DILONGI 29
Ngie Widi Wukubama Muingi Kuviokila mu Ziphasi Zingolo?
“Banu bakubama.”—MATAI 24:44.
NKUNGA 150 Tomba Yave Muingi Wuvuka
MAMBU TUANLONGUKAa
1. Kibila mbi yididi mbonosono yi nduenga kukubama ava kivuka kimonika?
KUKUBAMA bubu kulenda vukisa luzingu luitu. Dedi, batu bankubamanga ava kivuka kimonika, banluta banga bakubama muingi kuvuka ayi kusadisa bankaka. Dingumba dimueka didi ku Euroupa dimvanganga mangolo muingi kusadisa batu, dituba: “Kukubama buboti kulenda vukisa batu.”
2. Kibila mbi tufueti kubimina ava ziphasi zingolo zitona? (Matai 24:44)
2 “Ziphasi zingolo” zidi beni disuasana na bivuka binkaka bimmonikanga. (Matai 24:21) Kibila befu tuzebi ti ziawu ziala kuiza. Kuvioka 2.000 di mimvu kumbusa, Yesu wulubula minlandikini miandi muingi bakubama mu kilumbu akiokio. (Tanga Matai 24:44.) Befu kukubama bubu, dialasa ba ko diambu diphasi kukindama ayi kusadisa bankaka kuvanga momawu mambu.—Luka 21:36.
3. Buidi kukindama, kiadi ayi luzolo, luala tusadisila kuba bakubama mu ziphasi zingolo?
3 Mona zikhadulu zitatu zilenda ku tusadisa kuba bakubama mu ziphasi zingolo. Mbi tuala vanga bo bala tudinda tusamuna zitsangu zi lufundusu ayi bo batu bakhambu tumukinanga Yave ba ku tubalukila? (Nzai. 16:21) Vala tombulu kukindama muingi kutumukina Yave ayi kuba lufiatu ti nandi wala ku tukieba. Mbi tuala vanga ba kuvionha biuma bi zikhomba zitu? (Haba. 3:17, 18) Vala tombulu kumonisa kiadi muingi tununga kuba sadisa. Bo Ngongi ayi Mangongi kala tunuanisa, mbi tuala vanga boti vala tombulu kuzinga thangu yiwombu va kimueka na zikhomba zitu? (Yehe. 38:10-12) Vala tombulu kuba luzolo lungolo mu zikhomba zitu kibila luawu luala tusadisa kukindama mu thangu ayoyo yi ziphasi.
4. Buidi Kibibila kimmonisina nkinza wu kukuna zikhadulu dedi, kukindama, kiadi ayi luzolo?
4 Diambu di Nzambi di tukindisanga kukuna zikhadulu dedi: kukindama, kiadi ayi luzolo. Buku yi Luka 21:19 yintuba: “Mu kibila ki kukindama kuinu, benu munkuiza vukisa luzingu luinu.” Buku yi Kolosai 3:12 yintuba: “Banu bankua. . . kiadi.” Ayi 1 Tesalonika 4:9, 10 yintuba: “Nzambi wu tulongisanga tuzolasana befu na befu. . . . Diawu tu mulubula zikhomba, mutatamana kuvanga mawu.” Matangu moso amomo, basonikina mawu kuidi Baklistu baba monisanga zikhadulu dedi kukindama, kiadi ayi luzolo. Vayi kheti bobo, vaba tombulu batatamana kukuna zikhadulu aziozio. Befu mvitu tufueti vanga mawu. Diawu tuemmona buidi Baklistu mu sekulu yitheti bamonisina zikhadulu aziozio. Bosi tunkuiza mona buidi tulenda landikinina kifuani ki Baklistu abobo. Ayi buidi tulenda bakila bivisa ti tuidi bakubama mu ziphasi zingolo.
