Stiidxaʼ Jiobá nabani
Cani naquiiñeʼ gánnanu de carta ni bicaa Santiago ne de ca carta ni bicaa Pedro
BIAʼ treinta iza despué de guca saa Pentecostés lu iza 33 que la? bicaa discípulo Santiagu, biʼchiʼ Jesús, ti carta para «cani za de ca doce xiiñi Israel» ni gulí Dios que (Sant. 1:1). Xi para bicaabe carta ca yaʼ. Para gacaneni laacaʼ iguidxi fe sticaʼ ne guni huantarcaʼ ca guendanagana gápacaʼ. Lu carta ca laaca bicaabe conseju ni gacané ca binni ridagulisaa para guni chaahuicaʼ caadxi guendanagana ni gúpacaʼ.
Apóstol Pedru bicaa carta stiʼ ante sananda emperador Nerón ca xpinni Cristu lu iza 64 que. Ne bicaabe carta ca para gacanebe ca xpinni Cristu iguidxi fe sticaʼ. Despué bicaabe sti carta ra nuucaʼ para gábibe laacaʼ gúnicaʼ ni na Dios ne gatanacaʼ purtiʼ maʼ zeeda dxiña dxi stiʼ Jiobá. Nanna dxíchinu laaca zacané ca carta ni bicaa Santiagu ne Pedru ca laanu (Heb. 4:12).
DIOS RUDII GUENDABIAANIʼ CANI RUNI CRÉ ZUDIIBE NI LAACAʼ
Sicaríʼ bicaa Santiagu: «Zieche ladxidóʼ cani tidi ni naná sin ixhacalaʼdxiʼ [guireecaʼ gana], purti pa qué ixhacalaʼdxi cabe la? zudii Dios laacabe enda nabani ni qué zaluxe». Jiobá zudii laanu guendabiaaniʼ, peru naquiiñeʼ guni crenu zudiibe ni laanu ora guinábanu ni laabe (Sant. 1:5-8, 12).
Santiagu laaca guníʼ caquiiñeʼ gapa cani rusiidiʼ lade ca binni ridagulisaa fe ne gácacaʼ binni nuu xpiaaniʼ. Ne gúdxibe ca xpinni Cristu neca nahuiiniʼ ludxi binni la? rucaani laa guchee, ne gúdxibe laacaʼ guiráʼ ni runi binni guidxilayú ni zándaca gucaa laacabe guixélecabe de Dios. Laaca bisiénebe xi zanda guni tuuxa para chuʼ galán ne Dios sti biaje (Sant. 3:1, 5, 6; 5:14, 15).
Chigusiénenu caadxi textu zeeda lu Biblia:
2:13. Xiñee guníʼ Santiagu: «Peru pa guiá tu stobi la? Dios laca ziá laatu». Raríʼ caníʼ Santiagu naquiiñeʼ guiá, o guilaselaʼdxiʼ, ca xpinni Dios binni. Ora cuidxi Jiobá cuenta ca xpinni la? laabe zietenaláʼdxibe modo bilaseláʼdxicaʼ binni ne zutiidiláʼdxibe donda sticaʼ pur rini bixhii Jesús dxi guti pur binni guidxilayú (Romanos 14:12). Ñee cadi dxandíʼ nga risaca guilaseláʼdxinu binni la?
5:20. Textu riʼ na «tutiica ni udxigueta tobi ni ma biree chu la? zulá ngue de lu ná enda guti». Ximodo nga zulabe binni ca yaʼ. Ora maʼ bichee tuuxa la? casi ñaca ñuube lu naʼ guendaguti, purtiʼ maʼ bixélebe de Dios. Nga runi, ora gacané ti xpinni Cristu tuuxa ni maʼ bichee para gaca arrepentir ne guchaa modo laa la? rulabe laa de lu naʼ guendaguti, purtiʼ yanna maʼ nabani nezalú Dios. Peru zándaca laaca zulabe laa para cadi gunitilú Dios laa, o gati sin chuʼ dxi guibani sti biaje. Zaca nga ruxhá xpinni Cristu ca stonda ni bichee ca.
Xi rusiidiʼ cani laanu:
1:14, 15. Pa tuuxa guicá ique guni cosa dxabaʼ la? zucaa nga laa guchee. Para cadi guicá íquenu nisi laacani naquiiñeʼ cueenu cani de ndaaniʼ íquenu. Ni jma naquiiñeʼ uguʼnu ndaaniʼ íquenu ne zaqueca ndaaniʼ ladxidoʼno nga ca cosa ni gacané laanu gúninu ni jneza (Fili. 4:8).
2:8, 9. Pa chuʼnu jma pur caadxi si binni la? cadi cayúninu modo na «ley [ni cá] lu Xquiʼchi Dios ni jma risaca», ley ra na gannaxhiinu binni que. Nga runi, laanu, ca xpinni Cristu, que ribinu tu chuʼnu pur laa.
2:14-26. Laanu maʼ bilanu purtiʼ nápanu fe, cadi purtiʼ cayúninu ni na Ley ni gucuaa Moisés que o pur nabáninu casi xpinni Cristu. Peru cadi naquiiñeʼ si gápanu fe Dios (Efe. 2:8, 9; Juan 3:16). Fe ni nápanu ca naquiiñeʼ gucaani laanu gúninu ni nabe.
