NKANDA WUTHETI KUIDI TIMOTI
1 Minu Polo, apostolo yi Yesu Klistu, no widi mu lutumu lu Nzambi Mvukis’itu 2 yimfila nkanda awuwu, kuidi Timoti muana wukuikama mu kiminu:
Bika mamboti malutidi, kiadi ayi ndembama yi Tat’itu Nzambi ayi Mfumu’itu Yesu Klistu biba yaku.
3 Dedi bo minu yikukindisila wusiala ku Efeso, bo minu yaba belama kukuenda ku Masedoni, bobuawu mvandi, yikukindisa wuvana zithuadusulu muingi bankaka babika kulonga malongi ma luvunu, 4 muingi babika teka matu mu binongo bi luvunu ayi bintubila matedi bakulu. Mambu amomo matuadisanga ko ndandu, vayi bawu bantubanga mambu bakhambulu bivisa, mawu mafuminanga ko kuidi Nzambi, ayi makindisanga ko kiminu. 5 Bukiedika ndubu ayoyo, yidi mbonosono yi luzolo lunkuizilanga mu ntima wuvedila, mu kilunzi kimboti ayi mu kiminu ki kiedika. 6 Bankaka bavekuka ayi bavukumuka mu kulandakana malongi amomo maphamba, ayi mantuadisanga ziphaka. 7 Bawu bantomba kuba minlongisi mi minsiku, vayi baveka bavisanga ko mambu bantubanga, mvandi bavisanga ko mambu mo banlonganga mu kifuza.
8 Bukiedika befu tuzabizi ti, Nsiku widi wumboti befu kulandakana wawu mu phila yisulama. 9 Mvandi minsiku misa vangulu ko mu kibila ki batu basonga, vayi mu kibila ki batu banlemvulanga miawu, badi ntu ngolo, bambayisanga Nzambi, bankua masumu, bakhambulu bakuikama, ayi kuidi mimvuezi. Mvandi kuidi bamvondanga tata voti ngudi, ayi batu bankaka. 10 Mvandi kuidi batu bamvanganga mambu ma butsuza, kuidi babakala bambundananga nyitu na babakala yawu, kuidi bo bambuilanga batu muingi kubanata, bankua luvunu, kuidi bamvanganga tsila yi luvunu, ayi kuidi baboso bamvanganga mambu makhambulu nguizani na malongi makiedika, 11 madi kithuadi na nkembu wu zitsangu zimboti zi Nzambi wu mayangi, zio baphanina kiyeku muingi kusamuna.
12 Yintonda kuidi Mfumu Yesu Klistu, no wuku phananga mangolo, kibila nandi wuthadila kisadi kikuikama, diawu kaphanina kiyeku ki kuvanga kisalu kinlongo, 13 kheti minu yiba mvuezi, yaba kuamisanga dikabu di Nzambi, ayi yisa ba ko lukinzu. Kheti bobo, Nzambi wumbona kiadi kibila minu yaba vangilanga mambu amomo, mukhambu zaba ayi yisa ba ko kiminu. 14 Vayi minu yitambula mamboti malutidi ma Mfumu mu kitesu kilutidi, mvandi yitambula kiminu ayi luzolo luidi kithuadi na Yesu Klistu. 15 Mambu amama madi ma lufiatu ayi makiedika: Yesu Klistu wuyiza va nza, muingi kuvukisa batu ba masumu, ayi mu batu beni kavukisa, minu yilutidi masumu. 16 Vayi bambona kiadi muingi mu nzil’ami minu mutu wulutidi masumu, Yesu Klistu kamonisa mvibudulu, muingi yiba kifuani kuidi batu boso banlekila kiminu mu nandi, muingi babaka luzingu lu mvu ka mvu.
17 Bika Ntinu wunzinganga mvu ka mvu, wukhambu fuanga, wukhambu monikanga, Nzambi yimueka to, katambula nzitusu ayi nkembu mu zithangu zioso. Amem.
