-
Cadi gudiiluʼ lugar chuʼ xiixa ni guxheleʼ lii de JiobáTorre stiʼ ni rapa 2013 | enero 15
-
-
Cadi gudiiluʼ lugar chuʼ xiixa ni guxheleʼ lii de Jiobá
«Lacuí yannadxí tu racaláʼdxitu gúnitu ni na.» (JOS. 24:15)
1-3. 1) Xiñee galán ejemplu bisaana Josué para laanu. 2) Xi naquiiñeʼ guietenaláʼdxinu ora quixhe íquenu gúninu xiixa.
NABÉ risaca cani riguixhe íquenu gúninu, purtiʼ pur laacani zanda cueendunu ni galán o gacananu. Zeeda gácani casi ti hombre ni zeʼ ndaaniʼ ti neza, peru málasi yendabe ti lugar ra raca neza que chupa. Xi neza guicaabe para chindabe ra racaláʼdxibe yaʼ. Tobi de laani zacané laabe para chindabe ra cá íquebe, peru sti neza que zabeechú laabe.
2 Lu Biblia zeeda ejemplu stiʼ stale binni ni bizaaca casi hombre bizéʼtenu ca. Casi Caín, laa bidxaagalú ti guendanagana: gudii lugar gucaa xiana stiʼ laa guni cosa malu la? o gucueeza ni (Gén. 4:6, 7). Josué laaca gulí xi guni: guni adorar Jiobá la? o guni ni na ca dios ni cadi dxandíʼ guyuu dxiqué (Jos. 24:15). Cumu gucuá ique Josué chuʼ gaxha de Jiobá la? gulí neza ni ganda gacané laa chuʼ jma gaxha de Dios. Peru Caín qué nicá ique ñuu gaxha de Jiobá, ngue runi gulí ti neza ni bixheleʼ laa de Dios.
3 Zándaca laaca ziuu ora zindaluʼ ti lugar ra zuuyaluʼ raca neza zeluʼ chupa ndaa. Óraca nga naquiiñeʼ guietenaláʼdxiluʼ xi maʼ gudixhe íqueluʼ: gusisácaluʼ Jiobá guiráʼ ora ne cadi gudiiluʼ lugar chuʼ xiixa ni guxheleʼ lii de laabe (biindaʼ Hebreos 3:12). Lu tema riʼ ne lu stobi ca zazíʼdinu de gadxe cosa ni riquiiñenu o ni rúninu lu xquendanabáninu, peru naquiiñeʼ chuʼnu cuidadu ti cadi guxheleʼ cani laanu de Jiobá.
ORA MAʼ CUYÚBILUʼ DXIIÑAʼ
4. Xiñee risaca guni binni dxiiñaʼ.
4 Ca xpinni Cristu naquiiñeʼ gúnicaʼ dxiiñaʼ para gápacaʼ ni iquiiñecaʼ ne gudiicaʼ ni caquiiñeʼ binnilídxicaʼ. Biblia na jma ruchee ti xpinni Cristu ora qué riná guni dxiiñaʼ que tuuxa ni qué runi cré (2 Tes. 3:10; 1 Tim. 5:8). Nga runi nabé risaca guni binni dxiiñaʼ, peru naquiiñeʼ chuʼnu cuidadu, pacaa zuxhéleni laanu de Jiobá. Ximodo nga yaʼ.
5. Xi naquiiñeʼ guiníʼ íqueluʼ ante guicaaluʼ ti dxiiñaʼ.
5 Guníʼ ique cuyubuʼ dxiiñaʼ. Pa nagana para guidxela binni dxiiñaʼ ndaaniʼ xquídxiluʼ, zándaca guiníʼ íqueluʼ guicaaluʼ primeca dxiiñaʼ gudiicabe lii, intiica laani. Peru laga pa gucheeneluʼ ti principiu stiʼ Biblia pur laani yaʼ. Laga pa gucaani lii gusaanuʼ binnilídxiluʼ stale tiempu o gucueezani lii de guʼnuʼ xhiiñaʼ Dios yaʼ. Ñee zacaaluʼ dxiiñaʼ riʼ purtiʼ si riníʼ íqueluʼ cadi galán guiaanaluʼ sin dxiiñaʼ la? Cadi guiaandaʼ ndiʼ lii: pa qué guiníʼ ique chaahuiluʼ xii nga ni jma jneza guʼnuʼ la? zanda guxhéleni lii de Jiobá (Heb. 2:1). Yanna, pa cuyubuʼ dxiiñaʼ o caníʼ íqueluʼ guchaaluʼ de dxiiñaʼ, xi zanda gacané lii para quixhe íqueluʼ gúniluʼ ni jneza yaʼ.
6, 7. 1) Xi chupa cosa zanda guicá ique tuuxa ora maʼ cuyubi dxiiñaʼ. 2) Gunáʼ de laacani zuchiña lii jma gaxha de Jiobá, ne xiñee.
6 Casi maʼ bizéʼtenu ca, naquiiñeʼ guietenaláʼdxinu xi cá íquenu gúninu lu xquendanabáninu. Gunabadiidxaʼ laca lii: «Xi racalaʼdxeʼ ugaandaʼ né dxiiñaʼ stinneʼ riʼ o né profesión napaʼ riʼ yaʼ». Pa cá íqueluʼ gúniluʼ dxiiñaʼ para gápaluʼ ni iquiiñeluʼ ne ni iquiiñeʼ binnilídxiluʼ la? zaguu Jiobá ndaayaʼ guiráʼ stipa stiluʼ (Mat. 6:33). Bixhózenu ni nuu guibáʼ qué ruuyadxí si laanu ora guiaananu sin dxiiñaʼ ne ora guiaadxaʼ bueltu laanu (Is. 59:1). Biblia cayabi laanu «rulá [Jiobá] ni zinanda laa ora cadiʼdi ca ra nagana» (2 Ped. 2:9).
7 Yanna, pa puru si bueltu cá íqueluʼ guni ganarluʼ yaʼ. Zándaca gápaluʼ ni. Peru cadi guiaandaʼ ndiʼ lii: qué zabeenduluʼ gastiʼ nezalú Dios pa puru si laani guicá íqueluʼ (biindaʼ 1 Timoteo 6:9, 10). Pa jma guicá íqueluʼ guʼnuʼ dxiiñaʼ ne gapuʼ bidxichi la? zuxhélecani lii de Jiobá.
