“Tapufthin ko Fayleng ni Polo’” e Gubin Ngiyal’ ni Ma Rin’ e Tin nib Mat’aw

1. Uw rogon ni dag Abraham nib pagan’ ngay nib mat’aw rogon ni ma rin’ Jehovah ban’en? (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.)

“TAPUFTHIN ko fayleng ni polo’ e nge ngongol nib yal’uw.” (Gen. 18:25) Nap’an ni yog Abraham e re thin ney, ma be dag nib pagan’ ngay nib mat’aw e n’en nra rin’ Jehovah ngak yu Sodom nge Gomorrah. Ba mich u wan’ ndariy ba ngiyal’ nra rin’ Jehovah ban’en nde mat’aw ni bod ni nge ‘thang e fan rok e piin ndawor ra ngongliyed e kireb nge chagiyrad ko piin ni yad ba kireb.’ Rogon u wan’ Abraham e “dabiyog ni nge dor” ni aram rogon. Sogonap’an 400 e duw nga tomuren, me yog Jehovah boch ban’en u rarogon u nap’an ni gaar: “I Somol e ba gel ma bay i par ni manaf romed, ir e ba yal’uw ma mmat’aw urngin e tin ni ma rin’. Got romed e ba yul’yul’ ma der ma ban, ngongolen e ba fel’ ma ba yal’uw.”​—Deut. 31:19; 32:4.

2. Mang fan nrayog ni nga nog ndabiyog ni nge rin’ Jehovah ban’en nde mat’aw?

² Mang fan nrayog ni nge yog Abraham nib pagan’ ngay ni gubin ban’en nra i rin’ Jehovah mab mat’aw? Bochan e manang ni Jehovah e ir e ma dugliy rogon e tin nib mat’aw ban’en nge tin nib yal’uw. Bin riyul’ riy e, fa gal bugithin ni Hebrew ni kan pilyeg ni ‘mat’aw’ nge “yal’uw” e ba ga’ ni ma m’ug u taabang u lan e pi Babyor ko Bible nni Yoloy Nsom’on ni Thin ni Hebrew. Ere, gal bugithin ney e taareb fan. Bochan ni Jehovah e ir e ma dugliy rogon e tin nib yal’uw ban’en, ma aram fan ni gubin ban’en ni ma dugliy ni ma yan i aw nib mat’aw. Maku reb e, be yog e Thin rok ni “ba t’uf rok e tin nib mat’aw ma ba yal’uw.”​—Ps. 33:5.

3. Mu weliy reb e ban’en nde mat’aw ni ma buch u fayleng e ngiyal’ ney.

³ Bochan ni ke sug e re fayleng ney ko ngongol nde mat’aw, ma aram fan ni ma felfelan’ e piin nib fel’ gum’ircha’rad u nap’an ni yad ra nang ni Jehovah e ir reb e Got nib mat’aw gubin ban’en ni ma rin’. Bochan ni ke sug e ngongol nde mat’aw u fayleng, ma aram fan ni yima rin’ boch ban’en nde mat’aw ko girdi’ e ngiyal’ ney. Bod ni, bay yu ngiyal’ ni yima kalbusnag boch e girdi’ u boch e oloboch ni gathi yad e kar rin’ed. Me yan i boch nga tomuren u nap’an ni kan skengnag e DNA rorad mfin aram min pirieg nde kireb e rorad. Machane, bay boch e girdi’ ni fin ma gagiyel nde kireb e rorad u boch e oloboch ni aray rogon u tomuren boor e duw ni kar pared u kalbus. Mit ney e ngongol nde mat’aw e rayog ni nge k’aring e damumuw nge mochuch ko girdi’. Machane, piin Kristiano e bay ba mit e ngongol nde mat’aw ni ma buch rorad nrayog ni nge mo’maw’ ni ngar k’adedan’rad riy.

LAN E ULUNG

4. Uw rogon nrayog ni ngan skengnag e michan’ rok reb e Kristiano?

⁴ Gad e piin Kristiano e gad manang nrayog ni nga i buch boch ban’en rodad u wuru’ e ulung nde mat’aw. Machane, rayog ni ngan skengnag e michan’ rodad u nap’an ni gad ra guy ban’en ni ke buch u lan e ulung ni gad be lemnag nde mat’aw. Ere, mang e ga ra rin’ ni faanra ga be lemnag ni bay ban’en ni ke rin’ e ulung nde mat’aw, ara bay reb e Kristiano ni ke rin’ ban’en ngom nde mat’aw? Ga ra pag e re n’ey ni nge magawonnag lanin’um, fa?

