Naquiiñeʼ guiale de ndaaniʼ ladxidoʼno guzúʼbanu stiidxaʼ ca pastor ni nadxii laanu
«Lauzuuba stiidxa cani nuu de xaíque stitu.» (HEBREOS 13:17.)
1, 2. Gunáʼ nga ca textu ni rusihuinni naca Jiobá ne Jesús pastor ni nabé nadxii binni.
JIOBÁ ne Xiiñibe Jesucristu nácacabe pastor ni nabé rannaxhiicabe binni. Isaías guníʼ: «¡Biiyaʼ guʼyuʼ! Jiobá, Señor ni jma nandxóʼ zeeda casi tuuxa ni guizáʼ nadipaʼ, ne zuni mandar nabe para laabe. [...] Zápabe ca dendxuʼ stibe cásica runi ti pastor. Ne nabe zutópabe ca dendxuʼ huiiniʼ ca; ne ndaaniʼ nabe zinebe laacaʼ. Ne stale cuidadu zinebe cani cugadxi» (Isaías 40:10, 11).
2 Ca diidxaʼ riguixhená riʼ la? guca ni nácani primé biaje dxi bibiguetaʼ caadxi judíu guidxi Judá lu iza 537 ante de ca dxi stiʼ Jesús (2 Crónicas 36:22, 23). Laaca guca ni nácani sti biaje dxi gulee Jesucristu, Ciro ni jma risaca que, ca xpinni ni bibí pur espíritu de ndaaniʼ naʼ Babilonia guidxi roʼ que lu iza 1919 (Apocalipsis 18:2; Isaías 44:28). Laabe nga ni zeeda gaca naʼ Jiobá ni riquiiñeʼ para guni mandar ca dendxuʼ stiʼ, gutagulisaa laacame ne gapa laacame ne stale guendarannaxhii. Dede Jesús peʼ guníʼ: «Naa nga pastor chaʼhui ne runebiaʼya ca dendxu stinneʼ, ne laaca laca runibiáʼ ca naa» (Juan 10:14).
3. Ximodo rusihuinni Jiobá nadxii ne rizaalaʼdxiʼ modo rápacabe ca dendxuʼ stiʼ.
3 Ca diidxaʼ ni cá lu Isaías 40:10, 11 ca rusihuínnicani pabiáʼ rizaalaʼdxiʼ Jiobá ca xpinni ne pabiáʼ nadxiibe laacaʼ pur modo rápabe laacaʼ (Salmo 23:1-6). Dxi biʼniʼ Jesús xhiiñaʼ Dios ndaaniʼ Guidxilayú riʼ la? laaca bisihuinni gunnaxhii ca discípulo stiʼ ne laaca gunnaxhii guiráʼ binni (Mateo 11:28-30; Marcos 6:34). Jiobá ne Jesús qué ñuuláʼdxicaʼ ni biʼniʼ ca pastor o ca xaíque stiʼ Israel xquídxicabe, purtiʼ qué ñuni mandarcaʼ jneza, qué ñápacaʼ laacabe ne biquichinacaʼ laacabe (Ezequiel 34:2-10; Mateo 23:3, 4, 15). Jiobá guníʼ xi chiguni: «Zulaʼyaʼ ca dendxuʼ stinneʼ, ne maʼ qué zabaʼnaʼ diʼ binni laacame; ne dxandipeʼ zuneʼ juzgar cada dendxuʼ. Zuyubeʼ ti pastor si para laacame, ne laabe nga David, hombre ni ruzuubaʼ stiidxaʼ. Laabe guyaanabe laacame, ne laapebe gácabe pastor stícame» (Ezequiel 34:22, 23). Lu ca últimu dxi riʼ, Jesucristu, David ni jma risaca, nga pastor ni bisaana Jiobá para gapa ca xpinni ndaaniʼ Guidxilayú riʼ, ne nácabe pastor para ca xpínnibe ni bibí pur espíritu ne para «xcaadxi dendxu» (Juan 10:16).
Bisaana Jiobá tu guʼyaʼ ca binni ridagulisaa
4, 5. 1) Xii nga ni nabé risaca bisaana Jiobá para ca xpinni. 2) Xi bisaana Jesús para ca xpinni.
