BIBLIOTECA NI NUU LU INTERNET Watchtower
Watchtower
BIBLIOTECA NI NUU LU INTERNET
diidxazá
  • BIBLIA
  • PUBLICACIÓN
  • REUNIÓN
  • w06 1/6 yaza 3-9
  • Xi cayúniluʼ para ganda guilaluʼ

Gastiʼ nin ti videu de ca ni guliluʼ riʼ.

Bitiidilaʼdxiʼ, guyuu ti error ora cayaca cargar videu riʼ.

  • Xi cayúniluʼ para ganda guilaluʼ
  • Torre stiʼ ni rapa ni caníʼ de Reinu stiʼ Jiobá 2006
  • Subtítulo
  • Laaca zanda gúʼndaluʼ
  • Cásica dxi stiʼ Noé zaqueca nga ca dxi stinu
  • Caquiiñeʼ gápanu fe para guilanu
  • Cani cuchaa Dios ndaaniʼ xquidxi cayacané cani guilanu
  • Biʼniʼ guiráʼ ni na Dios ti ganda guilaluʼ
  • Guzanebe Dios ni dxandíʼ
    Chinándanu ejemplu stiʼ cani gupa fe
  • Guzanebe Dios ni dxandíʼ
    Torre stiʼ ni rapa ni caníʼ de Reinu stiʼ Jiobá 2013
  • Bilabe ne bilá «xcadxe binni»
    Torre stiʼ ni rapa ni caníʼ de Reinu stiʼ Jiobá 2013
  • Xiñee guluu ndaayaʼ Dios Noé ne xiñee naquiiñeʼ gánnanu de laani
    Torre stiʼ ni rapa ni caníʼ de Reinu stiʼ Jiobá 2008
Biiyaʼ jma
Torre stiʼ ni rapa ni caníʼ de Reinu stiʼ Jiobá 2006
w06 1/6 yaza 3-9

Xi cayúniluʼ para ganda guilaluʼ

«Guyuu, lii ne binnilídxiluʼ, ndaaniʼ arca ca, purtiʼ lii nga maʼ biiyaʼ rúniluʼ ni jneza [...] lade ca binni nabani yanna riʼ.» (GÉNESIS 7:1.)

1. Xi biquiiñeʼ Jiobá para gunda bilá binni ca dxi stiʼ Noé que.

JIOBÁ «biseenda be ti nisa roʼ dede bilaahua» guiráʼ ca binni qué iquiiñeʼ ni bibani ca dxi stiʼ Noé que, peru laaca bíʼnibe xiixa para guilá binni (2 Pedro 2:5). Jiobá gúdxibe Noé, hombre ni runi jneza que, ximodo guni ti arca para guilá binni ora gueeda Nisaguié naroʼbaʼ que (Génesis 6:14-16). Cumu Noé bizuubaʼ stiidxaʼ Jiobá la? «bizulú biʼniʼ guiráʼ ni biʼniʼ mandar Dios laa guni. Bíʼnibe zaqué zaquepeʼ». Laabe bizuubabe stiidxaʼ Dios, zacá gucanebe guilá binni, nga runi nabáninu yanna (Génesis 6:22).

2, 3. 1) Xi biʼniʼ ca binni ni bibani ca dxi stiʼ Noé que ora biiyacaʼ dxiiñaʼ cayúnibe que. 2) Xi biʼniʼ cré Noé para guyuu ndaaniʼ arca que.

2 Nagana guca para Noé guzáʼ arca que. Zándaca stale binni bidxagayaa pur dxiiñaʼ ni gucuaa Noé ne binnilidxi; peru qué nucaadini laacabe niníʼ íquecabe caquiiñeʼ chúʼcabe ndaaniʼ arca que ti guilácabe. Cumu ca binni que guizáʼ malu gúcacaʼ la? Dios maʼ qué nibeza diʼ nuchaacabe (Génesis 6:3; 1 Pedro 3:20).