5. Mang fan ndabi gin reb e Kristiano ni faanra ke guy ban’en nde mat’aw ni ke buch u lan e ulung ara bay ban’en ni kan rin’ ngak u lan e ulung nde mat’aw?

⁵ Gad gubin ndawor da flontgad ma ka gad ma oloboch. Ere, aram fan nrayog ni ngan rin’ ban’en ngodad nde mat’aw ara da rin’ed ban’en nde mat’aw ngak be’ u lan e ulung. (1 John 1:8) Yugu aram rogon ni gathi ri ma buch boch ban’en nde mat’aw u lan e ulung, machane faanra ke buch, ma piin Kristiano ni yad ba yul’yul’ e darur gingad ngay ara ra paged ni nge magawonnag lanin’rad. Aram fan ni ke pi’ Jehovah e fonow nib fel’ u lan e Thin rok nrayog ni nge ayuwegdad ni ngad pared ni gad ba yul’yul’ ngki mada’ ko ngiyal’ ni ke rin’ reb i walagdad u lan e ulung ban’en nde mat’aw ngodad.​—Ps. 55:12-14.

6, 7. Mang e ni rin’ ngak reb e walag u lan e ulung nde mat’aw? Mang boch e fel’ngin ni ayuweg?

⁶ Am lemnag e n’en ni buch rok Willi Diehl. Nap’an e duw ni 1931, ma aram me tabab ko pigpig u Bethel u reb e binaw u Switzerland ni ka nog yu Bern ngay. Nap’an e duw ni 1946, ma aram me un ko bin meruk e class ko fare Skul u Gilead ni bay u New York u Meriken. Tomuren ni mu’ ko re skul nem, ma aram min pi’ reb e maruwel ngak ni aram e nga i lekag boch e ulung u Switzerland. Nap’an ni be weliy e re walag ney e n’en ni buch rok u lan ba ken e babyor rodad, me yog ni gaar: “Nap’an e May ko duw ni 1949, ma aram mu gog ko tochuch rodad u Bern ni gu be lemnag ni nggu un ko mabgol.” Ere, mang e nog ngak? Nog ngak ni “ngan chuweg gubin e tow’ath rok, ma kemus ni yigoo regular pioneer e ir e rayog ni nge un ngay.” I ulul Brother Diehl ngay ni gaar: “Da kun pageg ni nggu pi’ e welthin . . . Ma boor e walag nda kur nonad ngomow, mu ur ted gamow ni bod rogon l’agruw ni’ ni kan tharbogrow ko ulung.”

⁷ Ere, mang e rin’ Brother Diehl? I yog ni gaar: “Machane, gamow manang ndariy ban’en nib togopuluw riy ko Bible ni kug mabgolgow. Ere, gu ningew e ayuw ngak Jehovah u daken e meybil mug dagew nib pagan’mow ngak.” Munmun, ma aram min yal’uweg e re magawon nem ni ir e k’aring boch e walag ni ngar dugliyed boch ban’en nde puluw, ma aram min sulweg e tow’ath rok Brother Diehl ngkun pi’ ngak bayay. Bochan ni par nib yul’yul’ ngak Jehovah, ma aram min tow’athnag.a Ere, ba fel’ ni nge bagadad me fith ir ni gaar: ‘Faanra kan rin’ ban’en ngog ni aray rogon, ma gu ra gum’an’ ni bod rogon e re walag ney mug sonnag Jehovah ni nge yal’uweg gubin ban’en? Fa gu ra taga’ ko tin ni gu be finey ni gu manang mug guy rogon ni nggu yal’uweg e re magawon nem ni gag rog?’​—Prov. 11:2; mu beeg e Mikah 7:7.

8. Mang fan nrayog ni ngam oloboch ngam lemnag ni ke rin’ e ulung ban’en nde mat’aw ara ke rin’ reb e walag ban’en ngom nde mat’aw?

⁸ Maku reb e, rayog ni ngam oloboch ngam lemnag ni ke rin’ e ulung ban’en nde mat’aw ara bay reb e walag ni ke rin’ ban’en ngom nde mat’aw. Fan nrayog ni nge buch ban’en ni aray rogon e bochan ndawor da flontgad ma bay yu ngiyal’ nde puluw rogon ni gad ma lemnag boch ban’en ara bochan e gathi gubin ban’en u rarogon e n’en ni ke buch ni gad manang. Demtrug ko ba puluw e n’en ni gad be lemnag fa danga’, ma faan gad ra taga’ ngak Jehovah u daken e meybil, ma gad par ni gad ba yul’yul’, ma aram e ra ayuwegdad e re n’ey ni nge dab ‘don’ed e kireb nga daken’ Jehovah.​—Mu beeg e Proverbs 19:3.