8, 9. Xi naquiiñeʼ guiníʼ ique cani napa xiiñiʼ ora maʼ cayúnicaʼ dxiiñaʼ. Bisiene ni guicábiluʼ.
8 Yanna guníʼ ique xi ejemplu cudiiluʼ ca xiiñiluʼ. Xii nga ni ruuyaʼ ca xiiñiluʼ jma risaca para lii, guʼnuʼ dxiiñaʼ la? o chuʼluʼ gaxha de Jiobá. Pa ruuyacabe jma risaca para lii gácaluʼ tuuxa ne gápaluʼ stale bidxichi la? zándaca zúnicabe casi cayúniluʼ, peru qué zabeendúcabe gastiʼ. Ne zándaca dede maʼ qué zuni respetárcabe lii casi bixhózecabe. Biiyaʼ xi guníʼ ti baʼdudxaapaʼ xpinni Cristu: «Dede dxi maʼ rudieeʼ cuenta, jma risaca para bixhozeʼ guni dxiiñaʼ que sti cosa. Primé que ruluíʼ rúnibe dxiiñaʼ para cadi guiaadxaʼ gastiʼ laadu. Peru yanna riʼ, maʼ gadxé ni. Nabé rúnibe dxiiñaʼ, peru cadi para sibe ni caquiiñedu, sínuque para guihuinni jma galán nabánidu. Nga runi, runibiáʼ binni laadu casi ti familia nabé ricu, lugar de ñuuyacabe laadu casi ti familia ni riguu gana xcaadxi para guni jma lu xhiiñaʼ Dios. Jma ñuuladxeʼ ñacanebe laadu para ñuʼdu jma gaxha de Dios que ñuni ganarbe stale bidxichi».
9 Laatu, cani napa xiiñiʼ, cadi gunítitu stale tiempu ne stipa lu dxiiñaʼ stitu o lu profesión ni nápatu, pacaa zaxéletu de Jiobá. Xi naquiiñeʼ guʼyaʼ ca xiiñitu de laatu yaʼ. Naquiiñeʼ gúʼyacabe jma risaca para laatu chuʼtu gaxha de Jiobá que gutáletu bidxichi (Mat. 5:3).
10. Xi naquiiñeʼ guni ti hombrehuiiniʼ o ti dxaapahuiiniʼ ora maʼ caníʼ ique xi guni né xquendanabani.
10 Pa maʼ caniisiluʼ ne caníʼ íqueluʼ ximodo iquiiñeluʼ xquendanabániluʼ, xi zanda gacané lii para gánnaluʼ xii nga ni jma jneza guʼnuʼ yaʼ. Casi bidúʼyanu, naquiiñeʼ ganna chaahuiluʼ paraa racaláʼdxiluʼ chindaluʼ. Zándaca cá íqueluʼ gápaluʼ ti profesión. Peru maʼ guníʼ íqueluʼ pabiáʼ tiempu zaquiiñeluʼ para laani ne paraa cá íqueluʼ gúniluʼ dxiiñaʼ la? Ñee zacanécani lii para guʼnuʼ jma lu xhiiñaʼ Jiobá la? o zuxhélecani lii de laabe (2 Tim. 4:10). Ñee riuuláʼdxiluʼ gácaluʼ casi ca binni ni na nuu nayecheʼ purtiʼ si nápacaʼ stale bueltu ra bancu o purtiʼ nabé runi ganarcaʼ lu ca negocio sticaʼ la? O zuni creluʼ zanda gacané Jiobá lii cásica biʼniʼ cré David. Laa guníʼ: «Dxiqué nahuiineʼ, ne yanna maʼ biooxhuaʼ, peru qué huayuuyaʼ guirutiʼ ni runi ni jneza guiaana zacasi, ne nin qué huayuuyaʼ ca xiiñibe canayubi pan» (Sal. 37:25). Bietenalaʼdxiʼ nuu chupa neza: tobi de laani zuxheleʼ lii de Jiobá, peru stobi ca zacané lii para guibániluʼ jma galán. Biblia na: «Ndaayaʼ stiʼ Jiobá... nga nga ni runi binni ricu, ne qué rudiidibe yuubaʼ né laani». «Latané guiráʼ ca chii ndaa de ni nápatu ndaaniʼ yuʼduʼ, ti ganda chuʼ guendaró ndaaniʼ lidxeʼ; ne laguuyaʼ, —na Jiobá, xaíque stiʼ stale binni nanda guiibaʼ—, pa qué zuxheleʼ ca compuerta stiʼ guibáʼ ne zundaateʼ ndaayaʼ stinneʼ luguiatu dede maʼ qué ziuu dxi guiaadxaʼ gastiʼ.» (Proverbios 10:22 ne Malaquías 3:10.) Xi neza cheluʼ yaʼ.a
ORA GUʼNUʼ XIIXA PARA CHUʼLUʼ NAYECHEʼ
11. Xi rusiidiʼ Biblia laanu ora maʼ cuyúbinu xi gúninu para chuʼnu nayecheʼ, peru xi cadi naquiiñeʼ guiaandaʼ laanu.
11 Biblia na cadi cuchee binni ora cuee tiempu para chuʼ nayecheʼ. Apóstol Pablu bicaa ra nuu Timoteu: «Racané ejerciciu cuerpu stinu para gapa stipa» (1 Tim. 4:8). Ne laaca riníʼ Biblia nuu «tiempu para guxídxinu» ne «tiempu para guichésanu», ne laaca rábini laanu naquiiñeʼ cueenu tiempu para guiziiláʼdxinu (Ecl. 3:4; 4:6). Peru pa qué chuʼnu cuidadu la? zabeechúcani laanu de Jiobá. Para cadi guiábanu lu trampa riʼ, naquiiñeʼ guiénenu chupa cosa: xi rúninu para chuʼnu nayecheʼ ne pabiáʼ tiempu ribeenu para laani.
