Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thuadusulu yi Lukutukunu
© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
1-7 NGONDA YIVUA
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI ZINGANA 29
Tatuka Malongi ayi Bikhulu Bioso Bikhambulu Nguizani na Kibibila
wp16.06 6, quadro
Bimona meso bio bisadi bi Nzambi bamona matedi ku Diyilu
Biveve na biveve bi batu badi mu buvika bu boma bu ziphevi zimbi. Muingi bayikakidila bawombo mu bawu bansadilanga minlunga, minsanga voti zitersu ayi biuma binkaka. Bukiedika mvaku wufueti sadila biuma abiobio muingi wuyikakidila mu ziphevi zimbi? Ndamba. Yave, Nzambi yikiedika wulutidi mangolo kena Satana. Ngie kufiatila Yave Nandi wala kukieba. Kibibila kinkamikisa: ‘kibila meso ma Yave manzugidilanga ntonto woso muingi kumonisa mangolo mandi kuidi batu badi mintima misulama mu nandi.’ (2 Lusa. 16:9) Kuzaba mbi binkuagidikanga Yave ayi kasadila mawu mu luzingu luitu yawu nzila tulenda tambudila lusalusu lu Yave.
Dedi mu thangu bapostolo, Baklistu ku Efeso bavika biuma biawu bioso baba sadilanga muingi ku kikakidila mu zipheve zimbi. (Mav. 19:19, 20) Bobuawu mvandi muingi Nzambi ka tukieba, tufueti vika bia bioso bilenda ku tuvanga kuba kituadi na ziphevi zimbi.
Longa Kiedika Kitedi Lufua
13 Boti ngie divuda widi ti kikhulu banlandakana kinkuangidika Yave voti ndamba, sambila kuidi nandi ayi dinda ka kuvana nduenga. (Tanga Tiagu 1:5) Bosi fiongunina mbi bilongulu bitu bintuba matedi diambu beni. Boti kuba, yoluka na bakulutu ba kimvuka. Bawu basi kukamba ko makani wufueti baka, vayi bela kusadisa kutebuka moyo malongi mankinza madi mu Kibibila. Mu kulandakana zithuadusulu aziozi, ngie wala sadila ‘diela diaku’ muingi kununga ‘kusuasisa mamboti ayi mambi.’—Ebe. 5:14.
‘Yela Diatila mu Nzil′aku yi Kiedika
12 Bikhulu ayi mambu makhambulu kuangidikanga Nzambi. Basi dikanda ditu, batu bansalanga yitu ayi bankotanga yitu kikola, balenda tomba tukemba yawu minkungi miwombo. Mbi bilenda ku tusadisa kukindama mu ziphukumunu zi kukemba minkungi Yave kakhambu zolanga? Tufueti zaba buboti kibila mbi Yave kakhambu zodilanga miawu. Mvandi tulenda fiongunina mu bilongulu bitu ayi kutebukanga moyo phila minkungi beni mitonina. Befu kuyindula buboti kibila mbi tukhambu kembila minkungi beni, tuala ba lufiatu ti tuidi mu kudiatila mu phila ‘Mfumu kanzolanga.’ (Efe. 5:10) Befu fiatila Yave ayi Diambu diandi, tualasa mona ko boma mambu bankaka banyindula.—Zinga. 29:25.
Kiuka Kisuama
it-2 708
“Butsedi”
Butsedi: kunyunga mutu mu mambu makhambulu makiedika muingi kubaka ndandu yikhambu fuana. Mutu wumvanganga mawu wummonisanga khadulu yi kukizola naveka kibila wuntombanga mamboti ma naveka mu kuvingila mutu kanyunga kamvangila dioso diambu dimbote kantomba. Mu phila ayoyo nandi widi mu kuleka ntambu kuidi mutu wunkaka. (Zinga. 29:5) Butsedi yisi ko khadulu yi nduenga yi Nzambi, vayi yidi khadulu yi nza, yimmonisanga kukhambu ku luzolo, kuyizola ngievika, yidi luvasanu ayi luvunu. (Tia. 3:17) Kukhambu kutuba kiedika, kuvuna, kuzitisa batu ayi kubakisila bankaka zidi zikhadulu Nzambi kaka zolanga ko.—2 Ko. 1:12; Nga. 1:10; Efe. 4:25; Kolo. 3:9; Nzai. 21:8.
8-14 NGONDA YIVUA
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI ZINGANA 30
‘Ka Wubika Yiba Bupobre Voti Busina’
Ntindu Luzolo Mbi Luntualanga Mayangi Makiedika?
10 Bukiedika, befu boso tuntombanga zimbongo. Kibila zitusadisanga kukeba mambu mankaka. (Mpovi 7:12) Vayi tuisi ko zimbongo ziwombo tulenda ba mayangi? Ngete! (Tanga Mpovi 5:12.) Agur muana Jaque wutuba mu lusambulu: ‘Ka wubika yiba bupobre voti busina. Vayi phana bidia bifuana.’ Kibila mbi Agur kamangina kuba bupobre? Nandi katubila abobo muingi kabika ku kuiba, ayi kuvuezisa dizina di Nzambi. Vayi kibila mbi kamangina kuba busina? Nandi wubue tuba: ‘Muingi yibika yibika mana lufiatu yidi mu Nzambi ayi kunzimbakana.’ (Zinga. 30:8, 9) Bukiedika vadi batu bawombo bamfiatilanga beni busina kubika kuandi Nzambi.
11 Mutu wunzolanga beni zimbongo kalendi kuangidika ko Nzambi. Yesu wutuba: ‘Kuisi ko mutu kalenda sadila zimfumu wadi mu khumbu yimueka, bila wala lenda wumueka ayi kuzola wunkaka; voti wala singimina wumueka ayi kulenda wunkaka. Mulendi sadila ko Nzambi ayi zimbongo.’ Nandi mvandi wutuba: ‘Lubika yidika kimvuama va ntoto kibila tselele ayi khazu yilenda bivisa ayi mivi balenda kuiba. Vayi yidikanu kimvuama kinu ku diyilu, ko ni tselele voti khazu balendi bivisa ko ayi mivi milendi kuiba ko.’—Mat. 6:19, 20, 24.
