Biree de ti guendanagana gupa dxi nahuiineʼ
NI GUNÍʼ EUSEBIO MORCILLO
Lu beeu septiembre de iza 1993 guyaa ndaaniʼ ti lidxi guiibaʼ, purtiʼ yeguuyaʼ ra guyuunisa ti gunaa, ne gunaa que nga bizanaʼ Mariví. Caadxi gunaa daguyoo ne cani runi dxiiñaʼ raqué bicaadiágacaʼ libana que ante chúʼnisabe. Peru ante gusiene chaahueʼ laatu xiñee guyaa ra nuu bizanaʼ riʼ, riuuladxeʼ güeniáʼ laatu xi guiráʼ bizaaca lu xquendanabánidu ante chiganna laabe.
GULEʼ ndaaniʼ guidxi España 5 stiʼ mayo iza 1954, ne naa nga baʼduʼ primé de lade guiráʼ xhono bicheʼ ne bizanaʼ. Mariví la? gule de lu guionna. Jñaa bídadu bisiidiʼ laadu gácadu católicu, ne rietenalaʼdxeʼ dxi nahuiineʼ ne nuaa ra nuube la? biuuladxeʼ guneʼ ni na Dios. Peru ra lidxi bixhozeʼ ne jñaa la? maʼ gadxé modo nabánicaʼ ne qué rúnidicaʼ ni na Dios, purtiʼ bixhózedu nabé gudiñe jñaadu ne laadu. Pur ngue nabé bidxíbidu, ne biuubaʼ ladxiduáʼ pur modo gucaná jñaa.
Ra scuela la? nabé stale cosa feu ni bizaacaʼ. Tobi de ca maestru que, ti cura, ruchenda íquedu cueʼ yoo ora qué guicábidu jneza. Sti cura rilaxoo ca baʼduscuela que ora maʼ cayuuyabe pa jneza ca tariá sticaʼ. Ne cani rusiidicabe ra yuʼduʼ stiʼ ca católicu que bichenda ni naa ne bichíbicani naa purtiʼ nácabe zié binni ti lugar ra cayaʼquiʼ. Ngue runi, bisaana de guneʼ cré Dios.
Bineʼ stale cosa qué iquiiñeʼ
Cumu maʼ guirutiʼ tu gabi naa xi naquiiñeʼ guneʼ para gusiecheʼ Dios la? bizuluáʼ guyaa ca lugar rábicabe discoteca ra rié puru binni ni runi guendaquéiquiiñeʼ. Stale tiru gudíndecabe raqué ne navaja, ne cadena, gundaacabe vasu ne binidécabe banguʼ. Nécapeʼ qué nidindediáʼ, peru ti biaje dede bisisiaasicabe naa de ti golpe.
Despué, biree gana chaa ca lugar que, biyubeʼ xcaadxi discoteca ra nácabe «qué ridíndepeʼ binni», peru ca lugar que laaca rigúʼbacabe guixi. Guixi riguubaʼ raqué qué niguixhedxini ladxiduáʼ, sínuque jmaruʼ si bininani ni naa, bicheni luaʼ ne bidxibeʼ.
Nécapeʼ qué ñuuladxediáʼ modo guzayaʼ qué la? bicaa bicheʼ José Luis ne Miguel ti xhamiguaʼ gúnicaʼ casi cayuneʼ que. Cásica guca xcaadxi hombrehuiiniʼ ni bibani ndaaniʼ guidxi España ca dxi que la? nabé qué iquiiñeʼ modo bibánidu. Modo nuaa que ruyubeʼ guneʼ intiica si cosa para gapa bueltu ni sieniáʼ guixi ni cubaʼ. Bineʼ sentir maʼ qué risácadiaʼ.
Bilá Jiobá naa
Ca dxi que la? nabé gunieniáʼ ca xhamiguaʼ de Dios ne gudxeʼ laacabe zanda guni binni xiixa ni gusiecheʼ laa. Biyubeʼ tuuxa ni gabeʼ laa guiráʼ ni cazaacaʼ ne gacané naa gunebiaʼyaʼ chaahueʼ Dios. Biiyaʼ jma gadxé Francisco, tobi de cani runeniaʼ dxiiñaʼ, que xcaadxi nuu raqué. Nabé nayéchebe, qué ribáʼnabe, ne nacháʼhuibe, ngue runi gudxeʼ laabe guiráʼ ni cazaacaʼ. Francisco naca testigu stiʼ Jiobá ne bidiibe naa ti revista Torre stiʼ ni rapa, luni zeeda ti tema ni caní de guendariguʼbaʼ guixi.