KINDISA KUKINDAMA KUAKU
5. Mbi bisadisa Baklistu mu sekulu yitheti kukindama?
5 Vabe tombulu Baklistu mu sekulu yitheti kukindama. (Ebe. 10:36) Bawu baviokila mu mambu batu boso mu thangu’awu baba viokilanga. Vayi mvandi baviokila mu ziphasi zinkaka mu kuba Baklistu. Dedi, bawombu mu bawu baba kuba kuamisanga bakana ko to kuidi zimfumu zi binganga zi basi Yuda ayi zimfumu zi luyalu zi basi Loma. Vayi mvandi kuidi basi dikanda diawu. (Matai 10:21) Ayi mu khati kimvuka, vaba tombulu bawu kukindama muingi malongi ma luvunu ma batu babalukila kimvuka mabika kuba vukumuna. (Mava. 20:29, 30) Bukiedika, vaba tombulu Baklistu abobo bakindama. (Nzai. 2:3) Vayi buidi? Bamvangilanga mawu mu kuyindula mu bifuani bidi mu Kibibila matedi kukindama, dedi kifuani ki Yobi. (Tiagu. 5:10, 11) Mvandi basambila muingi kuba kibakala. (Mava. 4:29-31) Ayi bazaba ti Yave wunkuiza basakumuna ba kutatamana kukindama.—Mava. 5:41.
6. Mbi belonguka mu mambu yaya Merita kavanga muingi kukindama?
6 Mvitu tulenda kindama befu kulongukanga mu bifuani bidi mu Kibibila ayi mu bilongulu bitu matedi kukindama. Mu kuvanganga mawu, yaya Merita wunkalanga ku Albânia, wununga kukindama mu zikhuamusu dikanda diandi bantuadisa. Nandi wutuba: “Kulonguka matedi kifuani ki Yobi kunhikuna mabanza mami. Nandi wuviokila mu mambu mawombo maphasi—ayi kasa zaba ko nani waba tuadisa ziphasi ziandi—vayi kheti bobo nandi wutuba: ‘Nati yimfua, yalasa bika ko lukuikumunu luama.’ (Yobi 27:5) Yimona ti zithotolo yaba viokila ziba ziluelu mu kudedikisa na mambu Yobi kaviokila. Yobi kasa zaba ko nani waba tuadisa mambu kaba viokila, vayi minu yizaba.”
7. Kheti tuisimviokila ko mu mambu maphasi bubu, kifu mbi tufueti ba tona bubu?
7 Befu mvitu tulenda kindisa kukindama kuitu mu kusambila khumbu ziwombo kuidi Yave ayi kunzabikisa mayindu mitu. (Fili. 4:6; 1 Tesa. 5:17) Ḿba ngie bubu wisimviokila ko mu mambu mawombu maphasi. Vayi, bukiedika ti wuntombanga thuadusulu yi Yave boti wisa zaba ko ma kuvanga bo widi mu nganzi ayi bo widi divuda? Ngie kuba kifu ki kuzabikisanga mabanza maku kuidi Yave mu mambu wumviokila, wisinkuiza mona ko phasi kuvanga mawu bo wala viokila mu mambu maphasi mu bilumbu binkuiza. Kibila wala ba lufiatu ti nandi zebi thangu mbi ayi mbi kankuiza vanga muingi ku kusadisa.—Minku. 27:1, 3.
KUKINDAMA
Kadikha khumbu tunkindama mu zithotolo, mawu mankuiza tusadisa muingi tukindama mu zithotolo zinkuiza kuntuala (Tala lutangu 8)
8. Buidi kifuani ki yaya Mira ki tumonisina ti kukindama bubu, kuala tusadisa kukindama mu ziphasi zinkuiza kuntuala? (Yakobi 1:2-4) (Tala mvandi foto.)
8 Befu kukindama bubu, tuala luta ba bakubama muingi tukindama bo ziphasi zingolo ziala tona. (Loma 5:3) Kibila mbi tulenda tubila mawu? Kibila zikhomba ziwombu batuba ti bo bakindama mu zithotolo baviokila, mawu maba sadisa kukindama mu zithotolo baviokila kuntuala. Bawu bakindama mu lusalusu lu Yave ayi mawu maba vana lufiatu ti Yave widi wukubama muigi kuba sadisa. Lufiatu alolo luba sadisa kuluta kindama mu ziphasi zinkaka baviokila kuntuala. (Tanga Tiagu 1:2-4.) Yaya Mira, ntuami ntuala wumueka wunkalanga ku Albânia, wumona ti bo kakindama mu zikhuamusu zitheti, mawu mansadisa kukindama mu zikhuamusu kaviokila kuntuala. Nandi waba yindulanga ti, nandi to waba luta viokila mu mambu maphasi mu khumbu yimueka. Vayi nandi wutebuka moyo phila Yave kansadisila mu 20 di mimvu kumbusa. Nandi wutuba: ‘Yilendi bika ko kusadila Yave. Kibila nandi matsadisa kununga zikhuamusu ziwombo.’ Ngie mvaku wulenda yindula buidi Yave ka kusadisilanga kukindama mu zikhuamusu. Ayi ba lufiatu ti nandi wummonanga khumbu zioso wunnuganga kukindama ayi wala kusakumuna. (Matai 5:10-12) Diawu, bo ziphasi zingolo ziala tona, ngie wala kindama ayi wala baka makani ma kutatamana kukindama.