3 Guizáʼ nadipaʼ dxiiñaʼ ni biʼniʼ Noé ne binnilidxi pur stale iza. Biluxe si ni la? Dios gudxi laabe: «Guyuu, lii ne binnilídxiluʼ, ndaaniʼ arca ca, purtiʼ lii nga maʼ biiyaʼ rúniluʼ ni jneza [...] lade ca binni nabani yanna riʼ». Noé biʼniʼ cré guiráʼ ni gudxi Jiobá laa, ngue runi «guyuu[be] ndaaniʼ arca que, ne ca xiiñibe, ne xheelabe, ne xheelaʼ ca xiiñibe». Óraque biseeguʼ Jiobá puertaʼ que para guilá ca binni runi adorar laabe que. Ora biaba Nisaguié naroʼbaʼ que lu Guidxilayú riʼ la? bihuinni dxíchica arca que nga ni biquiiñeʼ Jiobá para gulá binni (Génesis 7:1, 7, 10, 16).

Cásica dxi stiʼ Noé zaqueca nga ca dxi stinu

4, 5. 1) Xi bichaaga Jesús ne dxi guibiguetaʼ. 2) Ximodo nga cásica dxi stiʼ Noé que zaqueca ca dxi stinu.

4 «Dxi ibigueta Hombre Biseenda Dios la? zaca ni casi dxi bibani Noé.» (Mateo 24:37.) Nécapeʼ qué zadúʼyanu Jesús dxi guibiguetaʼ la? laabe guniʼbe zácani cásica dxi stiʼ Noé, ne zacá huayácani. Dede iza 1919, ca testigu stiʼ Jiobá cucheechecabe diidxaʼ para quixhenácabe binni lu guidubi naca guidxilayú cásica biʼniʼ Noé que, peru cásica stale binni qué nulabi ca diidxaʼ ca dxiqué la? zacaca cayácani yanna.

5 Jiobá biseendaʼ Nisaguié naroʼbaʼ que para binitilú ca binni ni gucuá íquecaʼ puru si guendaridinde (Génesis 6:13). Bihuinni dxíchica nezalú guiráʼ ca binni que, Noé ne binnilidxi qué ñuucaʼ lu ca guendaridinde stiʼ ca binni que, sínuque gucuá íquecaʼ gúnicaʼ arca que. Ca dxi stinu riʼ laaca zaqueca ni. Ca binni riuulaʼdxiʼ guni ni jneza zanda gúʼyacaʼ «tuu nga runi ni jneza ne tuu nga runi ni qué iquiiñeʼ, tuu nga runi ni na Dios ne ni qué huayuni ni nabe» (Malaquías 3:18). Ca binni ni dxandíʼ runibiáʼ ca testigu stiʼ Jiobá ridxagayaacabe laacaʼ purtiʼ rúnicaʼ ni jneza, nadoʼcaʼ, nacháʼhuicaʼ, qué ridíndecaʼ ne cadi nachaabacaʼ, nga rusihuinni maʼ gadxé xquidxi Dios de ca binni nabani yanna. Laanu ca testigu stiʼ Jiobá qué liica riuuláʼdxinu tíndenu ne rudiʼnu lugar gacané espíritu stiʼ Jiobá laanu; nga runi nápanu guendariuudxi ne rúninu ni jneza (Isaías 60:17).

6, 7. 1) Xii nga ni qué ñene ca binni bibani ca dxi stiʼ Noé que, ne ximodo nga zaqueca ca binni nuu yanna riʼ. 2) Xi chupa ejemplu rusihuinni cayuuyaʼ binni maʼ gadxé ca testigu stiʼ Jiobá.

6 Ca binni bibani ca dxi stiʼ Noé que, qué ñuni crécabe dxandíʼ Dios gucané laabe ne laaca qué ñuni crécabe pa cuzuubabe stiidxaʼ Dios; ngue runi ora yegucheechebe diidxaʼ para quixhenabe laacaʼ de ni chigaca que, laacaʼ qué nulábicaʼ laabe. Ñee cadi zacaca ni yanna la? Nécapeʼ stale binni ridxagayaa dxiiñaʼ ni cayúninu ne modo laanu, huaxiéʼ si tu rulabi ca diidxaʼ riguixhená ni cá lu Biblia ne ca diidxaʼ nacubi ne galán ni rininu. Zándaca ti xpesínuluʼ, ti patrón stiluʼ o ti binnilídxiluʼ gusisácacaʼ modo naca cani dxandíʼ xpinni Cristu, peru de racá guiniʼcaʼ: «Ni qué riuuladxeʼ siaʼ nga testigu stiʼ Jiobá laacabe». Ca binni riʼ qué rudiicabe cuenta ximodo racané espíritu santu stiʼ Dios laanu para gusihuínninu nadxiinu binni, nuudxi ladxidoʼno, qué runinanu binni, nacháʼhuinu, nadoʼno ne nánnanu gucueezanu laanu (Gálatas 5:22-25). Modo naca ca testigu stiʼ Jiobá riquiiñeʼ nucaani binni ñuni cré ca diidxaʼ ni rucheechecabe.