18 Ngie yimvana zithuadusulu azizi muan’ami Timoti, mu kutadila mambu mabikulu matedi ngiewu, muingi mambu beni ma kusadisa kutatamana kunuana nzingu mu kibila kimboti. 19 Ngie kuvanga mawu, kiminu kiaku kinkuiza buelama, ayi wunkuiza ba kilunzi kimboti. Vayi batu bamanga kuvanga mawu, bayiza bua mu kiminu, dedi bo dikumbi dindiaminanga mu nlangu. 20 Ayi mu nkangu wu batu beni muba Imeneu ayi Alesandele, bo minu yivana kuidi Satana,* muingi tsembolo yiba longa babika kuvuezanga Nzambi.
2 Theti, yiku lukindisa muingi lutondanga Nzambi, ayi ludindanga lusadusu lu Nzambi mu ntima woso, mu kunatanga batu boso mu minsambu, 2 kuba kuandi mintinu voti batu boso badi kimfumu, muingi tubaka luvovomu ayi tutatamana kuzingila mu ndembama, mu kukivana muingi kusadila Nzambi mu bukiedika. 3 Adiodio, didi diambu dimboti va mesu ma Mvukis’itu Nzambi, 4 kibila nandi wuntomba muingi batu boso bavuka, ayi babaka nzailu yi kiedika. 5 Kibila vadi Nzambi yimueka to ayi nsadisi wumueka to wunsadisanga batu kufikama kuidi Nzambi, ayi nsadisi beni widi: Yesu Klistu, 6 no wukivana buka khudulu yifuana va mvingi batu boso. Ayi bala vana kimbangi mu mambu amomo mu thangu yifuana. 7 Muingi kuvana kimbangi akiokio, baphana kiyeku ki kuba nsamuni ayi apostolo,—muingi kulonga batu ba mimvila minkaka, baba kiminu ayi bazaba kiedika.—Yisintuba ko luvunu vayi yidi mu kutuba kiedika.
8 Minu yintomba muingi mu bibuangu bioso, babakala bakuikama batatamana kuvanga minsambu, mukhambu fuema ayi mukhambu kota mu mambu ma ziphaka. 9 Bobuawu mvandi, yinkindisa bakietu bavuatanga bikhutu bifuana, bimmonisa lukinzu, ayi mu kukikulula babika viokisa kitesu mu phila bankangilanga minlengi, bamvuatilanga bilunga bi wola, minsanga ayi mimvuatu mithalu. 10 Vayi bika bavuatilanga mu phila bakietu bansadilanga Nzambi bamvuatilanga, mu kumonisa mavanga mamboti.
11 Bakietu bafueti longukila mu kuba sui ayi mu kuyikulula. 12 Nkietu kasi ko nsua wu kulonga, ni wu kutuadisa dibakala, vayi nandi kafueti ba sui. 13 Kibila Adami nandi wutheti bavanga, bosi Eva. 14 Mvandi, Adami basa mvuna ko, vayi nkietu bamvuna ayi wuyiza ba mutu wukhambu tumukinanga minsiku. 15 Vayi bakietu bala vuka mu kuba zingudi, ba kutatamana mu kiminu, mu luzolo, mu busonga, ayi ba kuba mayindu mafuana.
