingar ni gargelnag be’ bayay mfini yog ni “guy e gin nsuwon Got”? Be yip’ fan nib t’uf ni ngan gargelnag bayay e piin ni yad ra un ngak Jesus ko gagiyeg u tharmiy. Ere fare n’en ni ngan beechnag e yafas e aram e ngan fal’eg rogon ba ulung i girdi’ ko gagiyeg u tharmiy.

Ere kad nanged nib ga’ fan ni ngan gargelnag bayay e piin ni yad ra un ngak Jesus ko gagiyeg, ma Got e ir e ra rin’ e re n’ey nge fal’eg rogorad ko gagiyeg ni yad ra tay u tharmiy. Machane ku bay reb e deer ni aram e, faanra piin ni kan gargelegrad bayay e yad ra gagiyeg u tharmiy ni yad e pilung, ma mini’ e piin ni yad ra gagiyegnag? Gad ra nang e fulweg ko re deer ney ko bin migid e thin.

[Blurb on page 6]

Piin ni kan gargelegrad bayay e fan ni ngan fal’eg rogorad ko gagiyeg u tharmiy

[Picture on page 6]

Jesus Kristus nge boch e girdi’ ni kan mel’egrad e yad ra gagiyegnag Gil’ilungun Got u tharmiy

Ba Lich e Piin Yira Gargelnag Bayay Nge Un ko Gagiyeg Ma Boor e Ra Yib Angin Ngorad

KA NAP’AN e pi apostal ni tabab Got i mel’eg girdien fachi ulung i Kristiano nib yul’yul’ ni ngar manged pi fak ni ke pofrad. Kar ra thilgad nib polo’, arfan ni ka nog u Bible ni kan gargelegrad bayay. Fan ni kan gargelegrad bayay e ngan fal’eg rogorad ko gagiyeg ni yad ra tay u tharmiy. (2 Timothy 2:12) Machane, faanra ngar uned ko re gagiyeg nem ma thingar ra m’ad min fasegrad ni kar ngal’gad ni kan ma ranod nga tharmiy. (Roma 6:3-5) Mu tharmiy e yad ra un riy ngak Kristus ngar gagiyegnaged e fayleng ni kar manged pilung.​—Revelation 20:4, 6; 11:15.

Machane ku be yog e Bible ni ku bay boch e girdi’ ndab ni gargelegrad bayay nra yog e yafas ni manemus ngorad. Ku be yog e Bible ni l’agruw ulung e girdi’ nra pi’ Got e yafas ngorad. Bin nib achig ko gal ulung i girdi’ ney e yad ra un ko gagiyeg u tharmiy ma bin nib ga’ e ulung e yad ra par u fayleng u tan e re gagiyeg nem. Mu tay fanam i yan ko thin ni yoloy apostal John nge yan ngak e pi Kristiano kakrom ni kan gargelegrad bayay. I weliy murung’agen Jesus ni gaar: “Yu daken Kristus e ir e be n’ag Got fan e denen rodad [bin nib achig e ulung] riy, ni gathi ke mus ni denen rodad, ya ku er rogon e denen rok urngin e girdi’ [bin nib ga’ e ulung].”​—1 John 2:2.

Ku taareb rogon e n’en ni yoloy apostal Paul ni gaar: “Urngin e pi n’en ni sunumiy Got [bin nib ga’ e ulung] e ri yad be sonnag e chirofen ni bayi flaabnag Got pi fak [bin nib achig e ulung].” (Roma 8:19-21) Uw rogon ni yira nang fan e pi thin ney ni yog apostal John nge Paul? Baaray rogon: Piin ni kan gargelnag bayay e yad ra mang bang u reb e am u tharmiy. Mang e yad ra rin’ u tharmiy? Yad ra un i tow’athnag e piin ni yad ra par u tan e am rok Got u fayleng. Arfan ni fil Jesus ngak pi gachalpen ni ngar meybilgad ni nge lungurad: “Ma ga par ni gur e ga be gagiyegnagmad, min rin’ e tin nib m’agan’um ngay u roy u but’ ni bod rogon ni yibe rin’ u tharmiy.”​—Matthew 6:10.

Kun weliy murung’agen e gal ulung ney ko pi babyor ko Bible nni yoloy som’on ni thin ni Hebrew. Bod rogon e n’en ni yog Jehovah ngak Abraham nreb e ga’ rok Jesus kakrom ni gaar: “Urngin e nam nu fayleng [bin nib ga’ e ulung] ni bay ra weniggad ngog ni nggu fal’eg waathrad ni bod rogon ni kug fal’eg waathan e piin ni owchem [bin nib achig e ulung], ni bochan e kam fol ko tin ni ku gog ngom ni ngam rin’.” (Genesis 22:18) Arrogon, yira tow’athnag e pi nam u daken e en ni “owchen” Abraham.

Mini’ e en ni “owchen” Abraham? Aram Jesus Kristus, nib muun ngay e piin ni kan gargelegrad bayay ma ke pofrad Got ni ngar manged pi fak. I yog apostal Paul ni gaar: “Faanra ke mil suwmed ngak Kristus, me ere kam manged pi owchen Abraham.” (Galatia 3:16, 29) Ere, mang boch e tow’ath nra yog ngak e pi nam u daken e en ni “owchen” Abraham? Aram e yad ra fel’ u wan’ Got me yog e yafas ni manemus ngorad u paradis u fayleng. I yiiynag David ni gaar: “Piin ni yad mmat’aw e bay ra pired u daken e binaw u fithik’ e gapas, me par ni taferad ni dariy n’umngin nap’an.”​—Psalm 37:29; Isaiah 45:18; Revelation 21:1-5.

Buchuuw e piin ni yad ra un ko gagiyeg u tharmiy, machane angin e re gagiyeg nem ni aram e yafas ni manemus e boor e girdi’ nra yog ngak. Ere, manga yugum moyed e tabinaw rom u fithik’ e piin nra yibnag Gil’ilungun Got e pi tow’ath ney ngorad.