4 Nabé sicarú nga ni biʼniʼ Jiobá ora bisaana ti pastor si, Jesucristu para gapa ca xpinni. Maca cá lu Isaías 55:4 ziuu ti Xaíque de guibáʼ para laacabe, na ni: «¡Laguuyaʼ! Maʼ bidiéʼ laabe casi testigu para ca grupu stiʼ ca guidxi ca, casi xaíque ne casi tuuxa ni runi mandar para ca grupu stiʼ ca guidxi ca». Guiráʼ ca xpinni Cristu, cásica ni bibí pur espíritu ne guiráʼ binni ni chiguibani ndaaniʼ Guidxilayú riʼ, zeedacaʼ de guiráʼ guidxi huiiniʼ ne guidxi roʼ, de guiráʼ tribu ne de ca binni ni riníʼ gadxé gadxé diidxaʼ (Apocalipsis 5:9, 10; 7:9). Guirácabe nácacabe ti neza si binni ridagulisaa ni nuu guidubi naca Guidxilayú ne nápacabe ti pastor si, Jesucristu.
5 Jesús laaca bisaana xiixa ni nabé risaca para ca xpinni. Bisaanabe caadxi pastor chaʼhuiʼ para gápacaʼ ca xpínnibe ne stale guendarannaxhii, cásica rúnibe ne casi runi Bixhózebe. Apóstol Pablu guníʼ de laani ora bicaa ti carta ra nuu ca xpinni Cristu de Éfeso: «Dxi biasa be ze be ibáʼ la? gudixhe dxí be cani bicaa lú laabe, ne bidii be gracia binni para guni xhiiña be. Gudixhe be caadxi xpinni be para gaca apóstol, ne xcaadxi para güi né binni ni uluíʼ Dios laa, ne xcaadxi para sa né stiidxa Cristu, gabi binni ximodo ilá, ne xcaadxi para gaca pastor, ne xcaadxi para gaca maistru. Bidii be dxiiña que laaca para acané ca ca xcaadxi hermanu iziidi guni xhiiña Dios, ti uzuhuaa chaahui irá xixé xpinni be» (Efesios 4:8, 11, 12).
6. Xii nga zeeda gaca guiráʼ ca binnigola ni bibí pur espíritu santu casi na Apocalipsis 1:16, 20. Xi zanda guininu de ca binnigola ni nuu lade xcaadxi dendxuʼ ca.
6 Ca hombre ni biaana ca nga ca binnigola; Jiobá ne xiiñiʼ gulí laacabe pur espíritu santu para gápacabe ca dendxuʼ ca ne stale guendarannaxhii (Hechos 20:28, 29). Lu primé siglu que la? puru si binni ni bibí pur espíritu santu nga gúcacaʼ pastor. Apocalipsis 1:16, 20 na zeeda gaca guiráʼ ca binnigola ni nuu lade ca xpinni Cristu ni bibí pur espíritu santu casi «luceru» o ángel. Ne na ni laacabe nuucabe ndaaniʼ naʼ Cristu ladu derechu, purtiʼ laa rabi laacabe xi gúnicabe. Lu ca últimu dxi riʼ, jma maʼ huaxiéʼ binnigola ni bibí pur espíritu para cheʼ guibáʼ nabani ndaaniʼ Guidxilayú riʼ. Nga runi, casi guiráʼ ca binnigola ni nuu ndaaniʼ cada neza binni ridagulisaa ca nácacaʼ de xcaadxi dendxuʼ. Laaca zanda guininu nuucabe ndaaniʼ naʼ Pastor chaʼhuiʼ, Jesucristu, ladu derechu. Xiñee yaʼ. Purtiʼ Grupu ni Zaniruʼ maʼ bisaana lu naʼ caadxi hombre dxiiñaʼ de cuicaʼ tu laa gaca binnigola, ne espíritu santu stiʼ Dios nga racané ca hombre riʼ para cuí laacabe (Isaías 61:5 6). Cumu guiráʼ ca binnigola ni nuu ra ridagulisaanu ca riale de ndaaniʼ ladxidoʼcaʼ guzuubacaʼ stiidxaʼ Cristu, ni naca Xaíque stiʼ ca xpinni Dios la? naquiiñeʼ chuuláʼdxinu guninenu laacabe dxiiñaʼ (Colosenses 1:18).