7 Guidúʼyanu xi bizaaca ndaaniʼ ti guidxi stiʼ Rusia ora cucuí ca testigu stiʼ Jiobá ti Yoo stiʼ Reinu. Dxi cucuícabe ni, guniʼné ti hombre zidiʼdiʼ neza que tobi de cani cayuni dxiiñaʼ raqué. Nabe: «¡Guendaridxagayaa ndiʼ! Guirutiʼ cadi caguʼbaʼ gueza, cadi caníʼ diidxaʼ guidxa, guirutiʼ tu caxudxi. Ñee testigu stiʼ Jiobá lii la?» na hombre que. Ni cayuni dxiiñaʼ raqué gunabadiidxaʼ laabe: «Pa ñabeʼ lii cadi Testigu naa, ñuni creluʼ la?» laabe bicábibe: «Coʼ, qué ñuneʼ cré diaʼ lii». Ndaaniʼ sti guidxi stiʼ Rusia, ti presidente bidxagayaabe ora bíʼyabe cucuí ca Testigu ti yoo stiʼ Reinu. Laabe dxiqué guníʼ íquebe tobi si nga guiráʼ ca religión ca, peru ora bíʼyabe pabiáʼ racanesaa ca testigu stiʼ Jiobá la? bichaa modo guníʼ íquebe. Ndiʼ nga chupa si ejemplu ni rusihuinni maʼ gadxé xquidxi Jiobá de ca binni ni cadi zinanda Stiidxaʼ Dios.

8. Xi caquiiñeʼ gúninu ti guilanu ora guinitilú guidxilayú malu riʼ.

8 Lu ca iza ante gunitilú Nisaguié naroʼbaʼ que «ca binni ni qué nulabi [Dios]» que la? Noé guca tobi hombre ni bizuubaʼ diidxaʼ, ne gúdxibe ca binni que «nusaana ca irá enda ruchee sticaʼ» (2 Pedro 2:5). Lu ca últimu dxi stiʼ guidxilayú malu riʼ, xquidxi Jiobá cusiidicaʼ xi canábabe guni binni ne caníʼcabe ca diidxaʼ nacubi ne galán ni zacané guilá binni ne chuʼ lu guidxilayú cubi ca (2 Pedro 3:9-13). Cásica biquiiñeʼ arca que para bilá Noé ne binnilidxi purtiʼ bizuubacaʼ stiidxaʼ Dios la? zacaca nga yanna riʼ, zalanu pa gápanu fe ne pa qué guixélenu de ca xpínnibe ni cayuni ni nabe ndaaniʼ Guidxilayú riʼ.

Caquiiñeʼ gápanu fe para guilanu

9, 10. Xiñee caquiiñeʼ gapa binni fe ti ganda guilá ora guinitilú guidxilayú stiʼ Binidxabaʼ.

9 Xi caquiiñeʼ guni tuuxa ti guilá ora guedandá dxi guinitilú guidxilayú ni nuu ndaaniʼ naʼ Binidxabaʼ riʼ yaʼ (1 Juan 5:19). Primeru la? naquiiñeʼ gánnabe ne guiénebe caquiiñeʼ chuʼ tu gapa laabe, ne laaca naquiiñeʼ gudiibe lugar gacanécabe laabe. Ca dxi stiʼ Noé que la? ca binni ni bibaninebe qué nuchaacaʼ modo bibánicaʼ ne qué nizaaláʼdxicaʼ nuyúbicaʼ paraa nilacaʼ ora nidxiña dxi ninitilú ca binni malu que. Peru laaca qué ñápacabe fe Dios.