9. Mang boch ban’en ni gad ra weliy ko re article ney nge bin migid?

⁹ Ngad lemnaged dalip ban’en nde mat’aw ni buch rok boch e girdi’ rok Jehovah kakrom. Re article ney e gad ra weliy riy murung’agen Josef ni fak tungin Abraham nge n’en ni buch u thilrad fapi pagel ni walagen. Ma bin migid e article e gad ra weliy riy murung’agen e n’en ni rin’ Jehovah ngak Ahab ni Pilung nu Israel nge n’en ni buch rok apostal Peter u Syria u Antiok. Nap’an ni gad be weliy e pi n’ey mag fal’eg i yaliy boch ban’en nrayog ni ngam fil riy nra ayuwegem ni ngam par ni gab gel ko tirok Got ban’en me par e tha’ u thilmew Jehovah nib fel’, nib ga’ ni faanra ga be lemnag ni kan rin’ ban’en ngom nde mat’aw.

JOSEF E IR BE’ NRIN’ BOCH BAN’EN NGAK NDE MAT’AW

10, 11. (a) Mang boch ban’en nde mat’aw nrin’ ngak Josef? (b) Mang e rayog ni nge rin’ Josef u nap’an ni immoy u kalbus?

¹⁰ Josef ni ir reb e tapigpig rok Jehovah nib yul’yul’ e nrin’ boch ban’en ngak nde mat’aw. Gathi kemus ni yigoo girdi’ u bang e ur rin’ed boch ban’en ngak nde mat’aw, ya mus ko fapi pumoon ni walagen ni kur rin’ed ban’en ngak nde mat’aw, ma rib gel e kireban’ ni tay ko re n’em nrin’ed ngak. Nap’an ni ke gaman 17 e duw rok, ma aram me kol fapi pumoon ni walagen ngar pied ngak boch e girdi’ ni chuway’, ma aram min fek nga Egypt. (Gen. 37:23-28; 42:21) Boch nga tomuren, ma aram min t’ar e thin nga daken nga nog ni ke kol be’ nib pin u gelngin, ma aram min fek nga non’ nga kalbus ndan fek nga tafen e puf oloboch. (Gen. 39:17-20) Sogonap’an 13 e duw ni par Josef nib sib ma kub kalbus. Ere, mang e rayog ni ngad filed ko n’en ni buch rok nrayog ni nge ayuwegdad u nap’an ni ke rin’ reb e walag ban’en ngodad nde mat’aw?

¹¹ Nap’an ni immoy Josef u kalbus, ma aram me mab e kanawo’ ngak nrayog ni nge weliy salpen ngak yugu reb e kalbus ni immoy u rom. Cha’nem e aram e en ni ma fek e kap ko en pilung. Nap’an ni ur moyew Josef u kalbus, ma immoy bayay ni lik’ay e re moon nem ma aram me weliy Josef fan e lik’ay rok. I yog Josef ngak ni bay ni sulweg ko maruwel rok bayay u tafen Farao ni pilung. Nap’an ni weliy Josef fan e lik’ay rok fare moon ngak, ma aram miki weliy salpen ngak nge n’en ni buch rok. Boor ban’en nrayog ni ngad filed ko n’en ni yog Josef nge n’en ni tay rok nde yog.​—Gen. 40:5-13.

12, 13. (a) Uw rogon ni m’ug ko thin ni yog Josef ngak facha’ ni ma fek e kap ko en pilung ni yugu de pag fan laniyan’ nge par u fithik’ e gafgow ni be tay nde guy rogon ni nge rin’ ban’en ngay? (b) Mang e ba tamilang nde yog Josef ngak facha’ ni ma fek e kap ko en pilung u nap’an ni yow be non?

¹² Mu beeg e Genesis 40:14, 15. Mu tay fanam i yan riy ni yog Josef ngak facha’ ni yow nga kalbus ni kan ‘fek ko nam rok nda nnang.’ Re thin ney ni ke fanay e Bible u roy e ku rayog ni nge yip’ fan be’ ni kan “iring.” Ere, ba tamilang nde mat’aw e n’en ni kan rin’ ngak Josef. Ki yog Josef ngak e re moon nem nde kireb e rok ko n’en ni yibe yog ni ke rin’ ma kan tay riy nga kalbus. Aram fan ni yog ngak e re moon nem ni ma fek e kap rok e en pilung ni nge weliy salpen ngak Farao. Mang fan? I weliy ni gaar: “[Ya] nge chuwegneg u roy u kalbus.”

