Pi Reference ko fare Babyor ni Tin Gad Ma Rin’ nge Machib ni Gad Ma Tay
MAY 2-8
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | 1 SAMUEL 27-29
“Rogon e Mahl ni Lemnag David ni Nge Tay”
Ngad Pininged e Sorok Nga Fithingan Jehovah u Taabang
I mil David u Nob ni sogonap’an 25 e mayel i yan ko ngal nge yan i taw ko gin nib mil fan ngak piyu Filistine ma aram me yan i par ku Achish ni Pilung u lan e binaw ku Goliath u Gath. Sana i lemnag David ni ba mo’maw’ nra pirieg Saul u rom. De n’uw nap’an me poy e pi tapigpig ko pilung nu Gath David. Nap’an ni rung’ag David ni kan nang ko ir mini’ ma aram “me ri rus ngak Achish ni ir e pilung nu Gath.”—1 Samuel 21:10-12, NW.
Ere kol piyu Filistine David. Sana ireray e re ngiyal’ i n’en ni yoloy David fare tang ni bay u psalm ni faani gaar ku Jehovah: “Mu chaariy e lu’ rog nga tafen e ran rom ni keru’ e gamanman.” (Psalm 56:8, NW nge superscription) Ere i dag nib pagan’ ngay ni dabi pag talin Jehovah e kireban’ ni ke tay ma ra ayuweg u fithik’ e t’ufeg. Miki lemnag David reb e kanawo’ ni nge bannag fare pilung nu Filistia. I dake aliliynag ir. Ma nap’an ni guy Achish ni Pilung e re n’ey me puwan’ ngak fapi tapigpig rok ni kar feked be’ nib “aliliy” i yib ngak. Rib tamilang ni ayuweg Jehovah David ko re n’em ni rin’. Ere ni chuweg David u lan fare binaw, miki yan i par ni ereram ban’en ni buch rok David ni ki chugur ni ngan li’ riy ngem’.—1 Samuel 21:13-15.
Uw Rogon ni Nge Pagan’uy Ngak e Pi Walag ni Ka Yad Ba Pagel?
Kum lemnag reb e magawon ni i mada’nag David. Tomuren nni dugliy ni nge mang pilung, ma boor e duw nthingari sonnag e ngiyal’ ni nge tabab ko gagiyeg ni ir e pilung u Judah. (1 Sam. 16:13; 2 Sam. 2:3, 4) Ere mang e ayuweg ni nge gum’an’nag ir nge son nge mada’ ko ngiyal’ nem? I fanay e re ngiyal’ i n’em ni nge rin’ e tin rayog rok ni nge rin’, ma de pag ir ni nge mulan’. Bod nnap’an ni yan i par nga Filistia ko ngiyal’ ni be mil rok Saul, me fanay e re ngiyal’ i n’em ni nge cham ko pi toogor rok piyu Israel. Bochan e n’en ni i rin’, ma aram me yag ni nge ayuweg e pi mathil ko fare nam nu Judah.—1 Sam. 27:1-12.
it-2 245 ¶6
Ban
Yugu aram rogon ni be yog e Bible nib kireb ni ngan ban, machane re n’ey e der yip’ fan nthingari yog be’ e tin riyul’ ngak e piin dariy rogon ni ngar nanged. I fonownagey Jesus Kristus ni gaar: “Dab mpied ban’en nib thothup ngak e pilis ya ke mus ni yad ra chel ngar k’aded gimed; dab mon’ed e churuwo’ romed nni fek u lan l’ugun e yar nga p’eowchen e babiy, ya ke mus ni yad ra yit’yit’.” (Mt 7:6) Aram fan ni bay yu ngiyal’ nda i yog Jesus gubin ban’en u murung’agen ban’en ara pi’ e fulweg ko deer ni kan fith ngak ni faanra manang nra k’aring boch e magawon. (Mt 15:1-6; 21:23-27; Joh 7:3-10) Ere ba tamilang ni ku arrogon ni ngan lemnag e n’en ni rin’ Abraham, Isak, Rahab, nge Elisha u nap’an nra pow’iyed boch e girdi’ ni gathi tapigpig rok Jehovah nga bang ara ra teled boch ban’en nib riyul’ nda rogned ngorad.—Ge 12:10-19; guruy ni 20; 26:1-10; Jos 2:1-6; Jas 2:25; 2Ki 6:11-23.
Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
Rayog ko Yam’ ni Nge Ayuweg e Girdi’?
Mu fal’eg i lemnag fare thin ni be yog e Bible, ni nap’an nra yim’ e girdi’ ma yad “ra sul ko ab” ma rofen nem e “gubin e tin ur tanomniged e ra mus.” (Psalm 146:4, BT) Manang Saul nge Samuel ni dabun Got ni ngan ning e ayuw ngak e pi sothuw. U m’on riy, ma i yog Saul ni ngan chuweg gubin ban’en nib l’ag rogon ko ngongol ko moonyan’ ko nam nu Israel.—Levitikus 19:31.
Mu lemnag e pi n’ey. Faanra kab fas Samuel e ngiyal’ nem nib kan, rayog ni nge th’ab e motochiyel rok Got ya nge fol rok fare sothuw ni baadag ni nge yib nge guy Saul? Ngiyal’ nem, ma daki non Jehovah ngak Saul. Gur, rayog rok fare sothuw ni nge towasariy Got ni Rib Gel Gelngin ni nge non ngak Saul u l’ugun Samuel? Danga’. Ere ba tamilang ni facha’ ni ke non ngak fare sothuw e gathi Samuel. Reb e kan nib kireb e ke n’igin ni nge yan u yaan Samuel.
