«Canción stiʼ Nisadóʼ» riʼ cusihuinni dxandíʼ ni gucuá dxiqué
LU 22 stiʼ mayo iza 2007 que biluíʼcabe binni ti ndaa rollo hebreu ndaaniʼ Museo de Israel, ni nuu guidxi Jerusalén. Laani gucuani lu siglu VII o lu siglu VIII despué de ca dxi stiʼ Jesús. Luni cá ni na Éxodo 13:19 dede 16:1. Lu ndaa rollo ca zeeda ti canción ni biʼndaʼ ca israelita despué de bilá Dios laacaʼ de lu naʼ ca egipciu que gudíʼdisicaʼ Nisadóʼ Xiñáʼ que, canción ca lani «Canción stiʼ Nisadóʼ». Xiñee risaca ndaa rollo ra zeeda canción ca yaʼ.
Risácani pur dxi gucuani. Ca Rollos del mar Muerto ca gucuácani despué de siglu III ante de ca dxi stiʼ Jesús peru ante guiluxe siglu I despué de ca dxi stiʼ Jesús. Raca biaʼ sesenta iza, ante guidxélacabe ca rollo ca la? libru ni láʼ Códice de Alepo ni gucuá lu diidxaʼ hebreu biaʼ lu iza 930 despué de ca dxi stiʼ Jesús que nga ni jma maʼ xadxí gucuá. Neca huadxélacabe chupa chonna ndaa rollo la? qué huadxélacabe stobi ni gucuá lu diidxaʼ hebreu gudiʼdiʼ si primé siglu despué de ca dxi stiʼ Jesús que ne ante de iza 930 despué de ca dxi stiʼ Jesús.
James S. Snyder, director stiʼ Museo de Israel que, guníʼ: «Ra cá Canción stiʼ Nisadóʼ ca cusihuinni dxandíʼ ni gucuá dxiqué, ne zanda gánnanu xi gucuá despué de ca Rollos del mar Muerto [...] ne ante de Códice de Alepo». Laaca guniʼbe rusihuinni cani cá lu Canción stiʼ Nisadóʼ ne ni cá lu xcaadxi textu stiʼ Biblia ni maʼ xadxí de gucuá ca «qué nidxaa gastiʼ de cani cá lu [Biblia]».
Ruluíʼ si ndaa rollo ni guninu ca nuuni lade ca rollo ni bidxélacabe ndaaniʼ ti sinagoga stiʼ guidxi El Cairo (Egipto) ra maʼ ziguiluxe siglu XIX. Peru raca biaʼ 40 iza gúnnacabe pabiáʼ risácani, purtiʼ ti hombre ni riuulaʼdxiʼ gapa ca rollo ni cá lu diidxaʼ hebreu que yené ni ra nuu sti hombre ni zanda guuyaʼ padxí gucuani. Hombre ca biquiiñeʼ carbono 14 para gunda biiyabe panda iza de gucuá ndaa rollo ca ne dede dxi ca nga guyuu chaahuini, maʼ despué nga guyuuni ndaaniʼ Museo de Israel.
Adolfo Roitman, hombre ni riguu chaahuiʼ ca Rollos del mar Muerto ca ne naca director stiʼ Santuario del Libro ni nuu ra Museo de Israel que nga guníʼ pabiáʼ risaca ndaa rollo ca, nabe: «Ra cá Canción stiʼ Nisadóʼ ca rusihuínnini pabiáʼ jneza modo bitiixhicabe textu masorético stiʼ Biblia lu guiráʼ ca siglu ni maʼ gudiʼdiʼ ca. Guizáʼ ridxagayaanu ngueca nga modo biindacabe Canción stiʼ Nisadóʼ ca lu siglu VII ne VIII».
Casi maʼ guninu ca, ca escriba ca bicaa chaahuicaʼ Biblia. Peru Dios nga ni jma biiyaʼ guicá Biblia ca jneza, purtiʼ Stiidxabe ni. Nga runi, Biblia ni nápanu yanna riʼ la? zanda guni crenu ni cá luni.
[Paraa gucuaacabe dibuju o foto ni zeeda lu yaza 32]
Museo de Israel (Jerusalén) bidii lugar iquiiñeʼ foto riʼ