Gusihuínninu ruzúʼbanu stiidxaʼ ca binnigola ne riale de ndaaniʼ ladxidoʼno gúninu ni
7. Ximodo na apóstol Pablu naquiiñeʼ guidúʼyanu ca binnigola.
7 Jiobá Dios ne Jesucristu, ca Pastor stinu ni nuu guibáʼ, ribézacabe guzúʼbanu stiidxaʼ cani maʼ bisaanacabe casi pastor para xquídxicabe ne guiale de ndaaniʼ ladxidoʼno gúninu ni (1 Pedro 5:5). Apóstol Pablu guníʼ xi riuulaʼdxiʼ Jiobá guni ca xpinni: «Laguietenalaʼdxi ca hermanu ni uca xaíque stitu, ni byuíʼ né laatu stiidxa Dios. Laguuya modo biree ndu xhiiña cabe, ne laguni cre Dios casi bini cre cabe. Lauzuuba stiidxa cani nuu de xaíque stitu. Laguni ni gabi ca laatu purti qué rixhacalaʼdxi ca de gapa ca laatu, ti nanna ca Dios iníʼ pa jneza cayuni caʼ. Pa guni tu zacá la? zieche né cabe xhiiña cabe, ne qué zaca ni naná para laacabe, ne jma rusi zanda acané cabe laatu» (Hebreos 13:7, 17).
8. Tuu nga cani na Pablu guiduʼyaʼ chaahuinu, ne xi cayábibe laanu ora guniʼbe «laguzuubaʼ diidxaʼ».
8 Pablu cayabi laanu guiduʼyaʼ chaahuinu guiráʼ ni ribeendú ca binnigola ca pur dxiiñaʼ rúnicaʼ, ne chinándanu ejemplu sticaʼ purtiʼ nápacaʼ fe. Laaca cayábibe laanu naquiiñeʼ guzúʼbanu stiidxaʼ ca hombre ni gulí Dios ne guiale de ndaaniʼ ladxidoʼno gúninu ni. Diidxaʼ ni riquiiñecabe lu griegu para guiníʼcabe «laguzuubaʼ diidxaʼ» la? ti hombre láʼ Richard T. France na riniʼni «gudii binni lugar gusiénecabe laa xiñee naquiiñeʼ guzuubaʼ diidxaʼ, ne zahuinni ni ora guni ni cayábicabe laa de guidubi ladxidóʼ». Ruzúʼbanu stiidxaʼ ca binnigola ca purtiʼ Stiidxaʼ Dios na gúninu ni, ne laaca rúninu ni purtiʼ maʼ biénenu naguixhe ique ca binnigola ca gúʼyacaʼ modo guiniisi xhiiñaʼ Reinu, ne cá íquecaʼ gacanecaʼ laanu chuʼnu galán ne Dios. Nga runi, nanna dxíchinu zabáninu nayecheʼ pa guiale de ndaaniʼ ladxidoʼno guzúʼbanu stiidxacabe.
9. Xiñee laaca naquiiñeʼ guiale de ndaaniʼ ladxidoʼno guzúʼbanu diidxaʼ.
9 Peru, pa para laanu ruluíʼ cadi jnézapeʼ xiixa ni cayabi ca binnigola ca laanu gúninu yaʼ. Óraca nga zahuinni pa dxandíʼ riale de ndaaniʼ ladxidoʼno guzúʼbanu diidxaʼ. Cadi nagana diʼ nga guzúʼbanu diidxaʼ ora nánnanu xi guiráʼ cayaca ne ora cayuuláʼdxinu ni, peru zahuinni dxandíʼ riale de ndaaniʼ ladxidoʼno guzúʼbanu diidxaʼ ora gúninu xiixa neca cadi cayene chaahuinu xiñee cayábicabe ni laanu, casi chiguizíʼdinu raríʼ. Ngapeʼ nga ni biʼniʼ Pedru, hombre ni beeda gaca tobi de ca apóstol que (Lucas 5:4, 5).
Nuu tapa razón para guzúʼbanu stiidxaʼ ca binnigola de guidubi ladxidoʼno
10, 11. Ximodo guniʼné ca binnigola ni bibani lu primé siglu que ca xpinni Cristu de Stiidxaʼ Dios ne ximodo cayácani yanna.