Pa guʼyaʼ chaahuinu xi naquiiñeʼ gúninu para chuʼnu nayecheʼ ne guicaanu tiempu si ni caquiiñeʼ para laani la? zudiini stipa laanu
12. Xi naquiiñeʼ guiníʼ íquenu ora maʼ cuyúbinu xi gúninu para chuʼnu nayecheʼ.
12 Primeru guzéʼtenu de cani rúninu para chuʼnu nayecheʼ. Zanda guidxélanu stale cosa galán para laani. Peru yanna riʼ nuu stale cosa malu ni nanalaʼdxiʼ Dios lade cani ruyubi binni guni para chuʼ nayecheʼ: casi guendaridinde, espiritismo ne guendarapa jnadxii. Nga runi, naquiiñeʼ guiduʼyaʼ chaahuinu xii nga cani jma riuuláʼdxinu gúninu para chuʼnu nayecheʼ. Guinabadiidxanu laca laanu: «Xi rucaacani naa guneʼ. Ñee rucaacani naa tindeniáʼ binni, guiníʼ iqueʼ jma nannaʼ que xcaadxi o guiníʼ iqueʼ jma risaca xquidxeʼ la?» (Prov. 3:31). «Ñee runiteʼ stale bueltu luni la? Ñee zuchiiñaʼ xquendabiaaniʼ xcaadxi binni ora gúʼyacaʼ xi cayuneʼ la?» (Rom. 14:21.) «Tu binni rucaacani naa guidxaagaʼ.» (Prov. 13:20.) «Ñee rucaacani naa guneʼ cosa malu la?» (Sant. 1:14, 15.)
13, 14. Xi naquiiñeʼ gánnanu ora maʼ caguíxhenu pabiáʼ tiempu cueenu para chuʼnu nayecheʼ.
13 Yanna guzéʼtenu pabiáʼ tiempu ribeenu para laani. Ñee ricaanu stale tiempu para chuʼnu nayecheʼ ne pur nga maʼ huaxiéʼ tiempu riaana para chigucheechenu diidxaʼ o para chuunu ca guendaridagulisaa ca la? Pa ricaanu stale tiempu para si chuʼnu nayecheʼ la? ra tiidiʼ dxi zudiʼnu cuenta huaxiéʼ racanécani laanu. Cani riguixhe pabiáʼ tiempu zaquiiñeʼ para laani jma riuucaʼ nayecheʼ ora gúnicaʼ ni. Xiñee yaʼ. Purtiʼ nánnacaʼ maʼ bíʼnicaʼ guiráʼ ni jma risaca, nga runi qué ruchiiñaʼ xquendabiaanicaʼ laacaʼ ora cueecaʼ tiempu para guiziiláʼdxicaʼ (biindaʼ Filipenses 1:10, 11).
14 Ruluíʼ galán nga cueenu stale tiempu para chuʼnu nayecheʼ, peru zaxélenu de Jiobá pa puru si laani guicá íquenu. Ti gunaa xpinni Cristu láʼ Kim ni napa 20 iza biene dxandíʼ ni bizéʼtenu ca. Laabe guniʼbe: «Dxiqué nabé guyaaʼ saa guiráʼ viernes, sábadu ne domingu. Peru yanna maʼ bidieeʼ cuenta nuu cosa ni jma risaca ni naquiiñeʼ guneʼ. Cumu precursora naa la? riasaʼ siadóʼ, biaʼ las seis para chigucheecheʼ diidxaʼ, nga runi qué zanda diʼ guiaanaʼ ra cayaca ti saa dede la una o las dos de la mañana. Nannaʼ cadi malu diʼ guiráʼ saa ni raca, peru zanda cueechúcani naa pa qué gatanaʼyaʼ. Nga runi, riguixheʼ pabiáʼ tiempu naquiiñeʼ cueeʼ para laani».
15. Xi zanda gúnitu para gacanetu ca xiiñitu chuʼcaʼ nayecheʼ.
15 Tuuxa ni napa xiiñiʼ naquiiñeʼ guyubi ni guibaniné ne gudii ni caquiiñeʼ xiiñiʼ, peru laaca naquiiñeʼ gacané laabe para chuʼbe gaxha de Jiobá, chuʼbe nayecheʼ ne guni sentirbe nadxii bixhózebe ne jñaabe laabe. Para nga naquiiñeʼ gúʼyaluʼ xi zanda gúnitu. Nga runi, cadi guiníʼ íqueluʼ malu nga cuee binni tiempu para chuʼ nayecheʼ ti ratu, peru naquiiñeʼ gatanaluʼ purtiʼ zándaca guni ca xiiñiluʼ xiixa ni guniná laacaʼ (1 Cor. 5:6). Pa dede ante guyúbiluʼ xi zanda guni binnilídxiluʼ la? zadxélaluʼ caadxi cosa galán ni zanda gúnicabe para chúʼcabe nayecheʼ.b Ora guʼnuʼ zacá, cásica lii ne ca xiiñiluʼ ziuutu lu neza ni zuchiña laatu jma gaxha de Jiobá.
XI GUʼNUʼ ORA UGUU JNÉZACABE TI BINNILÍDXILUʼ
16, 17. Xi yuubaʼ cadiʼdiʼ stale Testigu ni napa xiiñiʼ, ne ximodo nánnanu riene Jiobá laacabe.
16 Nabé nadxii binni xiiñiʼ, dede riquiiñeʼ Jiobá ejemplu riʼ para gusihuinni pabiáʼ nadxii xquidxi (Is. 49:15). Nga runi, nabé riuubaʼ ladxidoʼno ora guixeleʼ ti binnilídxinu de Jiobá. Ti gunaa xpinni Cristu ni biree ti baʼdudxaapaʼ stiʼ ndaaniʼ xquidxi Jiobá, guníʼ: «Nabé gucadé ladxiduáʼ. Rinabadiidxaʼ laca naa xiñee bisaana xiiñeʼ Jiobá. Bineʼ sentir naa ngue napaʼ donda pur laani».
17 Pa zacá nuuluʼ la? nanna Jiobá xi yuubaʼ cadíʼdiluʼ. Laaca «gucaná ladxidoʼbe» ora bicheené primé xiiñibe ni bibani lu Guidxilayú riʼ laabe ne dxi bicheené jma binni laabe ante guiaba Nisaguié naroʼbaʼ que (Gén. 6:5, 6). Cani qué huadiʼdiʼ lu guendanagana riʼ, zándaca qué ziénecaʼ pabiáʼ cayuubaʼ ladxidoʼloʼ. Peru cadi jneza guixélenu de Jiobá purtiʼ si biree ti binnilídxinu de ndaaniʼ xquidxi Dios. Xi zacané lii para guni huantarluʼ yuubaʼ stiluʼ yaʼ.