Ora biindaʼ revista que la? bineʼ orar Dios ne gudxeʼ laa: «Señor, nannaʼ nuuluʼ ne rapa gana gunebiaʼyaʼ lii ne guneʼ ni naluʼ. ¡Gucané naa!». Francisco ne xcaadxi Testigu guluucaʼ gana naa guundaʼ Biblia ne bidiicabe naa xcaadxi libru ne revista ni cusiene de laani. Oraqueruʼ bieneʼ Dios ngue biseendaʼ laacabe para gacanécabe naa gunebiaʼyaʼ laa. Qué nindaa diʼ de ngue gudxeʼ ca xhamiguaʼ ne bicheʼ José Luis de ni caziideʼ que.
Ti dxi, ora bireeniáʼ ca xhamiguaʼ de ti conciertu de rock, bixeleʼ de laacabe. Ora biiyadxieʼ laacabe que bidiee cuenta xi guiráʼ guendahuati rúnidu ora maʼ gudúbadu guixi. ¡Guizáʼ bibixhilaʼdxeʼ cani! Óraque gudixhe iqueʼ guixeleʼ de guiráʼ ngue ne gacaʼ testigu stiʼ Jiobá.
Gunabaʼ ti Biblia Francisco, ne laabe bidiibe ni naa, peru laaca bidiibe naa ti libru láʼ La verdad que lleva a vida eterna.a Ora biindaʼ ra caníʼ zadxiña ti dxi guchaa Dios nisa riete lu binni ne zabee guendaguti la? bidiee cuenta maʼ bidxela ni dxandíʼ rulá binni (Juan 8:32; Apocalipsis 21:4). Despué guyaa ti guendaridagulisaa ndaaniʼ Yoo stiʼ Reinu stiʼ ca Testigu stiʼ Jiobá, ne modo bixidxinécabe naa ne modo bidxagalúcabe naa nabé bidxagayaani.
Nabé gupaʼ gana güeniáʼ tuuxa ni bizaaca ora guyaa ndaaniʼ Yoo stiʼ Reinu que, ngue runi byüeniaʼ José Luis ne ca xhamiguaʼ guiráʼ ni bizaacaʼ que. Gudiʼdiʼ si caadxi dxi guiradu guyuudu guendaridagulisaa. Ti baʼdudxaapaʼ zuba nezaludu bidxiguetalú biiyadxí laadu. ¡Nanna pabiáʼ bidxagayaabe ora biiyabe guiráʼ ca ique raxi que yaʼ! Ne maʼ qué nudxiguetalurube ñuuyadxibe laadu. Peru rabeʼ naa bidxagayaabe ora bibiguétadu stiʼ semana que guyuudu ndaaniʼ Yoo stiʼ Reinu, peru yanna huaxa maʼ de traje ne corbata.
Cadi xadxí de ngue, naa ne Miguel guyuudu ti guendaridagulisaa de chupa gubidxa ni runi ca testigu stiʼ Jiobá. Raqué nuu ca binni que casi bíʼchicaʼ ne bizáʼnacaʼ neca gadxé gadxé iza laacaʼ, qué liica huayuu dxi guidúʼyadu xiixa zaqué. Ne guendaridxayaa ca nga lugar ra gucaʼ conciertu de rock que guca guendaridagulisaa que. Peru ¡aque gadxé ca binni que xa! Saa ni cucaadiágadu lugar que ne ca binni que guluuni gana laadu.
Guirá ca xhamiguaʼ bizulú biindacaʼ Biblia. Xhono beeu despué, 26 stiʼ julio de iza 1974, naa ne Miguel guyuunísadu, ne guirópadu nápadu 20 iza dxiqué. Xhonna de ca xhamiguaʼ ne ti xhamigaʼ guyuunísacaʼ xhupa xhonna beeu despué. Guiráʼ ni biziideʼ lu Biblia que bicaa cani naa gacaniáʼ jñaa ra lidxeʼ purtiʼ laa nabé gudiʼdiʼ stale yuubaʼ. Laaca gunieniáʼ laabe de ni biziideʼ ne guyuʼduʼ tobi si. Ne cumu naa ngue baʼduhuaniisi la? gulee tiempu para bisiideʼ ca bicheʼ ne bizanaʼ.
Gudiʼdiʼ si caadxi iza, tobi si de ca bicheʼ qué niná niziidiʼ, peru jñaa ne xcaadxi bicheʼ ne bizanaʼ que la? biindacaʼ Biblia dede guyuunísacaʼ ne yanna maʼ nácacaʼ testigu stiʼ Jiobá. Lu iza 1977 bichaganaʼyaʼ Soledad, dxa baʼdudxaapaʼ ni bidxagayaa laadu dxi primé guyuudu ndaaniʼ Yoo stiʼ Reinu que. Qué nindaa de ngue guirópadu gúcadu precursor, zaca nga rabi ca testigu stiʼ Jiobá ca binni ni riquiiñeʼ tiempu stiʼ para gucheeche diidxaʼ.
