Pi Reference ko fare Babyor ni Tin Gad Ma Rin’ nge Machib ni Gad Ma Tay
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
NOVEMBER 6-12
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | JOB 13-14
“Faanra Yim’ Be’, Ma Gur Ku Rayog ni Ngki Fos Bayay?”
Yibe Gayiy Rogon ni Ngan Par nib N’uw Nap’an
PI THIN NEM e kan yoloy 3,500 e duw faram machane mus ko ngiyal’ ney ma ma lemnag e girdi’ ni aram rogon e yafos ni kari ngoch nap’an. Ke kireban’ e girdi’ ya ba ngoch nap’an ni yad ma par ni ka yad ba pagal, ma aram mi yad pilibthir i yan mar m’ad. Ere kakrom i yib ngaray ma ke gay e girdi’ rogon ni nge n’uw nap’an e yafos rorad.
Nap’an Job ma ke kay piyu Egypt e testicle ko gamanman ya kar lemnaged ni yad ra pagal biyay. Ma ban’en ni kan nameg ko tafalay kakrom e reb e falay ni nge n’uwnag e yafos ko girdi’. Boor e girdi’ ni alchemist e ke mich u wan’rad ni faanra rayog ni ngar fal’eged e gol ma aram e ra yognag e yafos ndariy n’umngin nap’an ma faanra yad ra kay e ggan ni bay ko plet nib gol, ma ra n’uw nap’an e yafos rorad. Girdi’ nu China kakrom e ur lemnaged ni rayog ni ngar thilyeged boch ban’en u fithik’ i dowey nfaanra yad ra rin’ boch ban’en ni bod e meditation, breathing exercises, ma yad ra kay mit e ggan ma aram e rayog e yafos ndariy n’umngin nap’an ngorad.
Juan Ponce de León ni girdi’ nu Spain ni ke milekag i yan e ba gilbuguwan ya kari elmirin ni ke gay fare alublub ni ma n’igin ngan pagal biyay ara fare fountain of youth. Reb e togta u nap’an e bin 18 e chibog e ke yoloy e babyor ni Hermippus Redivivus ma ke weliy riy ni ngan tay e piin rugod nga lan e singgil nib achig u nap’an e spring ma ran kunuy e pogofan rorad nga lan e melor ma aram e falay ni ra n’uwnag nap’an e yafos ko girdi’. Ma de yib angin e pi falay nem.
w15 4/15 32 ¶1-2
Rayog ni Nge Thay e Nof u Ba Ke Gek’iy ni Kan Toy Nga But’, Fa?
BA KE gek’iy ni olive [Olea europaea] ni ke pilibthir e de fel’ yaan ni faanra ngan taarebrogonnag ko gek’iy ni cedar ni bay u Lebanon. Machane gek’iy ni olive e rayog ni nge par ndabi thig u tan e yoko’ ara nifeng nib gel. Bay yu ken ni ke gaman sogonap’an 1,000 e duw ni ke par. Bochan ni ma garer lik’ngin, ma aram fan ndabi yim’ ni yugu aram rogon ni ke m’ing kenggin. Ra kab fos lik’ngin ma aram e ku ra for e nof riy bayay.
Ba mich u wan’ Job ni mus ni faanra yim’ maku ra fos bayay. (Job 14:13-15) I fanay ba ke gek’iy, nsana gek’iy ni olive ni nge tamilangnag rogon e pagan’ rok ngak Got nra faseg ko yam’. I yog ni gaar: “Dabi mulan’ ba ke gek’iy ni kan th’ab nga but’; ya rayog ni thay e nof riy ngki tugul.” Nap’an nra aw e n’uw bayay u tomuren ba ngiyal’ nib n’uw nap’an ni ke par nde aw e n’uw, ma aram e rayog ni nge thay e nof u muchun ba ke gek’iy ni olive “ni bod ba ke gek’iy ni ka fini tugul.”—Job 14:7-9, BT.
“Bay ni Faseg Walagem ko Yam’”!
6 Am lemnag e n’en ni yog Job. Ba pagan’ ngay ni mus ni faanra yim’, ma baadag Jehovah ni nge guy ni ke fos ko yam’. (Job 14:14, 15) Ku aray rogon e n’en baadag Jehovah ni fan ngak e pi tapigpig rok ni kar m’ad. Ri baadag ni nge fasegrad ko yam’ ni ke fel’ fithik’ i dowrad ma yad ba felfelan’. Ma uw rogon bokum bilyon e girdi’ ni kar m’ad nde yag ni ngar nanged e tin riyul’ u murung’agen Jehovah? Ku baadag e Got rodad ni nge fasegrad. (Acts 24:15) Baadag ni nge mab e kanawo’ ngorad ni ngar manged fager rok mar pared u fayleng ndariy n’umngin nap’an. (John 3:16) Ere ba tamilang ni baadag Jehovah ni nge faseg e piin kar m’ad.
Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
it-1 191
Awat
Ku yima fanay e awat ni nge yip’ fan ban’en nde ga’ fan. Bod ni yog Abraham ngak Jehovah ni gaar: “I gag e ke mus ni gub girdi’, dariy mat’awug ni nggog ban’en [“taareb rogog ko fiyath nge awat,” NW].” (Ge 18:27; kum guy e Isa 44:20; Job 30:19.) Me Job e taarebrogonnag e thin ni yog fapi cha’ ni ur dake yad e fager rok ko “awat.”—Job 13:12, BT.