12 Bisadi biwombo bi Yave bambika kukafikisa luzingu luawu. Bawu bazebi ti kuzingila mu phila ayoyo, yi kubavananga thangu yi kusadila Yave ayi kuba mayangi. Yaya Jack wunkalanga ku Estados Unidos wusumbisa nzo′andi yinneni ayi biuma biandi kaba sumbisanga muingi kabaka bu kutonina kisalu ki ntuami ntuala ayi nkazi′andi. Nandi wutuba: “Disa ba ko diambu diluelu kusumbisa nzo′itu yimboti ayi biuma bi luvalu biba yitu ku nzo.” Khomb′itu kabakila makani amomo, kibila mimvu miwombo kaba vutukanga ku nzo mu nganzi mu kibila ki mambu mawombo maba monikanga ku kisalu kiandi. Nandi wutuba: “Nkazi′ama bo kadi mu kisalu ki ntuami ntuala wukadidila mu mayangi. Nandi wu kukhambanga, ‘minu yidi mfumu yilutidi mbote!’ Bubu minu mvama yeka mu kisalu ki ntuami ntuala ayi befu babuadi tunsadilanga to mfumu yimueka, Yave.”
w87 15/5 30 ¶8
Vumina Yave ayi Wala Baka Mayangi
◆ 30:15, 16—Mbi tulenda longuka mu bifuani bidi mu matangu amomo?
Mawu mammonisa kukhambu kuangalala mu biuma mutu kadi. Dedi bo zifunhu zinfifanga menga ziyukutilanga ko, mutu wu khambu kuangalalanga mu biuma kadi mvandi wumbanga mu phuila yi kubue baka busina buwombo voti biyeko. Bo buawu mvadi, biziami bivonganga ko kutambula mimvumbi. (Ngene. 30:1) Ntoto dikanga wuntitikanga nlangu wu mvula vayi bumviokila thangu wunfika kumanga. Buawu bobo bukadila batu bakhambu kuangalalanga mu biuma badi. Vayi bo bantuadusuluanga mu nduenga yi Nzambi, bawu bankuangalalanga mu biuma badi.
w11 1/6 10 ¶4
Kuzingila mu Biuma Wumbakanga—Buidi Malenda Bela?
Kona zimbongo ava kusumba kiuma. Kheti didi diambu diphasi mu nza kukona zimbongo ava kusumba kiuma, vayi kuvanga mawu kulenda tusadisa muingi tubika banga zipholo. Batu bawomba bambakanga lusalusu mu kukhambu ba zipholo ayi ziphasi zinkaka zinkuizilanga mu kuba zipholo, mu kuba kifu ki kukonanga zimbongo ava kusumba kiuma. Kibibila kintubila kifuani ki nduenga yi “kinono” kibila nandi ‘wunkonanga ayi wunlundanga bidia’ muingi kubisadila mu thangu yifuana.—Zinga. 6:6-8; 30:24, 25.
Tatamana Kuba Nzenza yi Yave Mvu Ka Mvu!
18 Buboti kufiongunina phila tuntadilanga zimbongo. Wukiyuvusa: ‘Khumbu ziwombo yinyindulanga matedi zimbongo ayi biuma yilenda sumba? Bo yindeva zimbongo, yinkalanga nkulu muingi kufuta, voti yinyindulanga ti mutu beni kasintomba ko zimbongo beni? Kuba zimbongo, ma kuphanganga kuyimona ti yilutidi nkinza kena bankaka ayi dimbanga diambu diphasi kumonisa khadulu yi kukaba? Minu kumona zikhomba badi zimbongo, yinyindulanga ti bawu banluta zolanga zimbongo kena Yave? Yimvanganga kikundi kuidi batu badi mbakulu ayi yivuanga ko beni nkinza batu bakhambulu mbakulu?’ Befu tutambula luaku lunneni mu kuba zinzenza mu tenda yi Yave. Diawu tufueti keba luaku alolo mu kubika zola zimbongo. Befu kuvanga mawu, Yave kalasa tukuekula ko!—Tanga Ebeleo 13:5.
Kiuka Kisuama
w09 15/4 17 ¶11-13
Bivangu Mimmonisa Nduenga yi Yave
11 Tulenda longuka mambu mawombo mu kifuani ki kibulu bantedilanga procávia. (Tanga Zingana 30:26.) Kibulu akiokio kidi kidedakana na kikueyi vayi makutu mandi madi makhufi ayi bitambi biandi mvandi bidi bikhufi. Kibulu akiokio kinzingilanga mu bibuangu bidi zithadi. Nandi wunnunganga kumona biuma bidi beni kinanu ayi mabulu madi mu zithadi ma kunsadisanga kubaka kibuangu kidi nsika ayi kununga kutina zimbeni. Kibulu akiokio kivangulu muingi kuzingila mu bibuangu bidi beni bifietakana ayi mawu ma kunsadisanga muingi kubaka ndungutila mu thangu kisivu.
12 Mbi tulenda longuka mu kifuani ki procávia? Theti, nadi kayitulanga ko va kingela muingi bafika ḿbaka. Nandi wunsadilanga luaku lu kumona biuma bidi kinanu muingi kumona zimbeni ziandi ayi wunkalanga va ndeku dibulu didi va khati zithadi muingi kufika suama. Befu mvitu tufueti sadila buboti ndueng′itu yi kiphevi muingi tununga kubakula mintambu mu nza ayiyi yi Satana. Mvuala Petelo wukindisa Baklistu mu kutuba: “Diatilanu mu nduenga ayi banu bakotuka, kibila mben’inu Nkadi’ampemba, widi mu kululenga buka khosi yimvuma ayi yintomba ki kudia.” (1 Pet. 5:8) Yesu bo kaba va ntoto wu tatamana kuba wukotuka ayi wulubuka mu zithotolo zioso Satana kaba kuntuadisa muingi kavekuka. (Mat. 4:1-11) Bukiedika, Yesu wu tubikila kifuani kimboti muingi tulandakana.
13 Phila yimueka tulenda bela bakotuka yidi kusadila buima bioso katuvananga muingi tuba bakindama mu kiphevi. Diawu, tulendi lenzanga ko kulonguka Diambu di Nzambi ayi kukuendanga mu zikhutukunu. (Luk. 4:4; Ebe. 10:24, 25) Dedi bo procávia kannunginanga kuzingila va kibuangu kidi kithuadi, tufueti tatamana kuba kituadi na zikhomba zitu zi kiphevi muingi ‘tuyikindasananga mu kiminu’. (Lom. 1:12) Mu kusadilanga biuma bioso Yave katuvanaga muingi tuba bakindama mu kiphevi, befu tunlandakanaga kifuani ki ntinu Davidi wutuba: “Yave nandi dimanya diama, kisuamunu kiama ayi mvukisi’ama. Nzambi’ama nandi dimanya diama, kuidi nandi yinsuaminanga; Nandi widi nkaku’ama, mvukisi’ama wu lulendu, kisuamunu kiama kingolo.”—Minku. 18:2.
