Bika ‘Nlaki Mbazu wu Yave Wutatamana’

1. Mbi Kibibila kintuba matedi luzolo lukiedika?

LUZOLO luidi buka nlaki “mbazu wu Yave. Khuka minlangu milendi manisa ko luzolo ayi mila milendi nata ko luzolo.”b (Nkunga Salomo 8:6, 7) Ayoyo yidi phila yimboti yi kudedikisila luzolo lukiedika! Bikuma abiobio bidi kiedika kimbomba beni bakuela, kibila biawu bimmonisa ti balenda kuyimonisa luzolo lukiedika.

2. Mbi bakuela balenda vanga, muingi batatamana kukindisa luzolo luawu?

² Muingi bakuela batatamana kuyimonisa luzolo, vantombulu mangolo ma baba buadi. Tulenda fuanikisa mawu banga mbazu. Muingi mbazu yitatamana kulema, vantombulu kutula bisuadi. Bobuawu mvandi, muingi luzolo lu nkazi ayi nnuni lutatamana kuba lukinda, vantombuluanga kukindisa luzolo beni. Khumbu zinkaka, bakuela balenda mona buka ti luzolo luawu luidi mu kudekuka—bulutidi bo badi mu kuviokila mu mambu maphasi, dedi kukhambu ko zimbongo, buvinha buisi ko bumboti voti kukonzula bana. Diawu, boti widi wukuela, buidi wulenda tatiminina kukindisa luzolo luinu va dikuela? Dilongi adidi, dinkuiza tubila ziphila zitatu zio wulenda kindisila luzolo luaku ayi kuba dikuela di mayangi.c

TATAMANA KUKINDISA KIKUNDI KIAKU NA YAVE

3. Buidi kuba kikundi kimboti na Yave kulenda sadisila bakuela kutatamana kukindisa luzolo luawu? (Mpovi 4:12) (Tala mvandi foto.)

³ Muingi nkazi ayi nnuni bakindisa luzolo luawu, vantombulu kadika mutu mu bawu kukindisa “kikundi kiandi na Yave.” Buidi mambu amomo malenda kuba sadisila? Bakuela ba kuvua nkinza kikundi kiawu na Yave, bawu basinkuiza mona ko phasi kusadila malongi mandi. Ayi mawu mankuiza kuba sadisa kubika voti kununga mambu malenda dekula luzolo luawu. (Tanga Mpovi 4:12.) Batu badi kiphevi kimboti mvandi bamvanganga mangolo muingi kulandakana kifuani ki Yave ayi kukuna zikhadulu zio nandi kammonisanga, dedi mamboti, mvibudulu ayi nlemvu. (Efe. 4:32–5:1) Bakuela ba kumonisa zikhadulu aziozio, mawu mankuiza kuba sadisa kukindisa luzolo luawu. Khomba mueka bantedilanga Lena, widi wukuela kuvioka 25 di mimvu wutuba: “Disi ko diambu diphasi kuzola ayi kukinzika mutu widi kiphevi kimboti.”

4. Kibila mbi Yave kasodila Yosefi ayi Malia muingi baba matata ma Mesia?

⁴ Tala kifuani kidi mu Kibibila. Mu thangu yikhulu, kheti mu nkunu Davidi muba batu bawombo vayi Yave wusola Yosefi ayi Malia muingi baba matata ma Mesia. Kibila mbi? Kibila baba buadi baba kikundi kimboti na Yave, ayi Yave wuzaba ti bawu bankuiza sadila luzolo alolo mu dikuela diawu. Bakuela, mbi mulenda longuka mu kifuani ki Yosefi ayi Malia?

