CA NOTICIA GALÁN SEGÚN JUAN
1 Maca nuu Diidxaʼ* que dede principiu que, nuu Diidxaʼ que ra nuu Dios* ne naca Diidxaʼ que ti dios.* 2 Maca nuube ra nuu Dios dede principiu que. 3 Pur mediu de laabe guyáʼ guiráʼ cosa, ne pa sin laabe qué ñaʼ nin ti cosa.
Ne guyáʼ 4 guendanabani pur mediu de laabe, ne guendanabani ca nga biaaniʼ para binni. 5 Ruzaaniʼ biaaniʼ que lu guelacahui, peru qué ganda gusuíʼ guelacahui ni.
6 Beeda ti hombre ni biseendacabe laa casi representante stiʼ Dios. Juan nga láʼ hombre que. 7 Beeda hombre riʼ casi ti testigu, para gudii testimonio de biaaniʼ que, ti guni cré guiráʼ clase binni pur laa. 8 Cadi Juan diʼ nga biaaniʼ que, sínuque beeda para gudii testimonio de biaaniʼ que.
9 Biaaniʼ ni dxandíʼ ni mayaca gueeda lu guidxilayú que nga ruzaaniʼ guiráʼ clase binni. 10 Laabe maca nuube* lu guidxilayú, ne guyáʼ guidxilayú pur mediu de laabe, peru qué ñunibiáʼ guidxilayú laabe. 11 Beedabe ra lídxibe, peru qué nidxaagalú binni xquídxibe laabe. 12 Peru, guiráʼ ni bidxaagalú laabe bidiibe laacaʼ autoridad* para gácacaʼ xiiñiʼ Dios, purtiʼ gúpacaʼ fe laabe.* 13 Gúlecaʼ, peru cadi casi rale binni guidxilayú,* ne cadi pur racalaʼdxiʼ binni* o purtiʼ zacá racalaʼdxiʼ tuuxa hombre, sínuque gúlecaʼ de Dios.
14 Ngue runi beeda gaca Diidxaʼ que hombre* ne bibánibe ládedu, ne bidúʼyadu pabiáʼ risácabe,* cásica rusisaca ti hombre tobi lucha xiiñiʼ; ne siempre bisihuínnibe guendanachaʼhuiʼ* casi runi Dios ni, ne bisiidibe ni dxandíʼ. 15 (Bidii Juan testimonio de laabe. Ndiʼ nga ni guníʼ: «¡De laabe nga ni maca gunieeʼ: “Ni zeeda atrá de naa maʼ zániru luaʼ, purtiʼ maca nuube ante de naa”!»). 16 Guiranu maʼ gucuaanu stale guendanachaʼhuiʼ* stibe, ne qué rusaana de gusihuínnibe nacháʼhuibe né laanu. 17 Purtiʼ bidii Dios Ley pur mediu de Moisés, peru pur mediu de Jesucristu gucuaanu guendanachaʼhuiʼ ne ni dxandíʼ. 18 Nin ti binni qué huayuu dxi guʼyaʼ Dios. Peru tobi lucha dios, ni nuu cueʼ Bixhoze,* laa nga maʼ bisiene ximodo laabe.
19 Ndiʼ nga testimonio bidii Juan dxi biseendaʼ ca judíu chupa chonna sacerdote ne levita dede Jerusalén para guinabadiidxacaʼ laabe: «¿Tu lii pue?». 20 Peru bicábibe: «Cadi naa diaʼ nga Cristu». 21 Óraque gunabadiidxacaʼ laabe: «Entonce, ¿tu lii yaʼ? ¿Ñee lii nga Elías la?». Para bicábibe: «Coʼ, cadi Elías diʼ naa». Para gunabadiidxacaʼ: «¿Lii nga xa Profeta que la?». Óraque bicábibe: «¡Coʼ!». 22 Para nacaʼ rábicaʼ laabe: «Gudxi laadu tu lii ti gápadu xi gábidu ca ni biseendaʼ laadu. ¿Xi zanda gaʼbuʼ laadu de lii yaʼ?». 23 Óraque guniʼbe: «Naa nga stidxi tuuxa ni caníʼ lu desiertu “¡Laguni ca neza stiʼ Jehová* derechu!”, casi guníʼ profeta Isaías». 24 Ca fariseu* nga biseendaʼ ca hombre que. 25 Óraque gunabadiidxacaʼ laabe: «Pa cadi lii nga Cristu nin Elías nin xa Profeta que, ¿xiñee runi bautizarluʼ yaʼ?». 26 Bicabi Juan laacabe: «Naa runeʼ bautizar ndaaniʼ nisa. Peru nuu tobi ládetu ni qué runibiaʼtu. 27 Laabe zeedabe atrá de naa, ne qué runeʼ merecer guxhegueʼ curriá elaguidi stibe». 28 Bizaaca ca cosa riʼ ndaaniʼ guidxi Betania, chericaʼ guiiguʼ Jordán, ra caguunisa Juan.
29 Sti dxi que biiyaʼ Juan zeeda Jesús ra nuu ne guníʼ: «¡Laguuyaʼ, Dendxuhuiiniʼ stiʼ Dios ni ribee pecadu ndaaniʼ guidxilayú! 30 Laabe nga ni maca bizeeteʼ: “Atrá de naa zeeda ti hombre ni zániru luaʼ, purtiʼ maca nuube ante de naa”. 31 Nin naa qué ñunebiaʼyaʼ laabe dxiqué, peru runeʼ bautizar ndaaniʼ nisa para gunibiáʼ binni Israel laabe». 32 Laaca bidii Juan testimonio riʼ: «Biiyaʼ zedayete espíritu de guibáʼ casi ti paloma ne biaanadxí luguiabe. 33 Nin naa qué runebiaʼyaʼ laabe dxiqué, peru ni biseendaʼ naa guneʼ bautizar ndaaniʼ nisa gudxi naa: “Ni gúʼyaluʼ guiete ne guiaana espíritu luguiáʼ, ngue nga ni runi bautizar né espíritu santu”. 34 Naa biiyaʼ ni, ne maʼ bidieeʼ testimonio laabe nga Xiiñiʼ Dios».
35 Sti dxi que, zuhuaané Juan chupa de ca discípulo stiʼ raqué, 36 ne ora biʼyaʼ zidiʼdiʼ Jesús guníʼ: «¡Laguuyaʼ, Dendxuhuiiniʼ stiʼ Dios!». 37 Ne ora binadiaga guiropaʼ discípulo que ni guniʼbe, zinándacaʼ Jesús. 38 Ora bidxiguetalú Jesús ne biʼyaʼ nándacabe laa, gunabadiidxaʼ laacabe: «¿Xi cuyúbitu?». Para bicábicaʼ: «Rabí —ni raca traducir casi “maestru”—, ¿tu ra lidxi cayaanaluʼ?». 39 Óraque gúdxibe laacaʼ: «Latáʼ ne laguuyaʼ». Para guyecaʼ, biiyacaʼ ra cayaanabe ne biaananecaʼ laabe guidubi dxi que; maʼ biaʼ las cuatro de la tarde* ngue. 40 Andrés, biʼchiʼ Simón Pedro, nga tobi de ca ni binadiaga ni guníʼ Juan ne yenanda Jesús. 41 Primeca bidxélabe Simón, bíʼchibe, ne gúdxibe laa: «Maʼ bidxéladu Mesías» (ni raca traducir casi Cristu), 42 ne yenebe laa ra nuu Jesús. Ora biiyadxí Jesús laabe, guníʼ: «Lii nga Simón xiiñiʼ Juan. Lii zaree laluʼ Céfas» (ni raca traducir casi Pedro).
43 Sti dxi que nuu Jesús cheʼ Galilea. Ne bidxaagabe Felipe ne gúdxibe laa: «Dananda naa». 44 De Betsaida Felipe, xquidxi Andrés ne Pedro. 45 Ora biʼyaʼ Felipe Natanael, gúdxibe laa: «Maʼ bidxéladu xa hombre ni riete lu ni bicaa Moisés, lu Ley, ne ni bicaa ca Profeta: Jesús xiiñiʼ José, de Nazaret». 46 Para gunabadiidxaʼ Natanael laabe: «¿Zándaxa guiree xiixa galán de Nazaret?». Para bicabi Felipe laabe: «Gudáʼ ne zuuyuʼ». 47 Ora biʼyaʼ Jesús zidxiña Natanael ra nuu, guníʼ: «Laguuyaʼ, dxandíʼ peʼ laabe nga ti binni Israel ni qué rusiguii». 48 Óraque gunabadiidxaʼ Natanael laabe: «¿Paraa binibiaʼluʼ naa yaʼ?». Para bicabi Jesús laabe: «Ante guiniʼné Felipe lii, ora nuuluʼ xaʼnaʼ yaga duʼgaʼ* que, biiyaʼ lii». 49 Óraque bicabi Natanael laabe: «Rabí, lii nga Xiiñiʼ Dios, lii nga Rey stiʼ Israel». 50 Para ná Jesús rabi laabe: «¿Runi creluʼ naa purtiʼ si gunieeʼ biiyaʼ lii xaʼnaʼ yaga duʼgaʼ que la? Zuuyaluʼ cosa ni jma zadxagayaaluʼ». 51 Óraque nabe: «Dxandíʼ peʼ cayabeʼ laatu, zuuyatu zuxeleʼ guibáʼ ne zuuyatu ca ángel stiʼ Dios caguíʼbacaʼ ne cayétecaʼ ra nuu Xiiñiʼ Hombre».*
2 Ne ra guionna gubidxa que guca ti guendaró ra cayaca ti guendaxheelaʼ ndaaniʼ guidxi Caná de Galilea, ne nuu jñaa Jesús raqué. 2 Ne laaca guca invitar Jesús ne ca discípulo ra cayaca guendaxheelaʼ que.
3 Ora bibidxi vinu que la? ná jñaa Jesús rabi laa: «Maʼ qué gápacabe vinu». 4 Para gudxi Jesús laabe: «Gunaa, ¿ñee runi importar nga naa ne lii la?* Caʼruʼ guedandá hora stinneʼ». 5 Óraque ná jñaabe rabi ca ni cayuni servir que: «Laguni guiráʼ ni gábibe laatu». 6 Yanna, raqué nuu xhoopaʼ tinaja de guié para nisa ni riquiiñeʼ lu costumbre stiʼ ca judíu para gaca purificarcaʼ.* Cada tobi de ca tinaja que riné chupa o chonna medida de líquidu.* 7 Para gudxi Jesús laacabe: «Laguchá ca tinaja ca de nisa». Para bichá típacabe guiráʼ ni. 8 Óraque gudxi Jesús laacabe: «Lacuee caadxi ne lachiné ni ra nuu director stiʼ guendaxheelaʼ riʼ». Para yenécabe ni ra nuu. 9 Ora biʼniʼ prueba director stiʼ guendaxheelaʼ que nisa ni guca vinu que, cumu qué ganna paraa gucuaacabe ni la? (peru ca sirviente ni gulee nisa que nánnacaʼ paraa gucuaacaʼ ni) bicaa ridxi novio que 10 ne gudxi laabe: «Guiráʼ binni primeru rudii vinu chaʼhuiʼ, ne ora maʼ naxudxi ca invitadu la? rudii vinu huaxiéʼ galán. Peru lii deruʼ cudiiluʼ vinu chaʼhuiʼ». 11 Ndiʼ nga primé de guiráʼ milagru biʼniʼ Jesús. Bíʼnibe ni ndaaniʼ guidxi Caná de Galilea. Zacá bisihuinni poder stiʼ ne gupa ca discípulo stiʼ fe laa.
12 Guca si ngue guyé* Jesús Capernaúm, laa ne jñaa ne ca biʼchiʼ ne ca discípulo stiʼ, peru chupa chonna si gubidxa biaanacabe raqué.
13 Mayaca gaca Pascua* stiʼ ca judíu, para guyé* Jesús Jerusalén. 14 Ne ora yendabe ndaaniʼ templu que biiyabe ca ni cutoo yuze, dendxuʼ ne paloma, ne biiyabe zuba ca ni cuchaa bueltu lu ca banguʼ sticaʼ. 15 Bíʼnisibe ti chicote de doo, guládxibe guiráʼ ca ni cutoo ndaaniʼ templu que né ca dendxuʼ ne yuze sticaʼ, ne bicheechebe moneda stiʼ ca ni cuchaa bueltu ne bitiixhibe mexaʼ sticaʼ. 16 Ne gúdxibe ca ni cutoo paloma: «¡Lacuee guiráʼ ndiʼ de raríʼ! ¡Cadi gúnitu lidxi Bixhozeʼ ti luguiaa!». 17 Ne bietenalaʼdxiʼ ca discípulo stibe ni maca cá lu Stiidxaʼ Dios: «Tantu nadxieeʼ lídxiluʼ* dede zeeda gaca ni casi ti bele ni cacaguí ndaaniʼ ladxiduáʼ».
18 Ngue runi gunabadiidxaʼ ca judíu laabe: «¿Xi señal guluiʼluʼ laadu ti guidúʼyadu dxandíʼ nápaluʼ autoridad para gúniluʼ ndiʼ pue?». 19 Para bicabi Jesús laacabe: «Laguxhiá templu riʼ ne chonna si gubidxa zandisaʼ ni». 20 Óraque ná ca judíu que: «Bindaa 46 iza para gurí templu riʼ, ¿ne yanna naluʼ lu chonna si gubidxa zandísaluʼ ni la?». 21 Peru laabe caniʼbe de templu ni raca significar cuerpu stibe. 22 Peru ora biásabe de lade gueʼtuʼ, bietenalaʼdxiʼ ca discípulo stibe nabé riniʼbe ni, ne biʼniʼ crecaʼ ni cá lu Stiidxaʼ Dios ne ca diidxaʼ guníʼ Jesús.
23 Dxi nuu Jesús Jerusalén ra cayaca saa Pascua, stale binni gupa fe laabe* ora bíʼyacaʼ guiráʼ milagru ni bíʼnibe. 24 Peru qué ñapa Jesús confianza laacabe, purtiʼ runibiáʼ guirácabe 25 ne cadi caquiiñeʼ chuʼ tu gabi laa ximodo nga binni, purtiʼ nanna xi nuu ndaaniʼ ladxidóʼ binni.
3 Lade ca fariseu que nuu ti hombre láʼ Nicodemo, ti gobernante stiʼ ca judíu. 2 Guyebe ra nuu Jesús ti huaxhinni ne gúdxibe laa: «Rabí, nánnadu lii nga maestru biseendaʼ Dios, purtiʼ guirútiruʼ zanda guni ca milagru ni rúniluʼ pa cadi nuuné Dios laa». 3 Óraque bicabi Jesús laabe: «Dxandíʼ ni chitidxeʼ lii riʼ, tu qué gale sti biaje la? qué zanda guʼyaʼ Reinu stiʼ Dios».* 4 Para ná Nicodemo rabi laabe: «¿Ximodo ndiʼ gale tuuxa sti biaje ora maʼ bioʼxhoʼ yaʼ? ¿Zándaxa chuʼbe ndaaniʼ jñaabe ne gálebe sti biaje?». 5 Óraque bicabi Jesús: «Dxandíʼ ni chitidxeʼ lii riʼ, tu qué gale de nisa ne de espíritu, qué zanda chuʼ lu Reinu stiʼ Dios.* 6 Ni maʼ gule de binni la? binni laa,* ne ni maʼ gule de espíritu la? espíritu laa. 7 Cadi guidxagayaaluʼ purtiʼ gudxeʼ lii “Naquiiñeʼ gáletu sti biaje”. 8 Ladu tiica rundubi bi, ne runadiágaluʼ caxidxi ni, peru qué gánnaluʼ padé zeeda ni ne paraa cheʼ ni. Zacaca nga raca né guiráʼ ni rale de espíritu».
9 Óraque gunabadiidxaʼ Nicodemo: «¿Ximodo zanda gaca ndiʼ yaʼ?». 10 Para bicabi Jesús laabe: «¿Nácaluʼ maestru stiʼ Israel ne qué gánnaluʼ ca cosa riʼ la? 11 Dxandíʼ ni chitidxeʼ lii riʼ, rinidu ni nánnadu ne rudiʼdu testimonio de ni maʼ bidúʼyadu, peru qué ricaatu testimonio ni rudiʼdu laatu. 12 Pa huayabeʼ laatu ca cosa de guidxilayú ne qué runi cretu, ¿ximodo ndiʼ guni cretu pa gabeʼ laatu ca cosa de guibáʼ yaʼ? 13 Nin ti hombre qué huaguiʼbaʼ guibáʼ, sínuque ni biete si de guibáʼ, ne laabe nga Xiiñiʼ Hombre.* 14 Ne cásica gundisaʼ Moisés beendaʼ que lu desiertu, zacaca ziasa Xiiñiʼ Hombre,* 15 ti guiráʼ tu guni cré laabe guicaa guendanabani ni qué zaluxe.
16 »Purtiʼ nabé gunnaxhii Dios guidxilayú,* nga runi bidii tobi lucha Xiiñiʼ, ti guiráʼ tu gapa fe Xiiñibe cadi guinitilú, sínuque guicaa guendanabani ni qué zaluxe.* 17 Purtiʼ biseendaʼ Dios Xiiñiʼ ndaaniʼ guidxilayú, cadi para guni juzgar guidxilayú, sínuque biseendaʼ laabe ti guilá guidxilayú pur laabe. 18 Tu gusihuinni napa fe Xiiñibe, qué zaca juzgar. Peru tu qué gusihuinni napa fe laabe maʼ guca juzgar,* purtiʼ caʼruʼ gusihuinni napa fe tobi lucha Xiiñiʼ Dios.* 19 Ndiʼ nga base stiʼ juiciu: beeda biaaniʼ lu guidxilayú, peru lugar de ñannaxhii binni biaaniʼ que, laga gunnaxhiicaʼ guelacahui, purtiʼ rúnicaʼ cosa malu. 20 Purtiʼ guiráʼ ni runi cosa malu la? nanalaʼdxiʼ biaaniʼ ne qué riuu lu biaaniʼ ti qué guihuinni xi cayuni. 21 Peru ni runi ni jneza la? riuu lu biaaniʼ ti guihuinni runi ca cosa ni riuulaʼdxiʼ Dios».
22 Gudiʼdiʼ si ngue biuu Jesús ne ca discípulo stiʼ ndaaniʼ ti guidxihuiiniʼ stiʼ Judea, ne biaananebe laacaʼ raqué ti tiempu ne caguunísabe. 23 Peru Juan laaca caguunisa ti lugar láʼ Enón, gaxha de Salim, purtiʼ ziáʼ nisa nuu raqué, ne rié binni raqué para chúʼnisa; 24 purtiʼ caʼruʼ guseguyoocabe Juan tiempu que.
25 Yanna, biʼniʼ discutir ca discípulo stiʼ Juan né ti judíu pur costumbre de purificación.* 26 Para beedacaʼ ra nuu Juan ne gúdxicaʼ laabe: «Rabí, xa hombre ni uyuu ra nuuluʼ chericaʼ guiiguʼ Jordán, ni bidiiluʼ testimonio de laa que, caguunisa ne cayé guiráʼ binni ra nuu». 27 Óraque bicabi Juan: «Qué zanda guicaa binni xiixa pa qué gueeda ni de guibáʼ. 28 Laatu nánnatu gunieeʼ: “Cadi naa diaʼ nga Cristu, sínuque biseendacabe naa delante de laabe”. 29 Ti novio nga richaganáʼ ti novia. Peru nabé riecheʼ xhamigu novio ora maʼ zuhuaa cueʼ novio que ne maʼ cucaadiaga laabe ora maʼ caniʼbe. Nga runi naa guizáʼ maʼ cayecheʼ. 30 Zadale dxiiñaʼ stibe, peru naa zaxiéʼ dxiiñaʼ stinneʼ».
31 Jma risaca ni zeeda de luguiáʼ que guiráʼ xixé binni. Ni naca de guidxilayú la? de guidxilayú laa, ne riníʼ ca cosa stiʼ guidxilayú. Ni zeeda de guibáʼ la? jma risaca que guiráʼ xixé binni. 32 Laabe rudiibe testimonio de ni bíʼyabe ne ni binadiágabe, peru guirutiʼ qué ricaa testimonio stibe. 33 Binni ni maʼ gucuaa testimonio stibe la? runi cré* dxandíʼ ni riníʼ Dios. 34 Purtiʼ tuuxa ni biseendaʼ Dios la? riníʼ de stiidxaʼ Dios, purtiʼ qué rudii Dios espíritu pur medida. 35 Nadxii Dios* Xiiñiʼ ne maʼ gudixhe guiráʼ xixé cosa lu nabe. 36 Ni gapa fe Xiiñibe zacaa guendanabani ni qué zaluxe, peru ni qué guzuubaʼ stiidxaʼ Xiiñibe qué zacaa guendanabani, sínuque nuu xiana stiʼ Dios luguiáʼ.
4 Ora bidii Señor cuenta maʼ gunna ca fariseu jma stale binni caguunísabe* que Juan ne jma stale discípulo nápabe que laa 2 —neca cadi Jesús diʼ nga riguunisa, sínuque ca discípulo stiʼ—, 3 bireebe de Judea ne zebe Galilea sti biaje. 4 Peru naquiiñeʼ tídibe Samaria. 5 Para yendabe ti guidxi stiʼ Samaria láʼ Sicar, gaxha de layú ni bidii Jacob José xiiñiʼ. 6 Ne raqué nga nuu bizé* stiʼ Jacob. Nabé maʼ bidxaga Jesús pur viaje que ne gurí ruaa bizé que. Maʼ biaʼ galaa dxi* ngue.
7 Raqué zuba Jesús ora bedandá ti gunaa de Samaria zicaa nisa. Para gudxi Jesús laa: «Dané caadxi nisa gueeʼ». 8 (Zeʼ ca discípulo stibe ndaaniʼ guidxi zisicaʼ guendaró). 9 Óraque gunabadiidxaʼ samaritana que laabe: «¿Ximodo nga canábaluʼ naa nisa, pa judíu lii ne naa nacaʼ samaritana yaʼ?». (Purtiʼ qué raca llevar ca judíu ca samaritanu). 10 Óraque bicabi Jesús laabe: «Pa ñannuʼ xii nga cusigaʼdeʼ Dios lii, ne ñannuʼ tuu nga cayabi lii: “Dané caadxi nisa gueeʼ”, ninábaluʼ laa nisa, ne laa nudii lii nisa nabani». 11 Para ná gunaa que rabi laabe: «Peru, Señor, qué gápaluʼ ni cueeneluʼ nisa, ne gueteʼ bizé riʼ. ¿Paraa nga chindeeluʼ nisa nabani ca yaʼ? 12 ¿Jma xa risácaluʼ que bixhozebiidadu* Jacob? Laa bidii bizé riʼ laadu. Laa güeʼ nisa stini ne ca xiiñiʼ ne ca yuze stiʼ». 13 Óraque bicabi Jesús: «Guiráʼ tu gueʼ nisa riʼ, zati nisa sti biaje. 14 Peru binni gueʼ nisa ni gudieeʼ laa la? maʼ qué ziuuruʼ dxi gati nisa. Zaca nisa ni gudieeʼ laa ti manantial dentru de laa ra guidá nisa ni gudii guendanabani ni qué zaluxe». 15 Para ná gunaa que: «Señor, dané naa nisa ca, ti cadi gáteruaʼ nisa ne maʼ cadi guibiguetaʼ raríʼ para cueeʼ nisa».