18. Xiñee cadi naquiiñeʼ guiníʼ ique tuuxa laa napa donda pa guixeleʼ ti xiiñiʼ de Jiobá.
18 Cadi ugaaniluʼ donda íqueluʼ pur ni bizaaca. Cada tobi de ca xpinni Cristu ni maʼ bidii laa Dios ne ni maʼ guyuunisa «nga naquiiñeʼ guni ni biaana lu naʼ» (Gál. 6:5). Qué zabidxi Jiobá cuenta lii pur xiixa ni biʼniʼ ti binnilídxiluʼ, laabe nga cuidxi Jiobá cuenta (Ezeq. 18:20). Qué chuʼ dxi ugaaniluʼ donda ique stobi, sínuque biʼniʼ respetar modo maʼ gudixhe Jiobá uguu jneza ca xpinni. Binidxabaʼ racalaʼdxiʼ chuʼnu pur laa ne gucáʼlunu ca binnigola ni cayapa ca binni ridagulisaa, cadi guiábaluʼ lu trampa stibe (1 Ped. 5:8, 9).
Cadi malu diʼ guiníʼ ique binni zanda guibiguetaʼ ti binnilidxi ndaaniʼ xquidxi Jiobá
19, 20. 1) Xi zanda guni cani maʼ biree ti xiiñiʼ ndaaniʼ xquidxi Dios para guni huantarcaʼ yuubaʼ sticaʼ. 2) Xi zanda cuézacabe guni xiiñicabe.
19 Pa guidxiichineluʼ Jiobá la? ziuuluʼ lu neza ni zuxheleʼ lii de laabe. Naquiiñeʼ guiene xiiñiluʼ jma nadxiiluʼ Dios que ca binnilídxiluʼ. Nga runi, para ganda guni huantarluʼ yuubaʼ stiluʼ, guyuu gaxha de Jiobá ne cadi guixéleluʼ de ca xpinni Cristu (Prov. 18:1). Biʼniʼ orar Jiobá de guidubi ladxidoʼloʼ ne gudxi laabe xi guiráʼ cayuni sentirluʼ (Sal. 62:7, 8). Cadi guyúbiluʼ pretextu para guiníʼneluʼ tuuxa ni maʼ biree ndaaniʼ xquidxi Dios ora guiníʼneluʼ laa pur teléfono o guseendaluʼ mensaje pur correu electrónicu o pur teléfono (1 Cor. 5:11). Bicaa ique guʼnuʼ jma lu xhiiñaʼ Jiobá (1 Cor. 15:58). Gunaa Testigu ni maca bizéʼtenu que guníʼ: «Nannaʼ naquiiñeʼ guneʼ jma lu xhiiñaʼ Dios ne gaca fe stinneʼ naguidxi. Zacá zapaʼ stipa para gacaniáʼ xiiñeʼ ora guibiguetaʼ ra nuu Jiobá».
20 Stiidxaʼ Dios na racané guendarannaxhii para ganda cueza binni sin guiree gana (1 Cor. 13:4, 7). Nga runi, cadi malu diʼ nga guiníʼ íqueluʼ zándaca zadxiña dxi guibiguetaʼ xiiñiluʼ ndaaniʼ xquidxi Jiobá. Guiráʼ iza ribiguetaʼ stale binni ni maʼ guca arrepentir ndaaniʼ xquidxi Dios. Jiobá qué rutopa xiana ndaaniʼ ladxidóʼ, sínuque «nuube listu para gutiidiláʼdxibe donda» (Sal. 86:5).
GUDIXHE IQUE GUʼNUʼ NI JNEZA
21, 22. Ximodo racaláʼdxiluʼ iquiiñeluʼ xquendanabániluʼ.
21 Jiobá, Dios ni bizáʼ laanu, cudii lugar laanu cuinu paneza chuunu. Biblia na: «Dxandipeʼ caquiiñeʼ guibáʼ ne guidxilayú casi testigu para laatu yannadxí, maʼ gudixheʼ guendanabani ne guendaguti nezaluluʼ, ndaayaʼ ne guendananá; ne nápaluʼ xidé cuiluʼ guendanabani ti cadi gátiluʼ, lii ne ca xiiñiluʼ, gannaxhiiluʼ Jiobá Dios stiluʼ, gucaadiágaluʼ stídxibe ne cadi guixéleluʼ de laabe; purtiʼ laabe nga guendanabani stiluʼ ne pur laabe zabániluʼ jma xadxí, para cuézaluʼ lu layú ni bizabiruaa Jiobá gudii ca bixhozególaluʼ Abrahán, Isaac ne Jacob» (Deuteronomio 30:19, 20). Peru naquiiñeʼ gánnanu zabídxibe cuenta laanu pur cani gúninu. Guiráʼ ca xpinni Cristu naquiiñeʼ guinabadiidxaʼ laca laa: «Paneza ziaaʼ. Ñee caxeleʼ de Jiobá pur jma cá iqueʼ dxiiñaʼ stinneʼ, cani runeʼ para chuaaʼ nayecheʼ ne pur ridxaagaʼ ti binnilidxeʼ ni maʼ biree ndaaniʼ xquidxi Dios la?».
22 Qué ziuu dxi gusaana de gannaxhii Bixhózenu ni nuu guibáʼ laanu. Nga runi, pa guixélenu de laabe la? gúcani purtiʼ laca laanu nga gulinu ti neza ni qué riuuláʼdxibe (Rom. 8:38, 39). Peru qué ziuu dxi gúninu zacá. Cadi gudiiluʼ lugar chuʼ xiixa ni guxheleʼ lii de Jiobá. Lu sti tema ca zazíʼdinu de stapa cosa ni rúninu ra zusihuínninu pabiáʼ racaláʼdxinu chuʼnu gaxha de Jiobá.
a Zadxeʼluʼ jma ni cusiidiʼ de laani lu capítulo 38 stiʼ libru Lo que los jóvenes preguntan. Respuestas prácticas (volumen 2).
b Lu revista ¡Despertad! stiʼ noviembre 2011, yaza 17 dede 19, zadxélaluʼ caadxi de cani zanda gúniluʼ.