NOVEMBER 13-19
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | JOB 15-17
“Dab Mu Folwok Rok Elifaz u Nap’an ni Ga Be Fal’eg Laniyan’ Be’”
Ngaum Par ni Be L’agan’um ko Pi N’en Bay Nga M’on
10 L’agan’ rodad e ku rayog ni nge ayuwegdad ndab ud lemnaged ndabiyog ni ngad rin’ed e n’en nib m’agan’ Jehovah ngay. Bod nrayog ni nge gaar boch e girdi’ u wan’rad: ‘Dariy e n’en nra rin’ mug mang bagayad e piin nra par ndariy n’umngin nap’an, ya kaygi gel e kireb rog. Dabiyog ni nggu rin’ e n’en baadag Got ni nggu rin’.’ Dab mu pagtalin ni ku ireray e n’en ni yog Elifaz u nap’an ni be non ngak Job. I gaar: “Rayog ni nge par ba girdi’ nib machalbog?” Ngemu’ me weliy murung’agen Got ni gaar: “Got e mus ko pi engel rok maku der pagan’ ngorad; mus ngorad maku dar machalboggad u p’eowchen.” (Job 15:14, 15, BT) Rib kireb e tiney e ban! Dab mu pagtalin ni Satan e ir e baadag ni ngam lem ni aray rogon. Manang ni faanra um lem ni aray rogon, ma ra maruwar u wan’um e athap rom. Ere mu siyeg e tiney e ban mag yiluy e lem rom ko pi n’en ke micheg Jehovah. Gubin ngiyal’ ni ngaum par nib mich u wan’um ni baadag ni ngam par ndariy n’umngin nap’an, ma ra ayuwegem ni nge yag e re athap ney ngom.—1 Tim. 2:3, 4.
Mu Folwok rok Jesus ni Ir Be’ nib Sobut’an’ Mab Sumunguy
16 Rogon e thin ni gad ma yog. Taganan’ ni gad ma tay ko girdi’ e aram e n’en ni ma k’aringdad ni ngad pied e “athamgil ngak e piin ni yad be rus [ara “piin ni ke kireban’rad,” NW].” (1 Thess. 5:14) Mang e rayog ni nga dogned ngorad ni nge pi’ e athamgil nga lanin’rad? Rayog ni ngad weliyed ngorad feni ga’ farad u wan’dad. Ku rayog ni nga dogned ngorad boch ban’en nib fel’ ni kar rin’ed ya nge yag nra lemnaged boch ban’en u rarogorad nib fel’ nge pi fel’ngirad. Ku rayog ni ngad pugeduran ngorad ni Jehovah e ir e ke ayuwegrad ni ngar pirieged e tin riyul’, ere dariy e maruwar riy nib ga’ farad u wan’. (John 6:44) Ku rayog ni nga dogned ngorad nri ma lemnag Jehovah e pi tapigpig rok ni ke “mulan’rad” ara “piin ni ke math e liyeb ngorad.” (Ps. 34:18) Thin ni gad ma yog u fithik’ e sumunguy e rayog ni nge fal’eg laniyan’ e piin ni ke t’uf ni ngan fal’eg lanin’rad.—Prov. 16:24.
Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
Tin Baga’ Fan ko Babyor Rok Job
7:9, 10; 10:21; 16:22—Gur pi thin ney e be yip’ fan ni de mich e fas ko yam’ u wan’ Job? Pi thin ney e murung’agen e n’en nra buch ko yafas rok Job ni dabki n’uw nap’an. Ere mang e n’en be yip’ fan? Reb e n’en ni ra buch e faanra yim’, ma dakuriy be’ ko ngiyal’ n’em ni ra guy. Rogon ni yad be lemnag, e dabi sul ko naun rok ma dakuriy be’ nra rin’ ban’en ngak nge taw ko ngiyal’ ni ke dugliy Got. Maku rayog ni be yip’ Job fan ni dariy be’ ni nge chuw ko low ko yam’ ni ir rok. Rib tamilang ko Job 14:13-15, ni be athapeg Job e fas ko yam’ nga m’on.
NOVEMBER 20-26
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | JOB 18-19
“Dab Mu Digey e Pi Walagem”
N’en Nrayog ni Ngad Filed ko Meyor ni Tay Jesus
9 Rayog ni ngam ayuweg e piin ke kireban’rad. Gathi kemus ni un Jesus ngak Martha nge Maria ko meyor, ya ki motoyil ngorow me fal’eg lanin’row. Ku rayog ni ngad rin’ed e re n’ey ngak e piin ke kireban’rad. Dan nreb e piilal ni ma par u Australia e gaar: “Ri t’uf e ayuw rog u tomuren ni yim’ e ppin rog. Bay yu wu’ i mabgol ni gubin ngiyal’ ni ur ted e tayim ni ngar motoyilgad ngog. Ra paged gag ni nggu weliy rogon e kireban’ rog, ma dar magagawongad u nap’an nug ra yor. Kur ayuweged gag u boch ban’en ni bod ni yad ma maluknag e karrow rog, mar chuw’iyed boch e ggan ni nggu way, mu kur lumgad ni fan ngog u nap’an nra mo’maw’ ni nggu rin’ e pi n’ey. Kub ga’ ni gamad ma meybil u taabang. Ra micheged ni yad e tin riyul’ e fager ni yad ma pi’ e ayuw ko ngiyal’ ni ke yib e ‘gafgow’ ngog.”—Prov. 17:17, BT.
Nap’an Nra Digey Be’ nib T’uf Rom Jehovah
16 Mu ulul ni ngam pi’ e ayuw ngak girdien e tabinaw rok facha’ ni ka yad be par ni yad ba yul’yul’. Ireray e ngiyal’ nib t’uf ni ngam t’ufegrad mag pi’ e athamgil nga lanin’rad. (Heb. 10:24, 25) Yu ngiyal’ e bay boch e girdi’ u lan e ulung ni yad ma tal ndab kur nonad ngak girdien e tabinaw rok be’ ni kan tharbog ni gowa yad e kun tharbograd. Dab mu pag ni nge buch e re n’ey! Ba ga’ ni piin bitir ni kan tharbog e gallabthir rorad e ba t’uf ni nga unog ngorad e tin nib fel’ ni yad be rin’ ma yibe pi’ e athamgil nga lanin’rad. Maria ni kan tharbog e pumoon rok ma kki n’ag e tabinaw rok e yog ni gaar: “Bay boch e fager rog nra bad nga tabinaw rog ngar lumgad mar ayuweged gag ni nggu fil e Bible ko bitir rog. Yad manang gelngin e kireban’ ni kug tay, mu ug yorgad u taabang. U rogned e tin riyul’ u nap’an nra yog e girdi’ boch ban’en nde riyul’ u murung’ageg. Rib gel e athamgil nra pied nga lanin’ug!”—Rom. 12:13, 15.
w90 9/1 22 ¶20
Ga Be Nameg Boch e Maruwel u Lan e Ulung, Fa?