16 Óraque rabi Jesús laabe: «Guyé, yecaa xheeluʼ ne gudáʼ raríʼ». 17 Para bicabi gunaa que: «Qué gapaʼ diaʼ xheelaʼ». Óraque gudxi Jesús laabe: «Biaʼsi bicábiluʼ ora guniʼluʼ qué gápaluʼ xheelaluʼ, 18 purtiʼ maʼ gúpaluʼ gaayuʼ xheelaluʼ, ne hombre nabezaneluʼ yanna riʼ cadi xheeluʼ laa. Dxandíʼ ni guniʼluʼ». 19 Óraque gudxi gunaa que laabe: «Señor, zuluáʼ profeta lii. 20 Lu dani riʼ nga biʼniʼ adorar ca bixhozebiidadu* Dios, peru laatu natu naquiiñeʼ gaca adorarbe Jerusalén». 21 Óraque ná Jesús rabi laabe: «Gunaa, biʼniʼ cré naa: zedandá hora nin lu dani riʼ ne nin Jerusalén qué zuni adorartu Dios. 22 Laatu runi adorartu ni qué runibiaʼtu; peru laadu runi adorardu ni runibiaʼdu, purtiʼ primé ca judíu nga ca ni maʼ gunna xi chiguni Dios para gulá binni. 23 Peru zedandá hora —ne yanna nga laani—, ca ni dxandíʼ runi adorar Dios zuni adorarcaʼ laabe né espíritu ne ni dxandíʼ. Purtiʼ cuyubi Dios clase binni ca para guni adorar laa. 24 Ti espíritu* nga Dios, ne ca ni runi adorar laabe naquiiñeʼ gúnicaʼ ni né espíritu ne ni dxandíʼ».* 25 Para ná gunaa que rabi Jesús: «Nannaʼ zeeda Mesías, ni rábicabe Cristu. Ne ora gueedabe la? zusiene chaahuibe laadu guiráʼ ni». 26 Óraque gudxi Jesús gunaa que: «Naa nga laabe, ni caniʼné lii».
27 Biaʼsi peʼ óraque bedandá ca discípulo stibe, ne bidxagayaacaʼ ora bíʼyacaʼ caníʼnebe ti gunaa. Peru guirutiʼ ninabadiidxaʼ laabe «¿Xi cuyubuʼ pue?» o «¿Xiñee caníʼneluʼ gunaa ca?». 28 Para bisaana gunaa que jarru ra daʼ nisa stiʼ ne guyé ndaaniʼ guidxi que ne gudxi ca binni que: 29 «Latáʼ gúʼyatu ti hombre ni gudxi naa guiráʼ ni huayuneʼ. ¿Ñee cadi laabe nga Cristu la?». 30 Para biree binni de ndaaniʼ guidxi que ne guyecaʼ ra nuube.
31 Ante guedandá ca binni que, cayabi* ca discípulo stiʼ Jesús laa: «Rabí, gudó». 32 Peru rábibe laacaʼ: «Napaʼ guendaró para gahuaʼ ne qué gánnatu xi laani». 33 Óraque ná ca discípulo que: «Guirutiʼ caʼruʼ guedané ni gobe, ¿njaʼ?». 34 Para ná Jesús rabi laacabe: «Guendaró stinneʼ nga guneʼ ni ná* ni biseendaʼ naa ne guiluxe xhiiñaʼ. 35 ¿Cadi natu riaadxaʼ stapa beeu para guiasa cosecha la? Peru naa cayabeʼ laatu: laguindisalú ne laguuyaʼ, maʼ blancu nuu lu ca layú ca, maʼ nuucani listu para guiasa cosecha. Maʼ 36 cayaxa ni candisaʼ cosecha* ne maʼ cutópabe ni. Cosecha ca nga ca binni ni zacaa guendanabani ni qué zaluxe, ti zacá guiecheʼ ni candisaʼ cosecha que ne ni bisaba biidxiʼ lu layú que. 37 Raríʼ nga riaba ni ná dichu que “Tobi nga rusaba biidxiʼ lu layú ne stobi nga rindisaʼ cosecha”. 38 Biseendaʼ laatu chindísatu cosecha ra cadi laatu bíʼnitu dxiiñaʼ. Gadxé tu biʼniʼ dxiiñaʼ nadipaʼ, peru laatu cacaatu ca beneficiu stiʼ dxiiñaʼ bíʼnicabe».
39 Stale samaritanu de guidxi que gúpacaʼ fe laabe pur testimonio stiʼ gunaa que, ora guníʼ: «Gúdxibe naa guiráʼ ni bineʼ». 40 Ora yendá ca samaritanu que ra nuu Jesús, gunábacaʼ laabe guiaananebe laacaʼ, ne biaanabe raqué chupa gubidxa. 41 Ora binadiágacaʼ ni cusiidibe, stale de laacaʼ biʼniʼ cré laabe, 42 ne gúdxicaʼ gunaa que: «Maʼ cadi pur si ni gúdxiluʼ laadu nga runi credu. Laapedu maʼ binadiágadu ne maʼ nánnadu dxandíʼ peʼ hombre riʼ nga ni chigulá guidxilayú».
43 Gudiʼdiʼ si guiropaʼ gubidxa que, bireebe de raqué ne zebe Galilea. 44 (Jesús peʼ bidii testimonio qué risaca ti profeta ndaaniʼ xquidxi). 45 Ngue runi, ora yendabe Galilea la? galán modo bidxaagalú ca binni de Galilea laabe purtiʼ maʼ biiyacaʼ guiráʼ ni bíʼnibe lu saa ni guca Jerusalén, purtiʼ laaca guyecaʼ saa que.
46 De raqué guyé Jesús Caná de Galilea sti biaje, ra bíʼnibe nisa que vinu. Raqué nuu ti oficial stiʼ rey ni huará ti hombrehuiiniʼ stiʼ ndaaniʼ guidxi Capernaúm. 47 Ora gunna hombre que maʼ bibiguetaʼ Jesús de Judea ne maʼ nuu Galilea la? guyé ra nuube ne gudxi laabe chebe ne gusiándabe xiiñiʼ, purtiʼ mayaca gatiʼ hombrehuiiniʼ que. 48 Peru gudxi Jesús laabe: «Pa qué gúʼyatu señal ne milagru, qué ziuu dxi guni cretu». 49 Óraque ná oficial stiʼ rey que: «Señor, chuu ante gatiʼ xiiñeʼ». 50 Para ná Jesús rabi laabe: «Bibiguetaʼ ra lídxiluʼ, nabani xiiñiluʼ». Biʼniʼ cré hombre que ni guníʼ Jesús, ne biree zeʼ. 51 Peru neza zebe ra lídxibe, bidxaagalube ca esclavu stibe ne gúdxicaʼ laabe nabani* hombrehuiiniʼ que. 52 Para gunabadiidxabe laacaʼ pora bihuinni maʼ nuube galán, óraque bicabi ca esclavu que: «Zeʼ xindxaʼ stibe neegueʼ biaʼ la una de la tarde».* 53 Para bietenaláʼdxibe óraque peʼ nga gudxi Jesús laabe: «Nabani xiiñiluʼ». Ngue runi, biʼniʼ cré hombre que Jesús* ne zaqueca guidubi familia stiʼ. 54 Ndiʼ nga guiropa milagru biʼniʼ Jesús Galilea dede dxi bibiguetaʼ de Judea.
5 Despué de ngue guca ti saa stiʼ ca judíu, para biree Jesús zeʼ* Jerusalén. 2 Ndaaniʼ guidxi Jerusalén, gaxha de ra Puertaʼ stiʼ ca Dendxuʼ, nuu ti tanque ni láʼ Betzata lu diidxaʼ hebreu, nápani gaayuʼ corredor.* 3 Raqué nexheʼ stale binni huará, nuu ciegu, nuu ni nachiitaʼ ñee ne nuu binni nabidxi ti chú náʼ o ti chú ñee. 4 * 5 Raqué nuu ti hombre ni maʼ napa 38 iza de huará. 6 Ora biʼyaʼ Jesús nexheʼ hombre riʼ raqué, ne ora bidii cuenta maʼ xadxí de huarabe, gunabadiidxaʼ laabe: «¿Ñee racaláʼdxiluʼ guiándaluʼ la?». 7 Para ná hombre que: «Señor, qué gápadiaʼ tu cuʼ naa ndaaniʼ tanque ca ora riniibi nisa stini. Cada biaje ora maʼ chichuaaʼ, ridiʼdiʼ stobi luaʼ ne riete primé que naa». 8 Óraque gudxi Jesús laabe: «¡Biasa! Gundisaʼ camilla stiluʼ ne guzá». 9 Ne oraqueca bianda hombre que, gundisaʼ camilla stiʼ ne canazá.
Dxi sábadu* ngue. 10 Para ná ca judíu que rábicaʼ hombre ni bianda que: «Yannadxí sábadu. Cadi naquiiñeʼ gualuʼ camilla stiluʼ». 11 Para bicábibe: «Laca hombre bisianda naa que gudxi naa: “Gundisaʼ camilla stiluʼ ne guzá”». 12 Óraque gunabadiidxacabe laabe: «¿Tu hombre nga gudxi lii: “Gundisaʼ camilla stiluʼ ne guzá” yaʼ?». 13 Peru qué ganna hombre que tu bisianda laa, purtiʼ maʼ biaaziʼ Jesús lade guiráʼ ca binni que.
14 Gupa si ratu, biiyaʼ Jesús laabe ndaaniʼ templu ne gudxi laabe: «Biiyaʼ, maʼ biándaluʼ. Maʼ cadi guni pecarlu’, cadi málasi guizaacaluʼ sti cosa jma feu». 15 Para biree hombre que zeʼ ne yetidxi ca judíu Jesús ngue bisianda laa. 16 Nga runi guzananda ca judíu Jesús, purtiʼ rúnibe ca ndiʼ dxi sábadu.* 17 Para bicabi Jesús laacaʼ: «Dede yanna cayuni Bixhozeʼ dxiiñaʼ, ne naa laaca cayuneʼ dxiiñaʼ». 18 Ngue runi jmaruʼ si racalaʼdxiʼ ca judíu guuticaʼ laabe, cadi purtiʼ si qué riziiláʼdxibe dxi sábadu, sínuque purtiʼ laaca riniʼbe Dios nga Bixhózebe, ne zacá rúnibe laabe cásica Dios.
19 Óraque ná Jesús rabi laacabe: «Dxandíʼ ni chitidxeʼ laatu riʼ, qué zanda guni Xiiñiʼ Dios nin ti cosa de laasi, sínuque rúnibe ni gúʼyasibe guni Bixhózebe. Purtiʼ guiráʼ ni guni Dios,* laaca zacaca runi Xiiñibe ni. 20 Purtiʼ nadxii Dios* Xiiñiʼ ne ruluiʼbe laa guiráʼ ni rúnibe, ne zuluiʼbe laa cosa jma naroʼbaʼ ti idxagayaatu. 21 Cásica rindisaʼ Dios* gueʼtuʼ ne rudii guendanabani laacabe, zacaca rudii Xiiñibe guendanabani tu gacalaʼdxiʼ. 22 Purtiʼ qué runi juzgar Dios guirutiʼ, sínuque bisaanabe lu náʼ Xiiñibe guni juzgar guiráʼ binni, 23 ti gusisaca guiráʼ binni Xiiñiʼ Dios cásica rusisácacaʼ Dios.* Ne tu qué gusisaca Xiiñiʼ Dios, cadi cusisaca Dios,* purtiʼ laa nga biseendaʼ laabe. 24 Dxandíʼ ni chitidxeʼ laatu riʼ, tu gucaadiaga stiidxaʼ ne guni cré ni biseendaʼ naa napa guendanabani ni qué zaluxe ne qué zaca juzgar,* sínuque maʼ biree de lu guendaguti ne maʼ biuu lu guendanabani.
25 »Dxandíʼ ni chitidxeʼ laatu riʼ, zedandá hora —ne yanna nga laani—, zunadiaga ca gueʼtuʼ voz stiʼ Xiiñiʼ Dios, ne ca ni gucaadiaga la? zabánicaʼ. 26 Purtiʼ cásica napa Dios poder para gudii guendanabani, zacaca maʼ bidiibe poder Xiiñibe para gudii guendanabani. 27 Ne maʼ bidiibe laa autoridad para guni juzgar, purtiʼ laa nga Xiiñiʼ Hombre.* 28 Cadi guidxagayaatu ndiʼ. Purtiʼ zedandá dxi zunadiaga guiráʼ ca ni nuu ndaaniʼ baʼ* voz stibe 29 ne zareecaʼ. Ziasa ca ni biʼniʼ ni jneza para guibánicaʼ ne ziasa ca ni biʼniʼ cosa malu para gaca juzgarcaʼ. 30 Qué zanda guneʼ gastiʼ de naa siaʼ. Runeʼ juzgar pur ni runadiagaʼ, ne runeʼ juzgar jneza, purtiʼ qué runeʼ ni racalaʼdxeʼ, sínuque runeʼ ni racalaʼdxiʼ ni biseendaʼ naa.
31 »Pa naa siaʼ gudieeʼ testimonio de naa, qué zuni crécabe testimonio stinneʼ. 32 Peru nuu stobi ni rudii testimonio de naa, ne nannaʼ dxandíʼ testimonio ni rudiibe de naa. 33 Laatu maʼ biseendatu mensajeru ra nuu Juan, ne laa maʼ bidii testimonio de ni dxandíʼ. 34 Qué ricaaʼ diaʼ testimonio stiʼ binni, peru rinieeʼ ca ndiʼ para guilatu. 35 Guca hombre que ti lámpara ni cá guí ne cuzaaniʼ, ne ti tiempu si guyuutu de acuerdu chuʼtu nayecheʼ lu biaaniʼ stibe. 36 Peru jma risaca testimonio ni rudieeʼ que stiʼ Juan, purtiʼ rusihuinni ca dxiiñaʼ ni bisaana Bixhozeʼ lu nayaʼ guneʼ, ca dxiiñaʼ ni runeʼ, Bixhozeʼ biseendaʼ naa. 37 Ne Dios ni biseendaʼ naa, laa peʼ nga maʼ bidii testimonio de naa. Laatu qué huayuu dxi gunadiágatu voz stibe ne qué huayuuyatu ximodo laabe, 38 ne qué runi cretu stiidxabe, purtiʼ qué runi cretu ni biseendabe.
39 »Ruundaʼ chaahuitu Stiidxaʼ Dios purtiʼ riníʼ íquetu zacaatu guendanabani ni qué zaluxe pur laani, ne laa peʼ ni nga rudii ni testimonio de naa. 40 Neca zacá, qué natu gueedatu ra nuaaʼ para guicaatu guendanabani. 41 Qué rinaʼyaʼ gusisaca binni naa. 42 Peru nannaʼ dxicheʼ cadi nadxiitu Dios dede ndaaniʼ ladxidoʼto. 43 Bixhozeʼ biseendaʼ naa,* peru qué runi cretu naa. Peru pa gueeda tuuxa de laa si la? ngue peʼ nga guni cretu. 44 ¿Ximodo ndiʼ guni cretu naa pa riuuláʼdxitu gusisaca binni laatu ne qué ruyúbitu gusisaca tobi lucha Dios laatu yaʼ? 45 Cadi guiníʼ íquetu zaguaaʼ xquéjatu nezalú Dios.* Ni caguu xquéjatu nga Moisés, hombre ni nápatu confianza. 46 Pa ñaca ñuni cretu Moisés, ñuni cretu naa, purtiʼ laa bicaa de naa. 47 Peru pa qué runi cretu ni bicaabe, ¿ximodo guni cretu ni gabeʼ laatu yaʼ?».
6 Guca si ca ndiʼ, biree Jesús zeʼ chericaʼ nisadóʼ stiʼ Galilea, o Tiberíades. 2 Ne zinanda stale binni laabe, purtiʼ cayuuyacaʼ guiráʼ milagru ni cayúnibe ora cusiándabe ca ni huará. 3 Óraque gudxiʼbaʼ Jesús lu ti dani ne guriné ca discípulo stiʼ raqué. 4 Mayaca ganda dxi raca Pascua,* saa stiʼ ca judíu. 5 Ora gundisalú Jesús, biiyaʼ zeeda stale binni ra nuu, óraque gunabadiidxabe Felipe: «¿Paraa sinu pan para gó ca binni riʼ pue?». 6 Guniʼbe ndiʼ para gúʼyabe xi caníʼ ique Felipe, purtiʼ maca nánnabe xi chigúnibe. 7 Para bicabi Felipe: «Qué zugaanda 200 denariu* pan para guicaa cada tobi de laacabe ti ndaa ti ndaa». 8 Óraque ná Andrés, biʼchiʼ Simón Pedro, tobi de ca discípulo stibe: 9 «Nuu ti hombrehuiiniʼ raríʼ napa gaayuʼ pan de cebada ne chupa bendahuiiniʼ. Peru ¿zugaanda xa ndiʼ para guiráʼ ca binni riʼ?».
10 Para ná Jesús: «Lagabi ca binni ca cuicaʼ». Cumu nabé rigaa guixi raqué, gurí ca binni que. Nuu biaʼ 5,000 hombre raqué. 11 Gucuaa Jesús pan que, ne despué de bidii xquixe peʼ Dios, gudiiziʼ ni lú ca ni zuba raqué; laaca gudiizibe ca bendahuiiniʼ que para gó ca binni que dede guidxá ndaanicaʼ. 12 Peru bidxá si ndaanicabe, gudxi Jesús ca discípulo stiʼ: «Lagutopa ca pedazu ni biʼniʼ sobra ti cadi gusáʼbinu gastiʼ». 13 Para bitópacabe guiráʼ ca pedazu que ne bidxá 12 dxumi de ni biʼniʼ sobra lu gaayuʼ pan de cebada ni gudó ca binni que.
14 Ora biʼyaʼ ca binni que milagru ni biʼniʼ Jesús, guniʼcaʼ: «Dxandíʼ peʼ laabe nga Profeta ni chigueeda lu guidxilayú». 15 Yanna, cumu nanna Jesús mayaca gueeda binni para guni obligar laa gaca rey la? gudxiʼbaʼ lu dani que sti biaje, stubi.
16 Ora bixhinni, biete ca discípulo stiʼ Jesús ruaa nisadóʼ, 17 gudxíʼbacaʼ ndaaniʼ ti canuá ne zecaʼ lu nisadóʼ neza Capernaúm. Maʼ nacahui óraque ne caʼruʼ gueeda Jesús ra nuucabe. 18 Ne cadiñentaa nisadóʼ que purtiʼ cundubi ti bi guizáʼ reciu. 19 Maʼ guzácabe biaʼ gaayuʼ o xhoopaʼ kilómetru,* ora bíʼyacabe zedazá Jesús lu nisadóʼ ne zidxiña ra nuu canuá que, guizáʼ bidxíbicabe. 20 Peru gúdxibe laacaʼ: «¡Naa ndiʼ! ¡Cadi guidxíbitu!». 21 Para bidxiibacaʼ* laabe ndaaniʼ canuá que, ne nagueendaca yendacaʼ lugar ra zecaʼ.
22 Sti dxi que, ca binni ni biaana chericaʼ nisadóʼ que bidiicaʼ cuenta maʼ gastiʼ ti canuá raqué. Nuu ndaʼ ti nahuiiniʼ raqué, peru qué niguiʼbané Jesús ca discípulo stiʼ ndaaniʼ ni, purtiʼ stúbicaʼ zecaʼ. 23 Peru yendá caadxi canuá de Tiberíades gaxha de ra gudócabe pan despué de bidii Señor xquixe peʼ Dios. 24 Ora biʼyaʼ ca binni que maʼ qué guinni Jesús raqué ne nin ca discípulo stiʼ, gudxíʼbacaʼ ndaaniʼ canuá sticaʼ ne zecaʼ Capernaúm ziyúbicaʼ Jesús.
25 Ora bidxélacaʼ laabe chericaʼ nisadóʼ, gunabadiidxacaʼ laabe: «Rabí, ¿pora beeduʼ raríʼ?». 26 Para bicabi Jesús laacabe: «Dxandíʼ ni chitidxeʼ laatu riʼ, canayúbitu naa, cadi pur biiyatu ca milagru bineʼ, sínuque purtiʼ gudoto ca pan que dede bidxá ndaanitu. 27 Cadi gúnitu dxiiñaʼ para gápatu guendaró ni raca feu, sínuque laguni dxiiñaʼ para gápatu guendaró ni qué raca feu ne rudii guendanabani ni qué zaluxe, ni chigudii Xiiñiʼ Hombre* laatu. Purtiʼ maʼ bicaa Dios sellu stiʼ laabe para gusihuinni riuulaʼdxiʼ ni rúnibe».
28 Para gunabadiidxacaʼ laabe: «¿Xi naquiiñeʼ gúnidu para gúnidu ca dxiiñaʼ stiʼ Dios yaʼ?». 29 Óraque bicabi Jesús laacaʼ: «Ndiʼ nga xhiiñaʼ Dios: lagusihuinni nápatu fe naa, purtiʼ laa biseendaʼ naa». 30 Para gunabadiidxacaʼ laabe: «¿Xi milagru chigúniluʼ para guidúʼyadu ne guni credu lii? ¿Xi dxiiñaʼ rúniluʼ? 31 Ca bixhozebiidanu* gudocaʼ maná lu desiertu, casi cá lu Stiidxaʼ Dios: “Bidiibe laacaʼ pan de guibáʼ para gocaʼ”». 32 Para ná Jesús rabi laacabe: «Dxandíʼ ni chitidxeʼ laatu riʼ, qué nudii Moisés laacabe pan de guibáʼ, peru Bixhozeʼ cudii laatu ni dxandíʼ pan de guibáʼ. 33 Purtiʼ pan stiʼ Dios nga ni biete de guibáʼ ne rudii guendanabani binni guidxilayú». 34 Para nacaʼ: «Señor, siempre bidii laadu pan riʼ».