-
-
Bidxiña jma gaxha de JiobáTorre stiʼ ni rapa 2013 | enero 15
-
-
Bidxiña jma gaxha de Jiobá
«Laidxiña gaxha de Dios, ne laa zadxiña gaxha de laatu.» (SANT. 4:8)
1, 2. 1) Ximodo ñuulaʼdxiʼ Binidxabaʼ niníʼ íquenu. 2) Xi zanda gacané laanu para chuʼnu jma gaxha de Dios.
CAQUIIÑEʼ chuʼnu gaxha de Jiobá. Naquiiñeʼ gúninu ni purtiʼ zacá bizaʼbe laanu. Peru Binidxabaʼ riuulaʼdxiʼ guiníʼ íquenu cadi caquiiñenu de Dios. Ne dede dxi bisiguiibe Eva ndaaniʼ jardín ni guyuu Edén cucaabe binni guiníʼ ique zacá (Gén. 3:4-6). Ne biaʼ dxi maʼ ziné binni de nabani lu Guidxilayú, maʼ bicaabe stale de laacaʼ guni crecaʼ guendahuati ca.
2 Peru laanu qué ziábanu lu trampa stiʼ Binidxabaʼ, «purti ma nanna nu ximodo runi be dxiiñaʼ» (2 Cor. 2:11). Laabe racaláʼdxibe chuunu ndaaniʼ neza ni guxheleʼ laanu de Jiobá. Peru casi bizíʼdinu lu tema gudiʼdiʼ que, zanda gúninu ni jneza ora guyúbinu xi dxiiñaʼ gúninu, ora gúninu xiixa para chuʼnu nayecheʼ ne gánnanu xi gúninu ora guiree ti binnilídxinu ndaaniʼ xquidxi Dios. Lu tema riʼ zazíʼdinu ximodo jma jneza iquiiñenu computadora ne xcaadxi aparatu casi laani. Laaca zazíʼdinu xiñee naquiiñeʼ chuʼnu cuidadu ora maʼ cuyúbinu xi gúninu para chuʼnu nazaaca. Ne zusiéneni laanu xi zanda gúninu para cadi gudiʼnu lugar quite bueltu laanu. Laaca zaguixhená tema riʼ laanu para cadi gudxíʼbanu laca laanu. Pa guizíʼdinu ximodo jma jneza iquiiñenu cani bizéʼtenu riʼ la? zacanécani laanu para chuʼnu jma gaxha de Jiobá (Sant. 4:8).
COMPUTADORA NE CA APARATU CASI LAANI
3. Bizeeteʼ ti ejemplu ni rusihuinni ximodo zanda gacané ti computadora laanu peru xiñee naquiiñeʼ chuʼnu cuidadu ti cadi guninani laanu.
3 Lu guidubi Guidxilayú nabé maʼ riquiiñeʼ binni computadora ne xcaadxi aparatu casi laani. Pa iquiiñenu cani jneza la? zacanécani laanu, peru pa coʼ la? zuxhélecani laanu de Bixhózenu ni nuu guibáʼ. Guzéʼtenu ti ejemplu. Para gunda guca revista ni cayuundaluʼ riʼ, cani biʼniʼ ni biquiiñecaʼ computadora. Randa racané ca computadora ca laanu para ganna chaahuinu de xiixa ne para guinínenu sti binni, ne nuu tiru zanda iquiiñenu cani para chuʼnu nayecheʼ ti ratu. Peru naquiiñeʼ chuʼnu cuidadu né modo riquiiñenu cani, pacaa qué zudiʼnu cuenta zaca ni ti viciu para laanu ne zucaani laanu gunítinu stale tiempu. Ca binni ni rutoo ca aparatu riʼ rucaacaʼ binni guiníʼ ique caquiiñeʼ gapa guiráʼ cani nacubi caree. Ti hombre huiiniʼ ni nabé gucuá ique gapa ti tableta electrónica nagaʼchiʼ bitoo ti riñón stiʼ para guzíʼ ni. Cadi ti guendahuati nga la?
4. Xi biʼniʼ ti xpinni Cristu para bisaana viciu de cuí xaʼnaʼ computadora stale tiempu.
4 Peru jma triste nga guixélenu de Jiobá pur gunítinu stale tiempu lu ca aparatu riʼ ne pur cadi jneza modo iquiiñenu cani. Juan,a ti xpinni Cristu ni napa biaʼ 30 iza guníʼ sicaríʼ: «Nannaʼ riníʼ Biblia naquiiñeʼ cueenu tiempu para gúninu ni na Dios, peru naa jma riquiiñeʼ tiempu stinneʼ lu computadora». Nuu tiru neca maʼ huaxhinni nuurube lu Internet. Laabe cusiénebe: «Ora guneʼ sentir jma maʼ bidxagaʼ, jmaruʼ si raca nagana para naa gusaanaʼ de guinieniáʼ stobi pur Internet o guuyaʼ ca videu huiiniʼ ni cadi naquiiñeʼ guuyaʼ». Para gunda bisaanabe viciu que, biʼniʼ programarbe computadora stibe para guizuiʼni stúbini ora maʼ naquiiñeʼ chigásibe (biindaʼ Efesios 5:15, 16).
Lagacané ca xiiñitu para gánnacaʼ ximodo jma jneza iquiiñecaʼ computadora ne ca aparatu casi laani
5, 6. 1) Xi dxiiñaʼ napa ca binni ni napa xiiñiʼ. 2) Xi zanda gúnitu para guidxaaga ca xiiñitu binni runi ni jneza.
5 Neca qué zanda gucueezatu xiiñitu de iquiiñeʼ computadora, naquiiñeʼ gusiiditu laacabe gánnacabe ximodo iquiiñecabe ni. Cadi gudiitu lugar gúʼyacabe cosa dxabaʼ, quítecabe xiixa juegu de guendaridinde, gúʼyacabe espiritismo ne guidxaagacabe binni malu lu Internet, para si chuʼ ni gúnicabe ti cadi guchiichicabe laatu. Pa gudiitu lugar gúnicabe ni la? zucaatu laacabe guiníʼ íquecabe sicaríʼ: «Pa qué rizaalaʼdxiʼ bixhozeʼ xi runeʼ la? zándaca purtiʼ cadi malu ni cayuneʼ». Dxiiñaʼ stitu nga gápatu laacabe ti cadi chuʼ xiixa ni guxheleʼ laacabe de Jiobá, ne naquiiñeʼ gúnitu ni neca jma maʼ ziniisicabe. Guníʼ ique si xi runi ti maniʼ casi ti osa para gapa ca xiiñiʼ. Cadi dxandíʼ neca maniʼ laacame rulácame ca xiiñicame ora ruluíʼ zuniná tuuxa laacaʼ la? (Zanda gúʼndaluʼ Oseas 13:8.)