20 Susun e nge nang e piin piilal ni faanra bay reb e walag ni pumoon ni gathi ka ir reb e piilal ara ministerial servant, ma rayog ni nge k’aring e mochuch ngak ni mus ni faanra ir rok e ke yog ni nge tal. Faanra dawor ni tharbog machane ke guy e piin piilal ni ke kireban’, ma aram e ba t’uf ni ngar ayuweged ko tirok Got ban’en. (1 Thessalonika 5:14) Susun e ngar ayuweged ni nge nang nib t’uf e ayuw rok u lan e ulung. Mus ni faanra kan fonownag, ma faanra ba sobut’an’ mab ga’ fan u wan’ e fonow ni kan pi’ ngak ma rayog ndabi n’uw nap’an mu kun sulweg bayay e tow’ath rok ngak.
Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
w94 10/1 32
Angin e Thin ni Yima Yog u Fithik’ e Sumunguy
Machane nap’an ni t’uf ni ngan pi’ e athamgil nga laniyan’ Job, ma de yog Elifaz nge tin ka bay e fager rok bbugithin ngak u fithik’ e sumunguy. Ron’ed e kireb nga daken Job ko gafgow ni be tay, ma rogned ni fan ni be gafgow e bochan ni ka i rin’ boch ban’en nib kireb nib mith. (Job 4:8) I yog ba ken e babyor ni gaar: “Ba t’uf ni ngan runguy Job. Machane bin riyul’ riy e yigoo bogi machib ni ke sum ko girdi’ e ir e ni weliy ngak.” (The Interpreter’s Bible) Ri mooch’och laniyan’ Job ko pi thin ney ni yog Elifaz nge fa gal fager rok ngak, ma aram me yog ni gaar: “Mang ni gimed be gafgownigeg ko thin ni gimed be yog ngog?”—Job 19:2.
Susun e dariy ba ngiyal’ ni ngad k’aringed reb e tapigpig rok Got ni nge yornag e kireban’ rok ni bochan e thin nib gel ni gad be yog ngak. (Mu taarebrogonnag ko Deuteronomy 24:15.) Be yog reb e thin ko proverbs ni be gaar: “Tin ga ra yog e rayog ni ayuweg e yafos fa reb e ra thang; ere thingari fel’ u wun’um wenegan e pi thin rom.”—Proverbs 18:21, BT.
NOVEMBER 27–DECEMBER 3
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | JOB 20-21
“Ra Gab Flaab Ma Gathi Be Yip’ Fan ni Gab Mat ’aw”
‘Boor Ban’en Rom u P’eowchen Got,’ Fa?
12 U lan e thin rok Jesus, ma ngan par ni boor ban’en u mit Got e ba thil ko nge yoor ban’en rodad, ara nge yoor e chugum rodad. Ere, be yog Jesus ni n’en ni nge magafan’dad ngay ko yafas e gathi flaab ko chugum ni boor ara felfelan’ ko tin ni bay rodad. Ya, thingar da fanayed e tin ni bay rodad u reb e kanawo’ nra mon’ognag, me gelnag e tha’ u thildad Jehovah. Faan gad ra rin’ ni aray rogon ma ra k’aringdad ni nge yoor ban’en rodad u mit Got. Mang fan? Bochan e ra bing e kanawo’ ko flaab ni boor rok Got ngodad. Be yog e Bible ngodad ni gaar: “Fare tow’ath ni yib rok Jehovah e ir e ra fel’ rogon be’ riy, ma de puthuy e amith ngay.”—Proverbs 10:22, NW.
Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
w95 1/1 9 ¶19
Ngan Gel Ngak Satan Nge Pi Maruwel Rok
19 I ‘magawon laniyan’’ Job ko thin ni yog Elifaz nge Zofar ngak ni ke yib rok Satan. (Job 4:13-18; 20:2, 3) Bochan e re n’ey, ma aram mi ri “kankanan’” Job me tabab ni nge yog ‘boch e thin nde lemnag ni nge yog’ ni murung’agen e pi n’en be k’aring e “marus” ngak. (Job 6:2-4, NW; 30:15, 16) I th’ab Elihu gulungan nge motoyil ngak Job me ayuweg ni nge nang rogon laniyan’ Jehovah ko pi n’en be buch rok. Ku arrogon e ngiyal’ ney ni piin piilal ni yad ma lemnag rogon laniyan’ yugu boch e girdi’ e yad ma dag ni yad ma lemnag rogon laniyan’ e piin kireban’rad ni aram e darur ‘gel fengad’ ngorad. Ya yad ma folwok rok Elihu ni aram e yad ma motoyil ngorad ma rogned boch ban’en ngorad ko Thin rok Got nra fal’eg lanin’rad. (Job 33:1-3, 7; James 5:13-15) Piin yad be par nib kireban’rad ni bochan boch ban’en ni ke buch rorad, ara yad be lemnag ni ke buch rorad, ara yad be rus ni bochan boch ban’en ni kar guyed u ‘malik’ay . . . [ara kar] guyed’ ni bod e n’en ni buch rok Job e rayog ni nge fanay e ulung e thin nu Bible ni ngan pi’ e athamgil nga lanin’rad.—Job 7:14; James 4:7.
DECEMBER 4-10
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | JOB 22-24
“Gur Bay Be’ . . . ni Gomanga Bay Angin Ngak Got?”