MAY 9-15
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | 1 SAMUEL 30-31
“Mu Pag Jehovah ni Got Rom ni Nge Pi’ e Athamgil Ngom”
Madugdag Ku Jehovah—Mu Felfelan’!
Madgun Jehovah ni bay rok David e boor boch ban’en ni rin’ gathi kemus ni taleg ni dabi rin’ e tin nib kireb. I pi’ gelngin ni nge dugliy ban’en nib papey ngu fithik’ e gonop u nap’an e tayim nib mo’maw’. U lan reb e duw nge aningeg e pul, ni par David nge fapi pumoon ni yad be un ngak u Ziklag u lan e arrow u Filistine ni yad be mith rok Saul. (1 Samuel 27:5-7) Ma biyay e nap’an ni demoy fapi pumoon, me urfiy e piin ni Amalekites nib kireb fare binaw mi yad fek e ppin ko fapi pumoon, nge bitir rorad nge gubin ban’en. Nap’an ra sulod mar guyed e n’en ni ke buch, me yor David nge fapi girdi’ rok. Kireban’ e k’aring e damumuw ngorad, ma aram me yog fapi pumoon ni ngar malangnaged David. Yugu aram rogon ni ke mochuch, machane de mulan’ David. (Proverbs 24:10) Madgun Got ni bay rok e k’aring ni nge sap ngak Jehovah, me “gelnag ir u daken Jehovah.” U daken e ayuw rok Got, me cham David nge fapi girdi’ rok ko fapi Amalekites mar sulweged gubin ban’en nga rogon.—1 Samuel 30:1-20.
Ma Ayuwegdad Jehovah Ya Nge Yog e Yafas Ngodad
Boor ban’en ni i buch rok David ni i kireban’ riy maku i k’aring e gafgow ngak. (1 Sam. 30:3-6) Fapi thin nni thagthagnag nga laniyan’ nge yoloy e be tamilangnag ni manang Jehovah rarogon laniyan’. (Mu beeg e Psalm 34:18; 56:8.) Manang Got lanin’dad. Nap’an nra ‘mulan’dad’ ma ma chugur ngodad. Re n’ey e rayog ni nge fal’eg lanin’dad ni bod rogon David ni tang ni gaar: “Bay gu uf mug felfelan’ ni bochan e t’ufeg rom ni dabi mus. Ga be guy e gafgow rog; ga manang e oloboch rog.” (Ps. 31:7) Machane gathi kemus ni manang Jehovah e pi gafgow ni gad ma yan u fithik’, ya ku ma ayuwegdad ni ngad athamgilyed ni aram e ma fal’eg lanin’dad me pi’ e athamgil nga lanin’dad. Pi muulung ni gad ma un ngay e aram reb e kanawo’ ni ma rin’ e re n’ey riy.
Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
Thin Ni Baga’ Fan Ko Babyor Ni Bin Taareb E Samuel
30:23, 24. Re thin ney e ba puluw ko fare thin u Numbers 31:27 ma be m’ug riy ni ma tay Jehovah fan e piin ni yad ma ayuweg e ulung. Ere demtrug e n’en ni gad be rin’ ma “ma ngad tedan’dad ngay ni gowa gad be maruwel rok Somol, ma gathi rok e girdi’.”—Kolose 3:23.
MAY 16-22
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | 2 SAMUEL 1-3
“Mang e Gad Be Fil ko Fare Dolo’loy ni Tunguy David ni ‘Fan Ngak Saul nge Jonathan’?”
Mu Tay Fan e Piin Ni Ma Yog e Thin
I kireban’ David u nap’an ni un gafgownag, fa? I yor David ngak Jehovah ni gaar: “Bay e piin nib kireb ni yad be guy rogon ni ngar thanged e pogofan rog.” (Psalm 54:3) Tin ni bay u fithik’ gum’irchaen e i weliy David ngak Jehovah ni gaar: “O Got rog, mu ayuwegeg rok e pi toogor rog . . . O Jehovah, piin ni yad ba gel e yad be cham ngog ni yugu aram rogon ni dariy ban’en ni kug bucheg. Dariy e denen ni kugu fal’eg machane kar fal’eged rogorad ko cham. Mu suwon ngam guy ni aram rogon.” (Psalm 59:1-4) Bay biyay ni aram rogon lanin’um—ni dariy ban’en nib kireb ni kam rin’ ngak be’ nib tolang, machane me magawonnagem? Machane i tay David fan Saul. Nap’an ni yim’ Saul, de felan’ David ya i tunguy ba dolo’loy ni gaar: “Saul nge Jonathan ni yow ba t’uf rog ma yow ba fel’ u nap’an e yafas rorow . . . Yow ba papey boch ngak e arche’ ni eagle, ma yow ba gel boch ngak e layon. Gimed e ppin ni pi fak Israel, mu yornaged Saul.” (2 Samuel 1:23, 24) Rib fel’ e kanawo’ ni i dag David u rogon ni i tay fan e ani ke dugliy Jehovah, ni yugu aram rogon ni i rin’ Saul e kireb ngak David!
Ngan Yognag Be’ e Aram Reb e Pow ko Tin Tomuren e Rran!