15-21 NGONDA YIVUA
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI ZINGANA 31
Ndandu Mbi Tulenda Baka mu Kulonga Bana?
w11 1/2 19 ¶7-8
Longa Bana Baku
Longa kiedika kioso matedi kubundana nhitu. Kulubula didi diambu dinkinza. (1 Ko. 6:18; Tia. 1:14, 15) Kibibila kimmonisa ti kubundana nhitu widi nkhayilu wu Nzambi, kubika ti ntambu wu Satana. (Zinga. 5:18, 19; Nkunga wu Solomu 1:2) Kulubula bana baku to ziphasi balenda monikina ba kubundana nhitu mawu malenda kuba vanga kuba mayindu makhambu fuana matedi kubundana nhitu. Yaya Corrina wunkalanga ku França wutuba: “Matata mama baba tubilanga to matedi kitsuza. Ayi mawu maphanga kutadila kubundana nhitu mu phila yi khambu fuana.” Zabikisa kiedika kioso matedi kubundana nhitu kuidi bana baku.
Yaya Nádia wunkalanga ku México wutuba: Minu yimbotulanga thangu muingi kukoluka na bana bama matedi kubundana nhitu, ti kubundana nhitu didi diambu dimboti Yave kavana kuidi batu muingi bamonanga lueki. Vayi tufueti bundananga to nhitu va khati dikuela. Mawu malenda tutuadisa mayangi befu kulandakanaga minsua mi Yave, vayi malenda tutuadisa ziphasi befu kukhambu landakananga zithuadusulu zi Yave.”
ijwhf dilongi 4 ¶11-13
Yoluka na Bana Baku Matedi Kunua Malavu
Baka makani ma kusolula matedi mambu amomo. Yaya Mark tata mueka wunkalanga ku Alemanha wutuba: Kusolula na bana matedi kunua malavu dilenda ba diambu diphasi. Minu yiyuvula kuidi muan′ama widi nana di mimvu buidi nandi kambadilanga matedi kunua malavu, didi diambu dimboti voti dimbi. Mu kuba yandi masolo mamboti ayi mu mayangi kunsadisa kutuba mabanza mandi matsi ntima.”
Ngie kuyolukilanga beni matedi kunua malavu mu zithangu ziviakana, muan′aku wala lunda mambu amomo va kilunzi kiandi. Kuba kuandi yoso phunga muan′aku kadi, kukolukilanga matedi kunua malavu dilenda ba diambu dinkinza dedi buidi bu kutabila estrada ayi kubundana nhitu.
Vana kifuani. Bana badi buka mua colchão—dioso diambu bankuwa balenda buila diawu.—Batu ba luzabu bantubanga ti matata bawu banluta longanga bana bawu mu kifuani kiawu. Mawu mansundula ti boti diambu ditheti wumvanganga bo widi mu nganzi didi kunua malavu, buna mawu mansundula ti muan′aku mvandi wala nuanga malavu bo kadi mu nganzi voti bo kala tombanga kudedikisa mambu. Diawu, ba kifuani kimboti kuidi bana baku.
g17.6 9 ¶5
Longa Bana Baku Matedi ku Kikulula
Kindisa bankaka kukabanga. Kindisa bana baku kukuna khadulu yi kukabilanga bankaka. Monisa kuidi muan′aku ti ‘kuvana kunluta tuadisanga mayangi kena kutambula’. (Mav. 20:35) Va kimueka sonikanu mazina ma batu bantomba lusalusu. Batu muzebi ba kutomba lusalusu lu kusumba biuma voti kuludika kiuma, nata muan′aku bo wunkuenda keba sadisa. Bika muan′aku kamona mayangi widi ma kusadisa bankaka. Mu phila ayoyo ngie wala kunlonga khadulu yi ku kikulula mu kifuani kiaku.—Luk. 6:38.
Kiuka Kisuama
w92 1/11 11 ¶7-8
Phila Baba Longilanga mu Thangu yi Khulu
7 Ku Isaeli kuba kuandi tata voti ngudi, baba longanga muena kutona mu bumuamuana. (Deute. 11:18, 19; Zinga. 1:8; 31:26) Mutu mueka wu luzabu bantedilanga Jorge Mangenot wusonika: “Bo muana kanzaba kukoluka waba longukanga matedi nsiku. Mam′andi waba vutikilanga Khumbu ziwombo lutangu matedi nsiku ayi bo kaba lundanga wawu, babue kumvananga lunkaka. Buviokila thangu muingi kumona ti bawu bankuiza lunda wawu, baba sonikanga va makanda ma bana matangu mo bawu balonguka muingi balunda mawu va ntu. Mu phila ayoyo baba zabanga masonoko ayi mu ndionzukuluawu baba tatamananga kutambula thuadusulu yi kutanga masonoko ayi kuyindula mu mawu.
8 Basi Isaeli mu thangu yi khulu muingi kulonga bana, baba sadilanga kifu ki kulundanga matangu va ntu. Mambu baba longukanga madi, mambu matedi minsiku mi Yave ayi luwawanu ayi vaba tombuluanga dikabu kulunda mawu mu ntima. (Deute. 6:6, 7) Ayi mvandi vaba tombuluanga kuyindula mu mawu. (Minku. 77:11, 12) Muingi kusadisa matoko ayi bakulutu bankaka kulunda mambu va ntu, baba sadilanga ziphila ziwombo. Dedi, baba sadilanga phila bisona bididi mu alfabeto muingi kusonika minkunga dedi bo tulenda muena mu mambu masonama mu Zingana. 31:10-31; ayi mvandi baba sadilanga zithalu dedi bummonisina kitini kimmuadi ki Zingana 30.
22-28 NGONDA YIVUA
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI MPOVI 1–2
Tatamana Kukubika Bankaka
w17.01 27-28 ¶3-4
“Benu Babakala ba Lufiatu, Tukumufiatila Mambu Amomo”
3 Bawombo mu befu tunzolanga kiyeku tuidi ayi tuntombanga kutatamana mu kiawu. Vayi kiadi ayi kiunda kuzaba ti mu kuba batu ba masumu, tunnunanga ayi bankaka ba tuvingininanga. (Mpovi 1:4) Mambu amomo malutidi beni phasi mu bilumbu bitu kibila mambu mu kimvuka ki Yave make balukanga bumviokila thangu. Bo kisalu ki Yave kikue yonzukanga vantombulu kubalula phila yi kuvangila mambu tuaba vanganga.—Dedi kusadila zitelefoni, zikomputador ayi internet. Bakulutu bawombo bammonanga phasi kusadila bisengu abiobio. (Luk. 5:39) Ayi bo bamvanganga mamoso bannunga muingi kusadila biuma abiobio, basiedi ko mangolo baba. (Zinga. 20:29) Diawu, bo bakulutu bankubika matoko muingi batambula biyeku ayi kukieba biawu buboti, dimbanga diambu dimboti kuidi bawu veka ayi bulutidi mu kimvuka ki Yave.—Tanga Minkunga 71:18.