10 Lu Hebreos 13:7 ne 17 ni bizéʼtenu que la? apóstol Pablu cudii tapa razón para guiale de ndaaniʼ ladxidoʼno guzúʼbanu stiidxaʼ ca binnigola. Primé razón ca nga purtiʼ «byuíʼ né[cabe laanu] stiidxa Dios». Cadi guiaandaʼ laanu bisaana Jesús ca hombre ca para ca binni ridagulisaa ti gacanecaʼ «uzuhuaa chaahui irá xixé xpinni be» (Efesios 4:11, 12). Jesús gucané ca xpinni ni bibani lu primé siglu que para guiníʼ íquecaʼ jneza, ne biquiiñebe ca pastor ni bisaanabe que para bíʼnibe dxiiñaʼ ca, caadxi de ca pastor ca bisiaaniʼ espíritu santu xquendabiaanicaʼ para bicaacaʼ carta ra nuu ca xpínnibe. Ca binni ni bibí pur espíritu santu nga biquiiñeʼ Jesús para gudxi ca xpinni xi naquiiñeʼ gúnicabe ne para gacané laacabe guiniisicabe jma lu Stiidxaʼ Dios (1 Corintios 16:15-18; 2 Timoteo 2:2; Tito 1:5).
11 Yanna riʼ Jesús rabi laanu xi gúninu, ne para nga riquiiñebe Grupu ni Zaniruʼ, cani riniʼcaʼ pur «mozo ni nuu xpiaaniʼ ne ni runi jneza» ca, ne ca binnigola stiʼ ca binni ridagulisaa (Mateo 24:45). Cumu runi respetarnu «Pastor ni naca xaíque sti irá xixé nu», Jesucristu la? rúninu ni na conseju bidii Pablu riʼ: «Rinaba du laatu icaa tu stiidxa cani runi dxiiña lade tu, cani za niru lú tu ne rabi laatu xi na Señor guni tu» (1 Pedro 5:4; 1 Tesalonicenses 5:12; 1 Timoteo 5:17).
12. Ximodo ndiʼ «qué rixhacalaʼdxi» ca binnigola ca de gápacaʼ laanu.
12 Guiropa razón para guzúʼbanu stiidxaʼ ca binnigola ca nga «purti qué rixhacalaʼdxi ca de gapa ca laa[n]u». Pa gúʼyacabe ruluíʼ maʼ caxélenu de Dios purtiʼ maʼ cadi galán xpiaʼnu o purtiʼ bíninu xiixa ni cadi jneza la? nagueendaca zudiicabe conseju ni caquiiñenu para gacanécabe laanu (Gálatas 6:1). Lu diidxaʼ griegu, ora ruzeeteni «qué rixhacalaʼdxi ca de gapa ca» la? riniʼni «tuuxa ni qué rasi». Ti libru ni rusiene ni cá lu Biblia na: «Laaca laani nga ni runi ti pastor ora qué rusaana de guʼyaʼ ca dendxuʼ stiʼ». Ne stale biaje dxandipeʼ ridiʼdiʼ ca binnigola gueelaʼ sin gásicaʼ, purtiʼ cá íquecaʼ gacanecaʼ laanu chuʼnu galán ne Dios. Ca pastor ca rápacaʼ laanu ne stale guendarannaxhii cásica runi Jesucristu, «Pastor ni nandxóʼ stinu ni rapa chaahui laanu». Yanna, cadi dxandíʼ riquiiñeʼ guzúʼbanu stiidxacabe de guidubi ladxidoʼno la? (Hebreos 13:20.)
13. Tu chinabaʼ cuenta ca binnigola ne guiráʼ ca xpinni Cristu, ne xiñee.
13 Guionna razón ni nuu para guzúʼbanu stiidxaʼ ca binnigola ni cayapa laanu nga purtiʼ «nanna ca Dios iníʼ pa jneza cayuni caʼ». Ca binnigola ni naca pastor riʼ nánnacaʼ cayúnicaʼ dxiiñaʼ stiʼ ca Pastor ni nuu guibáʼ, Jiobá Dios ne Jesucristu (Ezequiel 34:22-24). Jiobá nga xpixuaanaʼ ca dendxuʼ ca, cani guziʼbe ne rini ni bixhii Xiiñibe, ne zanábabe cuenta ca binnigola ca purtiʼ naquiiñeʼ gápacabe ca dendxuʼ ca ne stale guendarannaxhii (Hechos 20:28, 29). Guiranu zanabaʼ Jiobá cuenta laanu pur modo bíninu guiráʼ ni gúdxibe laanu (Romanos 14:10-12). Ora ruzúʼbanu stiidxaʼ ca binnigola ca la? laaca rusihuínninu riale de ndaaniʼ ladxidoʼno guzúʼbanu stiidxaʼ Cristu, Xaíque stiʼ guiranu (Colosenses 2:19).