¹³ Ere gur, yigi pag Josef fan laniyan’ nge par u fithik’ e gafgow ni be tay nde guy rogon ni nge rin’ ban’en ngay? Danga’, ya manang nde mat’aw e n’en ni kan rin’ ngak. Ere, aram fan ni weliy e tin riyul’ ngak facha’ ni ma fek e kap rok e en pilung, ya be athapeg ni gomanga yigi ayuweg nge yag ni chuw u kalbus. Machane, mu tay fanam i yan riy nder yog e Bible ni yog Josef ngak Farao ara yugu be’ u rom ni fapi pumoon ni walagen e aram e piin nra koled ngar pied e ngaram ni sib ndan nang. Bin riyul’ riy e, nap’an ni yib fapi pumoon ni walagen nga Egypt mar awnaged e gapas u thilrad, ma aram me yog Farao ngorad ni ngar ngongliyed e naun ni ngar pared riy u Egypt me pi’ ngorad e “gin nth’abi fel’” ko re nam nem.​—Gen. 45:16-20.

14. Mang e ra ayuwegdad ndab da weliyed boch ban’en nib kireb u murung’agen be’ ni mus ni faanra kan rin’ ban’en ngodad u lan e ulung nde mat’aw?

¹⁴ Faanra be lemnag reb e Kristiano ni kan rin’ ban’en ngak nde mat’aw, ma susun e nge kol ayuw ndabi un ko dugdugthin ara nga i weliy i yan murung’agen e n’en ni kan rin’ ngak. Machane, dariy ban’en nib kireb riy ni nge yan i ning e ayuw ngak e piin piilal me yog ngorad murung’agen reb e denen nib ubchiya’ ni ke rin’ reb e walag u lan e ulung. (Lev. 5:1) Machane, boor yay ni bayi n’en ma fare kireb ni ke rin’ be’ ngak facha’ e gathi ba denen nib ubchiya’. Faanra aram rogon, mab fel’ ni nge yan i guy facha’ nge awnag e gapas u thilrow ndabi weliy murung’agen ku be’ ara piin piilal. (Mu beeg e Matthew 5:23, 24; 18:15.) Manga yugu da athamgilgad ngad pithiged boch e magawon ni ma sum u thildad ni aray rogon u rogon kanawoen nib puluw ko pi kenggin e motochiyel u Bible. Maku reb e, yu ngiyal’ e bay fini tomur ma gad nang ni gadad e de puluw rogon ni ud lemnaged fare magawon, ya bin riyul’ riy e dawor ni rin’ ban’en ngodad nde mat’aw. Faanra tamilang e re n’ey u wan’dad, ma gad ra felfelan’ ngay ndad weliyed boch ban’en nib kireb u murung’agen reb i walagdad ma gad k’aring fare magawon ni nge ga’! Dab da paged talin ndemtrug ko ba fel’ e rodad fa danga’, ma faan gad ra yog boch ban’en nib kireb u murung’agen be’ ma dabiyog ni nge puf e magawon ni ke sum u thildad. Yul’yul’ rodad ngak Jehovah nge pi walagdad e aram e n’en nra ayuwegdad ni nge dab da rin’ed ban’en ni aray rogon. Nap’an ni be weliy e en ni yoloy e psalm murung’agen e “cha’ ni ma fol rok Got u fithik’ urngin ban’en,” me yog ni be’ ni aram rogon e “der ma t’ar e thin nga daken e girdi’. Ma der ma ngongliy e kireb ngak e pi tafager rok, ma der ma thibthibnag e piin ni yad be chag.”​—Ps. 15:2, 3; Jas. 3:5.

DAB MU PAGTALIN NI THA’ U THILMEW GOT E ARAM E N’EN NTH’ABI GA’ FAN

15. Mang angin ni yib ngak Josef ni bochan e ba fel’ e tha’ u thilrow Jehovah?

¹⁵ Ku bay ban’en nib ga’ fan nrayog ni ngad filed u rogon e tha’ u thilin Josef nge Jehovah. U lan e re 13 i duw ni baaram ni un rin’ boch ban’en riy ngak nde mat’aw e dag riy ni i lemnag e magawon rok nrogon ni be lemnag Jehovah. (Gen. 45:5-8) Dariy ba ngiyal’ ni yin’ e kireb nga daken Jehovah ko gafgow ni i tay. Yugu aram rogon nde pagtalin e kireb nrin’ ngak, machane da i par nib damumuw ni bochan. Bin th’abi ga’ fan riy e de pag e oloboch rok yugu boch e girdi’ nge kireb ni kar rin’ed ni nge k’aring ni nge palog rok Jehovah. Yul’yul’ rok Josef ngak Jehovah e aram e n’en ni ayuweg ni nge guy rogon ni yal’uweg Jehovah e ngongol nde mat’aw nrin’ ngak me tow’athnagrad chon e tabinaw rok.

