Cadi gusiáʼndanu ca gunaa ni cusiniisi xiiñiʼ stubi
ÑEE ruxuíʼluluʼ pabiáʼ nagana raca para ti gunaa gusiniisi xiiñiʼ stubi sin gacané xheelaʼ laa la?a Naquiiñeʼ cueebe tiempu ne gápabe stipa para gúnibe dxiiñaʼ, gúnibe ca bieque ni nápabe ralídxibe, chisibe cani caquiiñebe, gúnibe guendaró ne xcaadxi cosa. Peru laaca naquiiñeʼ gápabe ca xiiñibe para cadi gaca huaracaʼ, cueebe tiempu para laacaʼ, chizanebe laacaʼ ne pa ganda la? laaca caquiiñeʼ cueebe tiempu para laabe.
Yanna riʼ zeʼ dxi zidale cani cusiniisi xiiñiʼ stubi. Peru stale biaje guirutiʼ tu racané laacabe. Sicaríʼ guníʼ ti gunaa: «Qué ñuu dxi niníʼ iqueʼ de guiráʼ guendanagana rapa ca gunaa ni cusiniisi xiiñiʼ stubi dede ora gudideʼ lu cani cadíʼdicabe». Yanna laanu yaʼ. Ñee laaca qué rizaaláʼdxinu ca gunaa ni cusiniisi xiiñiʼ stubi la? Guidúʼyanu chonna razón nabé risaca para cadi gusiáʼndanu laacabe.
Razón para gudíʼnanu laacabe
Caquiiñecabe gacanenu laacabe. Ti viuda de 41 iza ni napa chupa xiiñiʼ guníʼ: «Nuu biaje napaʼ stale cosa ni guneʼ dede qué ridxelaʼ paraa guzuluáʼ. Stálepeʼ cani para naa». Casi maʼ bidúʼyanu, ca gunaa ni cayuni stipa para gusiniisi ca xiiñiʼ stubi —zándaca pur guti xheelacaʼ, pur bisaana xheelacaʼ laacaʼ o pur sti cosa— zándaca gusidxaga nga laacaʼ. Ti gunaa ni napa xiiñiʼ guníʼ sicaríʼ: «Aque nagana nga gusiniisi binni xiiñiʼ stubi. ¡Caquiiñedu tu gudiinaʼ laadu!».
Ziuʼnu nayecheʼ ora gacanenu laacabe. Ñee cadi dxandíʼ riuʼnu nayecheʼ ora gacanenu tuuxa ni nuaʼ xiixa ni nanaa la? Ca gunaa ni cusiniisi xiiñiʼ stubi guiráʼ dxi napa xidé gúnicaʼ stale cosa ni zeeda gaca casi xiixa ni nanaa para laacabe. Pa gudíʼnanu laacabe, zadúʼyanu dxandíʼ ca diidxaʼ ni na Salmo 41:1: «Nayecheʼ riuu tutiica binni ni gusihuinni riene ca pobre».
Dios racalaʼdxiʼ gacanenu laacabe. Sicaríʼ na Stiidxaʼ Dios: «Ndi nga ni na Dios Bixhoze nu: Pa dxandí racalaʼdxi nu guni nu ni na, acané nu ca bizabi ne ca viuda ni cadiʼdi ra nagana» (Santiago 1:27). Peru ca gunaa ni cusiniisi xiiñiʼ stubi laaca caquiiñeʼ gudíʼnanu laacaʼ.b Ne Hebreos 13:16 cudii conseju riʼ: «Cadi usiaanda tu aca tu nachaʼhui ne binni, ne udii tu tindaa de ni napa tu cani qué gapa, purti casi ñaca nusigaʼde tu ni Dios ne nga nga ni riulaʼdxiʼ».
Yanna, xi zanda gúninu para gacanenu laacabe lu cani dxandíʼ caquiiñecabe yaʼ. Guidúʼyanu chupa chonna cosa ni zanda gúninu.
Guidúʼyanu xi caquiiñecabe
Zándaca ni jma nagueenda guinabadiidxanu laabe nga: «Pa iquiiñeluʼ xiixa la? gaʼbuʼ naa». Ñee cadi dxandíʼ nin tobi de laacabe qué zábicabe laanu xipeʼ nga caquiiñecabe la? Casi maʼ bidúʼyanu que, Salmo 41:1 na gusihuínninu riénenu ca binni pobre, o guizaaláʼdxinu laacabe. Ti libru na, diidxaʼ hebreu ni biquiiñeʼ raríʼ rucaani binni guiníʼ ique chaahuiʼ modo nuu tuuxa dede gucaani laa gacané laabe.