14. Xi zucaa ca binnigola ca guicaaláʼdxicaʼ ora maʼ cayúnicaʼ dxiiñaʼ sticaʼ, ne xi zaca pur nga.
14 Pablu guníʼ guidapa razón ni nuu para guiale de ndaaniʼ ladxidoʼno guzúʼbanu stiidxaʼ ca binnigola ca, nabe: «Zieche né cabe xhiiña cabe, ne qué zaca ni naná para laacabe, ne jma rusi zanda acané cabe laatu» (Hebreos 13:17). Naroʼbaʼ ne nadipaʼ nga dxiiñaʼ cayuni ca binnigola ca purtiʼ rusiidicabe ne rápacabe laanu, zanírucabe lu dxiiñaʼ de guireeche diidxaʼ, racanécabe ca binnilídxicabe ne racanécabe gaca chaahuiʼ ca guendanagana chuʼ lade ca binni ridagulisaa (2 Corintios 11:28, 29). Pa laanu qué guzúʼbanu stiidxacabe ora gábicabe laanu gúninu xiixa la? jmaruʼ si nadipaʼ zaca xhiiñacabe para laacabe, ne zándaca dede zacaaláʼdxicabe purtiʼ maʼ qué zadxélacabe xi gúnicabe. Qué ziuulaʼdxiʼ diʼ Jiobá pa qué guzúʼbanu stiidxacabe, ne zándaca dede maʼ qué ziuʼnu galán ne laabe. Peru, ora runi respetarnu laacabe ne guiale de laanu guzúʼbanu stiidxacabe la? ca binnigola ca zanda gúnicaʼ dxiiñaʼ sticaʼ ne stale guendanayecheʼ. Pa gúninu zacá la? ziuʼnu tobi si ne ziéchenu stale ora maʼ canagucheechenu stiidxaʼ Reinu (Romanos 15:5, 6).
Guzúʼbanu diidxaʼ de guidubi ladxidoʼno
15. Ximodo zanda gusihuínninu ruzúʼbanu diidxaʼ ne riale de ndaaniʼ ladxidoʼno gúninu ni.
15 Nuu stale modo guzúʼbanu stiidxaʼ ca binnigola de ladxidoʼno. Casi nuu tiru la? ruuyacabe naquiiñeʼ guchaacabe dxi ne hora raca ca guendaridagulisaa ca ti ganda gucheechenu diidxaʼ ra nuu guiráʼ ca binni ni nuu neza ra nuunu. Yanna, ñee naquiiñeʼ guchaʼnu modo maca rúninu ca dxiiñaʼ stinu ti ganda chuunu ora gaca ca guendaridagulisaa ca la? Pa zacá ni la? galán gúninu stipa para chinándanu modo nácabe; zándaca dede zacaanu ndaayaʼ ni cadi cabézanu. Laga pa zeeda ganna binnigola ni ruuyaʼ modo rireeche diidxaʼ Grupu ni Ruundaʼ Libru ra riuunu yaʼ. Xi zanda gúninu. Galán gúninu guireʼnu chigucheechenu diidxaʼ biaʼ gándatiʼ semana ca. O xi gúninu pa gudiicabe laanu guiʼchiʼ ra cá chigudiʼnu ti libana lu Scuela stiʼ cani Rucheeche Diidxaʼ yaʼ. Naquiiñeʼ guicá íquenu gudiʼnu ni. O xi gúninu pa binnigola ni rusiidiʼ ra riuundaʼ libru guzeeteʼ chigusiá grupu stinu Yoo stiʼ Reinu ra riuunu yaʼ. Naquiiñeʼ gacanenu ne gúninu biaʼ stipa stinu ne biaʼ zanda gúninu, peru gúninu ni de guidubi ladxidoʼno. Ora gúninu ca nga ne xcaadxi de laacani la? rusihuínninu riale de ndaaniʼ ladxidoʼno guzúʼbanu stiidxaʼ ca hombre ni bisaana Jiobá ne Xiiñiʼ para gápacaʼ ca xpinni.
