Ñee dxandíʼ Josefo bicaa ni la?
Lu libru XX stiʼ Antigüedades Judías, ni bicaa Flavio Josefo, ti historiador ni bibani lu primé siglu despué de ca dxi stiʼ Jesús, caníʼ xi guca dxi gutiʼ Santiagu, biʼchiʼ Jesús: «Biseendacaabe Jacobo [o Santiagu] para gaca juzgar, hombre riʼ nga biʼchiʼ Jesús ni biree lá Cristu». Stale binni ni nanna de historia na dxandíʼ Josefo bicaa ni. Peru lu libru que laaca zeeda sti relatu ni caníʼ de Jesús, xi si la? relatu riʼ huaxiéʼ binni runi cré pa dxandíʼ Josefo bicaa ni. Runibiáʼ binni relatu riʼ casi Testimonium Flavianum, libru que na sicaríʼ:
«Tiempu que bibani ti hombre nabé nuu xpiaaniʼ, ni biree lá Jesús, peru jma risácabe que sti binni, purtiʼ bíʼnibe caadxi milagru nabé naroʼbaʼ ne [gúcabe] ti maestru ni nabé guyuulaʼdxiʼ binni gucaadiaga. Stale judíu ne binni de sti guidxi nabé guyuuláʼdxicaʼ chuʼcaʼ gaxha de laabe. Hombre que nga Cristu. Cumu guníʼ ca xaíque stiʼ ca judíu que gátibe la? biʼniʼ Pilatu ni canábacaʼ ne bicaa laabe lu ti cruz. Ca binni ni gunnaxhii laabe ante, qué ñuu dxi nusaana de ñúnicaʼ ni, purtiʼ bihuínnibe nezalucaʼ biásasibe lade gueʼtuʼ gudiʼdiʼ si chonna gubidxa; maca bizeeteʼ ca profeta zaca milagru riʼ ne laaca guniʼcaʼ zaca jma de 10 mil cosa ni zadxagayaa binni de laabe. Nga runi, dede nagasi nuu stale grupu de binni ni riníʼ runi cré Cristu.» (Antigüedades Judías, libru XVIII, cap. III, sec. 3.)
Huayuu binni ni huaníʼ dxandíʼ ni na libru ca, peru laaca huayuu tu huaníʼ cadi dxandíʼ Josefo bicaa ni, ne zacá huayácani dede dxi maʼ ziluxe siglu XVI. Peru guidúʼyanu xi biʼniʼ Serge Bardet, ti historiador de Francia ni nabé nanna de ca libru ni gucuá maʼ raca stale iza. Laabe rápabe gana gusiene chaahuibe xii nga ni cadi cayene binni maʼ raca tapa siglu. Guleebe ti libru ra bicaabe guiráʼ ni bíʼndabe ni biree lá Le Testimonium Flavianum: Examen historique considérations historiographiques (El Testimonium Flavianum. Examen histórico y factores historiográficos).
Josefo nga ti judíu ni bicaa historia stiʼ ca binni riʼ, peru qué ñuni crebe Cristu. Nga runi, stale binni nabé ridinde diidxaʼ pur cani bicaa Josefo de Jesús ora guníʼ: «Laabe nga Cristu». Bardet guníʼ: neca qué runi cré stale binni nuu xpiaaniʼ pa ti judíu nga bicaa ca diidxaʼ «laabe nga Cristu», zándaca bicaabe ni purtiʼ cucaabe lu diidxaʼ griegu. «Ora maʼ cuzeetecabe de ti binni lu diidxaʼ griegu la? primeru riníʼcabe ca diidxaʼ riʼ: “Laabe nga”, de racá maʼ riníʼcabe tu lá binni ca». Guidúʼyanu xiruʼ bizeeteʼ Bardet: «Zándaca biquiiñeʼ Josefo diidxaʼ Christos purtiʼ rusihuinni ni dxandíʼ bibani Jesús lu Guidxilayú, ne stale de ca binni ni nanna de historia qué rinacaʼ guiniʼcaʼ de laani».
Ñee guyuu sti binni ni bicaa lu libru stiʼ Josefo cásipeʼ modo bicaabe gudiʼdiʼ si stale iza la? Pur guiráʼ ni biʼndaʼ Bardet guníʼ ti milagru nga pa ñuu tuuxa ni nucaa cásipeʼ modo bicaa Josefo. Para nga «riquiiñeʼ ñaca binni riʼ tobi de cani jma nuu xpiaaniʼ ni guyuu tiempu que». O zanda guininu naquiiñeʼ «gapa binni riʼ gracia cásica gupa Josefo para gucaa».
Yanna, xiñee nuu tu riníʼ cadi Josefo bicaa ca diidxaʼ ca yaʼ. Bardet cusihuinni xiñee né ca diidxaʼ riʼ: «Stale binni ni nanna de historia qué rinacaʼ guni crecaʼ pa Josefo nga bicaa libru Testimonium, purtiʼ qué nacaʼ guni crecaʼ pa Jesús nga Cristu. Nga runi jma nagueenda runi crécabe ni zeeda lu xcaadxi libru yooxhoʼ que libru ni bicaa Josefo».
Qué gánnadinu pa zanda iquiiñeʼ ni biʼniʼ Bardet que para guchaa modo riníʼ ique xcaadxi binni de libru Testimonium Flavianum. Tobi de ca binni ni maʼ bichaa modo guníʼ ique de libru que nga Pierre Geoltrain, ti hombre ni nabé runibiáʼ historia stiʼ ca judíu ni bibani tiempu stiʼ ca griegu ne ca xpinni Cristu ni guyuu lu primé siglu. Laabe guniʼbe guyuu sti binni ni guluuruʼ jma diidxaʼ lu libru Testimonium que ne biʼniʼ búrlabe ca binni ni runi cré dxandíʼ Josefo bicaa libru ca. Peru yanna maʼ bichaabe modo riníʼ íquebe purtiʼ biindabe guiráʼ ni biʼniʼ Bardet. Pierre Geoltrain guníʼ: «Guirutiʼ qué zanda guiníʼ cadi dxandíʼ Josefo bicaa ni».
Peru laanu, ca testigu stiʼ Jiobá, nápanu stale razón para guni crenu dxandíʼ Jesús nga Cristu, ne nánnanu zacá ni purtiʼ caníʼ Biblia de laani (2 Tim. 3:16).