4 Bo badi biyeku biwombo mu kimvuka ki Yave ḿba bammonanga ti didi diambu diphasi kukubika matoko muingi batambula biyeku. Kibila mbi? Bankaka bamengi kubika biyeku banzolanga. Bankaka badi boma bu kubika kubue tuama ntuala. Bankaka mvandi bammuenanga ti matoko basi nkuiza nunga ko kuvanga mambu mu phila bawu bamvangilanga. Vadi mvandi bankaka banyindulanga ti basi ko thangu muingi kukubika bankaka. Diawu, matoko tatamananu kuba mvibudulu boti mutambulabu ko biyeku.
Kiuka Kisuama
it-1 748
“Mpovi”
Kikuma ki Hebraiku Qo·heʹleth kinsundula mutu wunkutikisanga ayi mutu wuntumisanga. Akiokio kiba kiyeku ntinu Salomu kaba ki kuba ntinu vayi mu yo yawu thangu kuba ntuadisi mu mambu ma kiphevi mu dikabu di Isaeli. (Mpovi 1:1, 12) Kiba kiyeku ki ntinu kutuadisa kithuadi mu dikabu ayi batatamana bakuikama mu Ntinu ayi Nzambi yi kiedika. (1 Minti. 8:1-5, 41-43, 66) Baba muenanga ti ntinu wuba wumboti voti wumbi, boti nandi wuntuadisa dikabu muingi bawu batatamana kubuongimina Yave. (2 Minti. 16:1-4; 18:1-6) Salomu wuvanga mangolo mawombo muingi kusadisa basi Isaeli ayi baba kalanga kuna kuba kifu ki kukutakananga. Mu buku yi Mpovi ntinu Salomu wuvanga mamoso muingi kusadisa dikabu kutatuka mu zinzila zimbi ayi mu mambu makhambu fuana ma nza ayiyi. Ayi mvandi wuba sadisa kuba kikundi kifikama na Nzambi.
29 NGONDA YIVUA–5 NGONDA KUMI
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI MPOVI 3–4
Kindisa Luzolo Luaku mu Yave ayi na Mutu Wukuelana Yaku
ijwhf dilongi 10 ¶2-8
Buidi bu Kusadila Zitelefone va Dikuela?
● Befu tulenda kindisa dikuela ditu befu kusadila buboti zitelefone. Dedi, bakuela bawombo bayi filasananga zimensagem muingi bazaba buidi kadika mutu kadidi bumviokila kilumbu. Mu phila ayoyo bawu bannunganga kukoluka kheti badi kinanu.
Yaya Jonathan—wutuba:“ Kusonikina mensagem kuidi mutu wukuelana yaku ti ‘yi kuzolanga voti yidi phuila yi kukumona’, malenda sadisa bakuela kuba kituadi.”.
● Befu kusadila zitelefone mu phila yikhambu fuana mawu malenda tulula dikuela ditu. Dedi, bawombo bamviokisanga bilokulu biwombo mu kusadila zitelefoni. Mu kibila akiokio nnuni voti nkazi wumbanga mu kiunda kibila wukimuenanga buka ti bamvuanga ko nkinza.
Yaya Julissa—wutuba:“ Minu widi lufiatu ti boti yisa viokisa beni thangu mu telefoni′ama khanu nnuni′ama bebotula mua thangu muingi kukoluka yama.”.
● Bawombo bantubanga ti bannunganga kukoluka na mutu wukuelana yandi mu yoyawu thangu bansadila telefoni voti tablet. Batu bawombo bambadilanga ti kuvanga biuma biwombo mu yoyawu thangu didi diambu dimboti, vayi masi ko makiedika. Kibila nkietu mueka wu luzabu bantedilanga Sherry Turkle, wutuba: “luidi luvunu kuyindula ti wulenda nunga kuvanga biuma biwombo mu yoyawu thangu.” Nandi wubue tuba: “bo tunluta vanga biuma biwombo mu yoyawu thangu dinluta banga diambu diphasi kuvanga biuma bankaka.”
Yaya Sarah—wutuba: “Yimbanga beni mu mayangi kukoluka na nnuni′ama, vayi ti mu yoyawu thangu nandi widi mu kuvanga kiuma kinkaka mawu maku mbikanga mu kiunda. Kibila ti nandi widi mu kusadila telefoni bo minu yidi mu kukoluka, buka ti nandi widi mu kutuba, ‘buluti kuba va minuveka muingi kusadila telefoni.”
Mbi tulenda longuka: Phila wunsadila telefoni yilenda tulula voti kukindisa dikuela diaku.
Bika ‘Nlaki Mbazu wu Yave Wutatamana.’
12 Buidi bakuela balenda landikinina kifuani ki Akila ayi Prisila? Yindula mu mambu ngie ayi mutu wukuelana yaku mulenda vanga. Ḿba mulenda vanga mambu mankaka va kimueka. Dedi, Akila ayi Prisila basamuna va kimueka. Mulenda vanga thuadusulu yi kusamuna va kimueka? Akila ayi Prisila basala va kimueka. Ḿba ngiewu ayi mutu wukuelana yaku muvanganga ko kisalu kimueka, vayi bukiedika ti mulenda vanga bisalu bi nzo va kimueka? (Mpovi 4:9) Bo mumvanga mangolo muingi kuyisadisa voti kusala va kimueka, munkuiza ba banga dingumba ayi munkuiza baka luaku lu kukoluka. Vama vioka 50 di mimvu tona yaya Robert ayi Linda bakuelana. Yaya Robert wutuba: “Befu tuisi ko beni thangu muingi tuviokisanga mu minkungi, vayi bo yinsukula zindonga ayi nkanzi’ama wumfiona ziawu voti bo yidi mu kukieba biteka ayi nkazi’ama widi kunganda muingi kuvanga bisalu binkaka, minu yimbanga beni mu mayangi. Kuvanga bisalu va kimueka, kunkindisanga beni kithuadi kitu ayi luzolo luitu.”
