BIBLIOTECA NI NUU LU INTERNET Watchtower
Watchtower
BIBLIOTECA NI NUU LU INTERNET
diidxazá
  • BIBLIA
  • PUBLICACIÓN
  • REUNIÓN
  • w13 1/2 yaza 13-15
  • Xii nga evangelio según Judas

Gastiʼ nin ti videu de ca ni guliluʼ riʼ.

Bitiidilaʼdxiʼ, guyuu ti error ora cayaca cargar videu riʼ.

  • Xii nga evangelio según Judas
  • Torre stiʼ ni rapa ni caníʼ de Reinu stiʼ Jiobá 2013
  • Subtítulo
  • Laaca zanda gúʼndaluʼ
  • BIDXÉLACABE GUIʼCHIʼ NI LÁʼ EVANGELIO SEGÚN JUDAS
  • EVANGELIO SEGÚN JUDAS: TI EVANGELIU NI GUCUÁ CA DXI STIʼ CA GNÓSTICO
  • CANI RUUNDAʼ CLASE GUIʼCHIʼ RIʼ GADXÉ GADXÉ NI RINIʼCAʼ DE NI RIEETEʼ DE JUDAS LU EVANGELIU CA
  • XI RIZÍʼDINU DE EVANGELIO SEGÚN JUDAS
  • Traición stiʼ Judas ne gunaazecabe Jesús
    Jesús: neza, ni dxandíʼ ne guendanabani
  • Guendaroxhi stiʼ Señor
    Jesús: neza, ni dxandíʼ ne guendanabani
  • Cadi chuʼ dxi gácaluʼ ti gubaanaʼ
    Guizíʼdinu de Maestru Ni Jma Nanna Gusiidiʼ
Torre stiʼ ni rapa ni caníʼ de Reinu stiʼ Jiobá 2013
w13 1/2 yaza 13-15

Xii nga evangelio según Judas

“El beso de Judas”, ni biʼniʼ Gustave Doré, ti hombre ni gulee dibuju lu siglu XIX

LU BEEU abril 2006, stale periódicu ni nuu lu guidubi naca Guidxilayú bizeetecaʼ de ti guiʼchiʼ ni bicaacabe maʼ xadxí ni bidxela ti grupu de binni ni ruundaʼ ca clase guiʼchiʼ ca raca chupa chonna iza, guiʼchiʼ ca nga: Evangelio según Judas. Bizeetecani guníʼ ca binni ni riene de laani zuchaani modo riníʼ ique binni de Judas, hombre ni bitoo Jesús que. Na ca binni ca guca Judas ti hombre ni biʼniʼ xiixa nabé galán, ne laabe nga apóstol ni jma biene Jesús ne bitoobe laa purtiʼ gunabaʼ laabe gúnibe ni.

Ñee dxandíʼ ti guiʼchiʼ ni gucuá maʼ xadxí ni la? Pa zacá ni, ñee ruzeeteni xiixa ni qué gánnanu de Judas Iscariote, de Jesucristu o de ca primé xpinni la? Ñee naquiiñeʼ guchaani modo riníʼ íquenu de Jesús ne de cani bisiidibe la?

BIDXÉLACABE GUIʼCHIʼ NI LÁʼ EVANGELIO SEGÚN JUDAS

Qué ganna diʼ binni ximodo bidxela Evangelio según Judas. Cadi ti arqueólogo bidxela ni, sínuque biree ni lade caadxi cosa nayooxhoʼ ni rutoocabe ndaaniʼ ti luguiaa ra maʼ ziguiluxe iza 1970 o dxi deruʼ bizulú iza 1980. Ruluíʼ si bidxela tuuxa ni lu iza 1978 ndaaniʼ ti baʼ yooxhoʼ ni nuu ndaaniʼ ti cueva, guidxi Egipto. Laani rizaané ni ti códice (casi ti libru ni guyuu dxiqué) de tapa guiʼchiʼ ni gucuá lu diidxaʼ copto (ni zeeda de diidxaʼ egipciu ni guníʼcabe dxiqué).

Cumu stale siglu nga guyuu códice de guidi riʼ ti lugar ra nandáʼ la? nga runi nagueenda biuxe ni. Lu iza 1983, biiyaʼ chupa chonna hombre ni ruundaʼ clase guiʼchiʼ riʼ ni, peru qué ñanda nizíʼcabe ni purtiʼ nabé caru saca ni. Ra zidiʼdiʼ iza jma ziyuxe ni purtiʼ maʼ qué nulábicabe ni ne cadi galán diʼ ra guluu chaahuicabe ni. Lu iza 2000 guzíʼ ti gunaa de Suiza, ni rizíʼ ca cosa ni nayooxhoʼ, guiʼchiʼ ca. Gunaa que bidii ni ti grupu de binni ni ruundaʼ ca clase guiʼchiʼ que. Ca binni ca bininecaʼ dxiiñaʼ grupu ni láʼ Fundación Mecenas de Arte Antiguo ne Sociedad National Geographic, peru nabé nagana dxiiñaʼ bíʼnicabe para gunda biʼniʼ chaahuicabe guiʼchiʼ que, ne ti ndaa de laani jma maʼ biruuxe. Ne gupa xidé biiyacabe pabiáʼ tiempu napa ni de gucuá ni, bitiixhicabe ni lu sti diidxaʼ ne bisiénecabe xiná ni.