Ngaum Par ni Be L’agan’um ko Pi N’en Bay Nga M’on
10 L’agan’ rodad e ku rayog ni nge ayuwegdad ndab ud lemnaged ndabiyog ni ngad rin’ed e n’en nib m’agan’ Jehovah ngay. Bod nrayog ni nge gaar boch e girdi’ u wan’rad: ‘Dariy e n’en nra rin’ mug mang bagayad e piin nra par ndariy n’umngin nap’an, ya kaygi gel e kireb rog. Dabiyog ni nggu rin’ e n’en baadag Got ni nggu rin’.’ Dab mu pagtalin ni ku ireray e n’en ni yog Elifaz u nap’an ni be non ngak Job. I gaar: “Rayog ni nge par ba girdi’ nib machalbog?” Ngemu’ me weliy murung’agen Got ni gaar: “Got e mus ko pi engel rok maku der pagan’ ngorad; mus ngorad maku dar machalboggad u p’eowchen.” (Job 15:14, 15, BT) Rib kireb e tiney e ban! Dab mu pagtalin ni Satan e ir e baadag ni ngam lem ni aray rogon. Manang ni faanra um lem ni aray rogon, ma ra maruwar u wan’um e athap rom. Ere mu siyeg e tiney e ban mag yiluy e lem rom ko pi n’en ke micheg Jehovah. Gubin ngiyal’ ni ngaum par nib mich u wan’um ni baadag ni ngam par ndariy n’umngin nap’an, ma ra ayuwegem ni nge yag e re athap ney ngom.—1 Tim. 2:3, 4.
w95 2/15 27 ¶6
Rogon ni Ngan Pithig e Magawon
I ulul fapi cha’ ni ur dake yad e fager rok Job ni ngar kirebnaged laniyan’ ni aram e u rogned boch ban’en ni yad e ke sum rorad mab togopuluw ko gonop rok Got. Elifaz e yog ni “Got e der ma pagan’ ngak e pi tapigpig rok,” maku dariy fan u wan’ Jehovah ko ba mat’aw Job fa danga’. (Job 4:18; 22:2, 3) De riyul’ e pi thin ney, ma faan yira yog ngak be’ ma ra muleg laniyan’! Ere dab da gingad ngay ni aram fan ni yan i boch nga tomuren me puwan’ Jehovah ngak Elifaz nge fa gali cha’ ni ur dake yow e fager rok Job. I yog ni gaar: “Da mu weliyed e tin riyul’ ni murung’ageg.” (Job 42:7) Machane ku bay boch ban’en ni yog Elifaz nga tomuren ni kub gel e kireb riy.
Piin Fel’ Yangaren Ni Kar Falfalan’naged Gum’irchaen Jehovah
10 Rogon ni dag e thin nu Bible, e ke magawonnag Satan Job ni gathi kemus ni yul’yul’ rok ya ku be magawonnag e yul’yul’ rok yugu boch e girdi’ ni be pigpig ku Got—ni gab muun ngay. Tin riyul’ riy, e nap’an ni be weliy Satan murung’agen e girdi’ ni urngin, me non ngak Jehovah ni gaar: “Be’ nib girdi’ [gathi kemus ni Job ya urngin e girdi’] e ra pag urngin ban’en ni fan e nge ayuweg e pogofan rok.” (Job 2:4) Ga be nang e maruwel rom ko re magawon ney? Rogon ni yog ko Proverbs 27:11, e Jehovah e be yog ni bay ban’en ni rayog ni ngam pi’ ngak—ni ireray tapgin nrayog ni nge pi’ e fulweg ngak e en ni ma moningnag, ni aram Satan. Aygum lemnag—Ani Th’abi Tolang u Palpalth’ib e be yog ngom ni ngam pi’ e fulweg ko deer ara magawon ni ke sum nib th’abi ga’. Uw feni rib fel’ e maruwel nge tow’ath ni kan pi’ ngom! Rayog ni ngam lebguy e n’en ni ke ning Jehovah chilen ngom ni ngam rin’? Ireray e n’en ni ke rin’ Job. (Job 2:9, 10) Maku arrogon Jesus nge yugu boch e girdi’ ni dabiyog ni ngan theeg ni kab kakrom i yib, nib muun ngay boch e piin fel’ yangaren. (Filippi 2:8; Revelation 6:9) Ku rayog ni ngam rin’ ban’en ni aram rogon. Machane, ngam nang ni rib mudugil, ni dariy e par u mathilin ko re n’en ney. U daken e ngongol rom, ma rayog ni ngam dag ni ga be ayuweg e moning ni ma tay Satan ara ga be ayuweg Jehovah ni nge pi’ e fulweg riy. Bin ngan e ga ra mel’eg ngam ayuweg?
Be Lemnag Jehovah Rogom!
11 Ba ga’ fan u wan’ Jehovah ko bin ngan e ga ra mel’eg fa? Gathi ke gaman e girdi’ ni ke par nib yul’yul’ ngak ni fan ni nge pi’ e fulweg ngak Satan? Riyul’, ni fare n’en ni yog fare Moonyan’ ni dariy be’ ni be pigpig ku Jehovah nbochan e t’ufeg, ireray e thin ni kan dag e mich riy ni de riyul’. Yugu aram rogon, ma baadag Jehovah ni ngam man nga ba’ rok ko re magawon ney ya bochan ri be lemnag rogom. I yog Jesus ni gaar: “Ere ku er rogon e Chitamangimed nu tharmiy nde adag bagayad e nochi tir ney ni nge malog.”—Matthew 18:14.