5. Mbi banuni balenda longuka mu kifuani ki Yosefi?

⁵ Yosefi wusadila mu nzaki thuadusulu katambula kuidi Yave. Ayi mawu maluta kumvanga kumonikina nnuni wumboti. Kuvioka khumbu zitatu, nandi wutambula zithuadusulu zi Nzambi matedi dikanda diandi. Ayi mu kadika khumbu, nandi wutumukina mu nsualu kheti bo mawu mabe sundula kubalula mambu mawombo. (Matai 1:20, 24; 2:13-15, 19-21) Mu kulandakana thuadusulu yi Nzambi, Yosefi wukieba Malia, wumbuela mioko ayi wunsadisa. Yindula buidi mambu Yosefi kavanga masadisila muingi Malia kaluta kunzola ayi kunkinzika. Banuni, benu mulenda landakana kifuani ki Yosefi mu kutomba malongi madi mu Kibibila matedi buidi bu kukiebila dikanda dinu.d Benu kusadila malongi amomo, kheti mawu mansundula kubalula mambu mawombo, munkuiza monisa luzolo kuidi bakazi binu ayi mawu mankuiza kindisa dikuela diaku. Khomba mueka wunkalanga ku Vanuatu, widi wukuela kuvioka 20 di mimvu wutuba: “Bo nnuni’ama kamfiongunina ayi kansadila zithuadusulu zi Yave, minu yinluta kunkizikanga. Yimmonanga ti yidi mu nsika ayi yinluta banga lufiatu mu makani kambaka.”

6. Mbi bakazi balenda longuka mu kifuani ki Malia?

⁶ Malia wuba kikundi kimboti na Yave; kiminu kiandi kiba kikinda ayi kabasa tadilanga ko to mambu Yosefi kabe vanganga muingi kakindisa kiminu kiandi na Yave. Nandi wuzaba buboti masonoko manlongo. (Tala nota yidi mu Kibibila ki kulongukila mu Luka 1:46) Mvandi wabe botulanga thangu muingi kuyindula mu mambu ma kiphevi. (Luka 2:19, 51) Bukiedika, kiphevi kimboti Malia kaba kinsadisa kuba nkanzi wumboti. Bubu, bakazi bawombo bamvanganga mangolo muingi kulandakana kifuani ki Malia. Dedi, khomba mueka bantedilanga Emiko wutuba: “Ava yikuela, minu yaba vanganga ndongukulu yi miveka. Vayi bo yikuela yivisa ti nnuni’ama nandi wabe sambilanga ayi wabe vanganga mambu moso matedi mbuongimini yi dikanda. Diawu kiminu kiama kiyiza dekuka kibila nandi to wabe vanganga mambu moso. Buviokila thangu, yiyiza mona ti vabe tombulu minu veka kukindisa kikundi kiama na Yave. Diawu bubu yimbotudilanga thangu muingi kukoluka na Nzambi mu kusambila, kutanga Kibibila ayi kuyindula mu mambu yintanga.” (Ngala. 6:5) Bakazi, benu kutatamana kukindisa kikundi kinu na Yave, banuni binu bankuiza baka bibila biwombo muingi ku munyunga ayi ku muzola.—Zinga. 31:30.

7. Mbi bakuela balenda longuka matedi Yosefi ayi Malia, mu kubaka thangu yi kubuongimina va kimueka?

⁷ Yosefi ayi Malia basala va kimueka muingi kukindisa kikundi kiawu na Yave. Bawu bavisa ti mu kuba dikanda, diba diambu dimboti kubuongimina Yave va kimueka. (Luka 2:22-24, 41; 4:16) Vayi ḿba diba diambu diphasi kuvanga mawu, bulutidi bo bayiza buta bana bankaka. Vayi bawu banunga. Ayi badi kifuani kimboti kuidi bakuela bubu! Boti ngie widi bana, dedi Yosefi ayi Malia, dilenda ba diambu diphasi kulandakana zikhutukunu voti kukutikisa baboso mu mbuongimini yi dikanda. Ayi dilenda luta ba diambu diphasi kubaka thangu muingi kulonguka voti kusambila na nkazi’aku. Vayi kheti bobo, tebuka moyo ti bo mumbuongimina Yave va kimueka, benu muidi mu kumfikama ayi mawu mankuiza musadisa kuba bafikama benu na benu. Diawu, vanga mangolo muingi mbuongimini yi dikanda diba diambu dilutidi nkinza va dikanda diaku.