3:13-17. Jma risaca ni «[ru]siene Dios» laanu que cani «zeeda [...] de guidxilayú», cani «runi binni ni qué runibiáʼ Dios» ne cani zeeda de «[B]inidxaba». Nga runi, jma jneza nga guyúbinu gacané Dios laanu para gácanu binni nuu xpiaaniʼ casi ñaca nuyúbinu ti tesoro (Pro. 2:1-5).
3:18. Cani rucheeche stiidxaʼ Reinu zareendú xhiiñacaʼ purtiʼ rúnicaʼ pur «chuʼ binni tobi si». Nga runi, naquiiñeʼ guyúbinu chuʼ binni tobi si ne cadi gudxíʼbanu laca laanu, ne cadi guyúbinu tíndenenu binni.
«LAUZUHUAA DXIICHI LU NI RUNI CRE TU»
Pedru bisietenalaʼdxiʼ ca xpinni Cristu de dxiqué zanda guibánicaʼ guibáʼ. Ne gúdxibe laacaʼ: «Laatu la? gulí pe Dios laatu para gaca tu xpinni, ne naca tu casi sacerdote para guni tu xhiiña rey stinu ni nuu ibáʼ». Gúdxisibe laacaʼ guzuubacaʼ diidxaʼ que la? bidiibe conseju riʼ laacaʼ: «Lachuu tobi si, ne lailaselaʼdxi saa, ne laganaxhii saa casi enda biʼchiʼ. Lagaca nachaʼhui ne cadi udxiiba tu laca laatu» (1 Ped. 1:3, 4; 2:9; 3:8).
Cumu «ma zeda dxiña dxi iluxe», o guinitilú, guidxi Jerusalén ne templu stiʼ que la? ngue runi gudxi Pedru ca xpinni Cristu que cuʼ xpiaanicaʼ ne cadi gusaanacaʼ de guni orarcaʼ. Ne laaca gúdxibe laacaʼ: «Lacuu xpiaani tu ne lagataná [...]. Lauzuhuaa dxiichi lu ni runi cre tu, ne laucaa lú [Binidxabaʼ]» (1 Ped. 4:7; 5:8, 9).
Chigusiénenu caadxi textu zeeda lu Biblia:
3:20-22. Ñee racané chúʼnisanu ca para guilanu la? Dxandíʼ nga naquiiñeʼ chúʼnisanu para guilanu, peru pur «bibani Cristu de lade gueʼtuʼ» nga zalanu. Nga runi, cani chúʼnisa la? naquiiñeʼ guni crecaʼ zalacaʼ purtiʼ bidii Xiiñiʼ Dios xquendanabani pur laacaʼ ne purtiʼ biásabe de lade gueʼtuʼ. Laaca naquiiñeʼ guni crécabe maʼ zúbabe ladu derechu stiʼ Dios. Ora chúʼnisa binni pur guni cré cani maʼ guninu ca la? zusihuinni runi cré cásica biʼniʼ cré xhono binni ni «bilá ndaani arca que ra undisa nisa ni».
4:6. Tuu nga «cani ma guti» ni binadiágacaʼ stiidxaʼ Cristu que. Laacabe nga ca binni ni zeeda gácacaʼ «casi gueʼtu para Dios, purti nisi bichee[caʼ] ne [bíʼnicaʼ] ni cadi jneza» ante gunadiágacaʼ stiidxaʼ Cristu (Efe. 2:1). Ne ora gucuaacabe stiidxaʼ Cristu que la? casi ñaca nibánicabe sti biaje nezalú Dios.
Xi rusiidiʼ cani laanu:
1:7. Para gaca fe stinu jma naguidxi la? naquiiñeʼ tídinu lu guendanagana. Pa zacá fe stinu la? zápanu «enda nabani ni qué zaluxe» (Heb. 10:39). Qué chuʼ dxi gusaananu de gápanu fe ora tiidinu lu guendanagana.
1:10-12. Ca ángel ca gucaláʼdxicaʼ ñénecaʼ stale cosa ni ruluíʼ nagana ni bicaa cani riguixhená ni guyuu dxiqué de ca xpinni Cristu ni bibí. Peru biénecabe cani gucuá ca oraruʼ gulí Jiobá ti neza xpinni Cristu (Efe. 3:10). Naquiiñeʼ chinándanu ejemplu stiʼ ca ángel ca ne guyúbinu guiénenu «dede ni jma nagana» zeeda lu Stiidxaʼ Dios (1 Cor. 2:10).
2:21. Cásica biʼniʼ Jesús que, laanu laaca naquiiñeʼ gusihuínninu Jiobá si nga napa derechu guni mandar neca gátinu ora gúninu ni.
5:6, 7. Pa gábinu Jiobá guiráʼ ni riguu xizaa laanu la? zacanebe laanu guidúʼyanu pabiáʼ risaca nga guni adorarnu laabe jneza ne cadi cuʼ xaíquepenu xi chiguizaacanu despué (Mat. 6:33, 34).