3 Mambu amama yintuba madi makiedika: Boti khomba wu dibakala widi mu kuvanga mangolo muingi kuba nkulutu wu kimvuka, buna widi mu kutomba mambu mamboti. 2 Vayi nkulutu wu kimvuka kafueti ba, mutu wukhambulu tsembolo, dibakala widi nkanzi wumueka to, kafueti ba zikhadulu zimboti, kafueti ba nduenga, kafueti ba mutu wukhambulu divunza, kafueti zaba kuyamba buboti batu, ayi kafueti ba mutu wuzebi kulonga. 3 Kalendi ba ko kikolo ki malavu, nkua ziphaka, nkua makhema, kalendi ba ko khunya zimbongo, vayi kafueti ba mutu wukhambu tombanga muingi mambu mavangimina mu phil’andi. 4 Kafueti tuadisa buboti dikanda diandi, bana bandi bafueti ba batu bantumukinanga mu bukiedika. 5 (Kibila boti dibakala kasinnunga ko kutuadisa buboti dikanda diandi, buna buidi kalenda nungina kukieba kimvuka ki Nzambi?) 6 Kalendi ba ko mutu wubotimizi vangi, muingi kabika ba lungundayi, ayi kabua mu lufundusu Nkadi’ampemba katambula. 7 Mvandi, batu bankaka bafueti ta kimbangi kimboti matedi nandi, muingi kabika fua tsoni, ayi kabika bua mu ntambu wu Nkadi’ampemba.
8 Bobuawu mvandi, minsadisi mi bakulutu bafueti ba batu ba lufiatu, bantubanga kiedika, balendi nua ko beni vinu, ni kubakila biuma mu kuvuna bankaka. 9 Bafueti simbidila kiminu ki buklistu, kinsundula masuama manlongo ma Nzambi.
10 Mvandi bafueti fiongununu theti boti badi bafuana, bosi ba kumonikina ti, badi batu bakhambulu tsembolo, buna bankuiza ba bisadi.
11 Bobuawu mvandi, bakietu bafueti ba batu ba lufiatu, batu bakhambu vuezanga bankaka, bafueti ba bifu bimboti, ayi bafueti ba bakuikama mu mambu moso.
12 Minsadisi mi bakulutu bafueti kuela nkietu wumueka to, bafueti kieba ayi kutuadisa buboti dikanda ayi bana bawu. 13 Kibila babakala bamvanganga buboti biyeku biawu, baku batubilanga buboti, ayi balenda tuba mu lufiatu matedi kiminu kiawu mu Yesu Klistu.
14 Yidi phuila muingi kuiza kutala, vayi yalasa fika kuiza ko akoko, diawu yidi mu kusonikina mambu amama, 15 muingi ngiewu wuzaba bu kuzingila mu dikanda di Nzambi, dinsundula kimvuka ki Nzambi yimonyo, kio kinkiebanga ayi kinkakidilanga kiedika. 16 Bukiedika tuisi ko divuda ti, amama madi masuama manlongo ma Nzambi: ‘Yesu wubutuka mu nyitu yi kinsuni, Nzambi wuntedila mutu wusonga, wumonika kuidi zimbasi, basamuna matedi nandi kuidi mimvila minkaka, nza yinlekila kiminu, bantambula ku diyilu ayi wutambula nkembu’.
4 Nzambi wubikula mu diambu diandi ti, vala ba thangu bawombo bala vekuka mu kiminu, mu kuteka matu malongi ma luvunu, mammonikina buka ti, kuidi Nzambi mafumina ayi mu malongi ma ziphevi zimbi. 2 Bamvukumukanga mu malongi ma batu bantubanga luvunu, badi kilunzi kikhambu salanga buboti, kidi buka nkanda nyitu wuvia mu kisengu kimbanzu. 3 Bawu bankandiminanga bankaka kukuela, bankandiminanga mvandi batu badi kiminu ayi bo bazebi kiedika kudia bidia bio Nzambi kavanga, ayi muingi babika vutula matondo kuidi Nzambi. 4 Kibila biuma bioso Nzambi kavanga, bidi bimboti ayi tulendi loza ko ni kiuma, boti tu bitambudila mu nsambu ayi mu kuvutula matondo, 5 kibila biawu bivedusu mu diambu di Nzambi, ayi mu nsambu.