12 Ba tamilang, ni ba ga’ fan u wan’ Jehovah e kanawo’ ni kam mel’eg. Ma n’en ni kab ga’ fan riy, e ra rin’ ban’en ngak. Ke tamilangnag e Bible ni ri bay e thamtham rok Jehovah nib gel ni ngongol nib fel’ ara ngongol nib kireb ko girdi’ e ma k’aring. Ni bod u nap’an ni piyu Israel e yugu ur togopuluwgad ngak Jehovah, me “taganan’” ngay. (Psalm 78:40, 41) U nap’an Noah u m’on ni kan tharey e fayleng ko ran, e ngiyal’ ni “kari gel e kireb rok e girdi’ u gubin yang,” me “taganan’” Jehovah ngay. (Genesis 6:5, 6) Mu lemnag ko mang fan e re n’en ney. Faan ga ra fol ko kanawo’ nib kireb, me taganan’ e en Ke Sunmiyem. Biney e der yip’ fan ni Got e ba war ara damumuw fa kireban’ e ke gel ngak. Biney e be yip’ fan, ni gab t’uf rok ma ma lemnag rogom nge murung’agen e tin ra fel’ rogom riy. N’en nib thil riy, e faan ga ra rin’ e tin nib mat’aw, ma ra felfelan’ gum’irchaen Jehovah. Ba felfelan’ ni gathi kemus nbochan ni rayog ni nge pi’ e fulweg ngak Satan ya ku ke mang En Ma Pi’ e tow’ath ngom. Ma ireray e n’en ni baadag ni nge rin’. (Hebrews 11:6) Jehovah Got ni Chitamam e ri ma dag e t’ufeg!
Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
w04 7/15 21-22
Mu Nameg Boch Ban’en Ya Nge Yag Nim N’uf e En Ke Sunmiyem
Am lemnag rogon ni sunmiy Jehovah e palpalth’ib. Fapi thin ni “me chuw e nep’, me ni kadbul” e be tamilangnag e ngiyal’ ni mu’nag Jehovah reb e ban’en riy nge reb u nap’an ni be sunmiy urngin ban’en. (Genesis 1:5, 8, 13, 19, 23, 31) Nap’an nra tabab reb e rran ma manang e n’en nge rin’ e rofen nem. Ma aram me rin’ e n’en nib m’agan’ ngay ni fan ko pi n’en be sunmiy. (Revelation 4:11) I yog Job ni gaar: “Dariy be’ nrayog ni nge togopuluw ngak [Jehovah] ara taleg ndab ki rin’ e tin ni baadag ni nge rin’.” (Job 23:13, BT) Dariy e maruwar riy nri felfelan’ u nap’an ni “guy urngin e n’en ni ke ngongliy ma rib fel’”!—Genesis 1:31.
Ku arrogodad ni faanra ngad rin’ed e pi n’en gad be nameg mab t’uf ni ngar da adaged ni ngad rin’ed e pi n’em. Ere mang e ra ayuwegdad ni ngad rin’ed e re n’ey? Yugu aram rogon ndawori mu’ Jehovah i sunmiy urngin ban’en u fayleng, machane rayog ni nge guy rogon e pi n’em nra yan i aw ni bogi ban’en nrib fel’ yaan ni yira pining e sorok riy ngak. Ere ku arrogon ni faan gad ra fal’eg i lemnag e n’en nra buch u tomuren ni kad rin’ed e pi n’en gad be nameg nge angin nra yib riy ngodad, ma aram e gad ra adag ni ngad rin’ed e pi n’em. Aram e n’en ni buch rok Tony ni ke gaman 19 e duw rok. Der ma pagtalin e n’en ni lemnag u nap’an e yay nsom’on ni yan nga reb e branch ofis ko Pi Mich Rok Jehovah ni bay u Ngal u Europe. Ka aram nap’an i yib ni ma fith Tony u wan’ ni ma gaar, ‘Uw rogon ni nge par be’ u bang ni aray rogon ma be pigpig riy?’ De tal Tony i lemnag e re n’ey miki ulul ni nge nameg ni nge un ko pigpig u rom. Ba gel e felfelan’ ni tay u nap’an nni fek ni nge pigpig u branch in e duw nga tomuren!
DECEMBER 11-17
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | JOB 25-27
“Ra Ngan Yul’yul’ Ma Gathi Be Yip’ Fan Ndab Un Oloboch”
Mu Par ni Gab Yul’Yul’!
9 Ere mang e rin’ Job? Dawori flont, ma aram fan ni damumuw ngak fa dalip i pumoon me puwan’ ngorad, miki yog boch ban’en ni kalngan’ riy ko tomur. Ke yog ni ir e ba fel’ e rok ko bin ni nge yog ni Got e ir e ba fel’ e rok. (Job 6:3; 13:4, 5; 32:2; 34:5) Yugu aram rogon nib gel e gafgow ni tay, machane de togopluw ngak Jehovah Got. I siyeg ndabi motoyil ko pi ban ni be yog fapi fager rok. Aram fan ni yog ni gaar: “Nggu par ni gub yul’yul’ nge mada’ ko ngiyal’ ni ku gum’!” (Job 27:5, NW) Ere pi thin ney ni yog e be micheg ni ke dugliy Job u wan’ ni nge par nib yul’yul’ ndemtrug ko mang e ra buch rok. Ere de mulan’, maku arrogodad nrayog ni ngad folwokgad rok Job.
10 Maku ireray e n’en ni ma yog Satan u murung’agdad ni be’ nge be’. Ere uw rogon ni gab l’ag ko n’en ni yog Satan ngak Job? Bod ni yog Satan ni gathi riyul’ nib t’uf Jehovah Got rom u nap’an nra par e yafos rom nga thatharen e riya’, ya aram e dabki yog ni ngam par ni gab yul’yul’ ngak! (Job 2:4, 5; Rev. 12:10) Ere uw rogon e re n’ey u wan’um? Rayog ni ngam gafgow riy, fa? Machane, am lemnag e re n’ey: Ba pagan’ Jehovah ngom, aram fan ni ke bing e kanawo’ ngom nib manigil nrayog ni ngam dag ni gab yul’yul’ ngak. Ke pag Jehovah Satan ni nge skengnag e yul’yul’ rom. Aram fan nib pagan’ Jehovah ngay nrayog ni ngam par ni gab yul’yul’, ngam dag ni Satan e ba malulfith l’ugun. Miki micheg nra ayuwegem ni ngam rin’ e re n’ey. (Heb. 13:6) Ri gadad ba tow’ath nib pagan’ e En Th’abi Tolang u ga’ngin e palpalth’ib ngodad! Ere kam guy nib ga’ fan ni ngan par ni yib yul’yul’? Ke mab e kanawo’ ngodad nrayog ni ngad micheged ni Satan e ba malulfith l’ugun, me tamilang u wan’uy nde kireb e Chitamangidad, ma gad tayfan mat’awun ni be gagiyeg. Ere mang e rayog ni ngad rin’ed ni ngad pared ni gad ba yul’yul’?