8. Mbi bakuela bamviokila mu mambu, balenda vanga muingi kubaka ndandu mu mbuongimini yi dikanda?

⁸ Vayi, boti muidi mu kuviokila mu mambu va dikuela? Ḿba wisinkuiza mona ko diyindu dimboti kuviokisa thangu va kimueka. Boti buawu, ḿba mulenda tona kuviokisa mua thangu ayi kutubila mambu benu babuadi munzolanga. Mambu amomo, malenda kindisa luzolo luinu ayi kumusadisa kuba phuila yi kuvanga mambu ma kiphevi benu babuadi.

VIOKISANGANU THANGU BENU BABUADI

9. Kibila mbi bakuela bafueti viokisilanga thangu va kimueka?

⁹ Bakuela, benu mulenda kindisa mvandi luzolo luinu mu kuviokisanga thangu va kimueka. Kibila kuvanga mawu mankuiza musadisa kuba mayindu mamueka. (Ngene. 2:24) Tona yaya Lilia ayi Ruslan bakuela, vama vioka 15 di mimvu. Yaya Lilia wutuba: “Tuvisa ti tuinsinkuiza viokisanga ko beni thangu dedi bo tuaba yindudilanga. Tuba mambu mawombo ma kuvanga mu kilumbu dedi, kisalu muingi kuyizingisila, bisalu bi nzo ayi buviokila thangu kukieba bana. Mvandi tuyiza bakula ti befu kukhambu viokisanga thangu va kimueka, mawu malenda kututatula beni.”

10. Buidi bakuela balenda sadila dilongi didi mu Efeso 5:15, 16?

¹⁰ Mbi bakuela balenda vanga muingi kuviokisanga thangu va kimueka? Ḿba balenda tsikika thangu muingi kubanga va kimueka. (Tanga Efeso 5:15, 16.) Khomba mueka wunkalanga ku Nigéria bantedilanga Uzondu wutuba: “Bo yimvanga thuadusulu muingi kuvanga mambu mankaka, yintulanga mvandi thangu yo minu ayi nkazi’ama tunkuiza viokisa va kimueka ayi yimvuanga beni nkinza thangu ayoyo.” (Fili. 1:10) Tala mvandi buidi yaya Anastasia, nkazi wu nkengididi wu bimvuka wunkalanga ku Moldávia, kamvanganga muingi kusadila buboti thangu’andi. Nandi wutuba: “Yimvanganga mangolo ma kuvanganga biuma biama mu thangu nnuni’ama kadi mu kuvanga mambu mankaka. Mu phila ayoyo, tulenda viokisa thangu va kimueka va masika.” Vayi boti benu mumbakanga thangu mu bilokulu biviakana?

11. Mambu mbi Akila ayi Prisila babe vanganga va kimueka?

¹¹ Bakuela balenda longuka mu kifuani ki Akila ayi Prisila. (Loma 16:3, 4) Kheti Kibibila kisintubila ko mambu mawombo matedi dikuela diawu, vayi kintuba ti bawu babe samunanga ayi kusala va kimueka. (Mava. 18:2, 3, 24-26) Tulenda mona ti khumbu zioso Kibibila kintubila matedi Akila mvandi kintubila matedi Prisila.

12. Mbi bakuela balenda vanga muingi kuviokisanga thangu va kimueka?

¹² Buidi bakuela balenda landikinina kifuani ki Akila ayi Prisila? Yindula mu mambu ngie ayi mutu wukuelana yaku mulenda vanga. Ḿba mulenda vanga mambu mankaka va kimueka. Dedi, Akila ayi Prisila basamuna va kimueka. Mulenda vanga thuadusulu yi kusamuna va kimueka? Akila ayi Prisila basala va kimueka. Ḿba ngiewu ayi mutu wukuelana yaku muvanganga ko kisalu kimueka, vayi bukiedika ti mulenda vanga bisalu bi nzo va kimueka? (Mpovi 4:9) Bo mumvanga mangolo muingi kuyisadisa voti kusala va kimueka, munkuiza ba banga dingumba ayi munkuiza baka luaku lu kukoluka. Vama vioka 50 di mimvu tona yaya Robert ayi Linda bakuelana. Yaya Robert wutuba: “Befu tuisi ko beni thangu muingi tuviokisanga mu minkungi, vayi bo yinsukula zindonga ayi nkanzi’ama wumfiona ziawu voti bo yidi mu kukieba biteka ayi nkazi’ama widi kunganda muingi kuvanga bisalu binkaka, minu yimbanga beni mu mayangi. Kuvanga bisalu va kimueka, kunkindisanga beni kithuadi kitu ayi luzolo luitu.”