6 Ngie kuvana malongi amomo kuidi zikhomba, wala ba kisadi kimboti ki Yesu Klistu, kio kinzingilanga mu mambu malenda tusadisa kuba kiminu mu Nzambi, ayi mu malongi mamboti mo ngie widi mu kulandakana mu phila yifuana. 7 Tatuka binongo bi luvunu bimbundulanga mambu manlongo, dedi bio bakietu beka biboba bantubanga. Vayi vanga mangolo muingi wukivana mu mambu ma Nzambi. 8 Kibila kunyikuna binama bi nyitu, kuntuadisanga ndandu, vayi kukivana mu mambu ma Nzambi, kuntuadisanga ndandu mu mambu moso, mu kuzaba ti, tulenda baka ndandu mu luzingu tuidi bubu, ayi lo tuala tambula. 9 Mambu amama, madi ma lufiatu ayi madi makiedika. 10 Diawu tukivaninanga mu kisalu, kibila kivuvu kitu kidi mu Nzambi yimonyo, no widi Mvukisi wu batu boso, bulutidi kuidi bo badi bakuikama.
11 Tatamana kulonga ayi kuvana zithuadusulu aziozio. 12 Ka wubika ni mutu ka kulenza mu kuba ditoko. Vayi ba kifuani kimboti kuidi batu bakuikama, mu thubulu, mu mavanga, mu lozolo, mu kiminu ayi mu kuba wudiodila mu ziphila zioso. 13 Tatamana kupisuka mu kutanga masonoko, mu kulonga ayi kukindisa bankaka bavanga mambu mamboti. 14 Bika kulenza dikaba dio wutambula mu nzila mbikudulu, bo dingumba di bakulutu ba kuvana kiyeku.* 15 Yindula mu mambu amomo, ayi sikika thalu mu mawu, muingi batu boso banunga kumona ndionzukulu’aku yi kiphevi. 16 Ba keba keba mu ngie veka ayi mu mambu wunlonganga, kuikama mu mambu amomo kibila ngie kuvanga mawu, wala kukivukisa ayi wala vukisa batu ba kukuwa.
5 Bika kusembila mu lukasu khomba weka kiboba. Vayi mu luzolo nsemba buka tata, ayi matoko buka zikhomba ziaku. 2 Bakietu beka biboba buka zingudi ziaku, ayi badi matoko buka zikhomba ziaku zi bikhupa, vangila mawu mu lukinzu.
3 Monisa ti wumvuanga nkinza bo badi mimfuizi mu bukiedika. 4 Boti mfuizi widi bana voti batekulu, buna bawu bafueti ba batheti muingi kuvana lusadusu kuidi basi dikanda diawu, ayi kuvana lusadusu luntombulu kuidi matata ayi zikhaya ziawu. Kibila mambu amomo mankuangidikanga Nzambi. 5 Mutu widi mfuizi mu bukiedika ayi no widi naveka, wuntulanga kivuvu kiandi mu Nzambi, ayi wuntatamananga kulomba ayi kusambila builu ayi muinya. 6 Vayi mfuizi wukivananga mu zitsatu zi kinsuni widi wufua, kheti nandi widi wumonyo. 7 Diawu, tatamana kuvana zithuadusulu azizi, muingi mimfuizi baba batu bakhambulu tsembolo. 8 Bukiedika, boti mutu wummanga kuvana lusadusu kuidi dikanda diandi, bulutidi kuidi batu badi mu lukiebu luandi, buna nandi kasi ko kiminu, ayi wulutidi mambi kena mutu wukhambu kikininanga mu Nzambi.
9 Lufueti sonika dizina dimfuizi widi 60 di mimvu, no wuba nkazi wu dibakala dimueka to, 10 widi wuzabakana mu mavanga mandi mamboti, wuyonzula bana bandi mu phila yimboti, wuba kifu ki kuyambanga batu, wusukula bitambi bi banlongo, wusadisa batu baba mu tsatu, ayi boti wukivana mu kuvanga kisalu kimboti.