Ra bilá ti binnilídxidu
Bizanaʼ Mariví, dede nahuiinibe gulaxoocabe laabe ne ngue nabé bininani xquendanabánibe. Dxi maʼ biniisibe bíʼnibe stale guendaquéiquiiñeʼ, gudúʼbabe guixi, guláʼnabe, ne gutanebe stale hombre para quíxecaʼ laabe. Dxi bisaabe 23 iza biteguyoocabe laabe, ne raqué bíʼnirube guendaquéiquiiñeʼ.
Dxi gúcabe nga la? naa maʼ nacaʼ ti binnigola ni riganna ca binni ridagulisaa, o ni riganna ca testigu stiʼ Jiobá. Lu iza 1989, biseendacabe naa ne Soledad ti lugar nuu gaxha de lidxi guiibaʼ ra nuteguyoocabe Mariví. Cadi xadxí diʼ de ngue, ca xaíque guidxi que gúxhacaʼ laabe xiiñibe, ne pur ngue nabé triste guyuube ne maʼ qué ñacaláʼdxidibe nibánibe. Ti dxi yegannaʼ laabe ne gudxeʼ laabe guidúʼndadu Stiidxaʼ Dios, laabe bidiibe lugar. Gudiʼdiʼ si ti beeu de cayuundabe Biblia, bisaanabe de cúbabe guixi ne gueza. Nabé biecheʼ ora biiyaʼ cayacané Jiobá laabe guchaabe modo nabánibe (Hebreos 4:12).
Cadi xadxí de bizuluáʼ cayundaniáʼ laabe Biblia que bizulube guníʼnebe xcaadxi ni daguyoo ne cani runi dxiiñaʼ raqué de ni caziidibe. Qué nusaanadibe de niniʼbe ni caziidibe neca bichaacabe laabe de lidxi guiibaʼ. Ndaaniʼ tobi de ca lidxi guiibaʼ guyuube que guzabe guníʼnebe guiráʼ ni daguyoo raqué de ni runi crebe. Gudiʼdiʼ si caadxi iza stale de ca gunaa daguyoo ca lugar guyuube que biindanebe laacaʼ Biblia.
Ti dxi gudxi Mariví naa maʼ gudixhe ique gudii xquendanabani Jiobá ne chúʼnisa. Peru qué ninádicabe nireebe de ndaaniʼ lidxi guiibaʼ que para ñuunísabe, nin ñuu tuuxa para niguu nisa laabe. Gupa xidé biʼniʼ huantar Mariví tapa iza guiráʼ guendaquéiquiiñeʼ raca ndaaniʼ lidxi guiibaʼ que. Xi gucané laabe cadi gusaanabe de guni crebe Dios yaʼ. Ra deguyoobe que biindabe ca guiʼchiʼ ni ruundaʼ ca xpinni Cristu ra ridagulisaacaʼ ne hora ca rápacaʼ ca guendaridagulisaa que hora que ruundabe cani. Ne stobi ni gucané laabe nga biʼniʼ orarbe Dios ne biindabe Biblia.
Últimu yenécabe laabe ndaaniʼ ti lidxi guiibaʼ jma naroʼbaʼ ne jma stale tu cayapa, raqué nuu ti alberca. Laabe guníʼ íquebe raqué zanda chúʼnisabe. Ne zaqué gúcani, purtiʼ bidiicabe permisu laabe. Ne zaqué nga gunda bidiee ti libana ante chúʼnisa bizanaʼ. Guyuaa ra nuube dxi jma risaca para laabe.
Peru pur modo guzabe ante gácabe xpinni Dios la? guca huarabe de sida. Peru neca zaqué la? bireebe de ndaaniʼ lidxi guiibaʼ que ante gusaabe biaʼ iza nexheʼ chuʼbe raqué purtiʼ bichaabe modo stibe, ne nga gúcani lu beeu marzo stiʼ iza 1994. De raqué gulézabe ra lidxi jñaa ne qué nusaanadibe de ñúnibe ni na Dios dede dxi gútibe, chupa iza despué de bireebe.
Ni gucané naa gusiaandaʼ ni bizaacaʼ
Naa laaca caʼruʼ diʼ gusiaandaʼ guiráʼ ni bizaacaʼ dxiqué. Purtiʼ modo bininá bixhozeʼ laadu que ne modo bibaneʼ dxi maʼ ziguiniiseʼ que bininácani naa. Gatigá riníʼ ique naa napaʼ donda pur ni bizaacaʼ ne qué risaca diʼ ni cayuneʼ. Ne nuu tiru nabé triste riuaaʼ. Peru, Stiidxaʼ Dios nabé huayacané naa para cadi guiníʼ ique zacá. Ne biaʼ ca iza huadiʼdiʼ ca la? huaníʼ ique de ca textu casi Isaías 1:18 ne Salmo 103:8-13, ne nabé huayacané cani naa cadi guiníʼ íquepiaʼ naa napa donda pur cani guca que.
