YUGU BOCH E THIN
Mang e Sheol nge Hades?
SOM’ON ni kan yoloy e Bible ma ba pag e 70 yay ni bay fare bugithin ni Hebrew ni sheʼohlʹ nge fare bugithin ni Greek ni haiʹdes u lan e Bible. Gal bugithin ney e ba l’ag rogon ko yam’. Yu yang u lan e Bible ni thin ni Waab e kan pilyeg e gal bugithin ney riy ni “low ko yam’.” Machane, boor yang e kan pilyeg riy ni “fithik’ e nifiy,” “tafen e yam,” ara “fayleng ko yam’.” Pi thin ney e de puluw. Ere, mang fan e gal bugithin ney ni sheʼohlʹ nge haiʹdes? Ngad guyed rogon ni kan fanay u boch e thin nu Bible.
Be gaar e Eklesiastes 9:10 (BT): “Dakuriy ban’en ni ngan rin’, ma dariy e tafinay, ma dariy e llowan’, ma dariy e gonop u lan e fayleng ko yam’ [sheʼohlʹ] ni aram e gin ni ngam man ngay.” Ere gur, re n’ey e be yip’ fan ni sheʼohlʹ e aram e gin ni yima k’eyag e yam’ riy fa gin ni kan k’eyag be’ riy? Danga’. Ya ba ga’ nra weliy e Bible murung’agen e gin kan k’eyag be’ riy ma der ma fanay fagal bugithin ni sheʼohlʹ nge haiʹdes, ya ma fanay yu bugithin nib thil. (Genesis 23:7-9; Matthew 28:1) Ku der ma fanay e Bible fare bugithin ni “Sheol” u nap’an ni be weliy murung’agen e gin ni ma gum’eyag reb e tabinaw fa ba ulung e girdi’ riy.—Genesis 49:30, 31.
Ere, mang e be yip’ fan e “Sheol”? Be yog e Bible ni “Sheol” ara “Hades” e be yip’ fan ban’en ni kab ga’ ko low ko yam’. Bod ni Isaiah 5:14 e be yog ni Sheol e ‘ke par ni be sonnag e girdi’, ke fal langan nib ga’ ni nge ful’rad.’ Yugu aram rogon ni ke yoor e girdi’ ni ke yan nga Sheol, machane bod ni ka be fal langan nib ga’ ni ngki ful’ boch e girdi’ ni kem’. Sheol e gathi bod e gin ni yima gum’eyag riy nib mudugil urngin e girdi’ nrayog ni ngan k’eyag riy, ya be yog e Bible ni Sheol e “dariy ba ngiyal’ nra gaman.” (Proverbs 27:20, BT) Re n’ey e be yip’ fan ndabi chugur ni nge sug e Sheol ya demtrug urngin e yam’ nra yan ngay. Ere, Sheol ara Hades e der yip’ fan bangi ban’en ni yima gum’eyag riy ni bay u bang ya ba fanathin ni be yip’ fan e gin ni bay e piin ni kar m’ad riy ni yad be sonnag e fas ko yam’.
N’en ni be yog e Bible u murung’agen e fas ko yam’ e ra ayuwegdad ni ngkud nanged boch murung’agen e n’en ni be yip’ fan e “Sheol” nge “Hades.” Ma fanay e Bible fagal bugithin ni Sheol nge Hades u nap’an ni be weliy murung’agen e piin ni kar m’ad ni bay e athap rorad ko fas ko yam’.a (Job 14:13; Acts 2:31; Revelation 20:13) Ku be tamilangnag e Bible ni gathi yigoo piin ni ur pigpiggad ngak Jehovah ni kar m’ad e yad bay u Sheol ara Hades, ya ku arrogon e piin nda ur pigpiggad ngak. (Mu guy e Genesis 37:35 nge Psalm 55:15 ni kan pilyeg fare bugithin ni Sheol riy ni “tafen e piin ni kar m’ad” nge “fayleng ko yam’.”) Aram fan ni be yog e Bible ni “bayi faseg Got urngin e girdi’ ko yam’, ni piin nib mat’aw nge piin de mat’aw.”—Acts 24:15, NW.
a Piin ni kar m’ad ndab kun fasegrad ko yam’ biid e dar moyed u Sheol ara Hades, ya yad bay u “Gehenna [ken nu Waab e Bible e be yog e ‘fithik’ e nifiy,’ ya de puluw rogon ni kan pilyeg].” (Matthew 5:30; 10:28; 23:33) Gehenna e kub fanathin ni bod rogon e Sheol nge Hades.