Be weliy e Bible murung’agen boch e girdi’ ni ur pared ni yad ba yul’yul’. Ngad weliyed murung’agen l’agruw i yad nge n’en nrayog ni ngad filed rorow. Som’on e ngad weliyed murung’agen reb e pumoon ni i par nib yul’yul’ ngak David ni ka nog Jonathan ngak. Jonathan e ir e th’abi ilal u fak Saul ni Pilung, ere susun ni ir e ra mang e bin migid e pilung nu Israel. Machane, ke mel’eg Jehovah David ni nge mang pilung. Yugu aram rogon ma ke tay Jonathan fan e n’en ni ke dugliy Got ma de awan’ ngak David, ya ‘kari adag daken David,’ ngemu’ me micheg nra par nib yul’yul’ ngak. Ke pi’ e mad rok, nge sayden rok, nge gat’ing rok, nge leed rok ngak David ya nge m’ug ni be tayfan. (1 Sam. 18:1-4) I rin’ Jonathan e tin nrayog rok ni nge ‘pi’ e athamgil nga laniyan’ David’ miki tay e yafas rok nga thatharen e riya’ u nap’an ni be ayuweg rok Saul. I non ngak David u fithik’ e yul’yul’ ni gaar: “Gur e cha’ ni bay mmang pilung nu Israel me gag e bay gu par ko re liw nib migid ngom.” (1 Sam. 20:30-34; 23:16, 17, BT) Ere, aram fan nnap’an ni yim’ Jonathan me weliy David murung’agen e t’ufeg rok ngak nge kireban’ rok u daken reb e tang.—2 Sam. 1:17, 26.
Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
it-1 369 ¶2
Walag
Ku yima yog e “walag” ngak e piin ni taareb rogon e n’en yad be rin’ ara yad be nameg. Bod ni Hiram ni Pilung nu Tyre e yog ni Solomon ni Pilung e walagen ni gathi kemus ni bochan e taareb tolngin e liw ni yow bay riy, ya ku rayog ni bochan e ba taareban’row ngay ni nge pi’ e re pilung nem e ren nge boch ban’en ni ngan fanay ko fare tempel. (1Ki 9:13; 5:1-12) “Rib fel’ mab manigil, ni ngi i par e girdi’ rok Got [“pi walag,” NW] u taabang nib taareb lungurad!” I yoloy David e pi thin ney ni nge tamilangnag ni gathi kemus ni yigoo piin yad taab racha’ e rayog ni nge gapas thilrad me taareban’rad ni bod e walag. (Ps 133:1, BT) Bin riyul’ riy e, fan ni yog David ni yow walag Jonathan e bochan e t’ufeg ni bay u thilrow ma taab n’en e yow be nameg, ma gathi bochan e taabe’ e diyennagrow.—2Sa 1:26.
MAY 23-29
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | 2 SAMUEL 4-6
“Ngam Dabuy ni Ngam Kirebnag Laniyan’ Jehovah”
Tin Baga’ Fan ko fare Babyor ni Bin L’agruw e Samuel
6:1-7. Aram rogon nib fel’ e n’en ni lemnag David, ma n’en ni gay rogon ni nge rin’ ni nge fek fare Ark u lan e wagon e ba togopuluw ko tin ke yog Got me ni aw ni de yog. (Exodus 25:13, 14; Numbers 4:15, 19; 7:7-9) Faani malle’ Uzzah ko fare Ark e ku ke dag ni tin nib fel’ ni kan lemnag e dabi thiliyeg e tin ke yog Got ni ngan rin’.
Gubin Ngiyal’ E Ma Rin’ Jehovah E N’en Nib Mat’aw
Mu tay fanam i yan riy ni manang Uzzah e motochiyel. Fare Kiwar e be yip’ fan e gini bay Jehovah riy. Be yog e Motochiyel ni dabi math be’ ko fare Kiwar ni dariy mat’awen ni nge math ngay, ma be yog ni piin nra th’ab fare Motochiyel e ngan thang e fan rorad. (Numbers 4:18-20; 7:89) Ere ba ga’ fan fare maruwel ni ngan fek fare kiwar i yan ya ba thothup. Uzzah e ir be’ nu Levi (machane gathi ir reb e prist) ere manang e Motochiyel. In e duw u m’on riy e kan fek fare Kiwar i yib nga tafen chitamangin Uzzah ngan chaariy u rom. (1 Samuel 6:20–7:1) I par u rom ni gonap’an 70 e duw me turguy David ni ngan fek. Ere ka nap’an nib bitir Uzzah ma manang e pi motochiyel u murung’agen fare Kiwar.
Gubin Ngiyal’ E Ma Rin’ Jehovah E N’en Nib Mat’aw
Kad weliyed ni rayog rok Jehovah ni nge nang e n’en ni bay u gum’irchaey. Be yog e Thin Rok Got ni “dariy madgun Got u wan’” Uzzah, ere ke guy Jehovah ban’en u laniyan’ Uzzah ni de weliy e Bible murung’agen. Sana ba tolngan’ Uzzah ma ke thum’ nga wuru’ e motochiyel, fa? (Proverbs 11:2) Ke ufanthin Uzzah ni bochan e be yannag fare Kiwar u fithik’ e girdi’ ara ke ufanthin ni bochan e ke matanagiy e tabinaw rok Uzzah fare Kiwar u taferad, fa? (Proverbs 8:13) De mich u wan’ Uzzah ni rayog rok Jehovah ni nge ayuweg fare kiwar nib thothup ni be yip’ fan e gini bay riy, fa? Yugu de mutrug rogon ma rib mich u wan’dad ni ke rin’ Jehovah e n’en nib mat’aw. Dabi siy ni guy ban’en u gum’irchaen Uzzah me pi’ e gechig riy ni papey.—Proverbs 21:2.
Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
Tin Baga’ Fan ko fare Babyor ni Bin L’agruw e Samuel
6:8, 9. Re ngiyal’ ni baaram nib gel e skeng, e damumuw David ni som’on, me n’en me tamdag—ma sana ki lemnag nib kireb Jehovah ko re riya’ nem. Thingar ud kol ayuwgad i lemnag nib kireb e rok Jehovah ko pi magawon ni ma yib ni angin ni yibe dariy fannag e pi motochiyel rok.
MAY 30–JUNE 5
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | 2 SAMUEL 7-8
“I Ngongliy Jehovah Ba M’ag u Thilrow David”
w10 4/1 20 ¶3
“Bay Gu Tay e Gagiyeg Rom Ngi i Par Ndariy N’umngin Nap’an”
Ke felfelan’ Jehovah ko n’en baadag David ni nge rin’. I ngongliy ba m’ag u thilrow David me yog nra gagiyegnag ni nge yib be’ ko tabinaw rok ni nge mang pilung ndariy n’umngin nap’an ni bochan e yul’yul’ ni tay David ngak nge bochan ni ngki puluw ko yiiy. I weliy Nathan murung’agen e n’en ni micheg Got ngak David ni gaar: “Gubin ngiyal’ ni bay um par ni be yib e girdi’ ni owchem, ma bay gu tay e gagiyeg rom ngi i par ndariy n’umngin nap’an. Rogom ni gab pilung ni ga be gagiyeg e dabi m’ay.” (Verse 16) Ere mini’ e cha’ney nni weliy murung’agen ko re m’ag ney nra gagiyeg ndariy n’umngin nap’an?—Psalm 89:20, 29, 34-36.
w10 4/1 20 ¶4
“Bay Gu Tay e Gagiyeg Rom Ngi i Par Ndariy N’umngin Nap’an”
Jesus nu Nazareth e ir reb i owchen David. Nap’an ni be weliy reb e engel murung’agen Jesus ni yira gargeleg, me yog ni gaar: “Somol ni ir Got e bayi pilungnag; ni bod rogon David ni ir e ga’ rok, ma bayi mang pilung rok e piin ni owchen Jakob ndariy n’umngin nap’an; ma gagiyeg ni nge tay e dariy n’umngin nap’an ma dabi math biid!” (Luke 1:32, 33) Fare m’ag ni ngongliy Got u thilrow David e lebug u daken Jesus Kristus. Ere gathi girdi’ e dugliy ni nge gagiyeg, ya n’en ni micheg Got e aram e n’en ke pi’ mat’awun ni nge gagiyeg ndariy n’umngin nap’an. Dab da paged talin ni pi n’en ma micheg Got e gubin ngiyal’ ni ma riyul’.—Isaiah 55:10, 11.
Ngari Mich Gil’ilungun Got u Wan’um
Am lemnag e n’en ni micheg Jehovah ngak David ni ir e Pilung nu Israel kakrom. Re n’em e yima yog fare m’ag rok David ngay. (Mu beeg e 2 Samuel 7:12, 16.) I ngongliy Jehovah e re m’ag nem u thilrow David u nap’an ni ir e pilung u Jerusalem, me micheg ngak nra yib fare Messiah ko tabinaw rok. (Luke 1:30-33) Aray rogon ni tamilangnag Jehovah ko kun tabinaw e ra yib fare Messiah riy. I yog ni bay be’ nra yib ko tabinaw rok David ni ir e ‘ke mel’eg’ ni nge mang pilung u Gil’ilungun fare Messiah. (Ezek. 21:25-27) Ra par e gagiyeg rok David “ndabi m’ay” u pa’ Jesus, ni ir e en nra yib ni owchen David. Ma ra par e gagiyeg rok Jesus “u n’umngin nap’an ni bay e yal’ ni be mat ramaen.” (Ps. 89:34-37) Arrogon, dabi kireb e gagiyeg rok fare Messiah, ma ra par angin ndariy n’umngin nap’an!
Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
it-2 206 ¶2
Tin ni Bay Yib e Rran
Yiiy rok Balaam. U m’on ni nge yan piyu Israel nga lan fare Nam ni Kan Micheg, me yog Balaam ni profet ngak Balak ni Pilung nu Moab ni gaar: “Som’on e nggog ngom e n’en ni bayi rin’ e girdi’ nu Israel ngak e girdi’ rom ko tin ni bay yib e rran. . . . Ba’ ba pilung ni bod ba t’uf ni ba ga’ ramaen ni bayi sum rorad. Rogon ba t’uf ni ba ga’ ramaen e aram rogon ni bay yib rok yu Israel. Bayi li’ e piin ni yad ma yog e thin rok yu Moab, me thirif u but’ urngin e piin ni yad ba uf ma yad ma togopluw.” (Nu 24:14-17) Re yiiy ney e lebug ko yay nsom’on u daken David ni Pilung ni ir fare “t’uf” ni gel ngak piyu Moab. (2Sa 8:2) Ere ba tamilang ni “tin ni bay yib e rran” nni weliy murung’agen nra lebug ko re yiiy ney ko yay nsom’on e tabab u nap’an ni mang David e pilung. Re yiiy ney e ku ra lebug u daken Jesus u nap’an nra gel ko pi toogor rok, ni bochan e David e be dag yaan Jesus ni ir fare Messiah nib Pilung.—Isa 9:7; Ps 2:8, 9.