13. Mbi bintombulu muingi bakuela baba kithuadi? (Tala mvandi foto.)

¹³ Tebuka moyo ti kuba va kimueka, kuisinsundula ko ti munkuiza ba kithuadi. Nkietu mueka ku Brazil wutuba: “Bubu, vadi mambu mawombo malenda ku tuvuvisa ayi yibakula ti tulenda bua mu ntambu wu kuyindula ti tuidi mu kuviokisa thangu va kimueka, kibila tunzinganga va kimueka. Yilonguka ti vasintombulu ko to kuba va kimueka, vayi vantombulu mvandi kuvana thangu ayi kuvua nkinza mutu wukuelana yama.” Mona mbi Bruno ayi nkazi’andi Tays, bamvanganga muingi kuba lufiatu ti badi mu kuyivua nkinza. Bruno wutuba: “Tunsuekanga zitelefoni zitu ayi tunsadilanga thangu ayoyo muingi kukoluka.”

14. Boti bakuela bazolanga ko kuviokisa thangu va kimueka mbi balenda vanga?

¹⁴ Boti ngie na mutu wukuelana yaku muzolanga ko kuviokisa thangu va kimueka? Ḿba kibila munzolanga mambu maviakana. Mbi mulenda vanga? Bue yindula mu kifuani ki mbazu. Yawu yitonanga ko kulula yaveka, vantombuluanga theti kutula bisuadi bosi bumviokila thangu kutula bisanzu. Bobuawu mvandi, ḿba mulenda tona kuviokisa mua thangu va kimueka, vayi bo mumvanga mawu vanganu mambu munzolanga ayi mo masinkuiza tuadisa ko luvasanu. (Yako. 3:18) Benu kutona kuvanga mambu maluelu va kimueka, mawu malenda ku musadisa kukindisa luzolo luinu.

MONISANGANU LUKINZU BENU NA BENU

15. Kibila mbi lukinzu luididi beni nkinza va dikuela?

¹⁵ Lukinzu luidi beni nkinza va dikuela. Luawu luidi buka phemu yinsadisanga mbazu kulula beni. Kibila va kukhambu ba phemu, mbazu yinkuiza zima mu thinu. Bobuawu mvandi, va kukhambu ba lukinzu, luzolo lu bakuela lulenda dekuka mu thinu. Vayi nkazi ayi nnuni, ba kuvanga mangolo muingi kuyimonisa lukinzu, buna bawu badi mu kusala va kimueka muingi luzolo luawu lutatamana lukinda. Vayi, mawu masinsundula ko to ti ngie wulenda yindula ti wummonisanga lukinzu vayi vantombulu kuzaba mayindu ma mutu wukuelana yaku boti nandi wummonanga ti wu kunkinzikanga voti ndamba. Yaya Penny ayi Aret bakuelana kuvioka 25 di mimvu. Yaya Aret wutuba: “Bo tuntatamana kuyimonisa lukinzu, mawu mansadisanga kuba mayangi ku nzu’itu. Tumonanga ko phasi kuyizabikisa mabanza mitu.” Kibila tuzebi ti kadika mutu mu befu wumvuanga nkinza mabanza ma mutu wunkaka. Diawu, mbi wulenda vanga muingi mutu wukuelana yaku kamona ti wukunkinzikanga? Tuemfiongunina kifuani ki Abalahami ayi Sala.