35 Óraque ná Jesús rabi laacabe: «Naa nga pan de guendanabani. Tu gueeda ra nuaaʼ qué ziuu dxi guindaana, ne tu gapa fe naa qué ziuu dxi gati nisa. 36 Peru, casi maca gudxeʼ laatu, neca maʼ biiyatu naa qué runi cretu naa. 37 Guiráʼ ca ni maʼ bidii Bixhozeʼ naa, zeedacaʼ ra nuaaʼ, ne qué ziuu dxi guiladxeʼ ni gueeda ra nuaaʼ. 38 Purtiʼ bieteʼ de guibáʼ, cadi para guneʼ ni racalaʼdxeʼ,* sínuque para guneʼ ni racalaʼdxiʼ ni biseendaʼ naa. 39 Ndiʼ nga ni racalaʼdxiʼ ni biseendaʼ naa: cadi guniteʼ nin tobi de ca ni bidiibe naa, sínuque guindisaʼ laacaʼ de lade gueʼtuʼ lu últimu dxi. 40 Purtiʼ ndiʼ nga ni racalaʼdxiʼ Bixhozeʼ: guiráʼ tu guni aceptar ne gapa fe Xiiñibe, zapa guendanabani ni qué zaluxe, ne zandisaʼ laa de lade gueʼtuʼ lu últimu dxi».
41 Para bizulú cayuni criticar ca judíu Jesús purtiʼ guníʼ: «Naa nga pan ni biete de guibáʼ». 42 Óraque bizulú caniʼcaʼ: «¿Ñee cadi Jesús xiiñiʼ José ndiʼ la? ¿Ñee cadi runibiaʼnu bixhózebe ne jñaabe la? Yanna, ¿ximodo nga nabe: “Bieteʼ de guibáʼ” yaʼ?». 43 Óraque bicabi Jesús laacabe: «Cadi* guni criticartu. 44 Bixhozeʼ nga biseendaʼ naa, ne guirutiʼ zanda gueeda ra nuaaʼ pa cadi laabe cuídxibe laa, ne zandisaʼ laa de lade gueʼtuʼ lu últimu dxi. 45 Sicaríʼ bicaa ca Profeta: “Zusiidiʼ Jehová* guirácabe”. Guiráʼ ni gucaadiaga Bixhozeʼ ne guiziidiʼ la? zeeda ra nuaaʼ. 46 Cadi purtiʼ maʼ biiyaʼ tuuxa binni Dios,* purtiʼ tobi si nga maʼ biiyaʼ Dios; laa nga ni beeda de ra nuube.* 47 Dxandíʼ ni chitidxeʼ laatu riʼ, ni guni cré zacaa guendanabani ni qué zaluxe.
48 »Naa nga pan de guendanabani. 49 Ca bixhozebiidatu gudocaʼ maná lu desiertu, peru laaca si gúticaʼ. 50 Ndiʼ nga pan ni riete de guibáʼ, ne guiráʼ tu gó de laani la? qué zati. 51 Naa nga pan nabani ni biete de guibáʼ. Pa gó tuuxa pan riʼ qué ziuu dxi gatiʼ. Ne pan ni chigudieeʼ nga beela ladeʼ ti gapa binni guidxilayú guendanabani».
52 Óraque bizulú cayuni discutir ca judíu que entre laacaʼ ne caniʼcaʼ: «¿Ximodo ndiʼ gudii hombre riʼ laanu beela ladi para guidoʼno pue?». 53 Para rabi Jesús laacabe: «Dxandíʼ ni chitidxeʼ laatu riʼ, pa qué goto beela ladi Xiiñiʼ Hombre* ne pa qué guetu rini stiʼ, qué zacaatu guendanabani.* 54 Tu gó beela ladeʼ ne gueʼ rini stinneʼ napa guendanabani ni qué zaluxe, ne zandisaʼ laa de lade gueʼtuʼ lu últimu dxi; 55 purtiʼ beela ladeʼ nga ni dxandíʼ guendaró ne rini stinneʼ nga ni dxandíʼ naquiiñeʼ gueʼ binni. 56 Tu gó beela ladeʼ ne gueʼ rini stinneʼ nuuné naa tobi si ne nuaaniaʼ laa tobi si. 57 Cásica nabani Dios* ni biseendaʼ naa ne nabaneʼ pur Dios,* zaqueca ni gó beela ladeʼ, zabani pur naa. 58 Ndiʼ nga pan ni biete de guibáʼ. Cadi casi pan ni gudó ca bixhozebiidatu ni, purtiʼ gúticaʼ. Tu gó pan riʼ qué ziuu dxi gatiʼ». 59 Guníʼ Jesús guiráʼ ndiʼ ra cusiidiʼ ndaaniʼ ti sinagoga* nuu Capernaúm.
60 Ora binadiágacabe ndiʼ, stale de ca discípulo stibe guniʼcaʼ: «Aque naná ca diidxaʼ caniʼbe ca xa. ¿Tu zanda gucaadiaga ni pue?». 61 Cumu nanna Jesús cayuni criticar ca discípulo stiʼ ni guníʼ que la? gúdxibe laacaʼ: «¿Cayuninani laatu la?* 62 Yanna, ¿xi ñúnitu pa ñuuyatu ziguiʼbaʼ Xiiñiʼ Hombre* ra guyuu dxiqué yaʼ? 63 Espíritu nga ni rudii guendanabani; beela ca qué lica iquiiñeʼ. Ca diidxaʼ ni gudxeʼ laatu riʼ espíritu ne guendanabani ni. 64 Peru nuu de laatu qué runi cré». Purtiʼ dede principiu que maca nanna Jesús tuu nga ca ni qué runi cré ne tu chiguni traicionar laa. 65 Para rábibe laacaʼ: «Nga runi maʼ gudxeʼ laatu guirutiʼ qué zeeda ra nuaaʼ pa qué gudii Bixhozeʼ lugar laa».
66 Pur ni guniʼbe riʼ, stale de ca discípulo stibe bibiguétacaʼ lu ca cosa ni bisaanacaʼ, ne maʼ qué ninándacaʼ laabe. 67 Ngue runi gunabadiidxaʼ Jesús ca Doce que: «¿Laatu yaʼ? ¿Laaca zietu la?». 68 Óraque bicabi Simón Pedro: «Señor, ¿tu ra nuu nga chuudu yaʼ? Ca diidxaʼ ni riniʼluʼ rudiicani guendanabani ni qué zaluxe. 69 Maʼ biʼniʼ credu ne maʼ nánnadu lii nga Santo stiʼ Dios». 70 Para bicabi Jesús: «¿Cadi dxandíʼ naa gulieeʼ laatu, guidubi 12 la? Peru tobi de laatu zeeda gaca casi Diablu».* 71 Raríʼ caniʼbe de Judas xiiñiʼ Simón Iscariote, purtiʼ laa nga chiguni traicionar laabe, neca naca tobi de ca Doce que.
7 Guca si ca ngue guzaruʼ Jesús neza Galilea ne qué naʼ cheʼ neza Judea, purtiʼ cuyubi ca judíu modo guuticaʼ laa. 2 Ne laaca mayaca ganda dxi raca saa stiʼ ca judíu, saa stiʼ ca Tabernáculo.* 3 Para gudxi ca bíʼchibe laabe: «Biree de raríʼ ne guyé Judea ti guʼyaʼ ca discípulo stiluʼ ni rúniluʼ. 4 Purtiʼ guirutiʼ runi xiixa nagaʼchiʼ pa racalaʼdxiʼ gunibiáʼ binni laa. Pa rúniluʼ ca cosa riʼ, biʼniʼ ni nezalú binni». 5 Ni dxandíʼ nga qué gapa ca bíʼchibe fe laabe. 6 Para ná Jesús rabi laacabe: «Caʼruʼ guedandá hora stinneʼ, peru laatu zanda chetu ora gacaláʼdxitu. 7 Qué gapa diʼ binni razón para gaca nanalaʼdxiʼ laatu, peru nanaláʼdxicabe naa purtiʼ rinieeʼ* qué iquiiñeʼ ca cosa ni rúnicabe. 8 Laché* saa ca. Despué ndaʼ chaaʼ saa ca, purtiʼ caʼruʼ guedandá hora stinneʼ». 9 Despué de gúdxibe laacaʼ ca cosa riʼ biaanabe Galilea.
10 Peru zeʼ* si ca biʼchiʼ Jesús saa que, laaca biree zeʼ, peru bíʼnibe ni nagaʼchiʼ ti cadi guʼyaʼ binni laabe. 11 Óraque bizulú biyubi ca judíu laabe ra saa que ne caniʼcaʼ: «¿Paraa nuu xa hombre que pue?». 12 Stale de ca binni nuu raqué caniʼcaʼ de laabe peru chaahuidugá. Nuu tu ná: «Nachaʼhuiʼ hombre que». Ne xcaadxi caníʼ: «Coʼ, cadi nacháʼhuibe. Ni cayúnibe nga caguítebe stale binni». 13 Peru guirutiʼ qué riníʼ de laabe nezalú binni, purtiʼ ridxíbicaʼ ca judíu.
14 Biaʼ tapa gubidxa de cayaca saa que, guyé Jesús ndaaniʼ templu ne bizulú cusiidiʼ. 15 Nabé bidxagayaa ca judíu que ne nacaʼ: «¿Ximodo nanna hombre riʼ stale de Stiidxaʼ Dios pa qué ñuni estudiar ndaaniʼ ca scuela ca pue?».* 16 Óraque bicabi Jesús: «Cadi ni rabeʼ nga rusiideʼ, sínuque rusiideʼ ni ná ni biseendaʼ naa. 17 Pa nuu tuuxa racalaʼdxiʼ guni ni ná Dios,* zanna pa de Dios zeeda ni cusiideʼ o pa rusiideʼ ni ná iqueʼ. 18 Ti binni ni rusiidiʼ ni ná ique, ruyubi gusisácacabe laa, peru binni ni guyubi gusisaca ni biseendaʼ laa riníʼ ni dxandíʼ ne jneza guiráʼ ni runi. 19 ¿Cadi dxandíʼ bidii Moisés laatu Ley la? Peru nin tobi de laatu qué runi ni ná Ley. ¿Xiñee nuutu guutitu naa pue?». 20 Para ná guiráʼ ca binni que: «¡Nuu ti demonio lu cuerpu stiluʼ! ¿Tuu ndiʼ racalaʼdxiʼ guuti lii?». 21 Óraque bicabi Jesús: «Bineʼ ti milagru ne guiratu cadxagayaatu. 22 Nga runi, laguiníʼ ique ndiʼ: bidii Moisés laatu ley ni caníʼ de circuncisión* (cadi Moisés diʼ gudixhe ni, sínuque ca bixhozebiidatu) ne runi circuncidartu ti hombre sábadu.* 23 Pa runi circuncidartu ti hombre neca dxi sábadu para cadi gucheenetu Ley stiʼ Moisés, yanna, ¿xiñee cadxiichinetu naa tisi bisiandaʼ ti hombre sábadu yaʼ? 24 Cadi* guni juzgartu pur ni rihuinni si: lagaca nachaʼhuiʼ ora guni juzgartu».
25 Óraque ná caadxi binni de Jerusalén: «Ndiʼ nga xa hombre ni racaláʼdxicabe guuticabe, ¿njaʼ? 26 Peru, laguuyaʼ, caniʼbe nezalú binni ne cadi cayábicabe laabe gastiʼ. ¿Ñee laaca maʼ runi cré ca gobernante stinu dxandíʼ laabe nga Cristu la? 27 Coʼ; laanu nánnanu padé hombre riʼ, peru ora gueeda Cristu la? guirutiʼ zanna padé laa». 28 De raqué guníʼ Jesús reciu* ora cusiidiʼ ndaaniʼ templu que: «Laatu runibiaʼtu naa ne nánnatu padé naa. Cadi de naa si nga rabeʼ guendaʼ. Dxandíʼ nuu ni biseendaʼ naa, ne laatu qué runibiaʼtu laa. 29 Naa runebiaʼyaʼ laabe, purtiʼ naa nga representante stibe, ne laabe biseendabe naa». 30 Ngue runi bizulú biyúbicaʼ modo guinaazecaʼ laabe, peru guirutiʼ ñuni ni, purtiʼ caʼruʼ guedandá hora stibe. 31 Neca zaqué, stale binni gupa fe laabe ne guniʼcaʼ: «Ora gueeda Cristu maʼ qué zuni jma milagru que biaʼ maʼ biʼniʼ hombre riʼ, ¿njaʼ?».
32 Binadiaga ca fariseu guiráʼ ni caníʼ binni de Jesús. Ngue runi biseendaʼ ca sacerdote principal ne ca fariseu caadxi guardia para guinaazecaʼ laabe. 33 Para ná Jesús: «Ziaananiaʼ laatu sti tiempu ante chaaʼ ra nuu ni biseendaʼ naa. 34 Zuyúbitu naa, peru qué zadxélatu naa. Qué zanda chetu ra chaaʼ». 35 Ngue runi caníʼ ca judíu: «¿Paraa ndiʼ ná ique hombre riʼ cheʼ para cadi guidxélanu laa pue? ¿Ñee caníʼ íquebe chebe ra nuu ca judíu ni nabeza lade ca griegu ne gusiidibe ca griegu la? 36 ¿Xii nga nuube gábibe laanu ora guniʼbe “Zuyúbitu naa, peru qué zadxélatu naa. Qué zanda chetu ra chaaʼ” pue?».
37 Últimu dxi cayaca saa que, dxi jma risaca, bizuhuaa Jesús ne guníʼ reciu: «Pa nuu tuuxa cayati nisa, gueeda ra nuaaʼ ne gueʼ nisa. 38 Tu gapa fe naa, casi cá lu Stiidxaʼ Dios, “dede ndaaniʼ ladxidóʼ zaree corriente nisa nabani”». 39 Peru ora guniʼbe ndiʼ cuzeetebe de espíritu ni chiguicaa ca ni gapa fe laabe. Caʼruʼ guicaacabe espíritu* purtiʼ caʼruʼ guicaa Jesús gloria stiʼ.* 40 Ora binadiágacabe ni, caadxi de ca binni nuu raqué guniʼcaʼ: «Dxandíʼ peʼ hombre riʼ nga Profeta que». 41 Xcaadxi ná: «Ndiʼ nga Cristu». Peru nuu tu ná: «Cadi de Galilea diʼ gueeda Cristu, ¿njaʼ? 42 ¿Cadi ná Stiidxaʼ Dios zeeda Cristu de lade ca xiiñiʼ David ne zeedabe de Belén, xquidxi David la?». 43 Ne gudinde diidxaʼ guiráʼ ca binni que pur laabe. 44 Guyuu tu gucalaʼdxiʼ ninaazeʼ laabe, peru guirutiʼ niguunáʼ laabe.
45 Óraque bibiguetaʼ ca guardia que ra nuu ca sacerdote principal ne ca fariseu, ne gunabadiidxacaʼ laacabe: «¿Xiñee qué ñedanetu laabe pue?». 46 Para bicabi ca guardia que: «¡Qué huayuu dxi guiníʼ sti hombre casi riniʼbe!». 47 Óraque ná ca fariseu que: «¿Ñee laaca maʼ bidiitu lugar quítebe laatu la? 48 ¿Ñee nuu de ca gobernante stinu o de ca fariseu maʼ napa fe laabe la? 49 Peru ca binni riʼ qué gánnacaʼ xi ná Ley, nga runi qué iquiiñecaʼ».* 50 Óraque guníʼ Nicodemo, tobi de ca hombre nuu ládecabe, xa hombre guyé ra nuu Jesús que: 51 «Según Ley stinu, qué zanda gaca juzgar ti binni pa qué gucaadiágacabe laa primé ne gánnacabe xi runi, ¿njaʼ?». 52 Ora binadiágacabe ndiʼ, gúdxicabe laa: «¿Ñee laaca binni Galilea lii la? Biʼniʼ investigar guʼyuʼ, qué zanda diʼ guiree nin ti profeta de Galilea».*
8 12 Para guniʼné Jesús laacabe sti biaje, ne ná: «Naa nga biaaniʼ stiʼ guidxilayú. Tu guedananda naa, qué ziuu dxi saʼ lu guelacahui, sínuque zapa biaaniʼ stiʼ guendanabani». 13 Óraque ná ca fariseu rabi laabe: «Laca lii rudiiluʼ testimonio de lii. Cadi dxandíʼ testimonio ni cudiiluʼ». 14 Para bicabi Jesús laacabe: «Neca laca naa rudieeʼ testimonio de naa, dxandíʼ testimonio stinneʼ, purtiʼ nannaʼ padé zendaʼ ne paraa chaaʼ. Peru laatu qué gánnatu padé zendaʼ ne paraa chaaʼ. 15 Laatu runi juzgartu casi runi binni guidxilayú;* naa qué runeʼ juzgar guirutiʼ. 16 Ne, pa ñuneʼ juzgar, ñuneʼ juzgar según ni dxandíʼ, purtiʼ cadi naa siaʼ ñuneʼ ni, sínuque naa ne Bixhozeʼ ni biseendaʼ naa. 17 Ne laaca cá lu Ley stitu: “Dxandíʼ testimonio ni gudii chupa binni”. 18 Laca naa nga rudieeʼ testimonio de naa, ne Bixhozeʼ ni biseendaʼ naa laaca rudii testimonio de naa». 19 Óraque gunabadiidxacaʼ laabe: «¿Paraa nuu Bixhózeluʼ yaʼ?». Para bicabi Jesús: «Qué runibiaʼtu naa, ne qué runibiaʼtu Bixhozeʼ. Pa ñunibiaʼtu naa, laaca ñunibiaʼtu Bixhozeʼ». 20 Guniʼbe ca diidxaʼ riʼ lugar ra nuu ca caja ra riaba bueltu, ora cusiidibe ndaaniʼ templu. Peru guirutiʼ ninaazeʼ laabe purtiʼ caʼruʼ guedandá hora stibe.
21 Óraque gúdxibe laacaʼ sti biaje: «Maʼ chaaʼ, ne zuyúbitu naa, peru zátitu lu pecadu stitu. Ne ra chaaʼ la? laatu qué zanda chetu». 22 Para ná ca judíu que: «¿Ñee chiguutibe laca laabe la? Purtiʼ caniʼbe “Ne ra chaaʼ la? laatu qué zanda chetu”». 23 Óraque gúdxibe laacaʼ: «Laatu de guidxilayú riʼ laatu; peru naa de guibáʼ naa. Laatu de guidxilayú riʼ laatu; naa cadi de guidxilayú riʼ naa. 24 Nga runi gudxeʼ laatu “Zátitu lu pecadu stitu”. Purtiʼ pa qué runi cretu naa nga Cristu la? zátitu lu pecadu stitu». 25 Óraque gunabadiidxacabe laabe: «¿Tu lii yaʼ?». Para bicabi Jesús: «Xi para canieniaʼ laatu. 26 Nuu stale cosa ni guinieeʼ de laatu ne nuu stale cosa ni zanda guneʼ juzgar. Ni biseendaʼ naa riníʼ ni dxandíʼ, ne ca cosa ni binadiaʼgaʼ guniʼbe ngaca nga ni rabeʼ binni». 27 Qué ñénecaʼ pa de Bixhózebe ngue caniʼbe. 28 Óraque ná Jesús: «Ora maʼ gundísacabe* Xiiñiʼ Hombre,* oracaruʼ nga gánnatu naa nga laabe, ne qué runeʼ gastiʼ de naa siaʼ, sínuque rinieeʼ ca cosa riʼ casi bisiidiʼ Bixhozeʼ ni naa. 29 Ne ni biseendaʼ naa nuuné naa; qué huasaanabe naa stubeʼ, purtiʼ siempre runeʼ ca cosa ni riuuláʼdxibe». 30 Ora guniʼbe ca ndiʼ, stale tu gupa fe laabe.
31 Óraque gudxi Jesús ca judíu ni maʼ biʼniʼ cré laa: «Pa qué guixéletu de ni rusiideʼ,* dxandíʼ peʼ discípulo stinneʼ laatu; 32 zunibiaʼtu ni dxandíʼ, ne zuni ni dxandíʼ riʼ laatu libre». 33 Para bicábicaʼ laabe: «Xiiñiʼ Abrahán laadu ne qué huayuu dxi gácadu esclavu stiʼ tuuxa. Yanna, ¿ximodo ndiʼ naluʼ “Zácatu libre” yaʼ?». 34 Para bicabi Jesús laacabe: «Dxandíʼ ni chitidxeʼ laatu riʼ, guiráʼ ni runi pecar esclavu stiʼ pecadu laa. 35 Ne qué riaana esclavu para siempre ndaaniʼ lidxi xpixuaanaʼ; xiiñiʼ xpixuaanaʼ riaana para siempre. 36 Nga runi, pa guni Xiiñiʼ Dios laatu libre la? dxandíʼ peʼ zácatu libre. 37 Nannaʼ xiiñiʼ Abrahán laatu, peru racaláʼdxitu guutitu naa purtiʼ qué ricaatu ni cusiideʼ laatu. 38 Rinieeʼ ca cosa ni biiyaʼ dxi guyuaaʼ ra nuu Bixhozeʼ, peru laatu rúnitu ca cosa ni runadiágatu de bixhózetu». 39 Para bicábicaʼ Jesús: «Abrahán nga bixhózedu». Óraque gúdxibe laacaʼ: «Pa ñaca xiiñiʼ Abrahán laatu la? ñúnitu ni biʼniʼ Abrahán. 40 Naa maʼ gudxeʼ laatu ni dxandíʼ ni binadiaʼgaʼ de Dios, peru yanna racaláʼdxitu guutitu naa. Cadi nga diʼ nga ni biʼniʼ Abrahán. 41 Laatu rúnitu xhiiñaʼ bixhózetu». Para nacaʼ rábicaʼ laabe: «Cadi xiiñiʼ guiʼxhiʼ diʼ tuuxa laadu;* Dios nga tobi lucha Bixhózedu».