10 Peru Noé ne ca binnilidxi gúnnacaʼ ne biénecaʼ caquiiñeʼ chuʼ tu gulá ne gapa laacaʼ, ne gúpacabe fe Jiobá, Dios ni Jma Nandxóʼ. Apóstol Pablu bicaa ca diidxaʼ riʼ: «Peru qué zanda guni binni ni riulaʼdxi [Jiobá] pa qué runi cre. Purti para idxiña cabe laabe la? napa cabe xidé guni cre cabe nuu be ne rulabi be cani uyubi laabe. Ne laca purti bini cre Noé Dios, nga runi bizuuba stiidxa Dios ra gudxi Dios laa xi chi aca. Ne neca caʼru guʼya be ni, peru biʼni be ni na Dios, bizáʼ be arca ra bilá né be binni lidxi be que. Pur modo bini cre be que bisihuinni be pabiáʼ cuchee binni guidxilayú, ne bieche né Dios laabe, purti rieche né cani runi cre laa» (Hebreos 11:6, 7).

11. Xi rizíʼdinu de modo gupa Jiobá ca xpinni ni bibani dxiqué.

11 Para ganda guilanu ora guinitilú guidxilayú malu riʼ la? cadi naquiiñeʼ gánnasinu zanitilú ni: naquiiñeʼ gápanu fe ne iquiiñenu dede biaʼ gándatiʼ guiráʼ ni cudii Jiobá laanu para guilanu. Naquiiñeʼ gápanu fe lu guendaguti stiʼ Xiiñiʼ Dios, Jesucristu, purtiʼ nga zanda gulá laanu (Juan 3:16, 36). Peru cadi guiaandaʼ laanu bilá ca binni si ni guyuu ndaaniʼ arca stiʼ Noé dxi biaba Nisaguié naroʼbaʼ que. Zacaca nga guca ndaaniʼ guidxi Israel, guyuu caadxi guidxi ni biquiiñeʼ para guilá binni ni cadi laapeʼ biiti sti binni, ne zalabe pa chebe ndaaniʼ tobi de ca guidxi que ne guiaanabe raqué dede ora gati xaíque stiʼ cani ruzaaquiʼ guʼxhuʼ ni nabani dxi biitibe que (Números 35:11-32). Ca dxi stiʼ Moisés que Dios biseendaʼ chii plaga ndaaniʼ guidxi Egipto, últimu plaga que la? biitini guiráʼ baʼduʼ lugola stiʼ ca egipciu que, peru ca baʼduʼ lugola stiʼ ca israelita qué ñácacaʼ gastiʼ. Xiñee yaʼ. Purtiʼ maca gudxi Jiobá Moisés xi guni guidxi que. Nabe: «Ne laacabe [ca israelita que] naquiiñeʼ guicaacabe caadxi rini [stiʼ dendxuʼ ni riquiiñeʼ para pascua] ne gunéʼcabe ni guiropaʼ guriá ne ruaa puertaʼ stiʼ ca yoo ra chitócabe laame [...]; ne nin tobi de laatu cadi naquiiñeʼ guiree ndaaniʼ lidxi dede ora maʼ guirá gueelaʼ» (Éxodo 12:7, 22). Jiobá biʼniʼ mandar laacabe cadi guireecabe ndaaniʼ yoo ra neʼ rini guiropa guriá ne ruaa puertaʼ stiʼ que. Yanna, ñee raʼbuʼ ñuu ti baʼduʼ lugola stiʼ ca israelita que niníʼ ique cadi guzuubaʼ stiidxaʼ Dios la?

12. Xi naquiiñeʼ guinabadiidxanu laca laanu, ne xiñee.

12 Nga runi, nápanu stale razón para guiníʼ íquenu xi cayúninu ne guendanabani stinu. Ñee caquiiñenu biaʼ gándatiʼ guiráʼ ni cudii Jiobá para gapa laanu ti cadi guixélenu de laabe la? Ora maʼ guzulú ca dxi jma nagana ni gueeda ante gunitilú Dios guidxilayú riʼ la? cani biyubi gapa Dios laacaʼ ziuucaʼ nayecheʼ dede zuunacaʼ ne zudiicaʼ xquixe laabe pur ni bíʼnibe pur laacaʼ, peru cani qué nuyubi Dios la? zuunacaʼ purtiʼ naná zácani para laacaʼ ne purtiʼ qué nuchaacaʼ modo nabánicaʼ.