11 Vayi bika kusonika mazina ma mimfuizi bakhidi bikhupa, kibila bo zitsatu ziawu zi kubundana nyitu zi kuba tula nkaku muingi kukivana mu kisalu ki Klistu, bawu bantombanga kukuela. 12 Ayi bala kuyituadisa lufundusu, kibila bazimbisa lukanu luawu lutheti. 13 Mvandi bankuiza banga miolo,* mu kue diatanga mu zinzo zingana ayi babanga ko to miolo, vayi bambanga biseka buezi ayi bankotanga mu mambu mangana mu kue tubanga mambu bakhambulu nsua. 14 Yinkindisa, muingi mimfuizi badi bikhupa bakuela, babuta bana ayi bakieba zinzo ziawu, muingi zimbeni ziawu babika baka kibila ki kuba tubila bubi. 15 Bukiedika, mimfuizi miwombo bama vekuka mu kiedika muingi kulandakana Satana. 16 Boti vadi khomba yinkietu ayi va dikanda diandi vadi mimfuizi, buna nandi kafueti kuba sadisa muingi kabika vana kizitu kuidi zikhomba mu kimvuka. Mu phila ayoyo, kimvuka kinkuiza vana lusadusu kuidi mimfuizi bakhambulu ni mutu wuba sadisa.
17 Bakulutu bantuadisanga buboti, bafueti tambula nzitusu yiwombo, bulutidi kuidi bo bakivananga muingi kukoluka ayi kulonga diambu di Nzambi. 18 Kibila Masonoko mantuba: “Bika kukanga munu wu ngombi mu thangu kandiatila zitheti,” mvandi mabue tuba: “Kisadi widi nsua wu kutambula mfutu’andi.” 19 Bika kukikinina mu mambu bamfundila nkulutu kimvuka, boti batu buadi voti baba tatu basa nta ko kimbangi mu mawu. 20 Sembila va ntuala kimvuka batu boso bamvolanga masumu, muingi mawu maba ndubu kuidi bankaka. 21 Minu yikudinda va ntuala Nzambi, va ntuala Yesu Klistu ayi va ntuala zimbasi zi Nzambi,* muingi wulandakana zithuadusulu azizi mu khambu luvasanu voti mu khambu tala bizizi.
22 Bika kukuenda thinu muingi kuvana mutu biyeku* ni kufubakana mu masumu ma bankaka, vayi tatamana kuba wudiodila mu ziphila zioso.
23 Bika kunuanga to nlangu, vayi mu kibila ki mbela yi masasaka widi, nuanga mvandi mua vinu, kibila ngie wumbelanga beni.
24 Masumu ma batu bankaka mamfika zabakananga kuidi batu, ayi maba natanga ku lufundusu. Vayi masumu ma batu bankaka, mankuiza zabakananga bumviokila thangu. 25 Bobuawu mvandi, mavanga mamboti manzabakananga kuidi batu boso, vayi kheti mawu masimfika zabakana ko, mawu masinkuiza tatamana ko masuama.
6 Bika baboso badi mimvika, bakinzika ayi bavana nzitusu zimfumu ziawu, muingi babika kutubila bubi dizina di Nzambi ayi malongi mandi. 2 Mvandi kuidi bo badi zimfumu badi minlandikini mi Yesu, bafueti ku bakinzika kibila badi zikhomba, vayi lufueti ba bakubama mu kuba sadila, kibila kisalu kinu kimboti kintuadisanga ndandu kuidi baklistu ayi kuidi zikhomba zinu zi luzolo.
