Deuteronomio
1 Ndiʼ nga ca diidxaʼ ni gudxi Moisés guidubi guidxi Israel dxi nuucabe gaxha de ra nuu guiiguʼ Jordán, lu desiertu,* lu ca layú napampa ni nuu frente de Suf, ni nuu entre Parán, Tófel, Labán, Hazerot ne Dizahab. 2 Biaʼsi 11 dxi runi binni dede Horeb hasta Cadés-Barnea pa checaʼ lu neza stiʼ dani Seír. 3 Lu beeu 11, lu primé dxi stiʼ beeu ca, ra mayaca guizaa iza 40, gudxi Moisés ca israelita* guiráʼ ni biʼniʼ mandar Jehová laabe gábibe laacaʼ. 4 Bizaaca ndiʼ despué de biʼniʼ ganarbe Sehón, rey stiʼ ca amorreu, ni guleza Hesbón, ne Og, rey stiʼ Basán, ni guleza Astarot, biʼniʼ ganarbe laacaʼ lugar ni láʼ Edréi. 5 Dxi nuucabe neza ra nuu guiiguʼ Jordán, lu layú stiʼ Moab, bisiene Moisés Ley riʼ. Guniʼbe:
6 «Gudxi Jehová Dios stinu laanu dxi nuunu Horeb: “Guizáʼ maʼ xadxí de nuutu lugar ra nuu stale dani riʼ. 7 Lachuu listu ne laché lugar ra nuu stale dani stiʼ ca amorreu ne ra nuu ca guidxi ni nuu gaxha de laacabe lu Arabá, lugar ra nuu stale dani, ra nuu Sefelá, ra nuu Négueb ne guriá nisadóʼ, lu layú stiʼ ca cananeu, ne lu Líbano,* hasta ra nuu guiiguʼ Éufrates, guiiguʼ roʼ que. 8 Laguuyaʼ, maʼ gudixheʼ layú ca nezalutu. Lachuu ne laguni ganar layú ni biʼniʼ jurar Jehová gudii ca bixhózetu, Abrahán, Isaac ne Jacob, ne ca xiiñicabe”.
9 »Ne óraque gudxeʼ laatu: “Qué zanda diʼ chiniáʼ laatu naa siaʼ. 10 Maʼ bitale Jehová Dios stitu laatu, ne yanna guizáʼ maʼ stáletu casi ca beleguí ni nuu guibáʼ. 11 Yanna, gutale Jehová, Dios stiʼ ca bixhozebiidatu, laatu stale mil biaje jma que biaʼ nácatu yanna ne uguube ndaayaʼ laatu casi bidii stiidxabe laatu. 12 ¿Ximodo chiniáʼ laatu naa siaʼ pa nadipaʼ dxiiñaʼ rudiitu naa ne nagana ni yaʼ? ¿Ximodo ndiʼ guayaʼ naa siaʼ guiráʼ ca queja stitu yaʼ? 13 Lacuí de ca tribu stitu hombre ni nuu xpiaaniʼ, ni riníʼ ique ante guni xiixa ne ni zanda guni dxiiñaʼ riʼ,* ne naa zuneʼ laacaʼ xaíque luguiatu”. 14 Ne laatu bicábitu naa: “Biaʼsi nga ni canábaluʼ laadu gúnidu”. 15 Ngue runi gucuaaʼ ca xaíque stiʼ ca tribu stitu, hombre ni nuu xpiaaniʼ ne ni zanda guni dxiiñaʼ riʼ, ne bineʼ laacaʼ xaíque luguiatu, xaíque stiʼ ti mil, xaíque stiʼ ti gayuaa, xaíque stiʼ cincuenta, xaíque stiʼ chii ne hombre ni gacané gaca dxiiñaʼ* ndaaniʼ ca tribu stitu.
16 »Óraque bineʼ mandar ca juez stitu: “Naquiiñeʼ guni juzgartu jneza ora gunadiágatu ni cazaaca lade ca bíʼchitu, ni cazaaca ti hombre ne biʼchiʼ o ti hombre de sti guidxi ni nabeza ládetu. 17 Ora guni juzgartu cadi gusihuínnitu jma nuutu pur tobi que pur stobi. Naquiiñeʼ gucaadiágatu binni pobre ne zaqueca binni ricu. Cadi gudiitu lugar guchibi tuuxa laatu, purtiʼ cayuni juzgartu para Dios. Ne, pa nuu xiixa nabé nagana para laatu la? naquiiñeʼ guchíñatu ni ra nuaaʼ, ne naa zucaadiagaʼ ni”. 18 Ne óraque gudxeʼ laatu guiráʼ ni naquiiñeʼ gúnitu.
19 »De raqué bireʼnu de Horeb ne gudídinu lu guidubi desiertu naroʼbaʼ ne ni ruchibi ni bíʼyatu dxi ziuunu neza ra nuu stale dani stiʼ ca amorreu que, casi modo biʼniʼ mandar Jehová Dios stinu laanu. Ne últimu la? yendanu Cadés-Barnea. 20 Óraque gudxeʼ laatu: “Maʼ bedandatu ra nuu stale dani stiʼ ca amorreu, ni chigudii Jehová Dios stinu laanu. 21 Biaa, maʼ bidii Jehová Dios stiluʼ lii layú ca. Gudxiʼbaʼ, guyuu luni, casi modo gudxi Jehová, Dios stiʼ ca bixhozebiidaluʼ, ni lii. Cadi guidxíbiluʼ ne cadi gacadítiluʼ”.