Cani cuchaa Dios ndaaniʼ xquidxi cayacané cani guilanu

13. 1) Ximodo huayacané cani cuchaa Dios ndaaniʼ xquidxi. 2) Bizeeteʼ chupa chonna cosa ni huadxaa ndaaniʼ xquidxi Dios.

13 Chaahuidugá cuchaa Dios modo runi xquídxibe xhiiñabe ndaaniʼ guidxilayú riʼ. Cani cuchaa Dios riʼ, huayacané cani chuʼ xquídxibe galán, guzuhuaani dxiichiʼ ne gácani jma nadipaʼ ti gacaneni laanu guilanu. Guzéʼtenu chupa chonna de laacani. Dede iza 1870 hasta 1932 la? biʼniʼ votárcabe para cuícabe tu gaca binnigola ne diácono. Lu iza 1932 ca binni ridagulisaa maʼ qué ñuni votárcabe para nibícabe ca binnigola, sínuque maʼ gulícabe ti grupu de hombre para gacanecaʼ binnigola ni zaniruʼ para guʼyaʼ gaca dxiiñaʼ stiʼ ca binni ridagulisaa. Lu iza 1938, guʼtaʼ cuícabe casi modo na lu Stiidxaʼ Dios guiráʼ cani guicaa dxiiñaʼ ndaaniʼ Xquídxibe. Ne dede 1972, ca binnigola ne ca binnigola ni riganna binni ridagulisaa ruuyacabe tu laa zanda gaca binnigola ne siervu ministerial, de racá la? rucaacabe ra nuu Grupu ni Zaniruʼ stiʼ ca Testigu stiʼ Jiobá. Pa zanda gaca binni ni cá lá lu guiʼchiʼ ca binnigola o siervu ministerial la? Grupu ni Zaniruʼ ca ruseendaʼ carta ra nuu ca binni ridagulisaa ti gánnacaʼ maʼ gulícabe laabe casi modo na Stiidxaʼ Dios. Cumu zeʼ dxi zidale dxiiñaʼ stiʼ Grupu ni Zaniruʼ ca la? nga runi cadxaa modo runi xquidxi Jiobá dxiiñaʼ ti gúnicabe xhiiñacabe jma galán.

14. Xi scuela bizulú lu iza 1959.

14 Lu iza 1950 Grupu ni Zaniruʼ biene chaahuicaʼ ni na Salmo 45:16 ne gudíxhecabe ti modo zanda guiziidiʼ xquidxi Dios guni dxiiñaʼ stiʼ, ni gudíxhecabe riʼ la? cayaca ni dede yanna. Textu riʼ na: «Ca xiiñiluʼ ziuucaʼ ra guyuu ca bixhoze gólaluʼ, ne zúniluʼ laacaʼ príncipe lu guidubi naca guidxilayú». Ca binnigola ni zinanda Cristu caziidicabe gúnicabe ca dxiiñaʼ cacaacabe ca dxi stinu riʼ ne cani chiguicaacabe tiidiʼ si Armagedón (Apocalipsis 16:14, 16). Lu iza 1959 bizulú Scuela stiʼ Xhiiñaʼ Reinu. Dxiqué bindaa scuela riʼ ti beeu ne bisiidini ca siervu stiʼ ca binni ridagulisaa (zacá biree lá ca binnigola ni rapa guiráʼ stiʼ binni ridagulisaa dxiqué). Yanna riʼ, scuela ca rusiidini ca binnigola ne ca siervu ministerial ne laacabe rusiidicabe ca binni ni ridagulisaanécabe. Zacá la? guiráʼ ca binni ni zinanda Cristu caziidicaʼ ne cayacanécabe laacaʼ gucheechecaʼ ca diidxaʼ nacubi ne galán stiʼ Reinu jma jneza (Marcos 13:10).

15. Para ganda chuʼ xquidxi Dios nayá, xi chupa cosa naquiiñeʼ gaca.

15 Cani gacalaʼdxiʼ chuʼ ndaaniʼ xquidxi Dios, naquiiñeʼ guibánicaʼ casi modo nabe. Ndaaniʼ xquidxi Dios qué riuu diʼ cani runi burla, cásica qué ñuu ca binni dxi stiʼ Noé ndaaniʼ arca que (2 Pedro 3:3-7). Dede iza 1952, ca testigu stiʼ Jiobá cayuuyacaʼ chuʼ xquidxi Dios nayá purtiʼ ribeecabe ca binni ruchee ni qué naʼ gaca arrepentir. Peru cani gaca arrepentir racanécabe laacaʼ sacaʼ «jneza sin iree chu[caʼ]» (Hebreos 12:12, 13; Proverbios 28:13; Gálatas 6:1).