Nga runi, para guidxélanu modo gacanenu ca gunaa ni cusiniisi xiiñiʼ stubi, primeru naquiiñeʼ guiníʼ ique chaahuinu xi cadíʼdicabe. Cadi naquiiñeʼ guidúʼyanu ti luguiá si ni cadíʼdicabe, sínuque naquiiñeʼ guidúʼyanu xipeʼ caquiiñecabe. Galán guinabadiidxanu laca laanu: «Pa nizaacaʼ zacá, ximodo ñuuladxeʼ ñacanécabe naa». Dxandíʼ, zándaca guiníʼ stale gunaa ni cusiniisi xiiñiʼ stubi, binni si ni cadiʼdiʼ ra cadíʼdicaʼ nga zanda guiene laacaʼ. Neca dxandíʼ nga ni riníʼcabe ca, pa gúninu stipa pur guiénenu laacabe, zanda gacanenu laacabe lu ni caquiiñecabe.
Galán chinándanu ejemplu stiʼ Dios
Jiobá nga cudii laanu ejemplu ni jma sicarú para gacanenu cani cusiniisi xiiñiʼ stubi. Stale biaje rieeteʼ lu Biblia nabé rizaalaʼdxiʼ Bixhózenu ni nuu guibáʼ ca viuda, bizabi ne ca gunaa ni cusiniisi xiiñiʼ stubi. Ne guirutiʼ rapa laacabe casi modo rúnibe ni. Nga runi, guidúʼyanu tapa modo rudii Dios laacabe ni caquiiñecabe ne guidúʼyanu ximodo chinándanu ejemplu stibe.
Gábinu laabe zanda gucaadiáganu laabe
Lu ley ni bidii Jiobá guidxi Israel que, guniʼbe ca diidxaʼ riʼ para ca viuda ne ca bizabi: «Dxandipeʼ zucaadiagaʼ» laacabe (Éxodo 22:22, 23). Ximodo zanda guizaaláʼdxinu laacabe casi runi Jiobá yaʼ. Cadi guiaandaʼ laanu stale de ca gunaa ni cusiniisi xiiñiʼ stubi, stale biaje runi sentircaʼ nuucaʼ stúbicaʼ purtiʼ qué gápacaʼ tuuxa ni güinecaʼ ni cazaacacaʼ. Sicaríʼ bisiene ti gunaa modo runi sentir: «Nuu tiru, ora maʼ nexheʼ ca xiiñeʼ, runeʼ sentir nuaaʼ stubeʼ ne ruunaʼ dede qué randa rucueezaʼ naa». Nga runi, zanda gucaadiáganu tuuxa ni cusiniisi xiiñiʼ stubi ora gacalaʼdxiʼ guiníʼ ni cadiʼdiʼ, peru naquiiñeʼ gúʼyanu paraa ne pora zanda guinínenu laabe. Nánnanu pa chuu tuuxa gaxha de laacabe para güinécabe laa ni cazaacacabe la? zacané nga laacabe para cadi guireecabe gana.
Guininu diidxaʼ ni uguu gana laacabe
Jiobá bidii espíritu santu stiʼ chupa chonna israelita para gucaa caadxi salmo, o caadxi canción ni gusisaca Dios. Ximodo rábiluʼ biʼniʼ sentir ca viuda ne ca bizabi que ora biindacaʼ ca canción que yaʼ. Nánnanu guyuucabe nayecheʼ purtiʼ bisietenaláʼdxini laacabe zeeda gaca Jiobá Bixhózecabe ne ti juez ni zanda gapa laacabe (Salmo 68:5; 146:9). Laanu laaca zanda guininu diidxaʼ ni uguu gana ca gunaa ni cusiniisi xiiñiʼ stubi, ne zándaca qué zusiaandacabe cani neca tiidiʼ iza. Zacá bizaaca Ruth. Ti xpinni Cristu ni napa xiiñiʼ gudxi laabe caadxi diidxaʼ galán raca gande iza ne qué huasiaandabe cani. Xpinni Cristu que gudxi laabe: «Nannaʼ nabé cayúniluʼ stipa para gusiniisiluʼ guiropaʼ xiiñiluʼ. Jneza ni cayúniluʼ ca, cadi guireeluʼ gana». Sicaríʼ guníʼ Ruth: «Ca diidxaʼ ni gúdxibe naa que yendácani ndaaniʼ ladxiduáʼ». Ne casi na Biblia: «Ca diidxaʼ ni riguixhedxí ladxidóʼ binni zeeda gácacani casi ti medicina» (Proverbios 15:4, Traducción en lenguaje actual). Ñee zanda guyúbinu diidxaʼ ni cuʼ gana ti gunaa ni cusiniisi xiiñiʼ stubi la?