6 Lagacané ca xiiñitu guidxaagacaʼ guiráʼ ca xpinni Cristu, cásica ni nahuiiniʼ ne cani maʼ huaniisi. Ne laguietenalaʼdxiʼ ndiʼ: naquiiñeʼ cueetu tiempu para chuʼtu jma gaxha de ca xiiñitu, guxidxinetu laacaʼ, quitenetu laacaʼ, gúnitu dxiiñaʼ juntu ne gúnitu stipa para chuʼtu jma gaxha de Jiobá.b
GUENDANAZAACA STINU
7. Xiñee riuuláʼdxinu chuʼnu nazaaca.
7 Nuu tiru rinabadiidxacabe tuuxa: «Ximodo nuuluʼ». Neca riníʼ binni nuu galán ora rinabadiidxacabe ni laa la? guiranu raca huaranu, purtiʼ bidii Adán ne Eva lugar guxheleʼ Binidxabaʼ laacaʼ de Jiobá. Riecheʼ Binidxabaʼ ora ruuyaʼ maʼ cusiguunaʼ xiixa guendahuará laanu, purtiʼ nánnabe zacá maʼ qué zanda gúninu ni na Dios. Ne pa gátinu, maʼ qué liica zanda guni adorarnu Dios (Sal. 115:17). Nga runi, riuuláʼdxinu gúninu stipa pur chuʼnu nazaaca ne riuʼnu xizaa ora raca huará ca xpinni Cristu.c
8, 9. 1) Xiñee cadi galán guibáninu para si guyúbinu ximodo chuʼnu jma nazaaca. 2) Xi zabeendunu pa guyúbinu modo chuʼnu nayecheʼ.
8 Peru cadi galán diʼ guibáninu para si guyúbinu ximodo chuʼnu jma nazaaca. Nuu tu laa jma runiti tiempu para guiníʼ de xiixa dieta o xiixa tratamientu que gucheeche stiidxaʼ Reinu. Zándaca riníʼ íquecabe cayacanécabe stobi ora gúnicabe zacá, peru cadi galán iquiiñenu Yoo stiʼ Reinu o lugar ra raca ca guendaridagulisaa roʼ para gábinu binni xi tratamientu zanda guicaa para chuʼ jma nazaaca o para guihuinni jma galán. Xiñee yaʼ.
9 Ca guendaridagulisaa stinu rácacani para guizíʼdinu jma de Dios ne chuʼnu nayecheʼ, laani nga tobi de ca guenda ni rudii espíritu santu (Gál. 5:22). Cadi jneza diʼ iquiiñenu ca lugar riʼ para gudiʼnu conseju o gábinu binni xi tratamientu zanda guicaa para chuʼ nazaaca, neca guinabadiidxacabe ni laanu. Pa gúninu ni la? zusihuínninu cadi caquiiñenu ca guendaridagulisaa stinu para guizíʼdinu de Dios ne zándaca dede zuchiichinu ca xpinni Cristu (Rom. 14:17). Cada binni nga naquiiñeʼ guʼyaʼ xi guni para chuʼ nazaaca, ne guirutiʼ qué gapa ti remediu para gusianda guiráʼ guendahuará. Dede ca doctor ni jma nanna raca huaracaʼ, rióʼxhocaʼ ne ráticaʼ. Ne cadi purtiʼ si guyúbinu ximodo chuʼnu jma nazaaca zabáninu jma xadxí (Luc. 12:25). Peru tuuxa ni nexhedxí ladxidóʼ la? ziuu nayecheʼ (Prov. 17:22).
10. 1) Xi naquiiñeʼ guni binni para guʼyaʼ Dios laa casi tuuxa nabé sicarú. 2) Padxí nga maʼ qué liica zaca huaranu.
10 Laaca cadi malu diʼ guyúbinu xi zanda gúninu para guihuínninu jma galán. Peru ni cadi jneza gúninu nga guyúbinu modo guiniti dede primé ne últimu seña ni rusihuinni maʼ ziyóxhonu, purtiʼ zanda gusihuínnicani pabiáʼ maʼ biniisinu lu stiidxaʼ Dios, pabiáʼ risácanu ne pabiáʼ nayá ladxidoʼno. Biblia na: «Guicha toope stiʼ ca binnigola ca zeeda gaca casi ti corona sicarú ora rúnicaʼ ni jneza» (Prov. 16:31). Para Jiobá jma risaca ximodo laanu ndaaniʼ ladxidoʼno, ne laaca zacá nga naquiiñeʼ guiníʼ íquenu (biindaʼ 1 Pedro 3:3, 4). Yanna, ñee jneza nga guicaanu ti tratamientu o gaca operarnu purtiʼ si rápanu gana guihuínninu jma galán neca chuʼ xquendanabáninu ra naxoo la? Biaʼ tiica iza nápanu ne modo tiica laanu, guendanayecheʼ stiʼ Jiobá nga rusihuinni pabiáʼ sicarú laanu nezalube (Neh. 8:10). Lu guidxilayú cubi si stiʼ Dios nga maʼ qué liica zaca huaranu ne zahuínninu galán casi dxi nahuiininu (Job 33:25; Is. 33:24). Laga cabézanu dxi gaca ni, naquiiñeʼ gápanu guendabiaaniʼ ne fe, purtiʼ zacanécani laanu para cadi guixélenu de Jiobá, chuʼnu nayecheʼ ne cadi chúʼpenu xizaa pur guendanazaaca stinu (1 Tim. 4:8).
CADI GUDIʼNU LUGAR QUITE BUELTU LAANU
11. Xiñee ti trampa nga guicá ique binni gapa bidxichi.
11 Cadi malu diʼ nga gapa binni bueltu, ne laaca cadi malu guni binni dxiiñaʼ para guni ganar ni (Ecl. 7:12; Luc. 19:12, 13). Peru zaxélenu de Jiobá pa gannaxhiinu bidxichi (1 Tim. 6:9, 10). Pa jma guicá íquenu gápanu guiráʼ ni napa binni «ndaani guidxilayú riʼ» la? zuxhélecani laanu de Jiobá. Laaca ngaca rizaaca cani «rudii lugar quite bidxichi ique», purtiʼ riníʼ íquecaʼ ziuucaʼ nayecheʼ ne qué ziaadxaʼ gastiʼ laacaʼ pur nápacaʼ bidxichi (Mat. 13:22). Jesús bisihuinni guirutiʼ qué zanda guni adorar Dios jneza ne guicá ique gapa bidxichi (Mat. 6:24).