MONISA KIADI
9. Buidi zikhomba baba ku Antiokia ku Silia bamonisina kiadi?
9 Tala mambu mamonikina Baklistu ku Yuda bo baviokila mu thangu yi nzala. Bo zikhomba baba mu kimvuka ku Antiokia ku Silia bazaba mawu, bawu bamona kiadi zikhomba ku Yuda. Diawu bavangila mangolo muingi kuba sadisa. Ayi “kadika mutu mu minlandikini mioso, mu kutadila mbakulu’awu, babaka makani ma kufila lusadusu kuidi zikhomba baba kalanga ku Yuda.” (Mava. 11:27-30) Kheti zikhomba beni baba kalanga kinanu, vayi zikhomba ku Antiokia baba makani ma kuba sadisa.—1 Yoa. 3:17, 18.
KIADI
Bo kivuka kimmonika, tuidi luaku lunneni muingi tumonisa kiadi (Tala lutangu 10)
10. Buidi tummonisinanga kiadi bo zikhomba bammonikina kivuka? (Tala mvandi foto.)
10 Befu mvitu, tulenda monisa kiadi bo zikhomba zitu bammonikina kivuka. Mu nsuala tulenda zabikisa kuidi bakulutu ba kimvuka ti tuidi bakubama muingi kubuela mioko kisalu. Mvandi kuvana minkhailu mu kasu yintadilanga matedi kisalu kimvangamanga mu nza yimvimba voti kunata mu minsambu baboso bamviokila mu mambu amomo.b (Zinga. 17:17) Dedi, mu mvu 2020, mu thuadusulu yi Dingumba Dimvananga lusalusu ku kikulutu, kuyiza vangama kuvioka 950 di mangumba muingi kuvana lusalusu kuidi zikhomba babe tovuka mu kibila ki kivunga ki COVID-19. Tumvutula matondo kuidi zikhomba zioso ba kivana muingi kuvana lusalusu kuidi zikhomba. Mu kibila ki kiadi, zikhomba aziozio bakabula biuma, bavana lusalusu lu kiphevi ayi khumbu zinkaka baludika zinzo ayi bibuangu bi kubuongimina Yave.—Dedikisa na 2 Kolintu 8:1-4.
11. Buidi kumonisa kiadi kunzitisilanga Tat’itu yi diyilu Yave?
11 Bo tummonisa kiadi bo kivuka kimmonika, bankaka bammonanga mangolo tumvanga. Dedi, mu mvu 2019, furacão yimueka bantedilanga Dorian yitulula nzo yi Kintinu ku divula di Bahamas. Bo babe ludika nzo yi Kintinu, zikhomba bayuvula kuidi mutu wumueka wabe sumbisanga bisadulu bi kutunga muingi kaba zabikisa thalu kua vabe tombulu muingi bavanga kisalu. Nandi wuba kamba: “Minu yintomba kuvana . . . bisadulu bioso bintombulu muingi muvanga kisalu kioso. . . . Yintomba kuvangila mawu muingi kusadisa kimvuka kinu. Kibila yibe zola beni kumona mambu [mumvanganga] muingi kusadisa zikhomba zinu.” Batu bawombu basa zaba ko Yave, vayi bannunganga kuzaba matedi nandi mu kumona phila Zimbangi zi Yave bansadisilanga zikhomba ziawu. Diawu befu tumbanga mu mayangi mu kumona ti bo tummonisa kiadi kuidi bankaka, mawu malenda kuba vanga baluta zaba matedi Yave widi “nkua kiadi.”—Efe. 2:4.