42 Óraque gudxi Jesús laacabe: «Pa ñaca Dios nga Bixhózetu la? ñannaxhiitu naa, purtiʼ Dios biseendaʼ naa ne maʼ nuaaʼ raríʼ. Cadi bendaʼ de naa siaʼ, sínuque Dios biseendaʼ naa. 43 ¿Xiñee qué riénetu ni canieeʼ pue? Purtiʼ qué randa rucaadiágatu ca diidxaʼ stinneʼ. 44 Xiiñiʼ Binidxabaʼ* laatu, laabe nga bixhózetu, ne racaláʼdxitu gúnitu ni ná bixhózetu. Dede dxi bizulube* huayuutibe. Bixélebe de ni dxandíʼ purtiʼ gastiʼ ni dxandíʼ ndaaniʼ ladxidoʼbe. Cada biaje gusiguiibe la? de laabe riale ni, purtiʼ rusiguiibe ne laabe nga bixhoze guiráʼ ni rusiguii. 45 Naa la? rinieeʼ ni dxandíʼ, peru qué runi cretu naa. 46 ¿Ñee nuu tobi de laatu zanda guiníʼ maʼ bineʼ pecar la? Pa rinieeʼ ni dxandíʼ, ¿xiñee qué runi cretu naa pue? 47 Ni zeeda de Dios la? rucaadiaga stiidxaʼ Dios. Peru laatu qué rucaadiágatu, purtiʼ cadi zeedatu de Dios».
48 Ora binadiaga ca judíu ni, gúdxicaʼ laabe: «¿Cadi dxandíʼ nga ni rinidu “Samaritanu lii ne nuu ti demonio lu cuerpu stiluʼ” la?». 49 Para bicabi Jesús: «Cadi nuu ti demonio lu cuerpu stinneʼ, sínuque runeʼ respetar* Bixhozeʼ, peru laatu qué runi respetartu naa. 50 Qué ruyubeʼ gusisaca binni naa; nuu tu ruyubi ni ne laa nga runi juzgar. 51 Dxandíʼ ni chitidxeʼ laatu riʼ, pa chinanda tuuxa stiidxaʼ la? qué ziuu dxi gatiʼ».* 52 Para ná ca judíu que rábicaʼ laabe: «Yanna huaxa nánnadu nuu ti demonio lu cuerpu stiluʼ. Purtiʼ guti Abrahán ne ca profeta, peru lii riniʼluʼ: “Pa chinanda tuuxa stiidxaʼ la? qué ziuu dxi gatiʼ”. 53 ¿Ñee jma xa risácaluʼ que bixhózedu Abrahán? Purtiʼ laa guti ne laaca guti ca profeta. ¿Tu ruʼnuʼ lii pue?». 54 Óraque bicabi Jesús: «Pa ñaca rusisacaʼ laca naa la? pur gana si cayuneʼ ni. Bixhozeʼ nga rusisaca naa, ni riniʼtu Dios stitu. 55 Naa runebiaʼyaʼ laabe, peru laatu qué runibiaʼtu laabe. Ne pa guinieeʼ qué runebiaʼyaʼ laabe laaca nusiguieeʼ cásica rusiguiitu. Peru dxandíʼ runebiaʼyaʼ laabe ne runeʼ ni nabe. 56 Nabé biecheʼ Abrahán, bixhózetu, purtiʼ cabeza guʼyaʼ dxi stinneʼ, biiyabe ni ne biéchebe». 57 Óraque ná ca judíu rabi laabe: «Caʼruʼ gusaaluʼ 50 iza, ¿ne naluʼ maʼ biiyaluʼ Abrahán la?». 58 Para ná Jesús rabi laacabe: «Dxandíʼ ni chitidxeʼ laatu riʼ, ante gale Abrahán, naa maca nuaaʼ». 59 Óraque gundísacaʼ guié para nuchacaʼ Jesús, peru bicaachilube ne bireebe ndaaniʼ templu que.
9 Ra zidiʼdiʼ Jesús biiyaʼ ti hombre ciegu dede dxi gule. 2 Óraque gunabadiidxaʼ ca discípulo stibe laabe: «Rabí, ¿tu biʼniʼ pecar para gule hombre riʼ ciegu pue? ¿Laabe la? o bixhózebe ne jñaabe?». 3 Para bicabi Jesús: «Qué ñuni pecar diʼ hombre riʼ, nin bixhózebe ne nin jñaabe, sínuque guca ni zacá para guʼyaʼ binni xi zanda guni Dios pur laabe. 4 Naquiiñeʼ gúninu ni ná ni biseendaʼ naa laga nuurunu ridxíʼ. Mayaca guixhinni, ne maʼ guirutiʼ zanda guni dxiiñaʼ. 5 Laga nuaaʼ ndaaniʼ guidxilayú, nacaʼ biaaniʼ stiʼ guidxilayú». 6 Guníʼsibe ca ndiʼ bichá xhínnibe layú ne bíʼnibe beñe né nisaxhinni. Guxúbibe ni lú ciegu que 7 ne gúdxibe laa: «Guyé, gudiibiʼ lú ndaaniʼ tanque de Siloam» (ni raca traducir casi «ni biseendacabe»). Para biree hombre que zeʼ, gudiibiʼ lú ne ora bibiguetaʼ, maʼ ruuyaʼ.
8 Óraque ná ca xpecínube ne ca ni maca ruuyaʼ laabe rinábabe guna: «¿Cadi laabe nga xa hombre ribí maʼ canabaʼ guna que la?». 9 Nuu tu ná: «Laabe ni». Xcaadxi ná: «Coʼ, peru ruluíʼ laabe ni». Óraque ná hombre que: «Dxandíʼ, naa ndiʼ». 10 Para gunabadiidxacaʼ laabe: «Yanna, ¿ximodo bixeleʼ luluʼ pue?». 11 Óraque bicábibe: «Hombre ni láʼ Jesús que biʼniʼ beñe ne guxubi ni luaʼ ne gudxi naa: “Guyé Siloam ne gudiibiʼ lú”. Para guyaaʼ, gudiibeʼ luaʼ ne yanna maʼ ruuyaʼ». 12 Para gunabadiidxacaʼ laabe: «¿Paraa nuu hombre ca yaʼ?». Óraque bicábibe: «Qué gannaʼ diaʼ».
13 Óraque yenécabe hombre ni guca ciegu que ra nuu ca fariseu. 14 Dxi biʼniʼ Jesús beñe ne bisianda lú hombre que guca ni ti sábadu. 15 Ne biaje riʼ maʼ ca fariseu nga gunabadiidxaʼ hombre que ximodo bixeleʼ lú. Para gúdxibe laacaʼ: «Guxúbibe beñe luaʼ, gudiibeʼ luaʼ, ne yanna maʼ ruuyaʼ». 16 Para ná caadxi de ca fariseu que: «Cadi Dios diʼ biseendaʼ hombre riʼ, purtiʼ qué runi respetarbe sábadu». Xcaadxi ná: «¿Zándaxa guni ti hombre pecador clase milagru riʼ?». Peru cadi cayuucaʼ de acuerdu. 17 Gunabadiidxacabe ciegu que sti biaje: «¿Xi zanda guiniʼluʼ de laabe, purtiʼ luluʼ nga bisiándabe?». Para bicabi hombre que: «Ti profeta laabe».
18 Peru cadi cayuni cré ca judíu que pa guca hombre que ciegu ne yanna maʼ ruuyaʼ, dede biseendacaacabe bixhózebe ne jñaabe 19 ne gunabadiidxacabe laacaʼ: «¿Ñee laabe nga xiiñitu ni natu gule ciegu la? ¿Ximodo nga maʼ ruuyabe yanna pue?». 20 Óraque bicabi bixhoze ne jñaa hombre que: «Nánnadu xiiñidu laabe, ne gúlebe ciegu. 21 Peru qué gánnadu ximodo ndiʼ maʼ randa ruuyabe ne qué gánnadu tu bisianda lube. Maʼ huaniisibe, maʼ zanda guiniʼbe. Laguinabadiidxaʼ laabe». 22 Guníʼ bixhózebe ne jñaabe zacá purtiʼ ridxíbicaʼ ca judíu, purtiʼ maʼ guníʼ stiidxaʼ ca judíu zaládxicaʼ* de ndaaniʼ sinagoga tuuxa ni guiníʼ Jesús nga Cristu. 23 Ngue runi ná bixhoze ne jñaa hombre que: «Maʼ huaniisibe. Laguinabadiidxaʼ laabe».
24 Para biseendacaacabe hombre guca ciegu que sti biaje ne gúdxicabe laa: «Bisisaca Dios.* Laadu nánnadu pecador hombre ca». 25 Para ná rabi laacabe: «Pa pecador laabe la? qué gannaʼ diaʼ. Peru ti cosa si nga nannaʼ: dxiqué gucaʼ ciegu ne yanna maʼ ruuyaʼ». 26 Óraque gunabadiidxacabe laa: «¿Xi bíʼnibe lii yaʼ? ¿Ximodo bisiándabe luluʼ yaʼ?». 27 Para ná hombre que: «Maʼ gudxeʼ ni laatu, peru qué nucaadiágatu. ¿Xiñee nuutu gunadiágatu ni sti biaje pue? ¿Ñee laaca racaláʼdxitu gácatu discípulo stibe la?». 28 Ora binadiágacabe ndiʼ guniʼnécabe laabe né despreciu: «Discípulo stiʼ hombre ca lii, peru laadu la? nácadu discípulo stiʼ Moisés. 29 Nánnadu guniʼné Dios Moisés, peru hombre riʼ qué gánnadu padé laa». 30 Óraque bicabi hombre guca ciegu que: «Aque guendaridxagayaa ndiʼ xa, qué gánnatu padé laabe peru bisiándabe luaʼ. 31 Nánnanu qué rucaadiaga Dios binni pecador, peru pa ridxibi tuuxa Dios ne runi ni nabe la?* rucaadiágabe laa. 32 Qué huayuu dxi gunadiágacabe chuʼ tuuxa gusianda lú ti binni ni gule ciegu. 33 Pa ñaca cadi de Dios zeeda hombre riʼ, gastiʼ qué ñanda ñuni». 34 Óraque bicábicabe laa: «Stale pecadu nápaluʼ dede dxi gúleluʼ, ¿yanna nuuluʼ gusiidiluʼ laadu la?». Para guládxicaʼ laabe de raqué.
35 Binadiaga Jesús guládxicabe laabe, ne ora bidxela laabe, gunabadiidxaʼ laabe: «¿Ñee nápaluʼ fe Xiiñiʼ Hombre la?».* 36 Para bicabi hombre que: «¿Tu laabe yaʼ, Señor? Gudxi naa, ti gapaʼ fe laabe». 37 Para bicabi Jesús laabe: «Maʼ biiyaluʼ laabe ne laabe nga caníʼnebe lii». 38 Óraque ná hombre que: «Napaʼ fe laabe, Señor». Ne bisisaca laabe.* 39 Para ná Jesús: «Bendaʼ para gaca juzgar guidxilayú, ti guʼyaʼ ca ni qué ruuyaʼ, ne ca ni ruuyaʼ la? guiaanacaʼ ciegu». 40 Ora binadiaga ca fariseu ni nuu raqué ni guníʼ Jesús, gúdxicaʼ laabe: «Cadi ciegu diʼ laadu, ¿njaʼ?». 41 Óraque ná Jesús rabi laacaʼ: «Pa ñácatu ciegu la? qué ñápatu pecadu. Peru cumu natu “Ridúʼyadu” la? ziaana pecadu stitu luguiatu».
10 «Dxandíʼ ni chitidxeʼ laatu riʼ, tu qué chuʼ neza ra puertaʼ stiʼ currá ra nuu ca dendxuʼ, sínuque guiuu sti ladu la? gubaanaʼ ne binni qué iquiiñeʼ laa. 2 Peru ni chuʼ neza ra puertaʼ la? ngue nga pastor stiʼ ca dendxuʼ que. 3 Ruxheleʼ hombre ni rapa ra puertaʼ que guiuu pastor que. Riníʼ pastor que lá* ca dendxuʼ stiʼ, runadiágacame stidxi ne ribee laacame. 4 Ora maʼ guleebe guiráʼ ca dendxuʼ stibe, rizanírube lúcame ne rinanda ca dendxuʼ que laabe, purtiʼ runibiáʼcame stídxibe. 5 Qué rinándacame tobi ni qué runibiáʼcame, sínuque ruxooñecame de laa, purtiʼ qué runibiáʼcame stidxi». 6 Gudixhe Jesús ejemplu riʼ, peru cadi cayénecaʼ ni cayábibe laacaʼ.
7 Para guníʼ Jesús sti biaje: «Dxandíʼ ni chitidxeʼ laatu riʼ, naa nga puertaʼ stiʼ ca dendxuʼ. 8 Guiráʼ ca ni huayeeda ne gudíʼdicaʼ pur naa la? gubaanaʼ ne binni qué iquiiñeʼ laacaʼ, peru qué rucaadiaga ca dendxuʼ laacaʼ. 9 Naa nga puertaʼ; ni guiuu neza ra nuaaʼ la? zalá, ne zanda guiuu ne guiree ne zadxela guixi. 10 Qué reeda si gubaanaʼ, sínuque reeda para cuanaʼ, para guuti ne gunitilú. Peru naa bendaʼ ti ganda gápatu guendanabani ne guibánitu xadxí. 11 Naa nga pastor chaʼhuiʼ. Ti pastor chaʼhuiʼ la? rudii xpida* pur ca dendxuʼ stiʼ. 12 Ti trabajador, ni cadi pastor laa ne cadi stiʼ ca dendxuʼ, rusaana ca dendxuʼ que ora guʼyaʼ maʼ zeeda lobo ne ruxooñeʼ. Óraque nga riaaxha lobo que luguiácame ne rucheeche ndase laacame. 13 Ruxooñeʼ trabajador que purtiʼ cayuni dxiiñaʼ para si guiaxa ne qué rizaalaʼdxiʼ ca dendxuʼ. 14 Naa nga pastor chaʼhuiʼ. Runebiaʼyaʼ ca dendxuʼ stinneʼ ne runibiáʼ ca dendxuʼ stinneʼ naa, 15 cásica runibiáʼ Bixhozeʼ naa ne naa runebiaʼyaʼ Bixhozeʼ; ne rudieeʼ xquendanabaneʼ* pur ca dendxuʼ.
16 »Ne napaʼ xcaadxi dendxuʼ ni cadi nuu ndaaniʼ currá riʼ; naquiiñeʼ chicaaʼ laacaʼ ne zunadiágacaʼ stidxeʼ. Zácacaʼ ti grupu si ne zápacaʼ ti pastor si. 17 Nadxii Bixhozeʼ naa pur ndiʼ: purtiʼ cudieeʼ xquendanabaneʼ* ti guicaaʼ ni sti biaje. 18 Nin ti binni cadi cayaxha ni naa, sínuque naa piaʼ cudieeʼ ni. Napaʼ autoridad para gudieeʼ ni, ne napaʼ autoridad para guicaaʼ ni sti biaje. Nga nga mandamientu bidii Bixhozeʼ naa».
19 Maʼ qué ñuu ca judíu de acuerdu pur ni guniʼbe riʼ. 20 Stale de laacaʼ caniʼcaʼ: «Nuu ti demonio lu cuerpu stibe ne cayaca íquebe. ¿Xiñee cucaadiágatu laabe pue?». 21 Xcaadxi ná: «Laaca xa zacá riníʼ tobi ni nuu demonio lu cuerpu stiʼ. ¿Zándaxa guxheleʼ ti demonio lú ti ciegu?».
22 Ca dxi que cayaca Saa de Dedicación* ndaaniʼ guidxi Jerusalén. Tiempu nananda* ngue, 23 ne nuu Jesús ndaaniʼ templu, canazá ndaaniʼ Corredor* stiʼ Salomón. 24 Óraque bidxiña ca judíu laabe ne gunabadiidxacaʼ: «¿Dede padxí nga gábiluʼ laadu ni dxandíʼ de lii pue? Bisiá diidxaʼ pa lii nga Cristu». 25 Para bicabi Jesús laacabe: «Maʼ gudxeʼ ni laatu, peru qué runi cretu. Ca dxiiñaʼ ni runeʼ lu lá* Bixhozeʼ, rusihuínnicani tu naa. 26 Peru qué runi cretu, purtiʼ cadi dendxuʼ stinneʼ laatu. 27 Runebiaʼyaʼ ca dendxuʼ stinneʼ, rucaadiágacaʼ stidxeʼ, ne rinándacaʼ naa. 28 Rudieeʼ laacaʼ guendanabani ni qué zaluxe, qué ziuu dxi guinitilucaʼ, ne guirutiʼ zaxha laacaʼ ndaaniʼ nayaʼ. 29 Jma risaca ni maʼ bidii Bixhozeʼ naa que intiica cosa, ne guirutiʼ zanda gaxha laacaʼ ndaaniʼ náʼ Bixhozeʼ. 30 Naa ne Bixhozeʼ, nuudu tobi si».*
31 Óraque gundisaʼ ca judíu guié sti biaje para guchacaʼ laabe. 32 Para bicabi Jesús laacabe: «Maʼ biiyatu bineʼ stale dxiiñaʼ galán ni biʼniʼ mandar Bixhozeʼ naa. ¿Nuutu guchatu guié naa pur tobi de laacani la?». 33 Para bicabi ca judíu que: «Cadi chiguchadu guié lii pur ca dxiiñaʼ galán ni ruʼnuʼ, sínuque chigúnidu ni purtiʼ riniʼluʼ contra Dios;* purtiʼ lii, neca nácaluʼ ti binni, rúniluʼ lii ti dios». 34 Para bicabi Jesús laacabe: «¿Ñee cadi cá lu Ley stitu: “Gunieeʼ: «Nácatu dios»” la? 35 Gúdxibe laacaʼ dios neca nuu stiidxabe contra laacaʼ (guirutiʼ zanda guchaa ni cá lu Stiidxaʼ Dios). 36 Peru gulí Bixhozeʼ naa* ne biseendaʼ naa lu guidxilayú riʼ, ¿yanna cayábitu naa: “Caniʼluʼ contra Dios”* purtiʼ gunieeʼ “Xiiñiʼ Dios naa” la? 37 Pa cadi cayuneʼ xhiiñaʼ Bixhozeʼ la? cadi guni cretu naa. 38 Peru pa cayuneʼ ni, neca qué guni cretu naa, laguni cré ni cayuneʼ. Zacá zánnatu ne ziene chaahuitu nuuné Bixhozeʼ naa tobi si ne naa nuaaniaʼ Bixhozeʼ tobi si». 39 Para gucaláʼdxicaʼ ninaazecaʼ laabe sti biaje, peru bixooñebe de lu nacaʼ.
40 Para guyebe chericaʼ guiiguʼ Jordán sti biaje ra bizulú Juan guluunisa binni, ne biaanabe raqué. 41 Ne beeda stale binni ra nuube ne bizulú caniʼcaʼ: «Nin ti milagru qué ñuni Juan, peru dxandíʼ guiráʼ ni guníʼ Juan de hombre riʼ». 42 Ne stale binni gupa fe Jesús lugar que.
11 Ca dxi que huará ti hombre láʼ Lázaro, bizaʼnaʼ María ne Marta. Nabézacaʼ ndaaniʼ ti guidxihuiiniʼ láʼ Betania. 2 María riʼ nga xa gunaa bichá aceite rindáʼ naxhi ñee Señor ne bicuiidxiʼ ni né guicha ique. Bizáʼnabe nga Lázaro, hombre huará que. 3 Para biseendaʼ ca bizaʼnaʼ Lázaro tu chitidxi Jesús: «Señor, biiyaʼ, huará xhamíguluʼ ni nabé nadxiiluʼ que». 4 Ora binadiaga Jesús ni, guníʼ: «Cadi para guuti guendahuará riʼ, sínuque para guisaca Dios ne para guisaca Xiiñiʼ Dios pur laani».
5 Nabé nadxii Jesús Marta, María ne Lázaro. 6 Peru ora gúnnabe huará Lázaro, biaanabe xhupa gubidxa ra nuube que. 7 Gudiʼdiʼ si xhupa gubidxa que gúdxibe ca discípulo stibe: «Chuu Judea sti biaje». 8 Para ná ca discípulo rabi laabe: «Rabí, nase si ngue gucalaʼdxiʼ ca binni de Judea nuchacaʼ guié lii, ¿ne yanna caníʼ íqueluʼ cheluʼ racá sti biaje la?». 9 Óraque bicabi Jesús: «¿Cadi dxandíʼ 12 hora nga nuu biaaniʼ ridxíʼ la? Pa saʼ tuuxa ridxíʼ la? qué zarenda gastiʼ ñee purtiʼ ruuyaʼ biaaniʼ stiʼ guidxilayú riʼ. 10 Peru pa saʼ tuuxa huaxhinni la? zarenda ñee, purtiʼ qué gapa biaaniʼ».
11 Guníʼ si Jesús ndiʼ, laaca bizeeteʼ: «Nisiaasiʼ Lázaro, xhamígunu, peru maʼ chaaʼ ra nuu para gucuaaneʼ laa». 12 Para ná ca discípulo stiʼ Jesús: «Señor, pa nisiaasibe la? ziándabe». 13 Ni caníʼ Jesús nga maʼ guti Lázaro. Peru laacaʼ caníʼ íquecaʼ guniʼbe nisiaasiʼ Lázaro, caziilaʼdxiʼ. 14 Óraque bisiá Jesús diidxaʼ ne gudxi laacabe: «Maʼ guti Lázaro, 15 ne galán nga qué guinneʼ raqué ti guni cretu. Yanna chuu ra nuube». 16 Óraque ná Tomás, ni rábicabe Cuachi, rabi xcaadxi discípulo que: «Chuunu guiranu ti gatinenu laabe».
17 Ora yendá Jesús raqué, maʼ tapa gubidxa de nuu Lázaro ndaaniʼ baʼ.* 18 Gaxha riaana Betania de Jerusalén, biaʼ chonna kilómetru.* 19 Ne beeda stale judíu ra nuu Marta ne María para quixhedxicaʼ ladxidóʼcabe pur guti bizáʼnacabe. 20 Ora gunna Marta zeeda Jesús, biree yechagalú laabe; peru biaana María zuba ra yoo. 21 Óraque ná Marta rabi Jesús: «Señor, pa ñuuluʼ raríʼ, qué ñati diʼ bizanaʼ. 22 Peru dede yanna maʼ nannaʼ, intiica cosa guinábaluʼ Dios, zudii Dios ni lii». 23 Para ná Jesús rabi laabe: «Ziasa bizáʼnaluʼ».* 24 Óraque bicabi Marta: «Nannaʼ ziásabe lu últimu dxi, dxi guiasa ca ni maʼ guti». 25 Para ná Jesús rabi laabe: «Naa nga rusibaneʼ gueʼtuʼ, ne naa nga guendanabani. Ni gapa fe naa, neca gatiʼ, zabani; 26 ne guiráʼ ni nabani ne gapa fe naa la? qué ziuu dxi gatiʼ. ¿Runi creluʼ nga la?». 27 Óraque ná Marta: «Runeʼ cré Señor, maʼ bineʼ cré lii nga Cristu, Xiiñiʼ Dios, ni nexheʼ gueeda ndaaniʼ guidxilayú». 28 Guníʼsibe ndiʼ, guyebe ne bicaabe ridxi María, béndabe, ne guniʼbe ra diaga: «Maʼ bedandá Maestru ne caníʼnebe lii». 29 Ne ora binadiaga María ni, oraqueca biasa ne zeʼ ra nuu Jesús.