12. Xi runi binni ora maʼ cá ique guni ganar bueltu nagueenda, ne xi zanda gúninu para cadi guiábanu lu trampa riʼ.
12 Zápanu guendanagana pa guiníʼ íquenu jma risaca gutálenu bidxichi stinu (Prov. 28:20). Nuu tiru, ora nabé maʼ cá ique tuuxa guni ganar bueltu nagueenda, rizíʼ billete de lotería o ruzulú rutoo xiixa ne dede rucaa xcaadxi xpinni Cristu guiníʼ ique laaca zanda guni ni. Nuu tu laa dede riguu xpueltu lu ti negocio, purtiʼ riníʼ ique zanda guni ganar stale pur ni gúdxicabe laa. Cadi gacheluluʼ bueltu, purtiʼ zándaca gueeda gunítiluʼ guiráʼ ni nápaluʼ. Guluu xpiaanuʼ, pa gabi tuuxa lii zanda guni ganarluʼ stale bueltu lu xiixa negocio la? zándaca cadi dxandíʼ ni.
13. Ximodo ruuyaʼ Jiobá bidxichi ne ximodo ruuyaʼ binni guidxilayú ni.
13 Pa guyúbinu «reinu stiʼ Dios» primeru «ne gúni[nu] ni jneza ni rinabaʼ Dios» la? zaguube ndaayaʼ ca stipa gúninu ne qué zudiibe lugar guiaadxaʼ laanu guiráʼ ni caquiiñenu (Mat. 6:33, TNM; Efes. 4:28). Jiobá qué racalaʼdxiʼ guiníʼ íquenu ximodo guni ganarnu stale bidxichi ora maʼ nuunu ra ridagulisaanu; laaca cadi jneza chitísinu raqué purtiʼ maʼ bidxáganu pur guiráʼ dxiiñaʼ cayúninu. Ndaaniʼ guidxilayú riʼ nabé ricá ique binni gutale bidxichi stiʼ, purtiʼ riníʼ ique zacá zanda guibani jma galán ora maʼ huaniisi. Dede rucaacabe xiiñicabe guiníʼ ique casi laacabe. Peru Jesús bisiidiʼ cadi jneza guiníʼ ique binni zacá (biindaʼ Lucas 12:15-21). Cadi gácanu casi Guehazí, laa guníʼ ique zándaruʼ gaca xhamigu Jiobá neca gusiguii para guicaa stiʼ binni (2 Rey. 5:20-27).
14, 15. Xiñee cadi jneza guiníʼ íquenu zanda guni ganarnu stale bueltu lu ti negocio. Bizeeteʼ ti ejemplu.
14 Nuu águila huayati ndaaniʼ nisa purtiʼ qué riná gundaa ti benda nabé nanaa ni gunaazeʼ. Ñanda nizaaca ti xpinni Cristu zacá la? Ti binnigola láʼ Alex guníʼ: «Nabé riuuladxeʼ guindisaʼ chaahueʼ bueltu. Pa ora guicaaʼ caadxi champú guiree jma de biaʼ caquiiñeʼ la? rudxiguetaʼ caadxi ndaaniʼ bote que». Peru biaba Alex lu ti trampa ra biniti stale bidxichi. Biuube lu ti negocio naroʼbaʼ ne guníʼ íquebe qué zandaa zuni ganarbe stale bidxichi luni ne gusaanabe dxiiñaʼ ni maca nápabe ti ganda gácabe precursor. Guleebe stale tiempu para guiziidibe jma de negocio que. Biquiiñebe xpuéltube ne gudiiñebe bueltu sti binni purtiʼ para laabe zaqué jma zuni ganarbe. Peru binítibe guiráʼ bueltu guluube lu negocio que. Sicaríʼ guníʼ Alex: «Guníʼ iqueʼ zanda guibiguetaʼ ca bueltu stinneʼ pa qué gusaanaʼ negocio que».
15 Puru si negocio que gucuá ique Alex chupa chonna beeu. Guca nagana para laabe cueebe tiempu para gúnibe xhiiñaʼ Dios dede maʼ qué rásibe. Peru qué ñuni ganarbe gastiʼ lu negocio que. Binítibe guiráʼ xpuéltube ni maʼ guluu chaahuibe, dede bitoobe lídxibe. Laabe guniʼbe: «Nabé binenaʼyaʼ familia stinneʼ». Peru biziidibe ti cosa nabé risaca: «Yanna maʼ bieneʼ xiixa: guiráʼ tu guni cré zacané guidxilayú stiʼ Binidxabaʼ riʼ laa la? runiti guiráʼ ni napa» (Prov. 11:28). Nga runi, pa guicálunu ca bueltu ni maʼ guluu chaahuinu, chuʼnu lu xiixa negocio o guiníʼ íquenu nabé nánnanu ximodo guni ganarnu stale la? zeeda gácani casi ora nicálunu ñacané Binidxabaʼ laanu, xaíque stiʼ guidxilayú riʼ (2 Cor. 4:4; 1 Tim. 6:17). Dede dxiqué maʼ bichaa Alex modo nabani para ganda gucheeche stiidxaʼ Dios. Yanna, laabe ne familia stibe nuucabe jma nayecheʼ ne nuucabe jma gaxha de Jiobá (biindaʼ Marcos 10:29, 30).
CADI GUDXÍʼBANU LACA LAANU
16. Xiñee naquiiñeʼ chuʼnu nayecheʼ, peru xi cuidadu naquiiñeʼ gápanu.
16 Riéchenu stale purtiʼ testigu stiʼ Jiobá laanu (Jer. 9:24). Nga runi, rúninu stipa para quixhe íquenu gúninu ni jneza ne chinándanu guiráʼ ca ley ni maʼ gudixhe Dios. Peru naquiiñeʼ chuʼnu cuidadu ti cadi gudxíʼbanu laca laanu ne guiníʼ íquenu maʼ nánnanu biaʼca nanna Jiobá, pacaa zuxhélecani laanu de laabe (Sal. 138:6; Rom. 12:3).