12. Buidi kumonisa kiadi bubu, ku tukubikila mu ziphasi zingolo? (Nzaikusu 13:16, 17)
12 Kibila mbi vala tombulu kumonisa kiadi bo ziphasi zingolo ziala tona? Kibibila kimmonisa ti baboso bala khambu ba kithuadi na mangumba ma pulitika, bala viokila mu mambu maphasi—kutona kuandi bubu nati mu ziphasi zingolo. (Tanga Nzaikusu 13:16, 17.) Diawu, ḿba zikhomba zitu bala tombulu lusalusu muingi kubaka biuma bintombulu muingi kuyizingisa. Bo Ntinu’itu Yesu Klistu kala kuiza muingi kufundisa, buboti beni kiza tubata kumonisa kiadi muingi ka tutumisa tukota mu “luyalu lu Kintinu kiandi.”—Matai 25:34-40.
KINDISA LUZOLO LUAKU
13. Dedi bummonisina Loma 15:7, buidi Baklistu mu sekulu yitheti bakindisila luzolo luawu?
13 Batu boso baba monanga ti Baklistu mu sekulu yitheti baba ku yizolasananga bawu na bawu. Vayi bukiedika ti diba diambu diluelu kuvanga mawu? Mona disuasana batu baba mu kimvuka ki Loma. Mu khati kimvuka beni kusa ba ko to basi Yuda, vayi mvandi muba batu ba mimvila minkaka baba bikhulu biviakana. Ayi bankaka baba mimvika, bankaka ndamba ayi ḿba bankaka baba zimbongo zifuana muingi kusumba mimvika. Mbi zikhomba aziozio bavanga muingi kutatamana kumonisa luzolo kheti baba disuasana? Mvuala Polo wukindisa zikhomba “bakiyambasananga bawu na bawu.” (Tanga Loma 15:7.) Mbi mawu mansundula? Kikuma basekula “kuyamba” kinsundula kutambula mutu mu mayangi dedi bo tuntambudilanga bakundi bitu. Dedi, mvuala Polo wukamba kuidi Filemoni muingi kayamba Onezimu mu kutuba: ‘Nyamba mu mioko miodi.’ (File. 17) Akila ayi Prisika bayamba Apolo kheti nandi kasa ba ko beni luzabu matedi malongi ma Baklistu ayi “bansudikisa buboti malongi ma Nzambi.” (Mava. 18:26) Baklistu mu sekulu yitheti basa bika ko mambu baba disuasana, maba tuadisa luvasanu na zikhomba zinkaka vayi bawu bayiyamba bawu na bawu.
LUZOLO
Tufueti monisa luzolo kuidi zikhomba zitu (Tala lutangu 15)
14. Buidi yaya Anna ayi nnuni’andi bamonisina luzolo?
14 Befu mvitu, tulenda monisa luzolo kuidi zikhomba zitu mu kuba yambanga, kuvanga yawu kikundi ayi kuviokisanga thangu va kimueka. Mambu amomo mala bavanga mvandi ba tumonisa luzolo. (2 Koli. 6:11-13) Mona kifuani ki yaya Anna ayi nnuni’andi. Bo batambula kiyeku ki kuba misioni ku África, kivunga ki COVID-19 kitona. Bawu, baba bamona mu kibuangu beni diawu basa ba ko luaku lu kuzaba buboti zikhomba mu kimvuka. Mbi bakuela abobo bavanga muingi kumonisa luzolo kuidi zikhomba? Bawu baba vanganga videoconferência na zikhomba ayi baba kamba ti, baba beni phuila yi kuba zaba buboti. Makanda mawombu mayangalala mu mambu bavanga diawu mvawu batonina kuba tela ayi kuba fila zimensage. Kibila mbi bakuela abobo bavangila mangolo muingi kuzaba buboti zikhomba? Yaya Anna wutuba: “Yilendi zimbakana ko phila zikhomba bambonisina luzolo ayi luzolo bamonisa kuidi dikanda diama bo tuaba viokila mu ziphasi ayi bo tuba mu mayangi. Kifuani kiawu kitsadisa mvandi kumonisa luzolo.”