JUNE 6-12
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | 2 SAMUEL 9-10
“I Dag David e T’ufeg u Fithik’ e Yul’yul’”
Ngad Ululgad i Dag e T’ufeg u Fithik’ e Yul’yul’ Ngak Pi Walagdad
N’en nib thil u thilin e yul’yul’ ni kan weliy murung’agen ko paragraph 6 nge t’ufeg u fithik’ e yul’yul’ e fan ni ma dag be’ e gal fel’ngin ney. Mang fan ni i dag e pi tapigpig rok Got e t’ufeg u fithik’ e yul’yul’ kakrom? Piin ur daged e re t’ufeg ney e ur rin’ed ni bochan e yad baadag ma gathi bochan e ban’en nthingar rin’ed. Am lemnag e n’en ni rin’ David. I dag e t’ufeg u fithik’ e yul’yul’ ngak Jonathan ni fager rok ni yugu aram rogon ni baadag e chitamangin Jonathan ni nge thang e fan rok David. Boor e duw nga tomuren ni yim’ Jonathan, miki ulul David ni nge dag e t’ufeg u fithik’ e yul’yul’ ngak Mefiboseth ni fak Jonathan.—1 Sam. 20:9, 14, 15; 2 Sam. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7.
Tin Baga’ Fan ko fare Babyor ni Bin L’agruw e Samuel
9:1, 6, 7. David e tay e tin i micheg u gil’. Ku arrogodad ni thingar u da rin’ed e tin kad micheged.
Kar Athamgilgad U Fithik’ E Pi Rachangel Ni Ke Kan Ngorad
In e duw nga tomuren me runguy David ni Pilung Mefibosheth ni bochan e rib t’uf Jonathan rok David. Me pi’ David urngin e binaw rok Saul ngak Mefibosheth me tay Ziba ni tapigpig rok Saul ni nge ayuweg fare binaw. Me yog David ngak Mefibosheth ni gaar: “Gubin ngiyal’ ma ga ra abich u tebel rog.” (2 Samuel 9:6-10) Dabi siy ni ke fel’ laniyan’ Mefibosheth ni bochan e ayuw rok David me war boch e gafgow ni tay ni bochan e ba mugutgut. Rib fel’ e kanawo’ ni pi’ David ngodad! Ku arrogodad ni thingar da runguyed e piin ni yad be athamgil ni bochan e rachangel ni ke kan ngorad.
Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
it-1 266
Sorobey
Boor e girdi’ kakrom ni ma par ko pi nam ni bay u lan e Ngek nib muun piyu Israel ngay nib ga’ fan u wan’rad ni ngan tay sorobey nge n’uw ni bochan e aram e mich riy ni yibe tayfan reb e pumoon. Be yog e motochiyel rok Got ngak piyu Israel ndab ra th’abed e ‘piy u baraba’ ngu baraba’ i lolugrad’ nge matharngen sorobrad. (Le 19:27; 21:5) Fan ndab rrin’ed e re n’ey e bochan ni aram e n’en ma rin’ boch e girdi’ ni yad ma liyor ko got ni googsur.
JUNE 13-19
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | 2 SAMUEL 11-12
“Dab Mu Pag e Ar’ar nib Kireb ni Nge Gagiyegnagem”
Rayog ni Ngam Siyeg e Pi Wup rok Satan!
Chogow e k’aring David ni Pilung ni nge pagtalin e pi n’en ke pi’ Jehovah ngak nib muun ngay e flaab rok, nge buguwan, nge pi toogor rok ni i gel ngorad. I yog David nib “pire’” e pi tow’ath nem ni ke pi’ Got ngak. (Ps. 40:5) Machane bay ba ngiyal’ ni taw ngay, me pagtalin e n’en ke pi’ Jehovah ngak. Daki fel’ u wan’ e tin bay rok ya baadag ni ngki yoor boch. Yugu aram rogon ni boor e ppin rok, machane miki adag leengin yugu reb e pumoon. Re ppin nem e Bath-sheba ni Uriah figirngin ni be’ nib Hittite. Bochan ni goo ir e be lemnag ir, ma aram mar parew Bath-sheba ma nga tomuren me diyen. Rib kireb e n’en ni rin’ David. Machane n’en ni rin’ nri kub gel e kireb riy e yan u thaan ni ngan li’ Uriah nge yim’! (2 Sam. 11:2-15) Gur, mang e i lemnag David? Gur, i lemnag ndabiyog ni nge guy Jehovah e n’en be rin’? Yugu aram rogon ni ke n’uw nap’an ni ke pigpig ngak Jehovah, machane me yan i taw nga ba ngiyal’ me chogownag ban’en nde milfan ngak ma rib gel e gafgow ni yib riy ngak. Boch nga tomuren me wenignag e kireb rok me kalngan’. Ere ba mudugil ni felfelan’ u nap’an ni n’ag Jehovah fan e kireb rok!—2 Sam. 12:7-13.
Mang Fan ni Nge M’agan’dad Ngay ni Ngad Folgad rok Jehovah, ma Uw Rogon?