16. Mbi banuni balenda longuka mu kifuani ki Abalahami? (1 Petelo 3:7) (Tala mvandi foto.)

¹⁶ Abalahami wumonisa lukinzu kuidi Sala. Nandi wuvua nkinza mabanza mandi. Khumbu yimueka, Sala wuba mu kiunda ayi wuzabikisa mabanza mandi kuidi Abalahami ayi wumvana fotu. Bukiedika ti Abalahami wuyambila na Sala? Ndamba. Kibila nandi wuzaba ti Sala wabe kuntumukinanga ayi wabe monisanga kiadi kuidi bankaka. Abalahami wunyuwila ayi wuvanga mangolo ma kudedikisa mambu beni. (Ngene. 16:5, 6) Mbi tulenda longuka? Banuni, benu muidi kiyeku ki kubaka makani ma dikanda dinu. (1 Koli. 11:3) Vayi, luzolo lunkuiza munata kuvua nkinza mayindu ma bakazi binu ava kubaka makani, bulutidi makani mo nandi mvandi kadi. (1 Koli. 13:4, 5) Khumbu zinkaka, nkazi’aku kalenda ba mu nganzi ayi kalenda tomba kuzabikisa mabaza mandi matedi phila kadi mu kumuena. Bukiedika ti wunkinzikanga mabanza mandi mu kunkuwila mu mvibudulu? (Tanga 1 Petelo 3:7.) Yaya Angela ayi Dmitry bakuela kuvioka nduka 30 di mimvu. Yaya Angela wutuba: “Dmitry wumbanga beni wukubama muingi kukhuwila kheti bo yidi mu nganzi voti bo yintomba to kukoluka. Nandi wummonisanga mvibudulu kheti vasi ko kibila muingi yidasuka.” Mambu nandi kamvanganga mammonisanga ti wukukinzikanga.

17. Mbi bakazi balenda longuka mu kifuani ki Sala? (1 Petelo 3:5, 6)

¹⁷ Sala wabe monisanga ti wabe kinzikanga Abalahami mu kubuela mioko makani kabe bakanga. (Ngene. 12:5) Khumbu yimueka, Abalahami wubaka makani ma kuyamba zinzenza zio kakhambu zaba. Nandi wudinda kuidi Sala muingi kabika kisalu kabe vanga ayi kavanga mapha mawombo. (Ngene. 18:6) Mu nsualu, Sala wuvanga mambu bankamba ayi wubuela mioko makani ma Abalahami. Bakazi, benu mulenda landakana kifuani ki Sala mu kubuela mioko makani ma banuni binu. Benu kuvanga mawu, munkuiza kindisa dikuela dinu. (Tanga 1 Petelo 3:5, 6.) Yaya Dmitry tuma tubila, wusudikisa buidi nkazi’andi kammonisanga ti wukunkinzikanga. Nandi wutuba: “Yinzolanga beni mangolo Angela kamvanganga muingi kubuela mioko makani mama kheti bo tukhambu ba mayindu mamueka. Ayi bo mambu masinkuenda ko mu phila tuabe yindudila nandi kafundisanga ko.” Disi ko diambu diphasi kuzola mutu wukukinzikanga.

18. Ndandu mbi bakuela balenda baka mu kusala va kimueka, muingi luzolo luawu lutatamana lukinda?

¹⁸ Bubu, Satana wuntomba kumanisa luzolo luidi mu makanda ma Baklistu. Nandi zebi ti luzolo lu bakuela lua kudekuka, buna bawu bankuiza tatuka Yave. Vayi luzolo lukiedika lulendi mana ko, diawu bika luzolo mu dikuela diaku luba banga luzolo bantubila mu Nkunga wu Salomo. Baka makani ma kutula Yave va dikuela diaku ayi kuzinga na mutu wukuelana yaku, viokisanganu thangu va kimueka, kinzikanu mabanza ayi zitsatu zi kadika mutu mu benu. Ngie kuvanga mawu, dikuela diaku dinkuiza tuadisa nzitusu kuidi tho yi luzolo Yave, ayi dedi bo mbazu bantula bisuali, luzolo luaku lunkuiza tatamana lukinda.