16. Faanra ke rin’ be’ u lan e ulung ban’en nde mat’aw ngodad, ma mang fan ni ngad guyed rogon ni ngar da chugurgad ngak Jehovah?

¹⁶ Ku arrogodad nthingari ga’ fan u wan’dad e tha’ u thildad Jehovah ma gad guy rogon ni nga i par nib fel’. Dariy ba ngiyal’ ni ngad paged e oloboch rok pi walagdad ni nge palognagdad rok fare Got nib t’uf rodad ma gad ma liyor ngak. (Rom. 8:38, 39) Ya bin riyul’ riy e, faanra ke rin’ reb i walagdad ban’en ngodad nde mat’aw, ma ngad guyed rogon ni ngad boded Josef mad chugurnaged gadad ngak Jehovah, ma gad guy rogon ni ngad lemnaged e magawon rodad ni bod rogon ni ma lemnag. Faanra kad rin’ed urngin e tin nrayog rodad ni ngad pithiged fare magawon nrogon nib puluw ko Bible, ma aram e ba t’uf ni ngad paged fan ngak Jehovah, me pagan’dad ngak nra yal’uweg ko ngiyal’ ni ke dugliy riy ngu rogon nib m’agan’ ngay.

NGE PAGAN’UM NGAK FARE “TAPUFTHIN KO FAYLENG NI POLO’”

17. Uw rogon nrayog ni nge m’ug ni be pagan’dad ngak fare “Tapufthin ko fayleng ni polo’”?

¹⁷ N’umngin nap’an ni gad be par ko re m’ag ney e gad manang nra i buch boch ban’en rodad nde mat’aw. U lan e ulung e fin munmun me buch boch ban’en rodad riy ni aray rogon ara rok be’ ni gad manang. Machane, faanra ke buch ma ngad guyed rogon ndab da paged e re n’ey ni nge magawonnag lanin’dad. (Ps. 119:165) Ya ngad pared ni gad ba yul’yul’ ngak Got, ma gad meybil ngak ni nge ayuwegdad, mad taga’gad ngak. Machane, susun e dab da paged talin ni gathi gubin ban’en u rarogon e pi magawon ni ma sum ni gad manang. Maku reb e, rayog ni gadad e der puluw rogon ni gad be lem ni bochan e dawor da flontgad. Kad filed faram ko n’en ni buch rok Josef ni susun e ngad guyed rogon ndab da weliyed boch ban’en nib kireb u murung’agen pi walagdad ni bochan e rayog ni nge k’aring fare magawon ni nge ga’. Ma bin tomur e, ngad dugliyed u wan’dad ni ngad pared ni gad ba yul’yul’ mad gum’an’naged gadad ngad sonnaged Jehovah ni nge yal’uweg fare magawon ko bin ni ngad guyed rogon ni ngad pithiged ni gadad rodad. Faan gad ra rin’ ni aray rogon ma aram e rayog ni ngad pared ni gad ba fel’ u wan’ Jehovah ma ra tow’athnagdad ni bod rogon ni rin’ ngak Josef. Arrogon, rayog ni nge pagan’dad ni Jehovah ni ir fare “Tapufthin ko fayleng ni polo’” e gubin ngiyal’ nra i rin’ e tin nib yal’uw ban’en ni bochan e “mmat’aw urngin e tin ni ma rin’.”​—Gen. 18:25; Deut. 32:4.

18. Mang e gad ra weliy ko bin migid e article?

¹⁸ Bin migid e article e gad ra weliy riy l’agruw ban’en nde mat’aw ni buch rok boch e girdi’ rok Jehovah kakrom. Gali n’ey e ra ayuwegdad ni ngad nanged ni faanra ud daged e sobut’an’ ma gad n’ag fan e kireb rok yugu boch e girdi’ u wan’dad, ma ra ayuwegdad ni ngad folwokgad rok Jehovah u rogon ni ma lemnag e tin nib mat’aw ban’en.