Oración ca nga stobi ni huayacané naa ti cadi guiníʼ iqueʼ qué risacaʼ. Ora runeʼ orar stale biaje ruunaʼ. Peru, ca diidxaʼ ni zeeda lu 1 Juan 3:19, 20 racané cani naa, ne racá na: «Zacá zanda ganna nu dxandí xpinni Dios laanu ne zanda chuʼ dxí ladxidóʼ no nezalú. Ne pa nuu nu xizaa purti cayabi ladxidóʼ no laanu cadi jneza cayuni nu la? guietenalaʼdxi nu, jma nandxóʼ Dios que laani ne laa nanna irá ni nuu ndaani ni».
Cumu ridxiñaʼ Dios ora guneʼ orar laabe ne rabeʼ laabe pabiáʼ naná nuaa la? racá rudiee cuenta cadi málupeʼ naa. Guiráʼ cani ruyubi Jiobá, na Biblia qué rucaanádibe cani dxandíʼ rusaana guiráʼ ni maʼ biʼniʼ ne ruzuubaʼ stiidxabe (Salmo 51:17).
Guiráʼ biaje guiníʼ iqueʼ xiixa ni guchibi naa la? runeʼ stipa pur guiníʼ iqueʼ ni jneza ne de Stiidxaʼ Dios ti gacané cani naa, casi ni zeeda lu Filipenses 4:8. Ne maʼ biindaʼ stale biaje ni na Salmo 23 dede maʼ biziideʼ guidubi ni ne ngueca Libana de lu Dani ni bidii Jesús que. Ora ridiʼdiʼ ndaaniʼ iqueʼ cosa ni riguu naa triste la? riníʼ ique ni na xiixa historia de lu Biblia. Nga racané cuee guiráʼ cosa ni qué racané naa ni nuu ndaaniʼ ique ora ribee xcaandaʼ.
Xheelaʼ laaca nabé racané naa, riguube gana naa pur ni cayuneʼ, xcaadxi xpinni Cristu ni maʼ xadxí cayuni ni na Dios laaca zacaca rúnicaʼ. Nécapeʼ dxiqué nabé nagana guca para naa guneʼ cré ni cayábicabe naa, peru Biblia huayacané naa guieneʼ ndiʼ: ora nadxii binni la? «intiica» gábicabe laa «zuni cre» (1 Corintios 13:7). Ne chaahuigá ziyeneʼ nuu cosa ni qué zanda guneʼ.
Guiráʼ ni bizaacaʼ lu xquendanabaneʼ racané cani naa guieneʼ ni rizaaca ca binni ridagulisaa ni rigannaʼ ndaaniʼ xquidxi Dios. Naa ne xheelaʼ maʼ zinedu biaʼ treinta iza de cayúnidu xhiiñaʼ Dios. Guendanayecheʼ rapa pur racaniáʼ binni chaahuidugá racaneni naa cuee guiráʼ ca cosa ni ruchiiñaʼ xquendabiaaneʼ.
Ora guietenalaʼdxeʼ guiráʼ ni maʼ gudideʼ ne guiráʼ ca ndaayaʼ maʼ bidii Jiobá naa rucaani naa guiniéʼ casi guníʼ salmista que, ra na: «Bisisaca Jiobá, [...] ni cutiidilaʼdxiʼ guiráʼ ra maʼ bicheeluʼ, ni cusianda guiráʼ yuubaʼ stiluʼ, ni culá xquendanabániluʼ de ndaaniʼ yu, ni qué rusaana de gannaxhii lii ne rilaselaʼdxiʼ lii» (Salmo 103:1-4).
[Cani cá ñee yaza]
a Stiʼ ca testigu stiʼ Jiobá; peru maʼ gasti diʼ ni
[Ni caníʼ yaza 30]
Gatigá riníʼ ique naa napaʼ donda pur ni bizaacaʼ ne qué risaca diʼ ni cayuneʼ. Peru Stiidxaʼ Dios nga racané naa para cadi guiníʼ iqueʼ zacá
[Ca dibuju/foto ni zeeda lu yaza 27]
Bicheʼ José Luis ne xhamiguaʼ Miguel yenándacaʼ naa ora bineʼ ni qué iquiiñeʼ ne ora bineʼ ni jneza
[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 28]
Familia Morcillo (1973)
[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 29]
Ra daguyoo Mariví
[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 30]
Naa ne xheelaʼ, Soledad