Gathi kemus ni dugliy Jehovah David ni nge mang lolugen e tabinaw rok ya kub muun fare nam nu Israel ngay. Boor ban’en ni i tay David murung’agen ni bochan e ir e pilung. Yu ngiyal’ e de mat’aw rogon ni i fanay mat’awun maku bay e oloboch nib ubchiya’ ni ngongliy. (2 Sam. 11:14, 15) Machane i dag ni be fol rok Jehovah ni aram e m’agan’ ngay ni nge fol ko fonow ni kan pi’ ngak. I weliy gubin ban’en ni bay u laniyan’ ngak Jehovah u daken e meybil. Me guy rogon ni nge fol ko fonow rok Jehovah u rogon nrayog rok. (Ps. 51:1-4) Maku reb e, ba sobut’an’ me m’agan’ ngay ni nge fol ko fonow ni pi’ boch e pumoon ngak ni kub muun boch e ppin ngay. (1 Sam. 19:11, 12; 25:32, 33) I fil David ban’en ko oloboch ni rin’ me tay ni pigpig rok ngak Jehovah e aram e n’en th’abi ga’ fan u lan e yafos rok.
Mu Pag e Pi Motochiyel nge Kenggin e Motochiyel rok Got ni Nge Skulnag e Nangan’ Rom
Machane gad ba felfelan’ ni bochan e de t’uf ni ngad th’abed e pi motochiyel rok Got me yib wenegan ngodad mfini yag nda filed ban’en riy. Ya rayog ni ngad filed ban’en ko oloboch ni i rin’ boch e girdi’ ni kan yoloy murung’agen e kireb ni ur rin’ed nga lan e Thin rok Got. Be gaar e Proverbs 1:5 (NW): “Be’ nib gonop e ma motoyil ya nge yag ni ngki fil boch e fonow nib beech.” Arrogon, tin th’abi fel’ e fonow ni ma yag ngodad e Got e ma yib rok, ma rogon ni ma yag e pi fonow ney ngodad e bod nu nap’an ni gad be beeg ma gad be fal’eg i lemnag murung’agen boch ban’en ni i buch rok boch e girdi’ ni bay murung’agrad u Bible. Bod ni, am lemnag gelngin e amith ni tay laniyan’ David ni Pilung u tomuren ni th’ab e motochiyel rok Got mar parew Bath-sheba ni leengin yugu be’. (2 Sam. 12:7-14) Nap’an ni gad be beeg e re chep ney ma gad be fal’eg i lemnag, ma aram e rayog ni ngad fithed gadad ni nge lungudad: ‘Mang e faan gomanga rin’ David ni Pilung ma aram e rayog ni nge siyeg e amith ni ke tay laniyan’ ni bochan e kar parew Bath-sheba ni gathi leengin? Faan gomanga ke yib reb e lumel ni aray rogon ngog, ma gur rayog rog ni nggu siyeg? Gu ra mil riy ni bod Josef, fa gu ra pageg ngay ni bod rogon David?’ (Gen. 39:11-15) Faan gad ra fal’eg i lemnag wenegan e denen nra yib ngodad, ma aram e rayog ni ngar da “fanenikayed e tin nib kireb.”
Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
‘Chitamangimed e Ma Runguy e Girdi’’
N’en ni buch ku David nge Bathsheba e, m’on ni ngan warnag e gechig ni ngan tay ngorow ma thingar ni n’ag fan e denen rorow. Dariy mat’awun e pi tapuf oloboch nu Israel ni ngar rin’ed e re n’ey. Fan manga ni pagrad ngar turguyed e n’en ni ngan rin’ ko fare magawon, ma dariy rogon nga bang nrayog ni ngar turguyed ya kemus ni n’en ni yad ra turguy e ngan li’row ngar m’ow. Ireray e n’en ni be yog e Motochiyel. Machane, bochan fare m’ag ni fal’eg Jehovah u thilrow David, ma arfan ni baadag ni nge nang ko bay rogon nga bang nrayog ni nge n’ag fan e denen ku David, fa. (2 Samuel 7:12-16) Ere, Jehovah Got, ni ir e “Tapufthin ko fayleng ni polo’,” maku ir e ‘ma yaliy e gum’ircha’,’ e mel’eg ni ir rok e nge pithig fare magawon. (Genesis 18:25, NW; 1 Kronicles 29:17) Rayog rok Got ni nge nang e n’en ni bay u lan gum’irchaen David, me fal’eg i yaliy gelngin feni kari kireban’, me n’ag fan rok.
Bochan nri Ma N’ag Jehovah Fan e Kireb, Ma Uw Rogon ni Nge Fel’ Rogog Riy?
De ayuweg Jehovah ni nge dabi yib wenegan e kireb ni ke rin’ David. Bochan e n’en ni ke rin’ ma ra par ni ma yib e magawon ngak u n’umngin nap’an e yafas rok. Machane, bochan ni “ke kolngan’,” ma aram e ke n’ag Jehovah fan e kireb ni ke rin’. (Mu beeg e Psalm 32:5; Ps. 51:17) Fare Got ni Gubin Ma Rayog Rok e manang e n’en ni ke k’aring be’ ni nge denen. Ere de yog Jehovah ngak fapi judge nu Israel ni yad e yad ra dugliy ni ngan li’ David nge Bathsheba ngar m’ow nrogon nib puluw ko fare Motochiyel rok ni kan pi’ ngak Moses. (Lev. 20:10) N’en ni ke rin’ Jehovah, e ir e ke pufthinnagrow me runguyrow. Miki n’igin ni Solomon ni fakrow e ke mang bin migid e pilung nu Israel.—1 Kron. 22:9, 10.