30 Caʼruʼ guiuu Jesús ndaaniʼ guidxihuiiniʼ que, sínuque nuuruʼ ra bidxaagalú Marta laa. 31 Ra lidxi María que nuu caadxi judíu ni yeganna laa para quixhedxí ladxidóʼ. Ora biʼyaʼ ca binni riʼ biásabe ne zebe la? zinándacaʼ laabe, purtiʼ guníʼ íquecaʼ ziguunabe ra baʼ.* 32 Ora yendá María ra nuu Jesús ne biʼyaʼ laabe la? bizuxibi xañeebe ne gudxi laabe: «Señor, pa ñuuluʼ raríʼ, qué ñati diʼ bizanaʼ». 33 Ora biʼyaʼ Jesús cayuunabe ne zaqueca cayuunaʼ ca judíu ni zinanda laabe, gucuaalaʼdxiʼ* ne gucaná ladxidóʼ. 34 Óraque gunabadiidxaʼ Jesús: «¿Paraa gudíxhetu laabe?». Para bicábicaʼ: «Gudáʼ, Señor, ne zuuyuʼ laabe». 35 Biinaʼ Jesús óraque. 36 Ora biʼyaʼ ca judíu que laabe guniʼcaʼ: «¡Laguuyaʼ pabiáʼ gunnaxhiibe* Lázaro!». 37 Peru guníʼ chupa chonna de laacaʼ: «Pa gunda bisianda hombre riʼ lú ciegu que, ¿ñee qué ñanda ñúnibe xiixa para cadi ñati Lázaro la?».
38 Gucuaalaʼdxiʼ Jesús sti biaje. Óraque maʼ guyé ra baʼ* que, ti cueva ni, ne ti guié nga deʼguʼ ruaa ni. 39 Para ná Jesús: «Lacuee guié ca». Óraque guníʼ Marta, bizaʼnaʼ gueʼtuʼ que: «Señor, maʼ candáʼ yuudxube, purtiʼ maʼ gudiʼdiʼ tapa gubidxa». 40 Para gunabadiidxaʼ Jesús laabe: «¿Cadi maʼ gudxeʼ lii zuuyaluʼ poder* stiʼ Dios pa guni creluʼ la?». 41 Óraque guleecabe guié que. Para gundisalú Jesús guibáʼ ne guníʼ: «Bixhozeʼ, rudieeʼ xquixe peʼ lii purtiʼ maʼ bicaadiágaluʼ naa. 42 Maca nannaʼ siempre rucaadiágaluʼ naa, peru canieeʼ pur ca binni ni zuhuaa raríʼ, ti guni crécabe lii biseendaluʼ naa». 43 Biluxe guníʼsibe ndiʼ, bicaabe ti ridxi reciu: «¡Lázaro, biree!». 44 Óraque biree hombre ni guti que. Liibi venda náʼ ne ñee ne renda ti lari lú. Para ná Jesús: «Lacuee ca venda ca ládibe ne lagudii lugar chebe».
45 Nga runi, stale de ca judíu ni yeganna María, gúpacaʼ fe Jesús ora bíʼyacaʼ ni bíʼnibe. 46 Peru guyé chupa chonna de laacaʼ ra nuu ca fariseu ne guniʼcaʼ ni biʼniʼ Jesús. 47 Para biʼniʼ reunir ca sacerdote principal ne ca fariseu Sanedrín* que ne guniʼcaʼ: «¿Xi gúninu pue? Purtiʼ cayuni hombre riʼ stale milagru. 48 Pa gudíʼrunu lugar laabe la? guiráʼ binni zapa fe laabe ne zeeda ca romanu ne záxhacaʼ laanu templu ne nación stinu». 49 Peru tobi de laacabe ni láʼ Caifás, ni naca sumo sacerdote* iza que, gudxi laacabe: «Laatu qué riénetu gastiʼ. 50 ¿Ñee qué gánnatu pa jma risaca ti guidxi que ti binni la? Jma galán gátibe que guinitilú nación stinu». 51 Peru qué niniʼbe ndiʼ de guendabiaaniʼ si stibe, sínuque, cumu sumo sacerdote laabe iza que la? biʼniʼ profetizarbe zati Jesús pur nación que. 52 Ne cadi pur nación que si, sínuque laaca zátibe para guni reunirbe lu ti grupu si ca xiiñiʼ Dios ni reeche ndase. 53 Ngue runi, dede dxi que, guníʼ stiidxacaʼ guuticaʼ laabe.
54 Ngue runi maʼ qué nizá Jesús lade ca judíu, sínuque biree de raqué ne guyé ti guidxi láʼ Efraín, gaxha de desiertu, ne biaanané ca discípulo stiʼ raqué. 55 Mayaca ganda dxi gaca Pascua* stiʼ ca judíu, ne guyé* stale binni de ca ranchería que Jerusalén ante gaca Pascua que para chuʼcaʼ nayá casi ná Ley.* 56 Ne bizulú biyúbicaʼ Jesús. Nuucaʼ ndaaniʼ templu ne caniʼcaʼ: «¿Xi rábitu yaʼ? ¿Ñee que zeedabe saa riʼ la?». 57 Peru maca biʼniʼ mandar ca sacerdote principal ne ca fariseu que, pa ganna tuuxa paraa nuu Jesús, naquiiñeʼ gabi ni laacabe para ganda guinaazecabe laabe.
12 Xhoopaʼ gubidxa ante gaca Pascua* que, bedandá Jesús Betania, ra nabeza Lázaro, hombre ni bisibánibe* que. 2 Bíʼnicabe ti guendaroxhí para laabe raqué. Marta nga cayuni servir laacabe ne Lázaro nga tobi de ca ni cayoxhiné* laacabe. 3 Óraque gucuaa María mediu litru* aceite rindáʼ naxhi nabé caru, de nardo* puro, ne bichabe ni ñee Jesús. Despué bicuiidxibe ni né guicha íquebe. Dede bidxá yoo que de xhoʼ naxhi stiʼ aceite que. 4 Óraque guníʼ Judas Iscariote, tobi de ca discípulo stibe, ni mayaca guni traicionar laabe: 5 «¿Xiñee qué nidoo aceite rindáʼ naxhi riʼ 300 denariu* ne nicaa ca pobre ni pue?». 6 Peru guniʼbe zacá cadi purtiʼ rizaaláʼdxibe ca pobre, sínuque purtiʼ gubaanaʼ laabe; cumu laabe nga rápabe caja ra riaba bueltu, ribáʼnabe bueltu ni riaba ndaaniʼ ni. 7 Óraque guníʼ Jesús: «Zaa nuube, cayuni prepararbe cuerpu stinneʼ para entierru stinneʼ ne zacá zinándabe costumbre. 8 Purtiʼ siempre ziuu ca pobre ládetu, peru naa cadi siempre ziuaaʼ ládetu».
9 Ngue runi, ora gunna stale judíu nuu Jesús raqué, bedaguuyacaʼ laabe, peru cadi laasibe, sínuque laaca bedaguuyacaʼ Lázaro, hombre ni bisibánibe* que. 10 Ngue runi guníʼ stiidxaʼ ca sacerdote principal guuticaʼ né Lázaro, 11 purtiʼ reeda stale judíu Betania pur laabe ne rápacaʼ fe Jesús.
12 Sti dxi que, gunna guiráʼ ca binni ni guyé saa que zedayuu Jesús Jerusalén. 13 Ngue runi gucuaacaʼ ziña ne zichagalucaʼ laabe ne cucaacaʼ ridxi: «¡Canábadu lii gulaluʼ laabe!* ¡Lagusisaca ni zeeda lu lá* Jehová,* Rey stiʼ Israel!». 14 Ne ora bidxela Jesús ti burruhuiiniʼ, gudxiʼbaʼ laame casi maca cá lu Stiidxaʼ Dios: 15 «Cadi guidxíbiluʼ xiiñidxaapaʼ Sion. Biiyaʼ, zeeda rey stiluʼ, dxiʼbaʼ deche ti burruhuiiniʼ». 16 Peru qué ñenegá ca discípulo stiʼ Jesús ca cosa riʼ. Óraruʼ bibiguétabe cueʼ Dios, oraqueruʼ nga bietenaláʼdxicabe maca cá lu Stiidxaʼ Dios de laabe, ne laaca cá zúnicabe laabe ca cosa riʼ.
17 Ca binni ni nuu ra nuu Jesús ora bicaabe ridxi Lázaro guiree de ndaaniʼ baʼ* que ne bisibánibe laa,* laacaʼ nga cudiicaʼ testimonio de ni guca riʼ. 18 Ngue runi ca binni ni binadiaga bíʼnibe milagru riʼ laaca yechagalucaʼ laabe. 19 Óraque guníʼ ca fariseu: «Maʼ biiyatu la? qué ganda gúninu xiixa. ¡Laguuyaʼ maʼ zinanda guiráʼ binni laabe!».
20 Yanna, nuu caadxi griegu lade ca binni ni beeda saa que para guni adorarcaʼ Dios. 21 Para bidxiña ca binni riʼ Felipe de Betsaida, ti guidxi stiʼ Galilea, ne rábicaʼ laabe: «Señor, racaláʼdxidu guidúʼyadu Jesús». 22 Para yetidxi Felipe ni Andrés, óraque guyé Andrés ne Felipe yetídxicaʼ ni Jesús.
23 Peru Jesús bicabi laacabe: «Maʼ bidxiña hora guisaca* Xiiñiʼ Hombre.* 24 Dxandíʼ ni chitidxeʼ laatu riʼ, pa qué gatiʼ ti biidxiʼ stiʼ trigu ora guiaba ndaaniʼ yu la? qué zandani ni. Peru pa gatiʼ ni la? zandani ni ne zacá stale luni. 25 Tu gannaxhii xquendanabani* zunitilú ni, peru tu gaca nanalaʼdxiʼ xquendanabani ndaaniʼ guidxilayú riʼ cayapa ni para guicaa guendanabani ni qué zaluxe. 26 Pa racalaʼdxiʼ tuuxa gaca xpinneʼ, guedananda naa, ne ra chaaʼ, raqueca zié. Pa racalaʼdxiʼ tuuxa gaca xpinneʼ, zusisaca Bixhozeʼ laa. 27 Cadi nuudxí diʼ ladxiduáʼ. ¿Xi guinieeʼ yaʼ? Bixhozeʼ, bilá naa de ni chitideʼ riʼ.* Peru para tideʼ ni nga bidxiñaʼ dede raríʼ. 28 Bixhozeʼ, bisisaca laluʼ». Óraque gucuá ti ridxi de guibáʼ: «Maʼ bisisacaʼ ni, ne laaca zusisacaʼ ni sti biaje».
29 Ora binadiaga guiráʼ ca binni zuhuaa raqué ridxi que, bizulú guniʼcaʼ caxidxi rayu. Xcaadxi ná: «Ti ángel nga guniʼné laabe». 30 Óraque bicabi Jesús: «Gucuá ridxi riʼ, cadi pur naa, sínuque pur laatu. 31 Yanna maʼ cayaca juzgar guidxilayú; yanna maʼ chindeecabe gobernante stiʼ guidxilayú riʼ ti ladu. 32 Peru ora guindísacabe naa* de lu guidxilayú, zusendacaaʼ guiráʼ clase binni para gueeda ra nuaaʼ». 33 Guniʼbe ndiʼ para gusiénebe ximodo chigátibe. 34 Óraque bicabi ca binni que: «Nánnadu ná Ley qué ziuu dxi gatiʼ Cristu. Yanna, ¿ximodo nga naluʼ zandísacabe Xiiñiʼ Hombre* yaʼ? ¿Tuu nga Xiiñiʼ Hombre?».* 35 Para ná Jesús rabi laacabe: «Ziuuruʼ biaaniʼ que sti tiempuhuiiniʼ ládetu. Lasá laga náparutu biaaniʼ, ti cadi guinaazeʼ guelacahui laatu; tutiica canazá lu guelacahui la? qué ganna paraa cheʼ. 36 Laga náparutu biaaniʼ, lagapa fe biaaniʼ ca, ti gácatu xpinni Dios».*
Guníʼ si Jesús ca diidxaʼ riʼ, biree zeʼ ne bicaachilú ti cadi gúʼyacabe laa. 37 Neca maʼ bíʼnibe stale milagru nezalucaʼ, peru qué ñápacaʼ fe laabe, 38 ne guca ni zacá ti gaca ni ná profeta Isaías, ora guníʼ: «Jehová,* ¿tuu nga maʼ gupa fe lu mensaje stidu pue? ¿Ne tu laa maʼ biiyaʼ poder stiʼ* Jehová?».* 39 Ne qué ñanda ñuni crécabe purtiʼ guníʼ Isaías sti biaje: 40 «Maʼ bíʼnibe laacaʼ ciegu ti cadi gúʼyacaʼ ne maʼ bíʼnibe ladxidoʼcaʼ naguidxi, ti cadi guiénecaʼ xi naquiiñeʼ gúnicaʼ, ne guibiguétacaʼ ra nuu Dios ne gusiandaʼ laacaʼ». 41 Guníʼ Isaías sicaríʼ purtiʼ biiyaʼ gloria stibe, ne guníʼ de laabe. 42 Neca zaqué, stale de ca gobernante stiʼ ca judíu dxandíʼ peʼ gúpacaʼ fe Jesús; peru qué ninacaʼ niniʼcaʼ ni purtiʼ ridxíbicaʼ ca fariseu, pacaa zaládxicabe* laacaʼ de ndaaniʼ sinagoga,* 43 purtiʼ jma riuuláʼdxicaʼ gusisaca binni laacaʼ que gusisaca Dios laacaʼ.
44 Peru guníʼ Jesús reciu: «Tu gapa fe naa, cadi naa siaʼ nga cayápabe fe, sínuque laaca cayápabe fe ni biseendaʼ naa; 45 ne tu guʼyaʼ naa la? laca cayuuyaʼ ni biseendaʼ naa. 46 Maʼ bendaʼ casi biaaniʼ ndaaniʼ guidxilayú, ti guiráʼ ni gapa fe naa la? cadi guiaana lu guelacahui. 47 Peru pa tuuxa gucaadiaga stiidxaʼ ne qué guni ni ná ni la? qué zuneʼ juzgar laa; purtiʼ cadi bendaʼ para guneʼ juzgar guidxilayú, sínuque bendaʼ para gulaʼyaʼ guidxilayú. 48 Peru tu qué guni tender naa ne qué guicaa stiidxaʼ la? nuu tu guni juzgar laa: ca diidxaʼ ni maʼ gunieeʼ nga chiguni juzgar laa lu últimu dxi. 49 Purtiʼ cadi de naa siaʼ nga riree ni rinieeʼ, sínuque Bixhozeʼ ni biseendaʼ naa, maʼ gudxi naa* xi guinieeʼ ne xi gusiideʼ. 50 Ne nannaʼ guendanabani ni qué zaluxe nga raca significar mandamientu stibe. Nga runi, intiica cosa guinieeʼ la? rinieeʼ ni casi peʼ modo gudxi Bixhozeʼ ni naa».
13 Ante gaca saa Pascua* que, maca nanna Jesús maʼ bedandá hora guiree ndaaniʼ guidxilayú riʼ ne cheʼ ra nuu Bixhoze. Nabé gunnaxhiibe ca discípulo stibe ni nuu ndaaniʼ guidxilayú riʼ, ne gunnaxhiibe laacaʼ dede dxi biluxe xquendanabánibe. 2 Ora cayoxhícabe, maca guluu Binidxabaʼ* ndaaniʼ ladxidóʼ Judas Iscariote, xiiñiʼ Simón, guni traicionar laabe. 3 Cumu nanna Jesús maʼ bisaana Bixhoze guiráʼ cosa lu náʼ, ne nanna beeda de ra nuu Dios ne cheʼ ra nuu Dios la? 4 biasa de ruaa mexaʼ, gudixhe xhaba* ti ladu, gucuaa ti tualla ne bixhii ni ndaaniʼ. 5 Despué, gudaabe nisa ndaaniʼ ti bandeja ne bizulú gudiibibe ñee ca discípulo stibe ne bicuiidxibe ñeecaʼ né tualla ni xíʼ ndaanibe. 6 Ora bidxíñabe ra nuu Simón Pedro, laa gudxi laabe: «Señor, ¿lii chitiibiluʼ ñeeʼ la?». 7 Para bicabi Jesús laabe: «Ni cayuneʼ riʼ, qué ziéneluʼ ni yanna, peru tidiʼ si ca ndiʼ, maʼ ziéneluʼ ni». 8 Óraque ná Pedro: «Qué ziuu dxi quíʼbiluʼ ñeeʼ». Para bicabi Jesús laabe: «Pa qué quiibeʼ ñeeluʼ la? cadi xpinneʼ lii». 9 Para ná Simón Pedro: «Señor, cadi ñeeʼ siaʼ quíʼbiluʼ, sínuque né nayaʼ ne iqueʼ». 10 Óraque ná Jesús rabi laabe: «Ni maʼ guze la? ñee si naquiiñeʼ guiaʼriʼ, purtiʼ nayá nuu cuerpu stiʼ. Ne laatu nayá nuutu, peru cadi guiratu». 11 Purtiʼ nánnabe tu chiguni traicionar laabe. Ngue runi guniʼbe: «Cadi guiratu nuutu nayá».
12 Despué, gudiibisibe ñeecaʼ ne gucusibe xhábabe, guribe* ruaa mexaʼ que sti biaje ne gúdxibe laacaʼ: «¿Ñee biénetu ni bineʼ laatu riʼ la? 13 Laatu rábitu naa Maestru ne Señor, ne jneza riniʼtu, purtiʼ nacaʼ ni. 14 Nga runi, pa naa, neca nacaʼ Señor ne Maestru gudiibeʼ ñeetu, laatu laaca naquiiñeʼ* quíʼbisaatu ñeetu. 15 Purtiʼ maʼ bilueeʼ laatu ximodo gúnitu, cásica bineʼ laatu, zacaca naquiiñeʼ gúnitu. 16 Dxandíʼ ni chitidxeʼ laatu riʼ, qué risaca esclavu jma que xpixuaanaʼ ne qué risaca ni rié mandadu jma que ni biseendaʼ laa. 17 Pa nánnatu ca cosa riʼ ne gúnitu ni la? ziuutu nayecheʼ. 18 Cadi canieeʼ de guiratu, runebiaʼyaʼ ca ni gulieeʼ. Peru guca ni sicaríʼ ti gaca cumplir ni ná Stiidxaʼ Dios: “Ni gudó pan stinneʼ cucaalú naa”.* 19 Dede nagasi cayábecaʼ ni laatu ante gaca ni, ti ora gaca ni la? guni cretu nacaʼ ni gudxeʼ laatu nacaʼ. 20 Dxandíʼ ni chitidxeʼ laatu riʼ, tu guidxaagalú binni ni guseendaʼ laaca cadxaagalú naa, ne tu guidxaagalú naa laaca cadxaagalú ni biseendaʼ naa».
21 Guníʼ si Jesús ca diidxaʼ riʼ, guyuu yuubaʼ ladxidóʼ, bidii testimonio riʼ ne guníʼ: «Dxandíʼ ni chitidxeʼ laatu riʼ, zuni traicionar tobi de laatu naa». 22 Biiyadxisaa ca discípulo que laacaʼ ne cadxagayaacaʼ purtiʼ qué gánnacaʼ tuu ngue caniʼbe. 23 Ne gaxha de ra zuba Jesús,* zuba xa discípulo ni nabé nadxiibe que. 24 Óraque biʼniʼ Simón Pedro seña né ique lu discípulo riʼ ne gunabadiidxabe laa: «¿Tudé ndiʼ caniʼbe pue?». 25 Óraque gudixhe ique discípulo que xpechu Jesús ne gunabadiidxaʼ: «Señor, ¿tu laabe pue?». 26 Para bicabi Jesús: «Laabe nga ni gudieeʼ ti ndaa pan ni ugadxeʼ riʼ». Bigádxesibe pan que, bidiibe ni Judas xiiñiʼ Simón Iscariote. 27 Gucuaa si Judas ti ndaa pan que, guyuu Binidxabaʼ ndaaniʼ ladxidóʼ. Para ná Jesús rabi laa: «Ni cayuʼnuʼ ca, biʼniʼ ni jma nagueenda». 28 Peru qué ganna nin tobi de ca ni zuba* ruaa mexaʼ que xiñee gúdxibe Judas zaqué. 29 Cumu Judas nga napa caja ra nuu bueltu que la? guníʼ ique chupa chonna de laacaʼ gudxi Jesús laabe: «Guzíʼ ni caquiiñenu para saa riʼ», o zándaca gúdxibe laa gudii ti ndaa bueltu ca pobre. 30 Gucuaa si Judas ti ndaa pan que, nagueendaca biree de raqué. Maʼ huaxhinni ngue.
31 Bireesibe, guníʼ Jesús: «Yanna maʼ cusisácacabe Xiiñiʼ Hombre,* ne maʼ cusisácacabe Dios pur laabe. 32 Ne zusisaca Dios laabe, ne zuni ni nagueendaca. 33 Xiiñehuiinecaʼ, nuaaniaʼ laatu sti tiempuhuiiniʼ si. Zuyúbitu naa, peru casi gudxeʼ ca judíu: “Qué zanda chetu ra chaaʼ”, yanna laaca maʼ cayabeʼ ni laatu. 34 Cudieeʼ laatu ti mandamientu nacubi: gannaxhiisaatu, cásica huayannaxhieeʼ laatu, zacaca naquiiñeʼ gannaxhiisaatu. 35 Sicaríʼ nga zanna binni nácatu discípulo stinneʼ: pa nadxiisaatu».