13 Tebuka moyo ti kuba va kimueka, kuisinsundula ko ti munkuiza ba kithuadi. Nkietu mueka ku Brazil wutuba: “Bubu, vadi mambu mawombo malenda ku tuvuvisa ayi yibakula ti tulenda bua mu ntambu wu kuyindula ti tuidi mu kuviokisa thangu va kimueka, kibila tunzinganga va kimueka. Yilonguka ti vasintombulu ko to kuba va kimueka, vayi vantombulu mvandi kuvana thangu ayi kuvua nkinza mutu wukuelana yama.” Mona mbi Bruno ayi nkazi’andi Tays, bamvanganga muingi kuba lufiatu ti badi mu kuyivua nkinza. Bruno wutuba: “Tunsuekanga zitelefoni zitu ayi tunsadilanga thangu ayoyo muingi kukoluka.”
14 Boti ngie na mutu wukuelana yaku muzolanga ko kuviokisa thangu va kimueka? Ḿba kibila munzolanga mambu maviakana. Mbi mulenda vanga? Bue yindula mu kifuani ki mbazu. Yawu yitonanga ko kulula yaveka, vantombuluanga theti kutula bisuadi bosi bumviokila thangu kutula bisanzu. Bobuawu mvandi, ḿba mulenda tona kuviokisa mua thangu va kimueka, vayi bo mumvanga mawu vanganu mambu munzolanga ayi mo masinkuiza tuadisa ko luvasanu. (Yako. 3:18) Benu kutona kuvanga mambu maluelu va kimueka, mawu malenda ku musadisa kukindisa luzolo luinu.
Bika ‘Nlaki Mbazu wu Yave Wutatamana.’
3 Muingi nkazi ayi nnuni bakindisa luzolo luawu, vantombulu kadika mutu mu bawu kukindisa “kikundi kiandi na Yave.” Buidi mambu amomo malenda kuba sadisila? Bakuela ba kuvua nkinza kikundi kiawu na Yave, bawu basinkuiza mona ko phasi kusadila malongi mandi. Ayi mawu mankuiza kuba sadisa kubika voti kununga mambu malenda dekula luzolo luawu. (Tanga Mpovi 4:12.) Batu badi kiphevi kimboti mvandi bamvanganga mangolo muingi kulandakana kifuani ki Yave ayi kukuna zikhadulu zio nandi kammonisanga, dedi mamboti, mvibudulu ayi nlemvu. (Efe. 4:32–5:1) Bakuela ba kumonisa zikhadulu aziozio, mawu mankuiza kuba sadisa kukindisa luzolo luawu. Khomba mueka bantedilanga Lena, widi wukuela kuvioka 25 di mimvu wutuba: “Disi ko diambu diphasi kuzola ayi kukinzika mutu widi kiphevi kimboti.”
Kiuka Kisuama
it-1 120 ¶3
“Luzolo”
“Thangu yi Kuzodila.” Yave wummonisanga luzolo luandi kuidi batu boso, vayi bo bantatamananga kudiatila mu zinzila ziawu zimbi basa fuana ko kutambula luzolo luandi. Yave ayi Yesu banzolanga busonga ayi banlendanga mambi. (Minku. 45:7; Ebe. 1:9) Disi ko diambu dimboti kumonisa luzolo kuidi bo banlendanga Nzambi yi kiedika kibila bawu bamonisanga ko luzolo mu Nzambi. Mua nkadu thangu to wusiedi muingi Nzambi katulula baboso bantatamananga kudiatila mu zinzila zaiwu zimbi.—Minku. 139:21, 22; Yesa. 26:10; Minku. 21:8, 9; Mpovi 3:1, 8.
6-12 NGONDA KUMI
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI MPOVI 5–6
Buidi Tulenda Monisina Lukinzu Luwombo Kuidi Nzambi
w08 15/8 15-16 ¶17-18
Zitisa Yave mu Kunkinzika
17 Tufueti monisa nzitusu bulutidi mu mbuongimin′itu kuidi Yave. Mpovi 5:1. Yintuba: “Wuyifiongunina bo wunkuenda ku nzo yi Nzambi yi kiedika.” Mambu amomo mvandi ba makamba kuidi Mose ayi kuidi Yosua bo baba kamba muingi bavula zisandalia ziawu ava kutoka ku kibuangu kinlongo. (Esodu 3:5; Yosua 5:15) Kuvanga mawu maba monisanga lukinzu kuidi Nzambi. Zinganga nzambi ku Isaeli baba bakuikanga kuvuata zikupa zivangulu mu minsinga mi linhu ‘muingi bafuka zipheni ziawu’. (Esodu 28:42, 43) Mawu maba kuba sadisanga kubika ku yifuisa zitsoni bo bamvanga kioso kua kiyeku va kikuma. Zinganga nzambi zioso baba monisanga lukinzu kuidi Yave mu kulandakana nsiku awowo.
18 Kuvana nzitusu kuidi Yave mu mbuongiminitu kunsundula kumonisa lukinzu. Muingi tutambula nzitusu, tufueti monisanga lukinzu. Befu tulendi monisanga ko nzitusu mu kutubila to va munu vayi yifueti kuisilanga mu ntima dedi bo Nzambi kantombila. (1 Samu. 16:7; Zinga. 21:2) Kumonisa lukinzu yifueti ba nzigul′itu yilenda tusadisa kuba zikhadulu zimboti na bankaka ayi mu phila tuyitadilanga befu veka. Bukiedika, tufueti monisanga lukinzu mu thangu zioso, mu mambu tumvanga ayi mu phila tunkolukila. Tunlandakananga mambu Mvuala Polo katuba mu matedi phuatul′itu ayi mu mambu tuntuba. Nandi yutuba: “Tulendi vana ko ni kibila kimvanga bankaka kusumuka, muingi babika tubila bubi kisalu kitu ki kusamuna; Vayi mu mambu moso, befu tummonisanga ti tuidi bisadi bi Nzambi.” (2 Ko. 6:3, 4) Befu tumvanganga mangolo muingi tuzingila mu mambu tunlongukanga ‘muingi baboso bazitisa malongi ma Nzambi mvukis′itu’—Titu 2:10.
w09 15/11 11 ¶21
Kindisa Minsambu Miaku mu Kuvanganga Ndongukulu yi Kibibila
21 Yesu waba vanganga minsambu mu kiminu. Dedi, ava kuvulubusa Lazalu, “Yesu wuvumuna thalu ku diyilu ayi wutuba: ‘A Tata, yi kutonda beni mu kukuwa nsambu’ama. Bukiedika, minu yizebi ti ngie wu kukhuwanga.’” (Yoa. 11:41, 42) Bukiedika ti minsambu mi Yesu mimmonisa ti nandi wuba kiminu? Yindula mu nsambu kalonga muingi minlandikini miandi bavanganga. Tsundu yi dizina di Yave, Kintinu kiandi kiza va ntoto ayi kivanga luzolo luandi, mawu mambu malutidi nkinza mu nsambu awowo. (Mat. 6:9, 10) Minsambu miaku, bukiedika ti miawu mimmonisa ti ngie wumvuanga nkinza Kintinu ki Nzambi? Muingi kivanga luzolo luandi ayi kizitisa dizina diandi?