Mu Par ni Gab Yul’Yul’!
3 Uw rogon ni ma dag e pi tapigpig rok Got ni yad ba yul’yul’? Aram e nge t’uf Got rorad u polo’ i gum’ircha’rad, ma dariy ban’en nrayog ni nge kirebnag e re t’ufeg nem. Ma angin nra yib riy e gubin ngiyal’ ma yad be rin’ e n’en nib m’agan’ ngay. Am lemnag rogon ni kan fanay fare thin ni “ngan par ni yib yul’yul’” u lan e Bible. U lan e Bible ma fare thin ni “ngan par ni yib yul’yul’” ko thin ni Hebrew e be yip’ fan: ban’en nib polo’ ara dariy bang riy nib kireb. Bod ni piyu Israel e ur ognaged e gamanman ni maligach ngak Jehovah, ma rogon ni bay ko fare Motochiyel e dab ni pi’ reb e gamanman nib kireb bang u downgin. (Lev. 22:21, 22) Girdi’ rok Got e dabiyog ni ngar ognaged reb e gamanman ndariy barba’ i ay, ara baraba’ i yuwan tel, ara barba’ i lanmit. Ku dabiyog ni ngar ognaged reb e gamanman nib m’ar. Ba ga’ fan u wan’ Jehovah ni fare gamanman nib polo’ e dariy bang u dow nib kireb. (Mal. 1:6-9) Rayog ni ngad nanged fan ni baadag Jehovah ni ngad ognaged ban’en ngak nib polo’, ndariy bang riy nib kireb. Bod rogon ni gad ra yan ni ngad chuw’iyed ban’en ndemtrug ko ba wom’engin e gek’iy ara ba ke babyor ara ba talin e maruwel, ma dubdad ni bay bang riy nib kur ara dariy yu yang riy. Gad baadag ni ngad chuw’iyed ban’en nib polo’ ndariy bang riy nib kireb. Ere ku taareb rogon e re n’ey u wan’ Jehovah nga rogon ni gad ba t’uf rok nge rogon ni ngad pared ni gad ba yul’yul’ ngak, thingari par nib polo’, ndariy ban’en nib kireb riy.
4 Gur, susun ni ngad lemnaged nthingar da flontgad mfin aram e rayog ni ngad pared ni gad ba yul’yul’? Bin riyul’ riy e rayog ni ngad lemnaged ni boor e oloboch ni gad ma tay. Machane am lemnag l’agruw fan nsusun ndab da lemnaged nthingar da flontgad mfin nrayog ni ngad pared ni gad ba yul’yul’. Bin som’on e, der ma sap Jehovah nga thibngidad. Be gaar e Thin rok: “Faan mang e mu tay ngan’um e kireb ni gamad be rin’, me mini’ e rayog rok ni nge thay ndab ni gechignag?” (Ps. 130:3) Manang ndawor da flontgad, ma gad ma denen, mab gur ni nge n’ag fan u wan’ e kireb rodad. (Ps. 86:5) Bin l’agruw e, manang Jehovah e tin ndabiyog rodad ma der lemnag ni ngad rin’ed boch ban’en ndabiyog rodad. (Mu beeg e Psalm 103:12-14.) Ere uw rogon ni ngad pared ni gad ba yul’yul’ ndariy ban’en rodad nib kireb u p’eowchen Jehovah?
5 Pi tapigpig rok Jehovah e ba t’uf ni nge yag e t’ufeg ngorad ya nge yag nra pared ni yad ba yul’yul’. T’ufeg rodad ngak Got nge rogon e yul’yul’ rodad ngak e thingari par nib polo’ ndariy ban’en riy nib kireb. Faanra par e t’ufeg rodad ni aray rogon ma mus nga nap’an nra yib e skeng ngodad, ma aram e rayog ni ngad pared ni gad ba yul’yul’. (1 Kron. 28:9; Matt. 22:37) Am lemnag bayay e n’en ni buch rok fa dalip i Pi Mich Rok Jehovah ni kad weliyed kafram. Mang fan ni kar rin’ed ban’en ni aram rogon? Gur, dabun fare buliyel ni nge felfelan’ u skul, ara baadag fare pagel ni ngan tamra’nag u reb e tabinaw, ara fare moon ni ir lolugen e tabinaw e baadag ni ngan n’ag ko maruwel rok? Mmudugil ni danga’. Ya yad manang nib mat’aw e pi motochiyel rok Jehovah, ma n’en ni yad be nameg e ngar rin’ed e n’en nib m’agan’ e Chitamangirad ngay u tharmiy. Bochan nib rorad, ma aram fan ni gubin ngiyal’ ni yad ma lem u m’on ni ngar dugliyed ban’en. Ireray kanawoen ni kar micheged nrayog ni ngar pared ni yad ba yul’yul’.
Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
Kan Yarmiy e Ulung rok Got Nrogon nib Puluw ko N’en ni Bay ko Fare Ke Babyor Rok
3 Pi n’en ni ke sunmiy Got e be micheg ni ir reb e Got nib fel’ rogon ni ma yarmiy ban’en. Be gaar e Bible: “I Somol e sunmiy e fayleng ko gonop rok; ma llowan’ rok e ayliy lan e lang riy nga gil’.” (Prov. 3:19, BT) Boor ban’en ndad nanged u murung’agen e pi n’en ni ke sunmiy Jehovah. Bin riyul’ riy e, “kemus ni kathkath e kad rung’aged.” (Job 26:14, BT) Machane, ba tamilang ko chuuw i n’en ni gad manang u rarogon e palpalth’ib rodad nriyul’ nrib yaram urngin ban’en riy. (Ps. 8:3, 4) Bokum milyon e t’uf ni bay u lan e lang, mab yaram rogon ni yad ma mithmith u lan e lang i yan. Kum lemnag rogon ni ma mithmith e pi planet u lan e lang nge liyeg e yal’. Ba yaram rogon ni ma mithmith e pi n’ey ni bochan e ke yarmiy Jehovah rogon ke tay. Ere, dariy e maruwar riy nrogon feni yaram e pi n’en ni bay u lan e palpalth’ib rodad e be ayuwegdad ni ngad nanged ni bay rogon ni ngad pininged e sorok ngak Jehovah, ma gad par ni gad ba yul’yul’ ngak, ma gad liyor ngak, ya ir e en ni “gonop rok e ngongliy e tharmiy” nge fayleng ngay.—Ps. 136:1, 5-9.
DECEMBER 18-24
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | JOB 28-29
“Ba Fel’ Thim ni Bod Job, Fa?”
Mu Dag E T’ufeg Nib Yul’yul’ Ngak E Piin Nib Gafgow
19 Fapi chep nu Bible ni kad weliyed e ku be dag ni t’ufeg nib yul’yul’ e ba puluw ni ngan dag ngak e piin nib gafgow ni dabiyog rogorad ni ngar ayuweged yad. Rogon ni nge dabi m’ay girdien e tabinaw rok Abraham, mab t’uf ni nge pi’ Bethuel e ayuw ngak. Ba t’uf ni nge ayuweg Joseph ma aram rayog ni ngan fek nga Canaan fare dowef rok Jakob ni ke yim’. Ma rogon ni nge yib e en ni owchen Naomi, ba t’uf ni nge pi’ Ruth e ayuw ngak. Abraham, nge Jakob, nge Naomi e dabiyog rorad ni ngar ayuweged e re magawon rorad nem nfaanra dab ni ayuwegrad. Taab rogon ko ngiyal’ ney, nib puluw ni ngan dag e t’ufeg nib yul’yul’ ngak e piin nib t’uf e ayuw rorad. (Proverbs 19:17) Thingar da folwokgad rok Job ni patriarch, ni ma ayuweg e “piin ni ke gafgow ma be ning e ayuw, nge fare pagal ndariy e chitamangin nge en ndariy be’ ni be ayuweg” ma ku arrogon e “en ni ke chuchugur ni nge yim’.” Maku i felfelan’nag Job ‘gum’irchaen e ppin ni kem’ figirngin’ me mang ‘lan owchen be’ nib malmit nge ay be’ nib mugutgut.’—Job 29:12-15.
it-1 655 ¶10
Mad
Ku boor e kanawo’ ni yima weliy murung’agen e mad riy ni nge yip’ fan ban’en. Bay yu ngiyal’ ni ma chuw be’ nga ba mit e mad ni bochan e nge gagiyel e re ulung ni ma un ngay. Ere yima fanay e mad u Bible ni nge yip’ fan be’ nge n’en ma rin’ ni bod rogon fare fanathin ni weliy Jesus u murung’agen fare madan e mabgol. (Mt 22:11, 12; mu guy e HEADDRESS; SANDAL.) I yog e Somol rodad i Jesus Kristus ko Revelation 16:14, 15 nib kireb ni nge mol be’ ko tirok Got ban’en ma dab kun nang ni ir reb e pi mich rok e bin riyul’ e Got nib yul’yul’. Ba gel e gafgow nra tay ko “fare rran ni ba ga’ fan, ni Rran rok Got ni Gubin ma Rayog Rok.”
w09 2/1 15 ¶3-4
Mang e Be Yip’ Fan Reb e Ngachal?
Dariy bagadad nrayog ni nge mel’eg e ngachal ni ir e ngan tunguy ngak u nap’an nni gargeleg. Machane rayog ni ngad gagiyegnaged rogon thidad nra yan i aw. (Proverbs 20:11) Ere mang ndab mu fithem ni nge lungum: ‘Faanra rayog rok Jesus ara pi apostal ni ngar tunguyed fithingag, ma kun ngachal e yad ra tunguy ngog? Kun ngachal e ri be gagiyelnag e re fel’ngin ni bay rog ara thig?’
Ba fel’ ni ngad fal’eged i lemnag e re deer ney. Mang fan? Ya yoloy Solomon ni Pilung ni gaar: “Faanra ngam dugliy e bin ni nge yog ngom, ko thim ni nge fel’ ara fel’ rogon ni ba ga’, ma thim ni nge fel’ e ngam dugliy nga daken.” (Proverbs 22:1) Faanra ba fel’ thidad u lan binaw, ma aram e ra yib angin. Machane bin kab ga’ fan riy e faanra ba fel’ thidad u wan’ Got, ma aram e ra yag reb e tow’ath ngodad nra par ndariy n’umngin nap’an. Ni uw rogon? Be micheg Got nra yoloy nga lan fare “ke babyor rok” fithingan urngin e piin bay madgun u wan’rad, me pi’ e athap ngorad ko yafos ni manemus.—Malaki 3:16; Revelation 3:5; 20:12-15.
Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
g00 7/8 11 ¶3
Mu Siminmin Ya Ba Fel’ Ngom!
Gur, bay angin e siminmin ni ga ma tay, fa? Ka be yib ngan’um ba ngiyal’ ni ke gapas lanin’um ni bochan e ke sap be’ ngom me siminmin? Fa reb e kam rus ara kam lemnag ni yibe dabuy dakenam ni bochan e ke sap be’ ngom ma de siminmin? Arrogon, bay angin e siminmin ni ga ma tay. Ra yib angin ngak e en be siminmin nge en yibe siminmin ngak. I yog Job ni gaar: “Nap’an nra maruwaran’rad ni gu siminmin ngorad; ma felfelan’ u owcheg e ma pi’ e athamgil ngorad.” (Job 29:24, BT) Fare thin ni “felfelan’ u owcheg” ni yog Job e rayog ni be yip’ fan rogon e felfelan’ ni be tay.