36 Óraque gunabadiidxaʼ Simón Pedro laabe: «Señor, ¿paraa cheluʼ yaʼ?». Para bicabi Jesús: «Ra chaaʼ la? qué zanda chinándaluʼ naa nagasi, peru zinándaluʼ naa despué». 37 Para ná Pedro rabi laabe. «Señor, ¿xiñee qué zanda chinandaʼ lii nagasi yaʼ? Zudieeʼ xquendanabaneʼ* pur lii». 38 Óraque bicabi Jesús: «¿Zudiiluʼ xquendanabániluʼ pur naa la? Dxandíʼ ni chitidxeʼ lii riʼ, ante guʼndaʼ ti gallu, zaniʼluʼ chonna biaje qué runibiaʼluʼ naa».
14 Laaca guníʼ Jesús: «Cadi guiuubaʼ ladxidoʼto. Lagapa fe Dios, ne lagapa fe naa. 2 Ra lidxi Bixhozeʼ nuu stale lugar ra cuézatu. Pa ñaca cadi zacá ni, ñábecaʼ ni laatu, purtiʼ chaaʼ para guneʼ preparar ti lugar para laatu. 3 Ne ora maʼ guyaaʼ ne maʼ bineʼ preparar ti lugar para laatu, zabiguetaʼ ne naa piaʼ zadxagaluáʼ laatu ra yoo, ti chuʼtu ra nuaaʼ. 4 Ne ra chaaʼ riʼ, maʼ nánnatu neza».
5 Para ná Tomás rabi laabe: «Señor, qué gánnadu paraa cheluʼ. ¿Ximodo nga naluʼ nánnadu neza ca yaʼ?».
6 Óraque ná Jesús: «Naa nga neza, ni dxandíʼ ne guendanabani. Guirutiʼ zanda cheʼ ra nuu Bixhozeʼ pa cadi pur naa. 7 Pa gunibiaʼtu naa la? laca zunibiaʼtu Bixhozeʼ. Dede yannadxí maʼ runibiaʼtu laabe ne maʼ biiyatu laabe».
8 Óraque ná Felipe rabi laabe: «Señor, biluíʼ laadu Bixhózeluʼ, ne maʼ ngasi».
9 Para ná Jesús: «Biaa padxí nuaaniaʼ laatu, ¿nin né zacá caʼruʼ gunibiaʼluʼ naa la? Felipe. Ni maʼ biiyaʼ naa la? laaca maʼ biiyaʼ Bixhozeʼ. ¿Ximodo nga naluʼ: “Biluíʼ laadu Bixhózeluʼ” yaʼ? 10 ¿Qué runi creluʼ pa nuaaniaʼ Bixhozeʼ tobi si ne nuuné Bixhozeʼ naa tobi si la? Cadi naa diaʼ riguixheʼ guiráʼ ni rabeʼ laatu, sínuque Bixhozeʼ, ni nuuné naa tobi si, cayuni ca dxiiñaʼ stiʼ pur mediu de naa. 11 Laguni cré naa ora guinieeʼ nuaaniaʼ Bixhozeʼ tobi si ne nuuné Bixhozeʼ naa tobi si. Ne pa coʼ la? laguni cré pur ni maʼ bineʼ. 12 Dxandíʼ ni chitidxeʼ laatu riʼ, guiráʼ tu gapa fe naa laaca zuni ni cayuneʼ. Ne zuni jma que biaʼ cayuneʼ, purtiʼ ziaaʼ ra nuu Bixhozeʼ. 13 Ne intiica cosa ni guinábatu lu laʼyaʼ, zuneʼ ni, ti ganda gusisaca Xiiñiʼ Dios Bixhoze. 14 Pa guinábatu xiixa lu laʼyaʼ la? zuneʼ ni.
15 »Pa nadxiitu naa la? zinándatu ca mandamientu stinneʼ. 16 Ne zanabaʼ Bixhozeʼ gudii laatu sti ayudante ni guiaanané laatu para siempre: 17 espíritu santu ni rusihuinni ni dxandíʼ, qué zanda guicaa binni guidxilayú ni purtiʼ qué ruuyacaʼ ni ne qué runibiaʼcaʼ ni. Peru laatu runibiaʼtu ni purtiʼ nuu ni ra nuutu ne riaana ni ra nuutu. 18 Qué zusaanaʼ laatu stúbitu.* Zabiguetaʼ ra nuutu. 19 Xcaadxi si maʼ qué zuuyaʼ binni naa, peru laatu zuuyatu naa, purtiʼ nabaneʼ ne laatu laaca zabánitu. 20 Dxi ca zánnatu nuaaniaʼ Bixhozeʼ tobi si, ne nuunetu naa tobi si ne nuaaniaʼ laatu tobi si. 21 Guiráʼ tu guicaa ca mandamientu stinneʼ ne guni ni ná ni la? nga nga ni nadxii naa. Ne tu nadxii naa la? laaca zannaxhii Bixhozeʼ laa, ne naa laaca zannaxhieeʼ laa ne zacaniaʼ laa gunibiáʼ chaahuiʼ naa».
22 Óraque gunabadiidxaʼ Judas,* peru cadi Judas Iscariote: «Señor, ¿xi guca pue? ¿Xiñee laasidu chigacaneluʼ gunibiáʼ chaahuidu lii ne cadi guiráʼ binni yaʼ?».
23 Para bicabi Jesús laabe: «Pa nadxii tuuxa naa la? zuzuubaʼ stiidxaʼ. Ne zannaxhii Bixhozeʼ laa, ne ziuudu ra nuu ne zabézadu ra nabeza. 24 Tu cadi nadxii naa qué zuzuubaʼ stiidxaʼ. Cadi stiidxaʼ diaʼ nga ni cayunadiágatu, sínuque stiidxaʼ Bixhozeʼ, ni biseendaʼ naa.
25 »Cayabeʼ laatu ca cosa riʼ laga nuaaʼ ra nuutu. 26 Zuseendaʼ Bixhozeʼ espíritu santu lu laʼyaʼ para gacané laatu, zusiidiʼ laatu guiráʼ cosa ne zusietenalaʼdxiʼ laatu guiráʼ ni maʼ gudxeʼ laatu. 27 Zudieeʼ laatu paz stinneʼ ne zusaananiaʼ ni laatu. Ne zudieeʼ ni laatu, cadi casi rudii guidxilayú ni. Cadi guiuubaʼ ladxidoʼto ne cadi guidxíbitu. 28 Binadiágatu gudxeʼ laatu: “Maʼ chaaʼ peru zabiguetaʼ ra nuutu sti biaje”. Pa nadxiitu naa, ziéchetu chaaʼ ra nuu Bixhozeʼ, purtiʼ jma napa Bixhozeʼ poder que naa. 29 Nga runi cayábecaʼ ni laatu ante gaca ni, ti ora gaca ni la? guni cretu. 30 Maʼ qué záberuaʼ laatu jma cosa, purtiʼ maʼ zeeda ni cayuni mandar guidxilayú riʼ, ne qué zanda guni dominarbe naa. 31 Peru para ganna binni nadxieeʼ Bixhozeʼ, cayuneʼ casi peʼ modo biʼniʼ mandar Bixhozeʼ naa. Laguiasa, chuunu de raríʼ.
15 »Naa zeeda gacaʼ casi ti lubáʼ uva ne guirútiruʼ stobi casi naa,* ne Bixhozeʼ nga rapa lubáʼ que. 2 Ráxhabe cada rama stinneʼ ni qué rudii cuananaxhi, peru guiráʼ ca rama ni cá cuananaxhi lu la? rusiabe ni ti jmaruʼ si guicá cuananaxhi luni. 3 Laatu maʼ nayá nuutu pur diidxaʼ ni maʼ gudxeʼ laatu. 4 Lachuu tobi si né naa ne naa ziuaaʼ tobi si né laatu. Cásica qué zanda guicá cuananaxhi lu ti rama pa cadi guiʼdiʼ ni lu lubáʼ uva, zaqueca laatu, qué zanda gúnitu cosa galán* pa cadi nuunetu naa tobi si. 5 Naa nga lubáʼ uva, laatu nga ca rama stini. Tu chuʼné naa tobi si, naa laaca ziuaaniáʼ laa tobi si, ne zuni stale cosa galán.* Purtiʼ pa guixéletu de naa qué zanda gúnitu gastiʼ. 6 Pa qué guiaanané tuuxa naa, zulaacabe laa ti ladu casi rilá ti rama ne zabidxi. Rutopa binni ca rama riʼ ne rulaa ni lu bele para guicaguí ni. 7 Pa guiaananetu naa ne guiaana ca stiidxaʼ ndaaniʼ ladxidoʼto la? laguinabaʼ ni gacaláʼdxitu ne zacaatu ni. 8 Ndiʼ nga ni rusisaca Bixhozeʼ: gúnitu stale cosa galán* ne gusihuínnitu nácatu discípulo stinneʼ. 9 Cásica nadxii Bixhozeʼ naa zacaca nadxieeʼ laatu; cadi guyúbitu gusaanaʼ de gannaxhieeʼ laatu. 10 Pa gúnitu ni ná ca mandamientu stinneʼ, qué zusaanaʼ de gannaxhieeʼ laatu, cásica qué huasaana Bixhozeʼ de gannaxhii naa purtiʼ runeʼ ni ná ca mandamientu stiʼ.
11 »Maʼ gudxeʼ laatu ca cosa riʼ, ti guiéchetu cásica nuaaʼ nayecheʼ, ne guizaa guendanayecheʼ* stitu. 12 Ndiʼ nga mandamientu stinneʼ: lagannaxhiisaa cásica huayannaxhieeʼ laatu. 13 Guirutiʼ zanda gannaxhii jma que biaʼ nadxii tobi ni gudii xpida* pur ca xhamigu. 14 Laatu nga xhamiguaʼ pa gúnitu ni runeʼ mandar laatu. 15 Maʼ qué rabeʼ laatu esclavu, purtiʼ ti esclavu qué ganna xi runi xpixuaanaʼ. Naa rabeʼ laatu xhamiguaʼ, purtiʼ maʼ gudxeʼ laatu guiráʼ ni binadiagaʼ de Bixhozeʼ. 16 Cadi laaditu gulitu naa, sínuque naa gulieeʼ laatu. Maʼ bineʼ nombrar laatu para chetu ne gúnitu cosa galán, cosa galán ni guiaana, ti intiica ni guinábatu Bixhozeʼ lu laʼyaʼ, zudii ni laatu.
17 »Ndiʼ nga ni cayuneʼ mandar laatu: lagannaxhiisaa. 18 Pa nanalaʼdxiʼ binni laatu la? laguietenalaʼdxiʼ naa nga guca nanaláʼdxicabe primé. 19 Pa ñácatu parte de guidxilayú, ñannaxhii guidxilayú laatu. Peru cadi parte de guidxilayú riʼ laatu, sínuque maʼ gulieeʼ laatu de ndaaniʼ guidxilayú, nga runi nanalaʼdxiʼ guidxilayú laatu. 20 Laguietenalaʼdxiʼ ni gudxeʼ laatu: qué risaca esclavu jma que xpixuaanaʼ. Pa guzanándacabe* naa, laaca zazanándacabe laatu; pa maʼ bizuubacabe stiidxaʼ, laaca zuzuubacabe stiidxatu. 21 Zúnicabe laatu guiráʼ cosa riʼ purtiʼ nácatu discípulo stinneʼ, purtiʼ qué runibiáʼcabe ni biseendaʼ naa. 22 Pa ñaca qué ñendaʼ ne qué ninieniaʼ laacabe la? qué ñápacabe pecadu. Peru yanna qué gápacabe razón para guiníʼcabe qué gápacabe pecadu. 23 Guiráʼ tu nanalaʼdxiʼ naa, laaca nanalaʼdxiʼ Bixhozeʼ. 24 Pa ñaca qué ñuneʼ guiráʼ milagru ni guirutiʼ huayuni ládecabe la? qué ñápacabe pecadu; yanna maʼ biiyacabe naa peru nanaláʼdxicabe naa ne zaqueca nanaláʼdxicabe Bixhozeʼ. 25 Peru guca ni sicaríʼ para gaca cumplir ca diidxaʼ ni cá lu Ley stícabe: “Guca nanaláʼdxicabe naa sin razón”. 26 Ora gueeda ayudante ni guseendaʼ de parte de Bixhozeʼ, espíritu santu ni rusihuinni ni dxandíʼ, ni gueeda de Bixhozeʼ, laa zudii testimonio pur naa; 27 ne laatu laaca naquiiñeʼ gudiitu testimonio, purtiʼ qué huasaanatu naa dede dxi bizuluáʼ.
16 »Maruʼ huayabeʼ laatu ca diidxaʼ riʼ ti cadi gusaanatu naa.* 2 Zaládxicabe* laatu de ndaaniʼ sinagoga.* Dede zedandá hora, ni guuti laatu zaníʼ ique cayuni xhiiñaʼ Dios.* 3 Peru zúnicabe ca cosa riʼ purtiʼ caʼruʼ gunibiáʼcabe Bixhozeʼ ne caʼruʼ gunibiáʼcabe naa. 4 Peru maʼ gudxeʼ laatu ca cosa riʼ, ti ora guedandá hora gaca ni la? guietenaláʼdxitu maca gudxeʼ ni laatu.
»Qué ñabeʼ ni laatu dxi bizuluáʼ purtiʼ nuaaniaʼ laatu. 5 Peru yanna maʼ chaaʼ ra nuu ni biseendaʼ naa, peru nin tobi de laatu cadi canabadiidxaʼ naa: “¿Paraa cheluʼ pue?”. 6 Peru nuu ladxidoʼto triste purtiʼ maʼ gudxeʼ ca ndiʼ laatu. 7 Chitidxeʼ laatu ni dxandíʼ: jma galán para laatu pa chaaʼ. Purtiʼ pa qué chaaʼ la? qué zeeda ayudante que ra nuutu; peru pa chaaʼ la? zuseendaʼ ni ra nuutu. 8 Ne ora gueeda, zuluíʼ guiráʼ binni xii nga pecadu, xii nga ni jneza,* ne xii nga juiciu. 9 Primeru, zuluiʼni binni xii nga pecadu, purtiʼ cadi cayápacaʼ fe naa; 10 despué zuluiʼni binni xii nga ni jneza,* purtiʼ chaaʼ ra nuu Bixhozeʼ ne maʼ qué zuuyarutu naa, 11 despué zuluiʼni binni xii nga juiciu, purtiʼ maʼ guca juzgar ni cayuni mandar guidxilayú riʼ.
12 »Náparuaʼ stale cosa ni gabeʼ laatu, peru qué zanda guiénetu* ni yanna. 13 Peru ora gueeda ayudante que* —espíritu ni rusihuinni ni dxandíʼ—, laa zuluíʼ laatu guiráʼ ni dxandíʼ, purtiʼ qué zaníʼ de laasi, sínuque zaníʼ ni gunadiaga ne zabi laatu ca cosa ni zeeda. 14 Zusisaca ayudante riʼ naa, purtiʼ zucaadiaga ni gunieeʼ ne zabi ni laatu. 15 Laaca stinneʼ guiráʼ ni napa Bixhozeʼ. Nga runi gunieeʼ: zucaadiaga ayudante riʼ ni gunieeʼ ne zabi ni laatu. 16 Xcaadxi si maʼ qué zuuyatu naa, peru qué zandaa zuuyatu naa sti biaje».
17 Ngue runi gunabadiidxasaa chupa chonna de ca discípulo stibe: «¿Xii nga nuube gábibe laanu ora guniʼbe “xcaadxi si maʼ qué zuuyatu naa, peru qué zandaa zuuyatu naa sti biaje”? ¿Ne xii nga nabe “purtiʼ chaaʼ ra nuu Bixhozeʼ”?». 18 Ne caníʼrucaʼ: «¿Xi raca significar ora guniʼbe “qué zandaa”? Qué gánnanu xi caniʼbe». 19 Bidii Jesús cuenta racaláʼdxicabe guinabadiidxacabe laa, ngue runi gudxi laacabe: «¿Ñee canabadiidxasaatu xi raca significar ni gudxeʼ laatu ora gunieeʼ “xcaadxi si maʼ qué zuuyatu naa, peru qué zandaa zuuyatu naa sti biaje” la? 20 Dxandíʼ ni chitidxeʼ laatu riʼ, ziuutu triste ne zuunatu, peru binni guidxilayú ziuu nayecheʼ; ziuubaʼ ladxidoʼto, peru zeeda gaca yuubaʼ stitu guendanayecheʼ.* 21 Nabé naná yuubaʼ runi sentir ti gunaa ora maʼ cayapa baʼduʼ purtiʼ maʼ bizaa hora stiʼ. Peru ora maʼ gule baʼduhuiiniʼ ca la? maʼ qué rietenaláʼdxibe yuubaʼ que, purtiʼ cayéchebe maʼ gule ti binni ndaaniʼ guidxilayú. 22 Zacaca laatu, naná nuu ladxidoʼto yanna, peru zuuyaʼ laatu sti biaje, ne zadxá tipa ladxidoʼto de guendanayecheʼ ne guirutiʼ zaxha laatu guendanayecheʼ stitu. 23 Dxi ca maʼ qué zanabadiidxatu naa gastiʼ. Dxandíʼ ni chitidxeʼ laatu riʼ, pa guinábatu Bixhozeʼ xiixa, zudii ni laatu lu laʼyaʼ.* 24 Dede nagasi caʼruʼ guinábatu nin ti cosa lu laʼyaʼ.* Laguinabaʼ ne zacaatu, ti guizaa chaahuiʼ guendanayecheʼ stitu.
25 »Huaquiiñeʼ ejemplu para gusieneʼ laatu ca cosa riʼ. Peru zedandá dxi maʼ qué zaquiiñeʼ ejemplu para guinieniaʼ laatu, sínuque zusieneʼ chaahueʼ laatu tuu nga Bixhozeʼ. 26 Dxi ca zanábatu Bixhozeʼ xiixa lu laʼyaʼ.* Peru cadi canieeʼ diaʼ naa nga chinabaʼ ni Bixhozeʼ pur laatu. 27 Purtiʼ Bixhozeʼ piaʼ nadxii laatu, purtiʼ nadxiitu naa ne maʼ biʼniʼ cretu zendaʼ casi representante stiʼ Dios. 28 Bendaʼ ndaaniʼ guidxilayú casi representante stiʼ Bixhozeʼ. Yanna maʼ chigusaanaʼ guidxilayú ne maʼ chaaʼ ra nuu Bixhozeʼ».
29 Para ná ca discípulo stibe: «Yanna huaxa maʼ bisialuʼ stiidxaluʼ ne maʼ cadi caquiiñeluʼ ejemplu. 30 Yanna maʼ nánnadu nánnaluʼ guiráʼ cosa ne cadi caquiiñeluʼ chuʼ tu guinabadiidxaʼ lii xiixa. Maʼ runi credu beedaluʼ de ra nuu Dios». 31 Óraque bicabi Jesús laacabe: «¿Maʼ runi cretu yanna la? 32 Lagucaadiaga naa. Zedandá hora, ne maʼ bedandá ni, cada tobi de laatu zié gadxé gadxé ladu. Cada tobi zié ra lidxi ne zusaanatu naa stubeʼ. Peru cadi stubeʼ nuaaʼ purtiʼ nuuné Bixhozeʼ naa. 33 Maʼ gudxeʼ laatu ca cosa riʼ, ti gatadxí ladxidoʼto* pur naa. Zápatu stale sufrimientu* ndaaniʼ guidxilayú. Peru ¡lagaca valiente!, maʼ bineʼ ganar guidxilayú».
17 Biluxe guníʼ si Jesús ca diidxaʼ riʼ, gundisalú guibáʼ ne guníʼ: «Bixhozeʼ, maʼ bedandá hora. Bisisaca* Xiiñiluʼ, ti gusisaca Xiiñiluʼ lii, 2 purtiʼ maʼ bidiiluʼ laabe autoridad luguiáʼ guiráʼ binni, para gudiibe guendanabani ni qué zaluxe guiráʼ ca ni maʼ bidiiluʼ laabe. 3 Ne zacaacabe guendanabani ni qué zaluxe* ra gunibiáʼcabe lii,* tobi lucha Dios ni dxandíʼ, ne ra gunibiáʼcabe Jesucristu, ni biseendaluʼ. 4 Maʼ bisisacaʼ* lii lu guidxilayú, ne maʼ binduuxeʼ dxiiñaʼ ni bidiiluʼ naa guneʼ. 5 Nga runi, Bixhozeʼ, bisisaca naa cueʼluʼ, cásica bisacaʼ cueʼluʼ ante chaʼ binni guidxilayú.
6 »Maʼ bisiideʼ ca discípulo ni bidiiluʼ naa lu guidxilayú riʼ tu laluʼ.* Stiluʼ laacabe, peru maʼ bidiiluʼ laacabe naa, ne maʼ cuzuubacabe stiidxaluʼ. 7 Yanna, maʼ nánnacabe de lii nga zeeda guiráʼ ni bidiiluʼ naa; 8 purtiʼ maʼ gudxeʼ laacabe ca diidxaʼ ni gúdxiluʼ naa, ne maʼ gucuaacabe stiidxaluʼ ne maʼ nanna dxíchicabe bendaʼ casi representante stiluʼ, ne maʼ biʼniʼ crécabe lii biseendaluʼ naa. 9 Canabaʼ lii pur laacabe, cadi canabaʼ pur binni guidxilayú, sínuque pur ca ni bidiiluʼ naa, purtiʼ stiluʼ laacabe; 10 ne guiráʼ ni stinneʼ stiluʼ ni ne ni stiluʼ stinneʼ, ne maʼ bisisácacabe naa.
11 »Naa maʼ cadi nuaaʼ ndaaniʼ guidxilayú, peru laacabe nuucabe ndaaniʼ guidxilayú, ne maʼ chaaʼ ra nuuluʼ. Padre santo, gupa laacabe pur nombre stiluʼ —ni bidiiluʼ naa— ti gácacabe tobi si,* cásica nácanu tobi si.* 12 Dxi nuaaʼ ládecabe, gupaʼ laacabe pur laluʼ,* ni bidiiluʼ naa; ne maʼ gupaʼ laacabe, ne nin tobi de laacabe qué ninitilú, sínuque binni si ni chiguinitilú, ti gaca cumplir ni cá lu Stiidxaluʼ. 13 Yanna maʼ chaaʼ ra nuuluʼ, ne rinieeʼ ca cosa riʼ ndaaniʼ guidxilayú ti ganda guni sentírcabe pabiáʼ nayecheʼ cayuneʼ sentir. 14 Maʼ gudxeʼ laacabe stiidxaluʼ, peru nanalaʼdxiʼ guidxilayú laacabe purtiʼ cadi nácacabe parte de guidxilayú, cásica naa cadi nacaʼ parte de guidxilayú.