16. Xiñee cadi jneza diʼ nga guininu maʼ qué zuzúʼbanu diidxaʼ purtiʼ si cadi zinanda ti binnigola modo naquiiñeʼ gaca xiixa.
16 Zándaca nuu ti binnigola ni cadi cayuni casi modo na mozo ni nuu xpiaaniʼ ne Grupu ni Zaniruʼ. Pa qué guchaabe la? zabidxi Jiobá cuenta laabe, purtiʼ «laa nga Pastor sti[n]u ni cayapa xhialma [n]u» (1 Pedro 2:25). Peru cadi purtiʼ si guchee ti binnigola o qué ganda guni dxiiñaʼ stiʼ jneza la? guininu maʼ qué zuzúʼbanu diidxaʼ. Jiobá qué liica riguu ndaayaʼ binni ni qué ruzuubaʼ diidxaʼ ne ca binni ni rucaalú laabe (Números 12:1, 2, 9-11).
Jiobá riguu ndaayaʼ binni ruzuubaʼ diidxaʼ de guidubi ladxidóʼ
17. Xi zúninu ora gabi ca binnigola laanu gúninu xiixa.
17 Jiobá nanna dxichi binni ruchee nga ca hombre ni bisaana para gapa ca xpinni. Neca zacá, qué rusaanabe de iquiiñebe laacaʼ, sínuque racanebe laacaʼ ne espíritu stibe para gápacaʼ ca xpínnibe ndaaniʼ Guidxilayú riʼ. Pa nácanu binnigola o pa coʼ la? laaca cayaca ni na ca diidxaʼ riʼ luguianu: «Dios cayuni irá ni ne enda nandxóʼ stiʼ» (2 Corintios 4:7). Nga runi, gudiʼnu xquíxepeʼ Jiobá pur guiráʼ ni runi ra riquiiñeʼ ca binnigola ni runi ni nabe, ne guicá íquenu guiale de ndaaniʼ ladxidoʼno guzúʼbanu stiidxacabe.
18. Xi zusihuínninu pa riale de ndaaniʼ ladxidoʼno guzúʼbanu stiidxaʼ ca binnigola ca.
18 Ca binnigola ca rúnicaʼ stipa para gácacaʼ casi ca pastor ni guníʼ Jiobá gusaana para gapa ca xpinni lu ca últimu dxi riʼ: «Dxandipeʼ zudiéʼ laacabe pastor ni gapa laacabe modo riuuladxeʼ, ne laacaʼ dxandipeʼ zápacaʼ laacabe purtiʼ ziénecaʼ laacabe ne zánnacaʼ ximodo gacanecaʼ laacabe» (Jeremías 3:15). Nanna dxíchinu jneza modo cayúnicaʼ ca pastor ni nuu lade ca binni ridagulisaa ca xhiiñacaʼ, purtiʼ cusiidicaʼ ne cayápacaʼ ca dendxuʼ stiʼ Jiobá. Gusihuínninu riale de ndaaniʼ ladxidoʼno guzúʼbanu stiidxacabe. Zacá zusihuínninu dxandíʼ risaca para laanu guiráʼ stipa rúnicabe para gacanécabe laanu neca cuee xcaandacabe, ne laaca zusihuínninu rusisácanu ca Pastor stinu ni nuu guibáʼ, Jiobá Dios ne Jesucristu.
Ni guietenaláʼdxinu
• Ximodo rusihuinni Jiobá ne Jesucristu nácacaʼ Pastor ni nadxii ca xpinni.
• Xiñee riquiiñeʼ guzúʼbanu diidxaʼ de guidubi ladxidoʼno.
• Gunáʼ nga caadxi modo zanda gusihuínninu riale de ndaaniʼ ladxidoʼno guzúʼbanu diidxaʼ.
[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 28]
Ca binnigola ca ruzuubacaʼ stiidxaʼ Cristu de guidubi ladxidoʼcaʼ
[Ca dibuju/foto ni zeeda lu yaza 29]
Nuu stale modo para gusihuínninu riale de ndaaniʼ ladxidoʼno guzúʼbanu stiidxaʼ ca pastor ni gulí Jiobá