w17.04 6 ¶12
“Dukisa Makani Maku”
12 Ava kubotama befu tumvanganga luwawanu kuidi Yave. Vayi bo tumbotama, ayoyo yidi kuandi to thonono. Diawu, tufueti vanga mangolo muingi tu dukisa mambu tukanikisa mu kunatina luzungul′itu mu phila nandi kantombila. Diawu tufueti kuyikuvusa: ‘Kikundiki′ama na Yave kidi mu kubuela kinda tona yibotama? Yintatamananga kusadila Yave mu ntima yoso? (Kolo. 3:23) Yinsambilanga kadika thangu? Yintanganga Kibibila kadika kilumbu? Yimvanganga mangolo muingi kuba mu zikhutukunu? Kadika sabala, yimbasikanga mu kisalu ki kusamuna? Voti yidi mu kuvonga mu mambu ma kiphevi? Diawu, muingi mambu amomo mabika kutumonikina tufueti landakana dilongi mvuala Petelo kavana mu kutuba: ‘Tufueti vanga mamoso tunnunga muingi tubuela vambata kiminu kitu nzailu, tuba bakindama ayi tukivana mu Nzambi.—Tanga 2 Petelo 1:5-8.
Kiuka Kisuama
Biuvu Bi Mintangi
Mpovi 5:8 yintubila mfumu yintovula zipobre ayi wukhambu kuba vangila mambu masonga. Vayi mfumu beni, kafueti tebukanga moyo ti vadi mfumu yinkaka yinlutidi widi mu kunkengidila. Ayi khumbu zinkaka valenda ba zimfumu zi balutidi. Vayi kheti bobo, kiadi ayi kiunda kuzaba ti, zimfumu ziwombo mu nza, bamvukumukanga mu mavanga mambi mantuadisanga ziphasi ziwombo kuidi batu banyala.
Kheti mu thangu tunyindula ti tusiedi ko kivuvu, tulenda baka mbombolo mu kuzaba ti Yave wummonanga mambu zimfumu zi luyalu bamvanganga. (Minku. 55:22; Fil. 4:6, 7) Tuzebi ti ‘Meso ma Yave manzungidilanga ntoto woso, muingi kumonisa mangolo mandi kuidi batu badi mintima misulama mu nandi’.—2 Lusa. 16:9.
Tulenda tuba ti buku yi Mpovi 5:8, yi tutebula moyo ti, mu nza tuidi mu kuzingila, vadi batu balutidi bankaka mu kimfumu. Vayi mvandi, matangu amomo ma tusadisa kuvisa ti vasi ko mutu wulutidi kimfumu kena Yave. Nandi widi mu kuyala bubu, mu nzila Muan’andi Yesu Klisto, Ntinu wu Kintinu kiandi. Yave, Nzambi Nkua Ngolo Zioso, mu kuba Mutu wusonga nandi ayi Muan’andi badi mu kumona mambu moso zimfumu zi luyalu badi mu kuvanga.
13-19 NGONDA KUMI
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI MPOVI 7–8
Mbi Fueti Vanga Ngie Kukuenda Kuidi Mafua?
it-3 302 ¶9
“Kudila”
Thangu muingi Kudila. Mpovi 3:1, 4 yintuba ti: ‘vadi thangu muingi kudila ayi thangu muingi kuseva; vadi thabgu muingi kuba mu kiunda ayi thangu muingi kuba mu mayangi.’ Lutangu alolo lummonisa nkinza wu kuba mayindu mafuana matedi mafua. Batu ba luzabu bantubanga ti bulutidi kukuenda ku nzo yidi mafua kena kukuenda ku nzo yidi nkungi. (Mpovi 7:2, 4; dedikisa na Zingana. 14:13.) Kibila mu phila ayoyo tulenda baka luaku muingi kumonisa luzolo ayi kukindisa badi mu kidila, kubika kuandi kubila zinyenze zitu. Mawu mala tusadisa kumonisa khadulu yi ku kikululanga, kumonisa mvandi ti tuidi batu ba masumu ayi kuba mayindu mafuana matedi Nzambi.
Sadisa Bankaka Kununga Kiunda Badi
15 William, wufuila nkanzi mu mimvu mima vioka, wutuba: “Minu yinzolanga bo bankaka bantebukila moyo mambu nkazi’ami kaba vanganga. Mawu ma kuphananga lufiatu ti batu baba kunzolanga ayi baba kunkinzikanga. Mambu ma phila ayoyo ma kutsadisanga beni. Ayi yimbakanga mbombolo kibila nkazi’ami wuba beni luvalu kuidi minu ayi wuba wumueka mu batu balutidi nkinza mu luzingu luama.” Mfuizi mueka bantedilanga Bianca wutuba: “Bo bankaka bansambilanga yama ayi baku thangilanga matangu ma Kibibila, mawu ma kumbombanga beni. Minu yintianga beni bo bawu bantubanga matedi nnuni’ami ayi bo bakukhuwanga kukoluka matedi nandi.”
w17.07 16 ¶16
“Dilanu va Kimueka na bo Badi mu Kudila”
16 Yimueka mu ziphila tulenda kindisila mutu befuilu yidi ‘kunsambidila ayi kusambila yandi va kimueka’. Ḿba dilenda ba diambu diphasi kuidi ngiewu kuvanga nsambu mu thangu ayoyo. Kibila ḿba wulenda dila voti kuvunzikisa mambu bo wunsabila. Vayi zaba ti kusambidila batu babe fuilu luidi lusadusu luwombo wulenda vana kuidi mutu widi mu kuviokila mu mambu amomo. Dalene waba viokila mu mambu amomo wutuba: “Khumbu zinkaka bo zikhomba baba kuizanga kukhindisa minu yaba badindanga muingi bavanga nsambu. Ayi khumbu zinkaka bawu ba basa nunganga ko kibila baba banga mu bifuebila bi kudila.Vayi baba vanganga mangolo moso muingi babika kuvunzikisa mambu bo bamvanga nsambu. Ayi mu phila ayoyo baba nunganga kusambila yama. Ayi nkadu nkadu bawu baba nunganga kukhindisa mu nzila nsambu baba vanganga va ntual′ama, kibila baba vangilanga miawu mu ntim′awu woso. Luzolo luawu, kiminu kiawu ayi phila baba kumbonisanga mamboti makhindisa beni.”
w17.07 16 ¶17-19
“Dilanu va Kimueka na bo Badi mu Kudila”
17 Kadika mutu wufuilu mutu kanzolanga widi na thangu′andi kandekulanga kuyindula mutu kafuilu. Vayi kiadi ayi kiunda kuzaba ti bawombo bakivananga muingi kusadisa batu abobo bafuilu mutu banzolanga, mu mua thangu bamvonganga kubue mvana lusalusu. Zingana 17:17 luntuba: ‘Nkundi wu kiedika wummonisanga luzolo thangu zioso ayi widi khomba wubutuka mu thangu ziphasi.’ Diawu yoso kuandi thangu mutu kalenda viokisa mu kuyindula mutu kafuilu, tufueti ba bakubama muingi kutatamana kumvana mbombolo.—Tanga 1 Tesalonika 3:7.