ZEEDANDÁ DXI STIʼ JIOBÁ
Sicaríʼ bicaa Pedru: «Purti dede nin ca profeta sti Dios qué nusiidi ca ni ucalaʼdxi si caʼ, sínuque uníʼ ca ni na Dios casi gudxi Espíritu Santu ni laacaʼ». Pa laanu chinándanu ni guníʼ cani riguixhená que la? qué zudiʼnu lugar chuʼ «tu usiidi laa[n]u ni cadi dxandí zeeda de Dios» (2 Ped. 1:21; 2:1-3).
Pedru caguixhená laanu sicaríʼ: «Dxi mayaca gueeda [dxi stiʼ Jiobá la?] ziasa caadxi ni nabani casi na ique, ne zuni burla Dios». «Peru qué zabi be iruti padxí gueeda be, sínuque zaca ni casi reeda gubaana huaxhinni». Apóstol Pablu bunduuxeʼ carta stiʼ ra bidii conseju cani cabeza ne nanna mayaca gueeda dxi stiʼ Jiobá (2 Ped. 3:3, 10-12).
Chigusiénenu caadxi textu zeeda lu Biblia:
1:16-19. Tuu nga zeeda gaca «xpiaani dxi» ca, padxí nga ruzaaniʼ ni, ne ximodo nánnanu maʼ bizaaniʼ ni. «Xpiaani dxi» ca nga Jesucristu despué de beeda gácabe Rey (Apo. 22:16). Lu iza 1914 bizaaniʼ Jesús purtiʼ beeda gaca Rey ni gulí Jiobá, ne zaqué nga bisihuínnibe casi ñaca maʼ zeeda guirá gueelaʼ. Pedru biiyaʼ ora bidxaa modo bihuinni Jesús nezalú, ne raqué nga bihuinni pabiáʼ nandxóʼ modo gácabe rey ne bihuinni zanda guni crenu ni na ca diidxaʼ riguixhená stiʼ Dios (Mar. 9:1-3). Pa laanu chinándanu ni nácani la? ziénenu cani ne zánnanu maʼ bibiguetaʼ Jesús ne cuzaaniʼ casi «cuzaani xpiaani dxi».
3:17. Xii nga ni maca gunna ca xpinni Cristu. Pur espíritu santu gunna Pedru xi chiguizaaca, ne laaca gunna xcaadxi binni ni bicaa Stiidxaʼ Dios ni. Peru espíritu santu qué nuluíʼ diʼ laacabe xi guirá chiguizaaca ne ximodo chigácacani. Nga runi, ca xpinni Cristu de dxiqué qué ñánnacaʼ ximódopeʼ chiguizaaca guirá ni gucuá lu Stiidxaʼ Dios.
Xi rusiidiʼ cani laanu:
1:2, 5-7. Pa gúninu stipa pur gápanu fe, pur guni huantarnu ne pur gúninu ni na Jiobá la? qué zunibiáʼsinu Jiobá ne Jesús, sínuque laaca zacanécani laanu para cadi gusaananu de gúninu xhiiñaʼ Dios (2 Ped. 1:8).
1:12-15. Para guicaanu Stiidxaʼ Dios ne guzuhuaa chaahuinu luni la? caquiiñeʼ gusietenaláʼdxicabe laanu guiráʼ ora ca conseju ni cá luni. Nga runi, naquiiñeʼ guidúʼndanu Biblia ne guyúbinu guiénenu ni ne chuunu ca guendaridagulisaa ca.
2:2. Naquiiñeʼ gápanu laanu para cadi chuʼ dxi gúninu xiixa ni gucaa binni guiníʼ mal de Jiobá ne de xquidxi (Rom. 2:24).
2:4-9. Pur guiráʼ ni maʼ biʼniʼ Jiobá zanda ganna dxíchinu rulabe cani zinanda laabe «ora cadiʼdi ca ra nagana, peru cani qué rulabi laabe la? rusaana be laaca para guiaba ná ca dxi cuidxi be cuenta iráʼ» binni.
3:2-4, 12. Pa gucaadiáganu «ni uníʼ ca profeta sti Dios chiqué» ne ca «ni gudixhe Señor ni bilá laanu guni nu» la? qué ziaandaʼ diʼ laanu guizáʼ maʼ gaxha nuu dxi stiʼ Jiobá.
3:11-14. Laga cabézanu dxi stiʼ Jiobá ne cayúninu pur gueedani nagueenda la? naquiiñeʼ 1) gúninu ni jneza, gaca xcuérpunu nayá, gápanu xquendabiaaninu nayá ne guni adorarnu Dios jneza; 2) gúninu guiráʼ ni gusihuinni cayúninu ni na Jiobá, casi gucheechenu stiidxaʼ Reinu ne gacanenu binni gaca xpinni Cristu; 3) gúninu stipa para cadi guicá ni runi binni guidxilayú laanu; 4) gúninu guiráʼ cosa de guidubi ladxidoʼno ti cadi quibaʼ donda íquenu, ne 5) chuʼnu tobi si ne Dios, ne zaqueca ne ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu ne guiráʼ binni.