22 »De raqué, guiratu bidxíñatu ra nuaaʼ ne gúdxitu naa: “Guséʼndanu hombre sániru nezalunu para gúʼyacaʼ ximodo layú ca ne de racá guibiguétacaʼ para gábicaʼ laanu xi neza chuunu ne ximodo nga ca guidxi ni chiguidxagalunu”. 23 Ne biiyaʼ biaʼsi ngue ni gúdxitu naa, ngue runi gulieeʼ 12 hombre stitu, tobi lu cada tribu. 24 Laacabe guyécabe ne gudxíʼbacabe lugar ra nuu stale dani. Yendácabe dede lu valle* stiʼ Escol ne bindaachicabe lugar que. 25 Gucuaacabe caadxi cuananaxhi stiʼ guidxi que ne bedanécabe ni ra nuunu, ne ora bibiguétacabe guníʼcabe: “Galán layú ni chigudii Jehová Dios stinu laanu”. 26 Peru laatu qué ninatu niguíʼbatu ne qué ninándatu ni biʼniʼ mandar Jehová Dios stitu laatu. 27 Ne qué nusaana de niníʼ xhaatatu ndaaniʼ ca yoo de lari stitu, ne caniʼtu: “Nanalaʼdxiʼ Jehová laanu nga runi guleebe laanu de guidxi Egipto para gusaanabe laanu lu náʼ ca amorreu ne gunitilube laanu. 28 ¿Xi clase lugar nga ra chuunu? Bichibi ca bíʼchinu laanu ora guniʼcaʼ: «Jma nadipaʼ ca binni ca que laanu ne jma nasoocabe que laanu, ne naroʼbaʼ ca guidxi stícabe ne dede guibáʼ rindá ca muru stícani.* Ne raqué bidúʼyadu ca xiiñiʼ ca anaquim»”.
29 »Ngue runi gudxeʼ laatu: “Lagaca nadxibalú ne cadi guidxíbitu laacabe. 30 Zazániru Jehová Dios stitu nezalutu ne zadíndebe pur laatu, casi bíʼyatu bíʼnibe ni dxi nuutu Egipto. 31 Ne lu desiertu que biiyatu, casi riné ti hombre xiiñiʼ, yené Jehová Dios stitu laatu lu interu neza ca dede bedandatu raríʼ”. 32 Peru, neca bizaaca guiráʼ ndiʼ, laatu qué nusihuínnitu nápatu fe Jehová Dios stitu, 33 laandabe zanírube nezalutu ziyúbibe ti lugar ra zanda gucuitu ca yoo de lari stitu. Ne bihuínnibe nezalutu ra biquiiñebe ti bele huaxhinni ne ra biquiiñebe ti za ridxíʼ para guluiʼbe laatu neza ra naquiiñeʼ chetu.
34 »Ne biaʼ tiempu que, binadiaga Jehová ni caniʼtu, ne guizáʼ bidxiichibe ne biʼniʼ jurarbe: 35 “Nin ti hombre de generación malu riʼ qué zuuyacaʼ layú galán ni bineʼ jurar gudieeʼ ca bixhózetu, 36 peru maʼ gadxé si zazaaca né Caleb xiiñiʼ Jefuné. Laabe zuuyabe ni, ne zudieeʼ laabe ne ca xiiñibe layú ra guzabe, purtiʼ qué huasaana de chinándabe Jehová de guidubi ladxidoʼbe. 37 (Dede né naa bidxiichiné Jehová runi laatu ne guníʼ: «Lii laaca qué ziuuluʼ racá. 38 Josué xiiñiʼ Nun, ni zuhuaa nezaluluʼ, laa ziuu lu layú ca. Biʼniʼ laabe nadipaʼ,* purtiʼ laabe zazanírube nezalú Israel para guicaa layú ca casi herencia»). 39 Ne cadi ngasi, ni chuʼ lu layú ca nga ca xcuidihuiiniʼ ni rábitu ziné ca enemigu stitu laacaʼ ne ca xiiñitu ni caʼruʼ ganna xii nga ni jneza ne ni cadi jneza, ne zudieeʼ ni laacabe para gácani stícabe. 40 Ne laatu la? lagudii vuelta ne laché lu desiertu lu neza ni zeʼ ra nisadóʼ Xiñáʼ”.
41 »Bizaaca si ngue, gúdxitu naa: “Maʼ bichéʼnedu Jehová. ¡Laadu zaguíbadu yanna ne zadíndedu, casi modo biʼniʼ mandar Jehová Dios stidu laadu gúnidu ni!”. Ngue runi guiratu gucuaatu ca guiibaʼ stitu ne guníʼ íquetu cadi nagana ngue quíbatu lu dani que. 42 Peru gudxi Jehová naa: “Gudxi laacabe: «Cadi quíbatu para tíndetu, purtiʼ naa qué ziuaaʼ né laatu. Pa quíbatu, zuni ganar ca enemigu stitu laatu»”. 43 Ngue runi gunieniáʼ laatu, peru qué nucaadiágatu. Lugar de ngue, qué ninándatu ni biʼniʼ mandar Jehová ne gucalúgutu gucaláʼdxitu niguíʼbatu lu dani que. 44 Óraque biree ca amorreu ni nabeza lu dani que yedxagalucaʼ laatu ne guládxicaʼ laatu casi riladxi bizu, ne bicheeche ndásecaʼ laatu de Seír hasta Hormá. 45 Ngue runi biguétatu ne bizulú biinatu nezalú Jehová, peru qué nucaadiaga Jehová laatu ne qué nulabi laatu. 46 Ngue runi guizáʼ xadxí gulézatu Cadés.