DECEMBER 25-31
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | JOB 30-31
“Rogon ni i Par Job nib Machalbog”
Mu Fek Owchem ko Pi N’en ni Dariy Gam’engin!
8 Pi n’en nra guy e girdi’ ma yad baadag ni nge yog ngorad e ku rayog ni nge kirebnag e tin riyul’ e Kristiano. Ere Thin Rok Got e be pi’ e athamgil nga lanin’dad ni ngad ayuweged gadad ko pi n’en ni gad ma guy nge pi n’en ni gad baadag. (1 Kor. 9:25, 27; mu beeg e 1 John 2:15-17.) Job ni be’ nib mat’aw e ke nang ni n’en ni yira guy e yira adag. Ke yog ni gaar: “Ku gog ngog u wun’ug ndariy be’ ni ppin ni nggu changar ngak mu gu lemnag e tin nde machalbog.” (Job 31:1) Ere gathi kemus ni be lemnag Job ni nge dabi math ngak be’ nib ppin machane ku dabi lemnag ban’en nib kireb ngak. Ki yog Jesus ni lanin’dad e thingari par nib beech ndab da lemnaged e ngongol nib kireb ni gaar: “En nra sap ngak be’ ni ppin me finey ni manga yugu ra pirew, e ke kireb e rok, ni fan e kar pirew u fithik’ i laniyan’.”—Matt. 5:28.
“Dab Mu Ngongliyed e Ngongol ko Darngal!”
8 Be tamilangnag e Bible ni faanra ulul be’ i rin’ e ngongol ndarngal, ma aram e dabiyog ni nge par u lan e ulung. (1 Korinth 6:9; Revelation 22:15) Maku reb e, be’ ni ma un ko ngongol ndarngal e be darifannag ir maku ra k’aring e girdi’ ni nge dabki pagan’rad ngak. Ngongol ndarngal e ba ga’ ni ma sum boch e magawon riy. Ba ga’ ni ma k’aring be’ ni nge magawon e nangan’ rok, ma kub ga’ ni yima diyen riy ndan lemnag, maku ma kirebnag e mabgol, me k’aring e m’ar, ara nim’ riy. (Mu beeg e Galatia 6:7, 8.) Faanra fal’eg be’ i lemnag u m’on riy wenegan e ngongol ndarngal, ma dabisiy nsana dabi adag ni nge un ko mit ney e ngongol. Machane, ba ga’ nnap’an nra tabab be’ i rin’ boch ban’en nra fek i yan ko mit ney e ngongol ma der ma lemnag wenegan nra yib ngak ya bin riyul’ riy e kemus ni yigoo ar’ar rok e ir e be lemnag. Re n’ey e ba ga’ nib muun ngay ni ngaun yaliy yaan e ngongol ni puwlag.
Piin Fel’ Yangaren, Mpaged e Thin Rok Got Nga i Pow’iymed
15 Ga be lemnag, ma mingiyal’ e ra yib e skeng ngom nrib mo’maw’? Ngiyal’ ni gimed boch e girdi’ fa ngiyal’ nder guyem be’? Nap’an ni ga bay u skul ara tabon e maruwel, ma ga be kol ayuw ya ga manang nra yib e skeng ngom. Machane ngiyal’ nder guyem be’ nib pagan’um e rib mom ni ngam rin’ ban’en nib kireb.
16 Mang fan ni ngaum fol rok Jehovah ni mus ko ngiyal’ nder guyem be’? Baaray ban’en ndab mu pagtalin: Rayog ni ngam kirebnag laniyan’ Jehovah, maku rayog ni ngam felfelan’nag. (Gen. 6:5, 6; Prov. 27:11) N’en ni ga ma rin’ e bay rogon ngak ni bochan e ri ma ‘lemnagem.’ (1 Pet. 5:7) Baadag ni ngam motoyil ngak, ya nge yog ni nge ‘fil ngom e tin nib fel’ me pow’iyem.’ (Isa. 48:17, 18) Nap’an nde fol boch e girdi’ nu Israel ko fonow rok Jehovah kakrom, mi ri kireban’. (Ps. 78:40, 41) Machane, Daniel ni profet e rib t’uf rok Jehovah, ya yog reb e engel ngak nrib “t’uf rok Got.” (Dan. 10:11) Mang fan? Ya gubin ngiyal’ ni i par nib yul’yul’ ngak Got ni ki mada’ ko ngiyal’ nder guy be’.—Mu beeg e Daniel 6:10.
Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
Mu Ulul ni Ngam Dag e T’ufeg Nra Pi’ e Athamgil Nga Lanin’uy
13 Mmotoyil nib fel’ rogon. (Jas. 1:19) Nap’an ni gad ra motoyil ngak be’, ma aram e be m’ug riy ni gad be gay rogon ni ngad nanged rogon laniyan’, ma gad dag e t’ufeg ngak. Mu fith boch e deer ngak ya nge yag ni ngam nang rogon laniyan’. Rayog ni nge m’ug u owchem ko riyul’ ni ga be lemnag fa danga’. Nap’an ni be non, mag motoyil ngak u fithik’ e gum’an’, mag pag nge weliy laniyan’ ndab mu th’ab e thin rok. Ya faan ga ra motoyil ngak nib fel’ rogon, ma aram e rayog ni ngam nang laniyan’, maku rayog ni nge pagan’ ngom. Faan ga ra rin’ ni aray rogon, ma aram e rayog ni nge mom rok ni nge motoyil ko n’en ni nga mog ngak u nap’an ni ga be guy rogon ni ngam ayuweg. Nap’an ni ga ra dag ni ga be lemnag rarogon e girdi’, ma aram e rayog ni ngam fal’eg lanin’rad.