Sana ku reb i fan ni ke n’ag Jehovah fan e kireb ni ke rin’ David e bochan ni ke runguy David Saul. (1 Sam. 24:4-7) Rogon ni yog Jesus, e rogon ni ma ngongol Jehovah ngodad e be yan u rogon ni gad ma ngongol ngak boch e girdi’. Yog ni gaar: “Dab mu turguyed e kireb nga daken e girdi’, nge dabi turguy Got e kireb nga dakenmed yi Got e ra turguy e kireb nga dakenmed nrogon ni kam turguyed e kireb nga daken e girdi’, nrogon nga gelngin ni mrin’ed ngorad.” (Matt. 7:1, 2) Ri gad ba felfelan’ ni kad nanged nra n’ag Jehovah fan e denen nib ubchiya’ ni bod e ngongol ndarngal nge ngan li’ be’ ngem’. Machane, ra n’ag Jehovah fan e kireb rodad nfaanra gad ma n’ag fan rodad, nge faanra gad ma yog e denen rodad ngak, nge faan gad ra thilyeg e lem rodad ni aram e ngad boded Jehovah u rogon ni ma lemnag e denen. Jehovah e ra “chuweg” e denen rok be’ nfaanra kari kalngan’.—Mu beeg e Acts 3:19.
JUNE 20-26
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | 2 SAMUEL 13-14
“Ba Kireb e N’en ni Buch rok Amnon ni Bochan e Yigoo Ir e I Lemnag Ir”
it-1 32
Absalom
Kan Thang e Fan rok Amnon. Pidorang rok Tamar ni walagen Absalom e aram e n’en ni k’aring Amnon ni walagen Absalom ni nge yim’ ni bochan. I dake m’arnag Amnon ir me yog ni ngan pi’ Tamar ni nge yib nga singgil rok ni nge ngongliy e ggan ni nge kay, ma aram me chel nge kol u gelngin. Tomuren ma aram me fanenikan Amnon Tamar me yog ni ngan tay nga kanawo’. Ere nap’an ni guchthuy Tamar ba mad ni bay u daken ni ma chuw e rugod ni fak e pilung ngay ndawor ra mabgolgad me wereg e awat nga daken lolugen ma aram mar mada’gow Absalom. Nap’an ni guy Tamar ni aram rogon, ma ka chingiyal’ nem me nang ni Amnon e ke yodoromnag, ma re n’ey e be dag nu m’on riy ma manang Absalom ni ke yim’ Amnon ni bochan Tamar. Ere yog ngak walagen ndabi yog ban’en riy ngak be’, ma aram me fek nge par u tafen.—2Sa 13:1-20.
Mu Guy Rogon ni Ngam Nang Rogon ni Ngaum T’ar Lanin’um
Ku be weliy e Bible murung’agen boch e girdi’ nde yag ni ngar t’ared lanin’rad ko lumel ni i yib ngorad ni ngar uned ko ngongol ndarngal. Ku be weliy wenegan nrayog ni nge yib riy ni faanra dab da t’ared lanin’dad ko mit ney e ngongol. Be’ ni be mada’nag e magawon ni bod rogon e magawon ni mada’nag Kim e ba fel’ ni nge lemnag e n’en ni buch rok fare pagel nib balyang ni kan weliy murung’agen ko Proverbs ko guruy ni 7. Kum lemnag e n’en ni rin’ Amnon nge wenegan ni yib nga tomuren. (2 Sam. 13:1, 2, 10-15, 28-32) Rayog ni nge ayuweg e piin gallabthir pi fakrad ni ngar nanged rogon ni ngar t’ared lanin’rad mar gonopgad u boch ban’en ni bay rogon ko adag u thilin e pumoon nge ppin. Rayog ni ngar weliyed e pi n’ey u nap’an e fol Bible ni tabinaw, ni aram e ngar fanayed fapi thin nu Bible ni kad weliyed murung’agen.
it-1 33 ¶1
Absalom
L’agruw e duw nga tomuren u nap’an ni yibe puy bunuen e saf me ngongliy Absalom ba madnom u Baal-hazor nsogonap’an 22 km (14 mi) ko lel’uch ni ngek u Jerusalem, me pining e pi pumoon ni fak David nge David ni ngar bad ko re madnom nem. Nap’an ni wenignag e chitamangin ir ndabi un, ma aram mi ri towasar Absalom ngay ni ngan pi’ Amnon ni bin th’abi ilal i walagen ni nge mang ir e yan. (Pr 10:18) Nap’an ni yi bay ko re madnom nem ni “ke yoor ban’en ni ke unum” Amnon, ma aram me yog Absalom ko pi tapigpig rok ni ngar thanged e fan rok. Tin baaram e pumoon ni fak David e ra sulod nga Jerusalem, me Absalom e mil nge yan ko tutuw rok ni be’ nu Syria ni ir e pilung nu Geshur ni bay ko ngek ko Lipath nu Galile. (2Sa 13:23-38, BT) Ere ‘yam’’ ni yiiynag Nathan ni profet nra yib ngak e ‘piin ni owchen’ David e ke buch, ma ra ulul u n’umngin nap’an e yafos rok.—2Sa 12:10.
Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
Mang Fan ni Ma Magafan’ug Nga Rogon Yaag?
Riyul’ ni bin riyul’ i rarogon be’ ndabiyog ni ngan guy e aram e n’en nra fal’eg yaan facha’ ara kirebnag yaan. Am lemnag Absalom ni fak David ni Pilung. Be gaar e Bible: “Ga’ngin yu Israel ndariy taabe’ riy nib gilbuguwan nga feni pichoay. . . . Dariy tharan u lolugen nge mada’ nga bugul i ay.”—2 Samuel 14:25.