15 »Cadi canabaʼ lii cueeluʼ laacabe de ndaaniʼ guidxilayú, sínuque gápaluʼ laacabe de Binidxabaʼ.* 16 Cadi nácacabe parte de guidxilayú, cásica naa cadi nacaʼ parte de guidxilayú. 17 Biʼniʼ santificar laacabe* pur mediu de ni dxandíʼ; stiidxaluʼ nga ni dxandíʼ. 18 Cásica maʼ biseendaluʼ naa ndaaniʼ guidxilayú, naa laaca cuseendaʼ laacabe ndaaniʼ guidxilayú. 19 Ne maʼ gucaʼ santificar pur laacabe, ti laaca gaca santificárcabe pur ni dxandíʼ.
20 »Cadi pur laasicabe nga canabaʼ, sínuque laaca canabaʼ pur ca ni gapa fe naa ra gunadiaga ni gusiidicabe, 21 ti gaca guirácabe tobi si. Cásica lii, Bixhozeʼ, nuuneluʼ naa tobi si ne naa nuaaniaʼ lii tobi si, laacabe laaca chuʼnécabe laanu tobi si; zacá zuni cré binni guidxilayú lii biseendaluʼ naa. 22 Maʼ bisisacaʼ laacabe cásica maʼ bisisácaluʼ naa, ti gácacabe tobi si cásica nácanu tobi si. 23 Naa ne laacabe nuudu tobi si, lii ne naa nuunu tobi si, ti ganda chúʼcabe tobi si. Zacá zanna binni guidxilayú lii biseendaluʼ naa ne gunnaxhiiluʼ laacabe cásica gunnaxhiiluʼ naa. 24 Bixhozeʼ, racalaʼdxeʼ chuʼ ca ni bidiiluʼ naa ra chuaaʼ para gúʼyacabe gloria ni maʼ bidiiluʼ naa, purtiʼ gunnaxhiiluʼ naa ante gale binni lu guidxilayú.* 25 Bixhozeʼ, lii ruʼnuʼ ni jneza, caʼruʼ gunibiáʼ guidxilayú lii, peru naa runebiaʼyaʼ lii, ne maʼ nanna ca ni bidiiluʼ naa riʼ lii biseendaluʼ naa. 26 Ne maʼ bisiideʼ laacabe tu laluʼ, ne zusiideruaʼ ni, para gusihuínnicabe nadxiicabe xcaadxi binni cásica rusihuínniluʼ nadxiiluʼ naa, ti zacá chuaaniaʼ laacabe tobi si».
18 Guníʼ si Jesús ca diidxaʼ riʼ, bireené ca discípulo stiʼ ne zecaʼ ndaaniʼ ti leʼ* ni riaana chericaʼ valle* de Cedrón ne biuuné ca discípulo stiʼ ndaaniʼ ni. 2 Laaca runibiáʼ Judas lugar que, hombre ni chiguni traicionar laabe, purtiʼ stale biaje guca reunir Jesús né ca discípulo stiʼ raqué. 3 Ngue runi bedané Judas ti grupu de soldadu ne ca oficial stiʼ ca sacerdote principal ne stiʼ ca fariseu. Naazecaʼ antorcha, lámpara ne guiibaʼ. 4 Cumu nanna Jesús xi chiguizaaca la? bidii ti pasu delante ne gunabadiidxaʼ: «¿Tu cuyúbitu?». 5 Para nacaʼ: «Jesús de Nazaret». Óraque gúdxibe laacaʼ: «Naa nga Jesús». Ne ládecabe nuu Judas, traidor que.
6 Peru ora gudxi Jesús laacaʼ: «Naa nga Jesús», gurisacaʼ ne biábacaʼ layú. 7 Para gunabadiidxabe laacaʼ sti biaje: «¿Tu cuyúbitu?». Para nacaʼ: «Jesús de Nazaret». 8 Para bicabi Jesús: «Cayabeʼ laatu naa nga Jesús. Ne pa naa nga cuyúbitu, lagudii lugar cheʼ ca hombre riʼ». 9 Guca ni zacá para gaca cumplir ni maca guniʼbe: «Qué nuniteʼ nin tobi de ca ni bidiiluʼ naa».
10 Cumu canacaa Simón Pedro ti espada la? gulee ni, biaaxha luguiáʼ esclavu stiʼ sumo sacerdote* que, ne bigá diágabe ladu derechu. Esclavu riʼ láʼ Malco. 11 Óraque gudxi Jesús Pedro: «Guluu espada ca ndaaniʼ vaina stiʼ. ¿Ñee cadi naquiiñeʼ gueeʼ copa ni maʼ bidii Bixhozeʼ naa la?».
12 Óraque gunaazeʼ ca soldadu ne comandante militar ne ca oficial stiʼ ca judíu Jesús ne bindiibicaʼ laabe. 13 Primé yenécabe laabe ra nuu Anás purtiʼ laa nga suegru Caifás, ni naca sumo sacerdote iza que. 14 Ne Caifás nga ni gudxi ca judíu que jma galán para laacaʼ gatiʼ ti hombre si pur guidxi que.
15 Yanna, zinanda Simón Pedro ne sti discípulo Jesús. Cumu runibiáʼ sumo sacerdote discípulo que, biuunebe Jesús lu patiu stiʼ sumo sacerdote, 16 peru biaana Pedro fuera, zuhuaa ra puertaʼ.* Para biree discípulo que, ni runibiáʼ sumo sacerdote, guniʼné gunaa ni cayapa ra puertaʼ que ne guluube Pedro dentru. 17 Óraque gunabadiidxaʼ criada ni cayapa ra puertaʼ que Pedro: «Laaca tobi de ca discípulo stiʼ hombre riʼ lii, ¿njaʼ?». Para bicábibe laa: «Coʼ, cadi discípulo stibe naa». 18 Biʼniʼ ca esclavu ne ca oficial que ti guí ne zuhuaacaʼ guidubi vuelta ni para guidxaacaʼ purtiʼ nabé nananda. Laaca zuhuaa Pedro ládecabe para guidxaa.
19 Óraque canabadiidxaʼ sacerdote principal* que Jesús de ca discípulo stiʼ ne de ni rusiidiʼ. 20 Para bicabi Jesús laabe: «Maʼ gunieeʼ nezalú guiráʼ binni. Ne siempre bisiideʼ ndaaniʼ sinagoga* ne ndaaniʼ templu ra rié stale judíu, ne gastiʼ qué ninieeʼ nagaʼchiʼ. 21 ¿Xiñee canabadiidxaluʼ naa pue? Gunabadiidxaʼ ca ni binadiaga ni gudxeʼ laacaʼ. Laacaʼ nánnacaʼ xi gunieeʼ». 22 Guníʼ si Jesús ca diidxaʼ riʼ, gudapa tobi de ca oficial ni zuhuaa gaxha de raqué ruaabe, ne guníʼ: «¿Zacá nga ricábiluʼ sacerdote principal la?». 23 Para bicabi Jesús: «Pa cadi jneza ni gunieeʼ, guníʼ xi laani; peru pa jneza ni gunieeʼ, ¿xiñee cagápaluʼ naa?». 24 Ne guidubi liibibe biseendaʼ Anás laabe ra nuu Caifás, sumo sacerdote que.
25 Zuhuaa Simón Pedro raqué cadxaa. Para gunabadiidxacabe laa: «Laaca tobi de ca discípulo stibe lii, ¿njaʼ?». Biʼniʼ negar ni ne guníʼ: «Coʼ, cadi discípulo stibe naa». 26 Óraque ná tobi de ca esclavu stiʼ sumo sacerdote, pariente stiʼ xa hombre ni bigá Pedro diaga que: «Biiyaʼ né lii nuuluʼ ndaaniʼ leʼ* ra nuube que, ¿cadi dxandíʼ la?». 27 Biʼniʼ negar Pedro laabe sti biaje, ne oraqueca biindaʼ ti gallu.
28 Siadóʼ guieʼruʼ, bireenécabe Jesús ra lidxi Caifás ne yenécabe laa ra lidxi gobernador. Peru qué ñuucabe ra lidxi gobernador para cadi gaca contaminárcabe, ti ganda gócabe Pascua.* 29 Óraque biree Pilato fuera ne gunabadiidxaʼ laacabe: «¿Xi queja nápatu contra hombre riʼ pue?». 30 Para bicábicaʼ: «Pa ñaca cadi binni malu hombre riʼ, qué ñeedanedu laabe ra nuuluʼ». 31 Óraque ná Pilato rabi laacabe: «Lachiné laabe ne laguni juzgar laabe casi ná ley stitu». Para bicabi ca judíu que: «Qué gápadu derechu guutidu tuuxa». 32 Guca ni zacá para gaca cumplir ni maca guníʼ Jesús ora bizeeteʼ ximodo chigati.
33 Óraque biuu Pilato ndaaniʼ lidxi gobernador sti biaje ne biseendacaa Jesús ne gunabadiidxaʼ laabe: «¿Lii nga rey stiʼ ca judíu la?». 34 Para bicabi Jesús: «¿Ñee de lii si nga canabadiidxaluʼ la? o guyuu tu gudxi lii xiixa de naa?». 35 Para gudxi Pilato laabe: «Nánnaluʼ cadi judíu naa, ¿njaʼ? Xquídxiluʼ* ne ca sacerdote principal nga bedanecaʼ lii ra nuaaʼ. ¿Xi bíʼniluʼ?». 36 Óraque bicabi Jesús: «Cadi naca Reinu stinneʼ parte de guidxilayú riʼ. Pa ñaca Reinu stinneʼ parte de guidxilayú riʼ la? nidinde ca xpinneʼ para cadi ninaazeʼ ca judíu naa. Peru, ni dxandíʼ la? cadi de guidxilayú riʼ Reinu stinneʼ». 37 Ngue runi gunabadiidxaʼ Pilato laabe: «Yanna yaʼ, ¿rey lii la?». Para bicabi Jesús laa: «Laca lii caniʼluʼ rey naa. Beeda galeʼ ne bendaʼ ndaaniʼ guidxilayú riʼ para guinieeʼ xii nga ni dxandíʼ.* Guiráʼ ni nuu pur ni dxandíʼ, rucaadiaga naa». 38 Óraque gunabadiidxaʼ Pilato laabe: «¿Xii nga ni dxandíʼ yaʼ?».
Guníʼsibe ndiʼ, guyebe ra nuu ca judíu sti biaje ne gúdxibe laacaʼ: «Qué guidxelaʼ donda luguiabe. 39 Ne laatu nápatu costumbre guilaa ti hombre deguyoo lu saa Pascua. Yanna yaʼ, ¿ñee racaláʼdxitu gundaaʼ rey stiʼ ca judíu la?». 40 Para bicaacaʼ ridxi sti biaje: «¡Coʼ, cadi gundaaluʼ laabe! ¡Bindaa Barrabás!». Gubaanaʼ ndaʼ Barrabás.
19 Óraque biʼniʼ mandar Pilato chinécabe Jesús ne cúʼcabe chicote laa. 2 Ne bizáʼ ca soldadu que ti corona de guichi ne guluucaʼ ni íquebe ne bigácucaʼ* laabe ti lari moradu.* 3 Ne ridxíñacaʼ laabe ne riniʼcaʼ: «¡Viva, rey stiʼ ca judíu!». Ne laaca cagápacaʼ ruaabe. 4 Biree Pilato fuera sti biaje ne gudxi guiráʼ ca binni que: «¡Lagucaadiaga! Zeedaniaʼ laabe para gánnatu qué nidxelaʼ donda luguiabe». 5 Para biree Jesús fuera, nuu corona de guichi que ique ne nacu lari moradu* que. Para ná Pilato rabi ca binni que: «¡Laguuyaʼ! ¡Hombre que!». 6 Peru ora biʼyaʼ ca sacerdote principal ne ca oficial laabe, bicaacaʼ ridxi: «¡Bicaa laabe lu yaga! ¡Bicaa laabe lu yaga!».* Óraque gudxi Pilato laacaʼ: «Lachiné laabe ne laguuti laabe, purtiʼ qué nidxelaʼ donda luguiabe». 7 Para bicabi ca judíu laabe: «Nápadu ti ley, ne según ley stidu la? naquiiñeʼ gátibe, purtiʼ bíʼnibe laabe xiiñiʼ Dios».
8 Ora binadiaga Pilato ni guníʼcabe, jmaruʼ si bidxibi 9 ne guyuu ra lidxi gobernador que sti biaje ne gunabadiidxaʼ Jesús: «¿Padé lii pue?». Peru qué nicabi diʼ Jesús laa. 10 Para ná Pilato rabi laabe: «¿Qué naluʼ guiníʼneluʼ naa la? ¿Ñee qué gánnaluʼ napaʼ autoridad para guuteʼ lii* o gundaaʼ lii la?». 11 Para bicabi Jesús: «Qué ñápaluʼ nin ti autoridad luguiaʼyaʼ pa ñaca qué nudii Dios ni lii. Nga runi, hombre ni biʼniʼ entregar naa lu naluʼ jma napa pecadu que lii».
12 Ngue runi nisi cuyubi Pilato modo gundaa laabe, peru ca judíu que cucaacaʼ ridxi: «¡Pa gundaaluʼ hombre ca, cadi xhamíguluʼ César! ¡Guiráʼ tu guni laa rey rucaalú César!». 13 Despué de binadiaga Pilato ca diidxaʼ riʼ, gulee Jesús fuera, ne gurí lu tribunal, ti lugar ra nexheʼ ti pisu de puru guié ni láʼ Gábbatha lu diidxaʼ hebreu. 14 Biaʼsi dxi raca preparación stiʼ Pascua* ngue. Biaʼ galaa dxi* gudxi Pilato ca judíu: «¡Laguuyaʼ! ¡Rey stitu!». 15 Peru bicaacaʼ ridxi: «¡Gulee laabe raríʼ! ¡Gulee laabe raríʼ! ¡Bicaa laabe lu yaga!».* Para ná Pilato rabi laacaʼ: «¿Guuteʼ rey stitu la?». Óraque bicabi ca sacerdote principal: «César si nga rey stidu, ne guirútiruʼ». 16 De raqué biʼniʼ entregar Pilato Jesús laacabe para guuticabe laa lu yaga.*
Ne óraque zinécabe laabe. 17 Laca laabe nuabe yaga* ra chiguicabe, ne bireebe zebe lugar ni láʼ Lugar stiʼ Calavera, lu diidxaʼ hebreu láʼ ni Gólgota. 18 Raqué bicaacabe laabe lu yaga, laabe ne xhupa hombre, tobi cada ladu, ne biaana Jesús galaa. 19 Ne laaca bicaa Pilato ti letreru lu yaga* que. Sicaríʼ ná ni: «Jesús de Nazaret, rey stiʼ ca judíu». 20 Biindaʼ stale judíu ni cá lu letreru que, purtiʼ gaxha de guidxi que nga bicaacabe Jesús. Ne gucuá ca diidxaʼ que hebreu, latín ne griegu. 21 Peru ca sacerdote principal stiʼ ca judíu que gúdxicaʼ Pilato: «Cadi gucaaluʼ “Rey stiʼ ca judíu”, sínuque guniʼbe “Naa nga rey stiʼ ca judíu”». 22 Para bicabi Pilato: «Ni maʼ bicaaʼ la? maʼ bicaaʼ».
23 Despué de bicaa ca soldadu que Jesús lu yaga, gucuaacaʼ xhábabe* ne bíʼnicaʼ ni tapa ndaa, ti ndaa para cada soldadu, ne laaca gucuaacaʼ túnica stibe.* Peru túnica stibe que la? qué gapa ra diʼbaʼ, purtiʼ de ti pieza si ni. 24 Óraque guníʼ stiidxacaʼ: «Cadi guichézanu ni. Cueenu suerte para guidúʼyanu tu guiaanané ni». Ne guca ni zacá para gaca cumplir ni cá lu Stiidxaʼ Dios: «Gudiizicabe ca lari stinneʼ ne guleecabe suerte lu xhabaʼ». Ne ngue peʼ nga biʼniʼ ca soldadu que.
25 Ne cueʼ yaga* ra cá Jesús que zuhuaa jñaa ne benda jñaa; laaca zuhuaa María xheelaʼ Clopas ne María Magdalena. 26 Ne ora biʼyaʼ Jesús zuhuaa jñaa ne zuhuaa xa discípulo ni nabé nadxiibe que gaxha de raqué, gúdxibe jñaabe: «¡Gunaa, racá nuu xiiñiluʼ!». 27 Óraque gúdxibe discípulo que: «¡Racá nuu jñaaluʼ!». Ne dede óraque gucuaa discípulo que jñaabe ziné ra lidxi.
28 Guca si ngue, ora gunna Jesús maʼ guca guirá xixé cosa, guníʼ: «Cayateʼ nisa». Zacá nga guca cumplir ni cá lu Stiidxaʼ Dios. 29 Raqué nuu ti jarra dxaʼ tipa de vinu naíʼ.* Óraque gucuaacabe ti esponja ne bigádxecabe ni de vinu naíʼ que ne guluucabe ni punta ti vara de hisopo* ne bichíñacabe ni ra ruaabe. 30 Ora biʼniʼ prueba Jesús vinu naíʼ* que, guníʼ: «¡Maʼ guca cumplir ni!». Óraque gundeteʼ íquebe ne gútibe.*
31 Dxi riʼ nga raca preparación ne para cadi guiaana ca cuerpu que lu ca yaga* que dxi sábadu la? gunábacabe Pilato guiluuza ñee ca hombre que ne guindétecabe ca cuerpu que (purtiʼ ti dxi roʼ nga sábadu que). 32 Ngue runi beeda ca soldadu que, gulúzacaʼ ñee primé hombre que ne laaca gulúzucaʼ ñee stiʼ hombre ni cá lu sti yaga ni nuu cueʼbe que. 33 Peru ora bidxíñacabe ra nuu Jesús biiyacabe maʼ guti; ngue runi maʼ qué nigúzacabe ñee. 34 Peru bicuí tobi de ca soldadu que ti lanza cueʼ tíʼxhibe, ne oraqueca biree rini ne nisa. 35 Ni biʼyaʼ guca ni nga cudii testimonio riʼ, ne dxandíʼ testimonio stiʼ, ne nanna dxandíʼ ni caníʼ, ti guni cretu ni. 36 Guca ni zacá para gaca cumplir ni cá lu Stiidxaʼ Dios: «Qué zaluuza nin ti dxita ládibe». 37 Ne laaca nuu sti lugar lu Stiidxaʼ Dios ra ná: «Zuuyadxícabe ni gurí ti lanza cueʼ tiʼxhiʼ».
38 Guca si ca cosa riʼ, gunabadiidxaʼ José de Arimatea (ti discípulo stiʼ Jesús, peru nagaʼchiʼ purtiʼ ridxibi ca judíu) Pilato pa zaa chiné cuerpu stiʼ Jesús, ne bidii Pilato permisu laa. Óraque guyebe ne gundétebe cuerpu que. 39 Ne laaca bedané Nicodemo —xa hombre guyé ra nuu Jesús ti huaxhinni— biaʼ 30 kilu* mirra* nuchaʼ áloe. 40 De raqué gucuaacabe cuerpu stiʼ Jesús ne guluucabe ni guixi rindáʼ naxhi ne bichéndacabe ni lari de lino. Zacá nga costumbre stiʼ ca judíu ora maʼ chigucaachicaʼ ti gueʼtuʼ. 41 Ne ra biiticabe laabe que nuu ti leʼ,* ne ndaaniʼ leʼ que nuu ti baʼ* cubi, ra qué huagaachiʼ guirutiʼ. 42 Cumu dxi riʼ nga runi ca judíu preparación ne cumu gaxha nuu baʼ que la? gudíxhecabe Jesús raqué.
20 Primé dxi stiʼ semana, siadóʼ guieʼruʼ beeda María Magdalena ra baʼ* que, nacáhuiruʼ ne biiyaʼ maʼ guleecabe guié ni nuseeguʼ ruaa baʼ* que. 2 Óraque biree guxooñebe ne zebe ra nuu Simón Pedro ne ra nuu sti discípulo, ni nabé nadxii Jesús que, ne gúdxibe laacaʼ: «¡Maʼ guleecabe Señor ndaaniʼ baʼ que, ne qué gánnadu paraa gudíxhecabe laabe!».
3 Para biree Pedro ne sti discípulo que zecaʼ ra baʼ que. 4 Juntu ziguxooñeʼ guirópacaʼ, peru sti discípulo que jma reciu bixooñeʼ que Pedro ne yendá ra baʼ que primé. 5 Ora gutagudaa para guʼyaʼ dentru, biiyaʼ ca lari de lino que, peru qué ñuu. 6 De raqué bedandá Simón Pedro, nanda laabe, ne biuu ndaaniʼ baʼ que. Ne biiyaʼ ca lari de lino que. 7 Ne biiyabe gadxé ra nexheʼ lari ni birenda ique Jesús, cadi nexheʼ diʼ ni lade xcaadxi lari que, sínuque naca ni ti rollo ne nexheʼ ni aparte. 8 Oraqueruʼ biuu sti discípulo ni yendá ra baʼ que primé, biiyaʼ ne biʼniʼ cré. 9 Purtiʼ caʼruʼ guiénecabe ni cá lu Stiidxaʼ Dios ra ná napa xidé guiásabe de lade gueʼtuʼ. 10 Ngue runi bibiguetaʼ ca discípulo que ra lídxicaʼ.
11 Peru biaana María, zuhuaa cueʼ baʼ que fuera, cayuunaʼ. Ne laga cayuunabe, gutagudaabe para gúʼyabe ndaaniʼ baʼ que 12 ne biiyabe chupa ángel, nácucaʼ lari blancu ne zúbacaʼ ra gutaʼ cuerpu stiʼ Jesús; tobi neza ra gutaʼ íquebe ne stobi neza ra gutaʼ ñeebe. 13 Ne gunabadiidxacaʼ laabe: «Gunaa, ¿xiñee cayuunaluʼ pue?». Para bicábibe laacaʼ: «Purtiʼ zinécabe Señor stinneʼ ne qué gannaʼ paraa gudíxhecabe laa». 14 Guníʼsibe ndiʼ, bidxiguetalube ne biiyabe zuhuaa Jesús raqué, peru qué nudiibe cuenta pa laa ngue. 15 Para gunabadiidxaʼ Jesús laabe: «Gunaa, ¿xiñee cayuunaluʼ pue? ¿Tu cuyúbiluʼ?». Peru laabe guníʼ íquebe jardineru que ni, para gúdxibe laa: «Señor, pa lii yeneluʼ laabe, gudxi naa paraa gudíxheluʼ laabe ti chicaaʼ laabe». 16 «¡María!», ná Jesús rabi laabe. Ora bidxiguetalube, bicábibe lu diidxaʼ hebreu: «¡Rabbóni!» (ni raca significar «maestru»). 17 Para ná Jesús rabi laabe: «Bindaa naa, purtiʼ caʼruʼ quibaʼ ra nuu Bixhozeʼ. Guyé ra nuu ca bicheʼ ne gudxi laacaʼ: “Chichibaʼ ra nuu Bixhozeʼ ne Bixhózetu, ra nuu Dios stinneʼ ne Dios stitu”». 18 Para guyé María Magdalena ra nuu ca discípulo ne bidiibe laacaʼ noticia que: «¡Maʼ biiyaʼ Señor!». Ne gúdxibe laacaʼ ni gudxi Jesús laabe.