Diawu tatamana kulonga ayi kuvana zindubu azizi. 3 Boti vadi mutu wunlonga mambu mankaka, ayi wummanga kutumukina thuadusulu yi kiedika yimfumina kuidi mfumu’itu Yesu Klistu, ni malongi madi nguizani na mambu ma Nzambi, 4 nandi widi lungundayi ayi kavisanga ko ni diambu, widi mu kuvukumuka mu malongi ma luvunu, mantuadisanga ziphaka. Mambu amomo, mamvanganga bankaka kuba nsoki, kusombula, kuvueza bankaka ayi kubika fiatila bankaka. 5 Mvandi mamvanganga batu kutatamana kukuambila mu mambu ma phamba, mo batu bavekuka mu mayindu ayi mu kiedika bantuadisanga. Bawu bakivananga mu mambu ma Nzambi muingi batambula mfutu kuidi batu. 6 Bukiedika, befu kukivana muingi kusadila Nzambi ayi kukuangalala mu biuma tuidi, tunkuiza baka mayangi. 7 Kibila tuisa tuala ko ni kiuma va nza ayi tualasa nata ko ni kiuma bo tuala fua. 8 Diawu, tufueti kuangalala befu kubaka bi kudia ayi bi kuvuata.
9 Vayi batu bantomba kubaka busina, bamvukumukanga ayi bambuanga mu ntambu, wu ziphuila zi kinsuni ayi zimbi ayi ziawu zi bavanganga kutovuka ayi ziba natanga ku mbungulu. 10 Kibila kuzola zimbongo yidi tho yi mambu moso mambi, ayi bankaka mu kuba khunya yi kubaka zimbongo, bamvonganga mu kiminu ayi bayituadisanga ziphasi ziwombo.
11 Vayi ngie kisadi ki Nzambi, tina mambu amomo, wukivana mu mambu masonga, mambu ma Nzambi, kumonisa kiminu, luzolo, kukindama ayi kuba nkua nlembami. 12 Ngie fueti nuana nzingu wu kiminu, muingi kukakidila malongi ma Nzambi. Simbidila luzingu lu mvu ka mvu lo Nzambi ka kusodila, ayi lo wuvanina kimbangi kimboti va ntuala batu bawombo.
13 Va ntuala Nzambi no wunkiebanga biuma bioso bidi moyo ayi va ntuala Yesu Klistu no wuvana kimbangi kuidi Ponsi Pilatu, minu yi kutuma 14 muingi wutumukina lutumu alulu, mu phila yivedila ayi yikhambulu tsembolo nati mu thangu Mfumu’itu Yesu Klistu kala monika. 15 No widi mutu wu mayangi, Mfumu widi beni mangolo, nandi wala monika mu thangu yifuana. Nandi widi Ntinu wu mintinu ayi Mfumu wu zimfumu, 16 nandi to mutu kalendi fua ko, no wunzingilanga ku kibuangu kidi beni kiezila, no ni mutu kamueniabu ko, ayi kalasa mona ko. Nandi fueni mu tambula nzitusu ayi mangolo mu thangu zioso. Amem.
17 Vana zithuadusu azizi kuidi batu badi busina mu nza ayiyi: babika kuba lungundayi, babika fiatila ayi kutula kivuvu mu busina bunsukanga, vayi bafiatila mu Nzambi no wutuvananga biuma bioso bintombulu, muingi tubaka mayangi. 18 Wuba kamba bavanga mamboti ayi baba kimvuama mu mavanga mamboti, baba koko kuyalubuka ayi baba bakubama muingi kukabilanga bankaka. 19 Mu phila ayoyo, bawu bala lunda kiuka kiawu ku kibuangu kidi nsika, matedi bilumbu binkuiza ayi bela ba bakuikama muingi kutambula luzingu lukiedika.
20 Timoti, kieba buboti biuma wutambula, mu kutatuka “nzailu” yi luvunu, yimvanganga batu kukoluka mambu mambundulanga mambu masonga. 21 Batu bawombo mu kulandakana nzailu ayoyo yi luvunu, bavekuka mu kiedika.
Bika mamboti malutidi ma Nzambi maba yinu.
Voti: “yiba vaikisa mu kimvuka.”
Lit: “bo baku tetika mioko.”
Voti: “buyemba.”
Lit: “zimbasi zisolu.”
Voti: “kutetika mioko.”