15. Mbi belonguka mu kifuani ki yaya Vanessa matedi kumonisa luzolo kuidi zikhomba zioso? (Tala mvandi foto.)
15 Bawombu mu befu tuidi mu bimvuka bidi zikhomba badi bikhulu ayi kimutu kiviakana. Vayi kheti bobo, tulenda kindisa luzolo luitu mu bawu mu kutsikika mayindu mu zikhadulu zimboti badi. Yaya Vanessa wuyenda kue sadila mu kisalu ki thangu ka thangu ku Nova Zelândia, wabe monanga phasi kuviokisa thangu na zikhomba zinkaka mu kimvuka. Kuntuala, nandi wuyiza baka makani ma kukhambu tatuka zikhomba baba zikhadulu ziviakana na zio kadi. Vayi mu kuviokisanga yawu thangu, nandi wutuba: “Bo nnuni’ama kayiza ba nkengididi wu bimvuka, befu tutona kuviokisanga thangu na zikhomba ziwombu badi kimutu kiviakana. Ayi bubu, yimonanga ko phasi kuba yawu va kimueka. Bukiedika, Yave wu tuzolanga, kibila nandi wuntumisanga batu badi zikhadulu ziviakana muingi kunsadila.” Befu kuvanga mangolo ma kutadila bankaka dedi bo Yave kaba tadilanga, tunkuiza monisa ti mvandi tuba zolanga.—2 Koli. 8:24
Mu thangu ziphasi zingolo, tuala tambula lukiebu lu Yave befu kutatamana kuba kithuadi na zikhomba (Tala lutangu 16)
16. Kibila mbi vala tombulu kumonisa luzolo mu thangu ziphasi zingolo? (Tala mvandi foto.)
16 Tuala tombulu beni kumonisa luzolo kuidi zikhomba mu thangu ziphasi zingolo. Buidi Yave kala tukiebila bo ziphasi zingolo ziala tona? Mona mambu Yave katuma dikabu diandi bavanga bo batulula Babiloni mu thangu yikhulu. Nandi wutuba: “Dikabu diama, kotanu mu bivinga ayi zibikanu mielu, suamanu mu mua thangu nati nganzi’awu yinkuiza mana.” (Yesa. 26:20) Ḿba vala tombulu befu mvitu kulandakana zithuadusulu aziozio mu thangu ziphasi zingolo. “Bivinga” bantubila avovo, ḿba binsundula kimvuka ki Yave. Mu thangu ziphasi zingolo, tuala baka lukiebu lu Yave befu kutatamana kuba kithuadi na zikhomba. Diawu, vantombulu kuvanga mangolo mawombu muingi kuzola zikhomba zitu. Kibila vala tombulu kuvanga mawu muingi tuvuka.
KUBAMA BUBU
17. Befu kukubama bubu, mbi tuala nunga kuvanga mu ziphasi zingolo?
17 “Batu boso bala tovuka mu thangu ziphasi zingolo, bulutidi dikabu di Yave.” (Sefa. 1:14, 15) Vayi befu kutona kukubama bubu, tuala ba bavumbama ayi tuala nunga kusadisa bankaka. Mvandi tuala nunga kukindama mu zioso kua ziphasi ziala tukuizila. Bo zikhomba zitu bala viokila mu ziphasi, tuala ba bakubama muingi kuba sadisa, kumonisa kiadi ayi kuba vana biuma bintombulu. Ayi befu kuvanga mangolo ma kuzola zikhomba zitu tona bubu, tunkuiza nunga kumonisa luzolo alolo mu bilumbu binkuiza. Ayi Yave wala ku tusakumuna mu kutuvana luzingu lu mvu ka mvu mu nza yo bivuka ayi ziphasi zialasa bue ba ko.—Yesa. 65:17.
NKUNGA 144 Tadidila mu Mfutu!
a Ziphasi zingolo ziembelama kumonika. Vayi zikhadulu dedi kukindama, kiadi ayi luzolo zinkuiza tusadisa kuba bakubama mu mambu mankuiza monika ava ziphasi zingolo. Mona buidi Baklistu mu sekulu yitheti bakunina zikhadulu aziozio, buidi tulenda monisina ziawu bubu ayi buidi zikhadulu aziozio zinkuiza tusadisila kuba bakubama mu ziphasi zingolo.
b Baboso bantomba kubuela mioko bo vammonika kivuka, balenda wesa nkanda (DC-50) voti Petição para Voluntário do Departamento Local de Desenho e Construção. Mvandi balenda wesa (A-19) voti Petição para o serviço de Voluntário. Ayi kutedimina boti bankuiza ntumisa muingi kubuela mioko.