19 Dxi queca, peru maʼ huadxí —primé dxi stiʼ semana—, nuu ca discípulo que reunidu ndaaniʼ ti yoo ne naguucaʼ llave ra puertaʼ purtiʼ cadxíbicaʼ ca judíu. De raqué beeda Jesús ne bizuhuaa galaa de laacaʼ ne gúdxibe laacaʼ: «Gatadxí ladxidoʼto».* 20 Guníʼsibe ndiʼ, biluiʼbe laacaʼ batanabe ne cueʼ tíʼxhibe. Guizáʼ biecheʼ ca discípulo que ora bíʼyacaʼ Señor. 21 Óraque gudxi Jesús laacabe sti biaje: «Gatadxí ladxidoʼto.* Cásica maʼ biseendaʼ Bixhozeʼ naa, zacaca cuseendaʼ laatu». 22 Biluxe guníʼsibe ndiʼ, bindúbibe luguiacaʼ ne gúdxibe laacaʼ: «Laguicaa espíritu santu. 23 Pa guni perdonartu pecadu stiʼ tuuxa la? maʼ biʼniʼ perdonar Dios pecadu stiʼ; pa qué guni perdonartu pecadu stiʼ tuuxa la? caʼruʼ guni perdonar Dios pecadu stiʼ».
24 Peru ora beeda Jesús qué guinni Tomás, tobi de ca Doce, ni rábicabe Cuachi. 25 Para ná xcaadxi discípulo que rabi Tomás: «¡Maʼ bidúʼyadu Señor!». Peru rábibe laacaʼ: «Qué ziuu dxi guneʼ cré dede qué guuyaʼ ra bidaabi ca clavu que ndaaniʼ batanabe ne dede qué cuaaʼ bicuininayaʼ ra gucuá ca clavu que, ne uguaaʼ batanayaʼ cueʼ tíʼxhibe».
26 Yanna, xhono gubidxa despué, nuu ca discípulo stibe reunidu sti biaje ne nuu Tomás ládecabe. Neca nuu llave ra puertaʼ que, bizuhuaa Jesús galaa de laacabe ne ná: «Gatadxí ladxidoʼto».* 27 Óraque gúdxibe Tomás: «Guluu bicuininaluʼ raríʼ ne biiyaʼ ca batanayaʼ; gudaʼ ne guluu naluʼ cueʼ tixheʼ. Cadi guni dudarluʼ* ne biʼniʼ cré». 28 Para bicabi Tomás laabe: «¡Señor stinneʼ ne Dios stinneʼ!». 29 Óraque ná Jesús rabi laabe: «¿Ñee purtiʼ si maʼ biiyaluʼ naa nga biʼniʼ creluʼ la? Dichoso nga ca ni runi cré neca qué gúʼyacaʼ».
30 Bíʼniruʼ Jesús xcaadxi milagru* delante de ca discípulo peru cadi cá diʼ ni lu rollo riʼ. 31 Peru gucuá ca ndiʼ ti guni cretu Jesús nga Cristu, Xiiñiʼ Dios, ne pa guni cretu zápatu guendanabani pur laabe.*
21 Bizaaca si ca ndiʼ, bihuinni Jesús sti biaje nezalú ca discípulo ruaa nisadóʼ Tiberíades. Sicaríʼ nga guca ni. 2 Raqué nuu Simón Pedro, ne Tomás (ni rábicabe Cuachi), Natanael de Caná de Galilea, ca xiiñiʼ Zebedeo ne xhupa de ca discípulo stibe. 3 Óraque gudxi Simón Pedro laacabe: «Chaaʼ guuzeʼ». Para nacaʼ rábicaʼ laabe: «Laaca zinedu lii». Ne bireecaʼ ne gudxíʼbacaʼ ndaaniʼ canuá, peru gastiʼ qué ninaazecaʼ gueelaʼ que.
4 Ora birá gueelaʼ, nuu Jesús ruaa playa, peru qué nudii ca discípulo que cuenta pa laabe ngue. 5 Óraque gudxi Jesús laacabe: «Xiiñeʼ caʼ, qué gápatu ni goto,* ¿njaʼ?». Para bicábicaʼ: «Coʼ». 6 Para gúdxibe laacaʼ: «Lagusaba chin stitu cueʼ canuá ca, ladu derechu, ne zanaazetu». Ora bisábacaʼ ni, bidxá ni de benda dede maʼ qué ganda cueecaʼ ni. 7 Óraque gudxi discípulo ni nabé nadxii Jesús que Pedro: «¡Señor nga!». Ora binadiaga Simón Pedro Señor ngue la? nagueendaca gucu xhaba, purtiʼ xieeladi,* ne biaba ndaaniʼ nisadóʼ. 8 Peru xcaadxi discípulo que zeedacaʼ ndaaniʼ canuá que, zeeda xubiyucaʼ chin ra cá guiráʼ ca benda que, purtiʼ cadi zitu nuucabe de ruaa nisa; nuucabe biaʼ 90 metru* si.
9 Peru ora biétecabe ndaaniʼ canuá que biiyacabe cayaca ti guí raqué. Nexheʼ benda luni, ne laaca nuu pan. 10 Para rabi Jesús laacabe: «Latané chupa chonna benda de ni gunaazetu nagasi». 11 Óraque gudxiʼbaʼ Simón Pedro ndaaniʼ canuá que ne guxubiyú chin que ne gulee ni lu yuxi, dxaʼ tipa ni de benda naroʼbaʼ: nuu 153 benda. Peru qué nireza chin que neca stale benda que. 12 Para ná Jesús rabi laacabe: «Latáʼ guetu». Nin tobi de ca discípulo que qué ñuni pur ninabadiidxaʼ laabe «¿Tu lii pue?», purtiʼ nánnacaʼ Señor ngue. 13 Para bidxiña Jesús, gucuaa pan ne bidii ni laacabe, ne zaqueca biʼniʼ né benda que. 14 Ndiʼ nga guionna biaje bihuinni Jesús nezalú ca discípulo stiʼ biasa si de lade gueʼtuʼ.
15 Biluxe güeʼsícabe, gunabadiidxaʼ Jesús Simón Pedro: «Simón xiiñiʼ Juan, ¿nadxiiluʼ naa jma que guiráʼ ndiʼ la?». Para bicabi laabe: «Nadxieeʼ pue Señor, lii nannuʼ nadxieeʼ lii». Para gudxi Jesús laabe: «Bidii ni gó ca dendxuhuiiniʼ stinneʼ». 16 Gunabadiidxabe laa guiropa biaje: «Simón xiiñiʼ Juan, ¿nadxiiluʼ naa la?». Para bicabi laabe: «Nadxieeʼ pue Señor, lii nannuʼ nadxieeʼ lii». Para gudxi Jesús laabe: «Gupa ca dendxuhuiiniʼ stinneʼ». 17 Gunabadiidxabe laa ra guionna biaje: «Simón xiiñiʼ Juan, ¿nadxiiluʼ naa la?». Guyuu Pedro triste purtiʼ maʼ guionna biaje gunabadiidxabe laa «¿Nadxiiluʼ naa la?». Para bicabi laabe: «Señor, lii nannuʼ guiráʼ cosa; lii nannuʼ nadxieeʼ lii». Óraque rabi Jesús laabe: «Bidii ni gó ca dendxuhuiiniʼ stinneʼ. 18 Dxandíʼ ni chitidxeʼ lii riʼ, dxi nahuiiniluʼ, stúbiluʼ gúculuʼ lari ne guyeluʼ ra gucaláʼdxiluʼ; peru ora maʼ nagólaluʼ, zusigaanaluʼ ne stobi ugacu* lari lii ne ziné lii ra qué racaláʼdxiluʼ cheluʼ». 19 Guniʼbe ndiʼ para guluiʼbe xi clase guendaguti chigusisacané Pedro Dios. Despué de guniʼbe ndiʼ, gúdxibe laa: «Cadi gusaana de guedanándaluʼ naa».
20 Ora bidxiguetalú Pedro biiyaʼ nanda xa discípulo ni nadxii Jesús que laacaʼ, ni gudixhe ique xpechu Jesús dxi cayoxhícabe ne ni gunabadiidxaʼ laabe: «Señor, ¿tuu nga chiguni traicionar lii?». 21 Ngue runi, ora biʼyaʼ Pedro discípulo que, gunabadiidxabe Jesús: «Señor, ¿xi gácaxa de laabe pue?». 22 Para ná Jesús rabi laabe: «Pa gacalaʼdxeʼ guiaanabe dede dxi guendaʼ, ¿runi importar ni lii la? Cadi gusaana de guedanándaluʼ naa». 23 Ne bireeche diidxaʼ lade ca hermanu qué zati discípulo que. Peru cadi gudxi diʼ Jesús Pedro qué zati discípulo que, sínuque gúdxibe laa: «Pa gacalaʼdxeʼ guiaanabe dede dxi guendaʼ, ¿runi importar ni lii la?».
24 Discípulo que nga cudii testimonio de ca cosa riʼ ne laa nga bicaa ca cosa riʼ, ne nánnanu dxandíʼ testimonio stiʼ.
25 Nuuruʼ stale cosa ni biʼniʼ Jesús, ne pa ñuu dxi nicá guiráʼ xixé ni, rabeʼ nin qué nugaanda guidxilayú para nidxá guiráʼ rollo ra nicá guiráʼ ni.
«Diidxaʼ» ni riete rarí nga Jesús, laabe nga ni jma riquiiñeʼ Dios para guiníʼ.
O «nuu Diidxaʼ que né Dios».
O «ti ser divinu».
Ni cayeeteʼ raríʼ nga «Diidxaʼ» que. Biiyaʼ nota stiʼ Juan 1:1.
O «derechu».
Lit. «lu nombre stibe».
Lit. «qué ñálecaʼ de rini».
Lit. «pur racalaʼdxiʼ beela».
Lit. «beela».
O «gloria stibe».
O «bondad inmerecida». Biiyaʼ Glosario.
O «bondad inmerecida». Biiyaʼ Glosario.
Lit. «gaxha de xpechu Bixhoze». Raríʼ caniʼbe de ti puestu especial.
Biiyaʼ Glosario.
Biiyaʼ Glosario.
Lit. «hora décima».
O «higo».
Biiyaʼ Glosario.
Lit. «¿Xi para naa ne xi para lii, gunaa?». Dxiqué biquiiñeʼ ca diidxaʼ riʼ lu idioma stícabe ora qué nácabe gúnicabe xiixa. Ne ora guníʼ Jesús diidxaʼ gunaa, cadi cusihuínnibe qué runi respetarbe jñaabe.
Biiyaʼ Glosario, nayá.
Zándaca medida de líquidu ni riete raríʼ nga bato, biaʼsi 22 litru nga ti bato.
Lit. «biete».
Biiyaʼ Glosario.
Lit. «gudxiʼbaʼ».
O «Tantu naroʼbaʼ celo napaʼ pur lídxiluʼ».
Lit. «lu nombre stibe».
Biiyaʼ Glosario.
Biiyaʼ Glosario.
Lit. «Ni maʼ gule de beela la? beela laa».
Biiyaʼ Glosario.
Biiyaʼ Glosario.
O «binni».
O «vida eterna».
O «condenar».
Lit. «lu nombre stiʼ tobi lucha Xiiñiʼ Dios».
Biiyaʼ Glosario, nayá.
Lit. «maʼ bicaa ti sellu».
Lit. «Padre».
O «caguunisa Jesús».
O «manantial».
O «biaʼ las 12 del día». Lit. «hora sexta».
O «antepasadu stidu».
O «ca antepasadu stidu».
Biiyaʼ Glosario.
O «né espíritu né verdad».
O «cayuni rogar».
O «voluntad stiʼ».
Lit. «fruto».
O «maʼ cayanda».
Lit. «hora séptima».
O «guca hombre que creyente».
Lit. «gudxiʼbaʼ».
O «pórtico». Ti pasillu ni napa techu ne zuhuaa pilar guiropaʼ ladu.
Nuu Biblia napa versículo riʼ, peru cadi zeeda ni lu stale manuscritu yooxhoʼ ni gucuá lu griegu.
Biiyaʼ Glosario.
Biiyaʼ Glosario.
Lit. «Padre».
Lit. «Padre».
Lit. «Padre».
Lit. «Padre».
Lit. «Padre».
O «condenar».
Biiyaʼ Glosario.
O «tumba conmemorativa». Biiyaʼ Glosario.
Lit. «Bendaʼ lu nombre stiʼ Bixhozeʼ».
Lit. «Padre».
Biiyaʼ Glosario.
Biiyaʼ Glosario.
Lit. «biaʼ 25 o 30 estadio». Biaʼsi 185 metru nga ti estadio.
O «biquiibacaʼ».
Biiyaʼ Glosario.
O «ca antepasadu stinu».
O «voluntad stinneʼ».
Lit. «Lagusaana de».
Biiyaʼ Glosario.
Lit. «Padre».
O «ra nuu Padre».
Biiyaʼ Glosario.
Lit. «qué gápatu guendanabani luguiatu».
Lit. «Padre».
Lit. «Padre».
Biiyaʼ Glosario.
O «¿Cucaani laatu gaca tropezartu la?».
Biiyaʼ Glosario.
Diidxaʼ griegu ni raca traducir diablu, riquiiñeʼ ni para guiníʼcabe de ti binni ni riníʼ mal de stobi para guniná.
O «Cabaña».
Lit. «rudieeʼ testimonio».
Lit. «Laquiʼbaʼ».
Lit. «gudxiʼbaʼ».
Laacani nga ca scuela stiʼ ca rabinu.
O «voluntad stiʼ Dios».
Biiyaʼ Glosario.
Biiyaʼ Glosario.
Lit. «Lagusaana de».
O «nadipaʼ».
Lit. «Gastiʼ espíritu».
O «caʼruʼ guibiguetaʼ Jesús guibáʼ».
Lit. «maldito laacaʼ».
Lu stale manuscritu nayooxhoʼ ni zanda guni crenu, cadi zeeda diʼ versículo 53 stiʼ capítulo riʼ, nin versículo 1 hasta 11 stiʼ capítulo 8.
Lit. «casi ná beela láditu».
Raríʼ caniʼbe de ora guuticabe laabe lu yaga.
Biiyaʼ Glosario.
Lit. «stiidxaʼ».
Lit. «Qué ñáledu de inmoralidad sexual». Lu diidxaʼ griegu la? pornéia. Biiyaʼ Glosario.
Lit. «Diablu». Biiyaʼ Glosario.
O «Dede principiu que».
O «honrar».
Lit. «qué ziuu dxi guʼyaʼ guendaguti».
O «zuni expulsarcaʼ».
Biquiiñecabe ca diidxaʼ riʼ para gábicabe ti binni naquiiñeʼ guiníʼ ni dxandíʼ.
O «voluntad stibe».
Biiyaʼ Glosario.
O «gundeteʼ ique nezalube».
O «xlá».
O «alma stiʼ». Biiyaʼ Glosario.
O «alma stinneʼ». Biiyaʼ Glosario, alma.
O «alma stinneʼ». Biiyaʼ Glosario, alma.
Biiyaʼ Glosario.
O «invierno».
O «Pórtico». Ti pasillu ni napa techu ne zuhuaa pilar guiropaʼ ladu.
O «xlá».
O «tobi si laadu».
O «runi blasfemarluʼ». Biiyaʼ Glosario.
Lit. «Biʼniʼ Bixhozeʼ naa santo».
O «Cayuni blasfemarluʼ».
O «tumba conmemorativa». Biiyaʼ Glosario.
Lit. «biaʼ 15 estadio».
O «Zabani bizáʼnaluʼ».
O «tumba conmemorativa». Biiyaʼ Glosario.
Lit. «biʼniʼ gemir lu espíritu stiʼ».
O «nápabe cariñu».
O «tumba conmemorativa». Biiyaʼ Glosario.
Lit. «gloria».
Biiyaʼ Glosario.
Biiyaʼ Glosario.
Biiyaʼ Glosario.
Lit. «gudxiʼbaʼ».
O «para guiacaʼ ceremonialmente».
Biiyaʼ Glosario.
Lit. «gundísabe de lade gueʼtuʼ».
O «nuu reclinadu ruaa mexaʼ né».
O «ti libra». Raríʼ caniʼbe de ti libra stiʼ ca romanu, biaʼ 327 g (11.5 oz).
Nardo nga ti yagahuiiniʼ ni nabé rindáʼ naxhi.
Biiyaʼ Glosario.
Lit. «ni gundísabe de lade gueʼtuʼ».
Ni canabaʼ ca binni riʼ nga gulá Dios Jesús. Biiyaʼ nota stiʼ Mateo 21:9.
O «xlá».
Biiyaʼ Glosario.
O «tumba conmemorativa». Biiyaʼ Glosario.
Lit. «gundísabe laa de lade gueʼtuʼ».
O «gaca glorificar».
Biiyaʼ Glosario.
O «alma stiʼ». Biiyaʼ Glosario, alma.
Lit. «hora riʼ».
Raríʼ caniʼbe de ora guuticabe laabe lu ti yaga.
Biiyaʼ Glosario.
Biiyaʼ Glosario.
Lit. «xiiñiʼ biaaniʼ».
Biiyaʼ Glosario.
Lit. «náʼ».
Biiyaʼ Glosario.
O «zuni expulsárcabe».
Biiyaʼ Glosario.
Lit. «maʼ bidii naa mandamientu».
Biiyaʼ Glosario.
Lit. «Diablu». Biiyaʼ Glosario.
O «lari ni racu luguiáʼ».
O «guca reclinarbe».
O «nuutu obligadu».
Lit. «maʼ gundisaʼ xatini ñee contra naa».
Lit. «gaxha de xpechu Jesús».
O «de ca ni nuu reclinadu».
Biiyaʼ Glosario.
O «alma stinneʼ». Biiyaʼ Glosario, alma.
Lit. «casi huérfano».
Sti nombre stibe nga Tadeo.
Lit. «Naa nga lubáʼ uva ni dxandíʼ».
Lit. «gudiitu fruto».
Lit. «zudii stale fruto».
Lit. «gudiitu stale fruto».
O «gozo».
O «alma stiʼ». Biiyaʼ Glosario, alma.
O «pa biʼniʼ perseguírcabe».
Lit. «gaca tropezartu».
O «zuni expulsárcabe».
Biiyaʼ Glosario.
O «cudii serviciu sagradu».
O «justicia». Biiyaʼ Glosario.
O «justicia». Biiyaʼ Glosario.
Lit. «guni huantartu».
Diidxaʼ ayudante riʼ la? nuuni lu género masculino lu diidxaʼ griegu, laani nga espíritu santu, cadi ti binni diʼ ni, sínuque ti stipa ni. Ne diidxaʼ espíritu santu lu diidxaʼ griegu nuuni lu género neutro.
O «gozo».
O «xlayaʼ».
O «xlayaʼ».
O «xlayaʼ».
O «gápatu paz».
Lit. «tribulación».
O «Biʼniʼ glorificar».
O «vida eterna».
Lit. «ra cadi gusaana de gápacabe conocimientu de lii».
O «bineʼ glorificar».
O «xlaloʼ».
O «chúʼcabe tobi si».
O «nuunu tobi si».
O «xlaloʼ».
Lit. «Maligno». Biiyaʼ Glosario.
O «Gulee laacabe aparte», «Biʼniʼ laacabe santo».
Raríʼ caniʼbe de ca xiiñiʼ Adán ne Eva. O «ante gaca fundar guidxilayú».
O «huerta».
Laani nga ti terrenu ni nuu lade dani.
Biiyaʼ Glosario.
O «entrada».
Raríʼ caniʼbe de Anás.
Biiyaʼ Glosario.
O «huerta».
Biiyaʼ Glosario.
O «Nación stiluʼ».
O «para gudieeʼ testimonio de ni dxandíʼ».
O «bicuáʼquicaʼ».
Lit. «púrpura».
Lit. «púrpura».
O «madero». Biiyaʼ Glosario.
O «guuteʼ lii lu yaga».
Diidxaʼ Pascua ni rieete raríʼ nga semana raca Pascua, ne laaca lu semana riʼ nga raca Saa stiʼ Pan Sin Levadura.
O «Biaʼ las 12 del día». Lit. «hora sexta».
O «madero». Biiyaʼ Glosario.
O «madero». Biiyaʼ Glosario.
O «madero de tormento». Biiyaʼ Glosario.
O «madero de tormento». Biiyaʼ Glosario.
O «lari ni rácube luguiáʼ».
O «lari ni rácube xagueteʼ».
O «madero de tormento». Biiyaʼ Glosario.
O «naguíʼ».
Biiyaʼ Glosario.
O «naguíʼ».
Lit. «bidiibe espíritu stibe».
O «madero de tormento». Biiyaʼ Glosario.
Lit. «100 libra».
Biiyaʼ Glosario.
O «huerta».
O «tumba conmemorativa». Biiyaʼ Glosario.
O «tumba conmemorativa». Biiyaʼ Glosario.
O «tumba conmemorativa». Biiyaʼ Glosario.
Lit. «Lagapa paz». Sicaríʼ nga bigapadiuxi ca judíu dxiqué.
Lit. «Lagapa paz». Sicaríʼ nga bigapadiuxi ca judíu dxiqué.
Lit. «Lagapa paz». Sicaríʼ nga bigapadiuxi ca judíu dxiqué.
Lit. «Bisaana de gácaluʼ incrédulo».
Lit. «xcaadxi señal».
Lit. «pur nombre stibe».
O «nin ti benda».
O «purtiʼ cadi nacu stale lari».
Lit. «biaʼ 200 codo». Biiyaʼ Glosario, codo.
O «gucuaʼquiʼ».