Gudiʼnu ni caquiiñecabe
Dxi bidii Jiobá Ley stiʼ ca israelita que, gudíxhebe caadxi cosa ni zanda guni ca viuda ne ca bizabi para guidxélacaʼ ni gocaʼ sin guni sentircaʼ rúnicabe menu laacaʼ. Ne cani gudixhe Dios que, zanda gapa ca binni que ni iquiiñecaʼ guiráʼ ora (Deuteronomio 24:19-21; 26:12, 13). Nga runi, galán gudiʼnu cani nuu lu nanu ca familia ni caquiiñecaʼ ni, peru naquiiñeʼ gúninu ni sin ganna xcaadxi binni ne gúninu ni né respetu. Zanda chisaananu guendaró ra nuucabe, gusigáʼdenu laacabe lari gácucabe, dede zanda gudiʼnu laacabe bueltu para sícabe ni iquiiñecabe.
Zanda guni invitarnu ca familia ca ora gúninu xiixa
Jiobá biʼniʼ mandar ca israelita guni invitar ca viuda ne ca bizabi lu saa ni rúnicaʼ cada iza. Guniʼbe gácani zacá para chúʼcabe nayecheʼ né xcaadxi xpinni Dios. Ne gúdxibe cada tobi de laacaʼ: «Napa xidé chuʼluʼ nayecheʼ» (Deuteronomio 16:10-15). Yanna riʼ laaca naquiiñeʼ guidxaagalunu ca xpinni Cristu galán (1 Pedro 4:9). Xiñee qué guni invitarnu tuuxa ni cusiniisi xiiñiʼ stubi ne ca xiiñiʼ para guidóʼnenu laacaʼ gueta ralídxinu yaʼ. Cadi guiníʼ íqueluʼ caquiiñepeʼ gúniluʼ stale guendaró dxi ca. Guietenaláʼdxinu guníʼ Jesús cadi caquiiñepeʼ gaca stale cosa ora yeganna caadxi xhamigu (Lucas 10:42).
Zanda gacanenu chúʼcabe galán
Ca gunaa ni cusiniisi xiiñiʼ stubi nánnacaʼ cadi naquiiñeʼ guicálucaʼ gacané stobi laacaʼ, nga runi qué ribézacabe chuʼ tuuxa guni dxiiñaʼ stícabe. Peru dxandipeʼ zudiicabe xquíxepeʼ laanu ora gudíʼnanu laacabe. Sicaríʼ guníʼ Kathleen, ti gunaa ni bisiniisi chonna xiiñiʼ stubi: «Cadi naquiiñeʼ cuézanu chuʼ tu gacané laanu, peru naquiiñeʼ gudiʼnu xquíxepeʼ laacabe ora gudiinácabe laanu». Nga runi, gudíʼnanu ca gunaa ni cusiniisi xiiñiʼ stubi, purtiʼ Jiobá maʼ bidii stiidxaʼ zaguixe ca cosa galán gúninu pur laacabe (Proverbios 19:17). Pa gudíʼnanu cani cusiniisi xiiñiʼ stubi si, ziuucabe nayecheʼ ne zaqueca laanu.
[Ni cá ñee yaza]
a Neca tema riʼ gucuá ni para ca gunaa la? ca conseju ni zeeda luni laaca zanda gacaneni ca hombre ni cusiniisi xiiñiʼ stubi.
b Neca cadi cuzeeteʼ Biblia de ca binni ni cusiniisi xiiñiʼ stubi, luni zeeda gatigá ca diidxaʼ «viuda» ne «bizabi», ne nga rusihuinni laaca nabé guyuu binni ni bisiniisi xiiñiʼ stubi dxiqué (Isaías 1:17).
[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 24]
Xiñee qué quíxheluʼ ti dxi para guni invitarluʼ laacabe chitócabe gueta ralídxiluʼ