16. Ximodo nuu xquidxi Dios ca dxi stinu riʼ.

16 Guiráʼ ca ndaayaʼ ni maʼ gucuaa xquidxi Jiobá cadi málasi beeda cani. Isaías guníʼ ca diidxaʼ ni gudxi Jiobá laa: «¡Laguuyaʼ! Ca xpinneʼ zocaʼ, peru laatu zandaanatu. ¡Laguuyaʼ! Ca xpinneʼ zeʼcaʼ, peru laatu zátitu nisa. ¡Laguuyaʼ! Ca xpinneʼ ziéchecaʼ, peru laatu zatuí lutu. ¡Laguuyaʼ! Ca xpinneʼ zúnicaʼ ridxi purtiʼ nayecheʼ ziuu ladxidoʼcaʼ, peru laatu zúnitu ridxi purtiʼ ziuubaʼ ladxidoʼto ne zacaaláʼdxitu purtiʼ ziuutu triste» (Isaías 65:13, 14). Jiobá cusiidiruʼ laanu stale cosa galán órapeʼ caquiiñeʼ gánnanu cani, purtiʼ racané cani laanu chuʼnu nazaaca ne chuʼnu naguidxi ndaaniʼ Xquídxibe (Mateo 24:45).

Biʼniʼ guiráʼ ni na Dios ti ganda guilaluʼ

17. Xi zacané laanu ti ganda guilanu.

17 Yanna nga naquiiñeʼ «ganaxhii nu jma, ne guni nu ni nachaʼhuiʼ. Ne cadi guni nu casi cani rusaana de che cultu, sínuque cada tobi acané stobi para indisa ique» (Hebreos 10:23-25). Zalanu pa cayuninenu ca binni ridagulisaa dxiiñaʼ ne pa nuunu gaxha de laacabe. Nuu jma de noventa y ocho mil neza binni ridagulisaa lu guidubi naca Guidxilayú. Ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu ni zinanda Cristu riʼ zanda gacanécabe laanu guchaʼnu modo nácanu ne laaca zacanécabe laanu gusíʼdinu binni xii nga canabaʼ Jiobá ti ganda guilacaʼ (Efesios 4:22-24; Colosenses 3:9, 10; 1 Timoteo 4:16).

18. Xiñee riquiiñeʼ quixhe íquenu chuʼnu tobi si ne ca xpinni Cristu.

18 Neca Binidxabaʼ ne guidxilayú malu riʼ racaláʼdxicaʼ quítecaʼ laanu para guixélenu de ca xpinni Cristu la? zanda guibánirunu luni ne zalanu ora guinitilú guiráʼ xixé guendaquéiquiiñeʼ nuu luni. Cumu nadxiinu Jiobá ne rudiʼnu xquíxepeʼ laabe pur guiráʼ ni cusiidibe laanu la? nga naquiiñeʼ gucaa laanu gudxiilunu Binidxabaʼ ti cadi guxhélebe laanu de Dios. Naquiiñeʼ guiníʼ íquenu guiráʼ ca ndaayaʼ ni cacaanu yanna purtiʼ nga zacané laanu gúnirunu xhiiñaʼ Dios. Zadúʼyanu chupa chonna de laacani lu sti tema ni chiguidúʼyanu ca.

Xi guicábiluʼ

• Ximodo nga cásica dxi stiʼ Noé que zaqueca ca dxi stinu riʼ.

• Xi guenda naquiiñeʼ gapa ti binni ti ganda guilá.

• Xi huachaa Jiobá ni cayacané guzuhuaa xquídxibe dxiichiʼ ne nga cayacané laanu ti ganda guilanu.

• Xi naquiiñeʼ guni cada tobi de laanu ti ganda guilanu.

    Libru ne revista zapoteco del Istmo (1993-2025)
    Biteeguʼ sesión
    Bizulú sesión
    • diidxazá
    • Compartir
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Modo iquiiñeʼ ni
    • Política de privacidad
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Bizulú sesión
    Compartir