18 Khumbu zinkaka mutu wufuilu kalenda yindula mutu wufua mu mambu baba vanganga va kimueka voti mu mambu kaba zolanga, dedi minkunga, zifoto, kuma kaba zolanga kuenda ayi mawu malenda kuntuadisa kiunda kingolo.—Mvandi dilenda ba diambu diphasi kukuenda mu lukutukunu lu divula voti mu Mbambukulu Moyo mu kuzaba ti nkazi voti nnuni kasi nkuiza ba ko va khonz′andi.—Khomba mueka wufuilu nkazi wutuba: “Minu yizaba ti dinkuiza ba diambu diphasi kuviokisa kilumbu tu kuelana minu veka. Vayi bo kilumbu beni kituka zikhomba mu kimvuka bakubika mua nkungi ayi batela bakundi bama. Bawu basa tomba ko yiviokisa kilumbu akiokio minu veka”.
19 Bukiedika, mutu wufuilu kasintombulu ko kutambula mbombolo mu mua thangu. Kutatamana kutambula mbombolo kuidi bakundi ayi kuidi zikhomba didi diambu dinkinza mu yoso kuandi thangu. Kheti tulendi manisa ko ziphasi ayi kiunda mutu kadi mu kuviokila, vayi tufueti vanga mamoso tulenda nunga muingi kubomba bo badi mu kiunda ki lufua. (1 Yoa. 3:18) Lusalusu lu bakulutu ba kimvuka yidi mbonosono yi luzolo ayi lukiebo lu Yave.
Kiuka Kisuama
“Mu Phila Ayoyo Baboso Bala Zaba ti Muidi Minlandikini Miama”
18 Khumbu zinkaka tulenda tomba kufikama khomba wu tunhongisa ntima. Diawu vantombulu kukivana biuvu abibi: ‘Bukiedika ti minu yidi bivisa bioso?’ (Zinga. 18:13) ‘Bukiedika ti khomba, bevangila mawu mu lutia luandi?’ (Mpovi 7:20) ‘Mvama yimana vanga yoyawu nzimbala?’ (Mpovi 7:21, 22) ‘Bukiedika ti vantombulu kukoluka na mutu beni?’ (Tanga Zingana 26:20.) Bo tumbotula thangu muingi kufiongunina biuvu abiobio, tunkuiza mona ti luzolo tuidi mu khomb′itu, luawu lunkuiza tusadisa kunlemvukila.
20-26 NGONDA KUMI
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI MPOVI 9–10
Ba Mayindu Mafuana Matedi Ziphasi
w13 15/8 14 ¶20-21
Bika Kufueminanga Yave
20 Vana foto kuidi mutu widi foto. Kibila mbi tufueti vangila mawu? Kibila ḿba Khumbu zinkaka befu veka tuidi foto mu mambu tuidi mu kuviokila. Diawu, tufueti ku kikulula ayi kuvisa foto tuidi. (Nga. 6:7) Bika kuvana Yave foto mu ziphasi widi mu kuviokila. Kibila mbi ka tulendi vangila ko mawu? Yindula mu kifuani akiki: Ḿba dicalu ba divangila muingi di diatanga beni thinu, vayi motorista wundiatisa dicalu beni na kuviokisa kitesu ki nsualu va ndeku curva ayi kuvanga acidente. Bukiedika ti mutu wu divanga nandi widi foto? Ndamba. Bobuawu mvandi, Yave wu tuvanga na luaku lu kusola. Vayi mvandi wu tuvana zituadusulu matedi buidi tulenda bakila makani mamboti. Diawu, tulendi vana ko foto Mvang′itu mu zinzimbala zitu.
21 Ziphasi zioso tummonikinanga, zi yizilanga ko mu zinzimbala zitu voti mu mambu tuvanga. Vayi mambu mankaka mammonikanga mu kibila ki “mambu ma kinzimbukulu mankuizilanga kuidi baboso.” (Mpovi 9:11) Bulutidi, tufueti tebukanga moyo ti Satana nandi nyadi yi nza ayiyi. (1 Yoa. 5:19; Nzai. 12:9) Nandi, nandi mben′itu—kubika Yave!—1 Pet. 5:8.
Yave Wumvuanga Nkinza Bisadi Biandi Bakikululanga
10 Kukikulula kulenda sadisa mvandi luzingu luitu kubika ba beni phasi. Khumbu zinkaka tuala mona voti tuala viokila mu mambu tummuena ti masi ko masonga. Ntinu Salomu wutuba: ‘Yimona mimvika kudiata mu mimvalu, vayi bana ba ntinu kudiatila dimalu buka mimvika.’ (Mpovi 10:7) Khumbu zinkaka batu badi nzayilu yiwombo batambulanga ko nzitusu bafueni. Ayi batu badi nzayilu yiluelo, khumbu zinkaka banluta kutambula nzitusu. Vayi Salomu wuvisa ti tufueti kikinina phila luzingu luididi ayi kubika fuemanga mu phila mambu mammonikina mu luzingu. (Mpovi 6:9) Befu kukikulula, tuala fika kikinina luzingu mu phila luididi—ayi kubika tomba luba mu phila tuntombila.
w11 15/10 8 ¶1-2
Mambu Wumviokisilanga Thangu, Mandi ma Khindusulu?
Mu Kibibila, Yave wummonisa ti kasi ntomba ko to muingi befu tu zinga. Vayi mvandi tuyangalala mu mambu tumvanganga. Dedi, Minkunga 104:14, 15 luntuba ti ‘Yave wummenisanga bikunusu muingi batu badia, Vinu yinkuangidikanga ntima wu mutu, zeta yinkiezulanga kizizi ayi dipha dimvananga mangolo kuidi mutu.’ Bukiedika, Yave wu tuvananga bidia muingi tuzinga, dedi, zeta ayi vinu. Vinu yinkuangidikanga ntima wu mutu, mvandi Yave wuntatamananga ku tukieba muingi tuba mayangi. (Mpovi 9:7; 10:19) Bukiedika, Yave wuntomba tuzingila mu mayangi.—Mavanga 14:16, 17.