Lugar de chuʼluʼ xizaa pur gápaluʼ dxiiñaʼ risaca lade ca binni ridagulisaa, guyuu nayecheʼ ora maʼ cucheecheluʼ diidxaʼ
17, 18. 1) Bizeeteʼ lá caadxi de ca binni ni ruzeeteʼ Biblia bidxiibaʼ laca laa ne cani qué ñuni zacá. 2) Xi biʼniʼ ti xpinni Cristu para cadi guixeleʼ de Jiobá.
17 Biblia ruzeeteʼ ejemplu stiʼ stale binni ni qué nudxiibaʼ laca laa, peru laaca ruzeeteni de cani qué ñuni zacá. Casi rey David, laa nabé bidii lugar gusiidiʼ Jiobá laa, ngue runi guluu Dios ndaayaʼ laa (Sal. 131:1-3). Peru bisabanáʼ Jiobá rey Nabucodonosor ne Belsasar, purtiʼ bidxiibacaʼ laca laacaʼ (Dan. 4:30-37; 5:22-30). Nuu tiru laaca raca nagana para laanu gusihuínninu qué rudxíʼbanu laca laanu. Guzéʼtenu de Raúl, ti siervu ministerial ni napa 32 iza ni guyé ndaaniʼ sti neza binni ridagulisaa. Laabe rietenaláʼdxibe: «Guníʼ iqueʼ nagueenda zacaʼ binnigola raqué, peru gudiʼdiʼ ti iza ne qué ñaca gastiʼ». Ñee zaníʼ ique Raúl cadi culabi ca binnigola que laa ne pur ngue guidxiichiné laacabe la? Ñee zusaana de chebe ca guendaridagulisaa, zaxélebe de Jiobá ne de xquidxi pur modo nuube que la? Xi ñuʼnuʼ pa nizaacaluʼ xiixa zacá yaʼ.
18 Raúl guníʼ: «Biindaʼ stale libru ne revista stinu ni cusiene textu stiʼ Proverbios 13:12, ra na cadi guiree binni gana ora maʼ cabeza gaca xiixa ni galán. Biziideʼ caquiiñeʼ cuezaʼ para gaca ni caníʼ iqueʼ. Bieneʼ caquiiñeʼ gudieeʼ lugar gusiidiʼ Jiobá naa». Ngue runi, jma gucuá ique Raúl modo gacané ca binni ridagulisaa ne ca binni ni guidxela ora maʼ zigucheeche diidxaʼ. Qué nindaa maʼ ruundanebe stale binni ni nabé nagueenda ziniisi lu stiidxaʼ Dios. Laabe guniʼbe: «Nabé bidxagayaaʼ ora bieeteʼ maʼ nacaʼ binnigola gudiʼdiʼ si ti iza arondaʼ. Cumu jma maʼ cá iqueʼ gacaniáʼ binni la? maʼ qué ñuaapiáʼ xizaa pur naa». Biblia na: «Biʼniʼ cré Jiobá ne biʼniʼ ni jneza, bibani lu guidxilayú riʼ ne bizuubaʼ diidxaʼ guiráʼ ora. Laaca guyuu nayecheʼ ora guʼnuʼ ni na Jiobá, ne laa zudii lii guiráʼ ni guinabaʼ ladxidoʼloʼ» (Salmo 37:3, 4).
CADI GUIXÉLELUʼ DE JIOBÁ
19, 20. 1) Xi naquiiñeʼ gúninu para cadi guixélenu de Jiobá. 2) Tu ejemplu stiʼ zanda chinándanu para cadi guixélenu de Jiobá.
19 Guiráʼ cani bizéʼtenu lu tema riʼ ne lu sti tema ni gudídinu que, zanda guidxélanu ximodo gúninu cani lu xquendanabáninu. Riéchenu stale purtiʼ nácanu xpinni Jiobá. Chupa cosa sicarú ni rusigaʼdeʼ Jiobá laanu nga chuʼ familia stinu nayecheʼ ne nazaaca. Nánnanu naquiiñeʼ gápanu ti dxiiñaʼ ne guni ganarnu bueltu para gápanu ni iquiiñenu. Laaca naquiiñeʼ cueenu tiempu para chuʼnu nayecheʼ ti ratu ne laaca zanda iquiiñenu computadora ne xcaadxi aparatu casi laani. Peru naquiiñeʼ gánnanu ximodo iquiiñenu cani, cadi gunítinu stale tiempu lúcani ne cadi gudiʼnu lugar gucueezacani laanu de guni adorarnu Dios, pacaa zuxhelecani laanu de Jiobá.
¡Cadi gudiiluʼ lugar chuʼ xiixa ni guxheleʼ lii de Jiobá!
20 Guizáʼ ñecheʼ Binidxabaʼ nixélenu o nixeleʼ familia stinu de Jiobá. Peru cadi gudiiluʼ lugar guizaaca nga (Prov. 22:3). Para nga naquiiñeʼ chuʼluʼ jma gaxha de Jiobá ne cadi guixéleluʼ de laa. Biblia ruzeeteʼ de stale xpinni Dios ni biʼniʼ zacá. Casi Enoc ne Noé, laacaʼ «[guzanecaʼ] Dios ni dxandíʼ» (Gén. 5:22; 6:9). Moisés bidxiilú neza zeʼ purtiʼ casi ñaca cayuuyabe Dios neca qué rihuinni (Heb. 11:27). Ne nabé gucané Bixhoze Jesús laa para gunda biʼniʼ ni riuuláʼdxibe (Juan 8:29). Yenanda ejemplu stiʼ ca binni riʼ ne biʼniʼ ni na conseju ni zeeda lu Biblia riʼ: «Cadi usaana tu de guieche tu, ne lainíʼ né Dios sin guiaana dxí tu. Intiica izaaca tu, laudii diuxquixe Dios» (1 Tes. 5:16-18). Ne cadi gudiiluʼ lugar chuʼ xiixa ni guxheleʼ lii de Jiobá.
a Bidxaa lácabe.
b Biiyaʼ ca tema ni láʼ «Cómo criar hijos responsables», ni beeda lu revista ¡Despertad! stiʼ octubre 2011.
c Biiyaʼ ca tema ni láʼ «Cinco claves para mejorar la salud», ni beeda lu ¡Despertad! stiʼ marzo 2011.
-