Yugu aram rogon, ma Absalom e ir be’ nib tolangan’, ma baadag ni ngari yag ngak e n’en ni be nameg, mab sasalap! Aram fan nder weliy e Bible boch ban’en nib fel’ u murung’agen, ya be yog ni ir be’ nder ma tamra’, ma de yul’yul’, ma ma fanenikan e girdi’ ni baadag ni nge thang e fan rorad.
Aram fan ni be fonownagdad e Bible ni be gaar: “Bin nib beech i gimed e ka mon’ed nga dakenmed.”—Kolose 3:10.
“Dab mu ted ban’en nga dowmed ni nge fal’eg yaamed ngam pidoranggad . . . , ya lanin’med e nge par nib pidorang.”—1 Peter 3:3, 4.
Yugu aram rogon nde kireb ni ngam adag ni nge fel’ yaam, machane bin riyul’ riy e kab ga’ fan ni nge yag boch e fel’ngin ngom nib manigil ko bin ni nge fel’ yaam. Pi fel’ngim nib manigil e aram e n’en nra fal’egem u p’eowchen e girdi’, ma gathi rogon fanam pichoay ara pidorang! Bochi pin ni ka nog Phylicia ngak e yog ni gaar: “Ra gab pidorang mab mom ni nge mit owchen e girdi’ ngom, machane bin riyul’ i rarogom ndabi guy e girdi’ nge pi fel’ngim nib manigil e aram e n’en ma par u laniyan’ e girdi’ nib mo’maw’ ni ngar paged talin.”
JUNE 27–JULY 3
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | 2 SAMUEL 15-17
“I Togopuluw Absalom ni Bochan e Tolangan’ Rok”
Mu Fil Ban’en Rok e Pi Tapigpig rok Jehovah ni Yad Ba Yul’yul’
Absalom ni fak David e ku de par nib yul’yul’ ngak Got ni bochan e ir be’ nib tolangan’. I fek ‘ba karrow ni ma girngiy e os nge boch e os nge wugem e salthaw ni nguu ranod ni yad be m’on rok ma be lay.’ (2 Sam. 15:1) Ki guy rogon ni nge waliy laniyan’ e girdi’ ni ngar yul’yul’gad ngak. Absalom e ku bod Abner ni bochan e i guy rogon ni nge li’ David nge yim’ ni yugu aram rogon ni manang ni Jehovah e ir e ke dugliy David ni nge mang pilung u Israel.—2 Sam. 15:13, 14; 17:1-4.
Mu Pigpig Ngak Got ni Ma Ayuwegem ni Nge Puf Rogom
Be weliy e Bible murung’agen boor e girdi’ ni ngongol rorad nib kireb e ke af ngak boch e girdi’. Bagayad e Absalom ni fak David ni Pilung. Absalom e rib pichoay. Machane ke par ni be lemnag e tin nib kireb ni bod e n’en ni rin’ Satan. Baadag Absalom ni nge yan nga lon chitamangin ni yugu aram rogon ndariy mat’awun ni nge mang pilung. Ere ke athamgil Absalom ni nge tay nga laniyan’ e girdi’ ni kab fel’ ngak David ya ri baadag ni nge ayuwegrad ma chitamangin e danga’. I yog Absalom boor e thin nde riyul’ nib togopuluw ngak e chitamangin ni bod rogon e n’en ni rin’ fare Moonyan’ u Eden.—2 Sam. 15:1-5.
it-1 1083-1084
Hebron
Boch e duw nga tomuren, me sul Absalom ni fak David nga Hebron me guy rogon ni nge mang ir e yan nga lon David nge mang pilung machane de yag. (2Sa 15:7-10) Rayog ni fan ni mel’eg Absalom e re binaw ney e bochan ni immoy ba ngiyal’ ni aram e tochuch nu Judah, nge ku bochan ni aram e gin be’ riy. Boch nga tomuren, miki fal’eg Rehoboam ni Pilung ni tungin David fare binaw nu Hebron bayay. (2Kr 11:5-10) Tomuren ni chuw e pi Jew u kalbus u Babylon ngar sulod nga Judah, ma bay boch i yad ni yan i par nga Hebron (Kiriath-arba).—Ne 11:25.
Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
Urngin Ban’en Riy ni Ga Manang, Fa?
Ku arrogodad ni bay yu ngiyal’ nrayog ni nge kireban’dad ni bochan e be wereg e girdi’ boch ban’en u murung’agdad ni boch riy e ba riyul’ ma boch e danga’. Am lemnag e n’en ni buch rok David ni Pilung nge Mefiboseth. I gol David ngak Mefiboseth me sulweg ngak urngin e binaw ntafen Saul ni tutuw rok. (2 Sam. 9:6, 7) Machane faani boch nga tomuren, ma aram min weliy boch ban’en nib kireb u murung’agen Mefiboseth ngak David. Ere dugliy David ni nge sulweg urngin fapi binaw ni ke pi’ ngak Mefiboseth nde guy rogon ni nge nang ko ba riyul’ e pi n’em ni kan weliy ngak fa danga’. (2 Sam. 16:1-4) Boch nga tomuren u nap’an ni non David ngak Mefiboseth, ma aram mfini nang David e oloboch ni ke rin’ ma aram me sulweg ngak Mefiboseth boch ko fapi binaw rok Saul. (2 Sam. 19:24-29) Faan gomanga guy David rogon ni nge nang e tin riyul’ u murung’agen e pi thin nem ni ka nog ngak, ma de gur nge rin’ ban’en, ma aram e rayog ni nge siyeg e n’en ni ke rin’ nde mat’aw.