2 Befu kubotulanga thangu muingi tu tala zinuni, biteka ayi mambu mankaka malenda tukindisa mu kiphevi, tualasa ba ko bibila muingi ku kivana foto mu mambu tuidi mu kuviokila. (Mat. 6:26, 28; Minku. 8:3, 4) Luzingu lu mayangi widi nkhailu wu Nzambi.” (Mpovi 3:12, 13) Kuvua nkinza nkhailu awowo, kusadila wawu buboti ayi kuvutulanga matondo, kuala tusadisa kuvutulanga matondo kuidi mutu wutuvana wawu.
Kiuka Kisuama
it-3 665¶8
“Kutubila Ngolo ayi Kuvunina Bankaka Mambu”
Disuasana mbi didi mutu wuntubilanga ngolo ayi wumvuninanga bankaka mambu? Kutubila ngolo khumbu zinkaka kutuadisanga ko ziphasi. Vayi kifu ki kuvuninanga bankaka mambu kintuadisanga ziphasi kuidi batu kamvunina mambu. Kheti mutu wumvunina bankaka mambu kasi ko makani mambi, vayi kifu ki kuvunina bankaka mambu kilenda tulula kikundi kitu na Nzambi. Kibila kuvanga zikhomba ba yidedikisa bawu na bawu, kidi kifu Nzambi kanlendanga. (Zinga. 6:16-19) Mu Kingeleko kikuma “Nkua Luvunu” kinsundula di·aʹbo·los. Bansadilanga kikuma akiokio mu Kibibila muingi kutubila “Satana Nkadi’ampemba”, no wumvuninanga Nzambi mambu. (Yoa. 8:44; Nzai. 12:9, 10; Ngene. 3:2-5) Mawu mammonisa tho yi luvunu.
27 NGONDA KUMI–2 NGONDA KUMI YIMUEKA
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI MPOVI 11–12
Yangalala mu Luzingu lu Mboti ayi lu Mayangi
g 3/15 13 ¶6-7
Muinha ayi Phemo—Bitusadisanga Beni?
Muinha wunsadisanga kuvonda zimicrobio zintuadisanga zimbela. Mawu mansundula ti kukota muinha kulenda ku kusadisa kumanga kutambakana zimbela.
Diawu, botulanga thangu muingi wuyotanga muinha ayi wubuilanga phemu, kibila mawu malenda sadisa buvinha buaku.
Vua Nkinza Nkhailu wu Luzingu Nzambi ka Tuvana
6 Kheti Kibibila yisi ko buku yi kikola yintubila matedi buvinha, vayi yawu yintubila mayindu ma Yave matedi mambu amomo. Dedi, yawu yi tulubula muingi ‘tubika bifu bimbi’ bilenda bivisa nhitu’itu. (Mpovi 11:10) Ayi mvandi Kibibila kinkandimina phulu yi kudia ayi yi kukolu malavu, kibila bifu abiobio, bilenda tula luzingu luitu va kingela. (Zinga. 23:20) Yave wuntomba muingi tukiyala bo tunsola bi kudia ayi bi kunua.—1 Koli. 6:12; 9:25.
7 Tulenda baka makani mammonisa ti tumvuanga nkinza nkhailu wu luzingu Nzambi ka tuvana, mu kusadila buboti kilunzi. (Minku. 119:99, 100; tanga Zingana 2:11.) Dedi, befu tunkuiza baka makani mamboti bo tunsola biuma bi kudia. Diawu kheti tunzolanga ntindu mueka wu bidia vayi tuzebi ti biawu bilenda tutuadisa ziphasi, tunkuiza sadila kilunzi kitu muingi tubika kudia bidia beni. Mvandi tunkuiza monisa ti tunsadila buboti kilunzi kitu, bo tunlala buboti, kuvanga bisavu muingi kunhikuna nhitu, bo tunkieba buvinha buitu bu kinsunha ayi ku diodisanga nzo’itu.
“Sadilanu Mambu Lunkuwa”
2 Bisadi bi Yave, badi batu ba mayangi. Kibila mbi? Tuidi bibila biwombo, vayi kibila kilutidi kidi mu kutanganga diambu di Nzambi ayi kusadila mambu tuntanga.—Tanga Tiagu 1:22-25
3 Vadi ziphila ziwombo tulenda bakila ndandu bo “tunsadila mambu tunkuwa.” Dedi, bo tunsadila mambu tuntanga mu diambu di Nzambi, befu tunkuangidikanga Yave ayi tumbanga mu mayangi. (Mpovi 12:13) Mvandi kusadila mambu amomo mantuadisanga ndandu va dikanda ditu ayi ma tusadisanga kuba kikundi kimboti na zikhomba mu kimvuka. Tuidi lufiatu ti ngie wunkikininanga mu mambu amomo ayi mvandi ma tusadisanga kubika viokila mu mambu mawombo maphasi mammonikinanga batu bakhambu landakananga minsua mi Yave. Mawu madi makiedika dedi bummonisina mambu Davidi katuba mu nkunga matedi nsiku, minsua ayi zifundusu zi Yave. Nandi wumanisa mu kutuba: ‘Vadi ndandu yiwombo mu kulandakana ziawu.’—Minku. 19:7-11.
Kiuka Kisuama
it-2 400 ¶3
“Batuadusu”
Batu Nzambi kasadila muingi basonika Kibibila, basa sadila ko to mayindu mawu vayi mu mambu Nzambi kaba bakambanga. Bawu basadila ndueng′awu muingi kusola bikuma ayi mambu mafuana basonika. Dedi Mvuala Yoane wutambula bimona meso bi Nzambi mu nzila mbasi ayi nandi wusonika mamoso kamona. (Nzai. 1:1, 2) Kheti bawu basadila bikuma biawu, vayi Nzambi waba batuadisanga muingi mambu baba sonika maba makiedika ayi ma lufiatu. (Nzai. 1:10, 11; Zinga. 30:5, 6) Mawu mammonisa ti minsoniki mi Kibibila bavanga mangolo mawu veka muingi kusonika bikuma bisulama. (Haba. 2:2) Mvandi mammonisa ti vaba tombulu minsoniki mi Kibibila bavanga mangolo mawu veka ayi kuvua nkinza mambu Nzambi kaba bakamba muingi basonika mambu masulama.—Mpovi 12:9, 10, Dedikisa na Luka 1:1-4.