Cani biindaʼ guiʼchiʼ riʼ biquiiñecabe ni rábicabe carbono 14 para biiyacabe gucuá guiʼchiʼ ca lu siglu III o IV despué de Cristu. Peru despué biiyacabe bibiixhiʼ guiʼchiʼ ni láʼ Evangelio según Judas, ni gucuá lu diidxaʼ copto, de sti guiʼchiʼ ni jma maʼ bioʼxhoʼ ni gucuá lu diidxaʼ griegu. Yanna, padxí gucuá guiʼchiʼ ni jma nayooxhoʼ riʼ ne xi cazaaca tiempu gucuá ni yaʼ.

EVANGELIO SEGÚN JUDAS: TI EVANGELIU NI GUCUÁ CA DXI STIʼ CA GNÓSTICO

Lu ca guiʼchiʼ ni bicaa Ireneo nga primé biaje rieeteʼ de Evangelio según Judas. Ireneo nga ti hombre ni na naca xpinni Cristu ni bicaa caadxi guiʼchiʼ, laabe bibánibe ra maʼ ziluxe siglu II. Lu guiʼchiʼ ni láʼ Contra las herejías ruzeetebe ca diidxaʼ riʼ de tobi de ca grupu ni riniʼbe cadi jneza ni rusiidicaʼ: «Nácabe Judas, ni bitoo Jesús que, nanna chaahuiʼ xi guiráʼ chiguizaaca, ne lade ca discípulo laasibe nga nácabe nánnabe ni dxandíʼ, nga runi laasibe nga nánnabe xiñee bitoobe Jesús. Ne pur laabe guiráʼ cosa ni nuu ndaaniʼ Guidxilayú ne guibáʼ guca feu. Laacabe bizáʼsicabe ti historia ni gulee lácabe El Evangelio según Judas».

«Qué nicá diʼ Evangeliu ca dxi bibani Judas ne cadi ti binni ni binibiáʼ laabe nga bicaa ni»

Lu stale de ca guiʼchiʼ ni bicaa Ireneo bisihuinni cadi jneza ni rusiidiʼ ca gnóstico, ni riniʼcaʼ nácacaʼ xpinni Cristu. Ca binni ca nacaʼ laasicaʼ nánnacaʼ caadxi cosa. Ni riníʼ diidxaʼ gnosticismo nga stale grupu de binni, ne cada grupu rusiene modo riníʼ ique xii nga ni dxandíʼ de cani bisiidiʼ Cristu. Guiráʼ ni bisiidiʼ ca gnóstico guleecaʼ ni lu ca libru ni bicaacaʼ, ne nabé guyuu ca clase libru ca lu siglu II.

Stale biaje lu ca evangeliu ni bicaa ca gnóstico rieeteʼ gadxé modo biene ca apóstol stiʼ Jesús cani guniʼbe ne nacaʼ bisiidibe xiixa ni biene caadxi si binni ni gulibe.a Caadxi gnóstico guníʼ íquecaʼ ndaaniʼ Guidxilayú ra nabeza binni riʼ zeeda gácani casi ti lidxi guiibaʼ ni biʼniʼ «dios ni bizáʼ guiráʼ cosa», ni rieeteʼ lu Antiguo Testamento, ne zeeda gaca ti dios ni huaxiéʼ risaca ne nácabe cucaalube ca dios ni jma nandxóʼ stícabe. Ca gnóstico biʼniʼ crecaʼ ca binni si ni riene caadxi cosa ni gaʼchiʼ nga zánnacaʼ caquiiñeʼ gusaana binni xcuerpu.

Modo riníʼ ique ca binni ca rihuínnini lu Evangelio según Judas, sicaríʼ ruzuluni: «Ndiʼ nga ca diidxaʼ gudxi Jesús Judas Iscariote si, ne bindaabe xhono gubidxa para bisiénebe ni laa, ne biluxe bíʼnibe nga chonna gubidxa ante gaca Pascua».

Ñee nga nga guiʼchiʼ ni bizeeteʼ Ireneo, ni bidxélacabe chupa chonna gayuaa iza despué de gucuá ni la? Marvin Meyer, ti hombre ni guyuu lu primé grupu ni biindaʼ guiʼchiʼ ca ne bitiixhi ni, guníʼ: «Ni ruzeeteʼ Ireneo ca biaʼsi ni né ni zeeda lu guiʼchiʼ ni gucuá lu diidxaʼ copto ni nápadu lu nadu riʼ ne laani nga Evangelio según Judas».

CANI RUUNDAʼ CLASE GUIʼCHIʼ RIʼ GADXÉ GADXÉ NI RINIʼCAʼ DE NI RIEETEʼ DE JUDAS LU EVANGELIU CA

Evangelio según Judas na ruxidxi Jesús ora guuyaʼ qué randa riene ca discípulo stiʼ xiixa. Yanna cumu Judas si nga nani jma biene lade ca doce apóstol ximódopeʼ nga Jesús la? ngue runi ra maʼ nuube laasibe né Jesús gudxi laabe «ca cosa ni qué ganna binni de reinu».

Grupu ni bitiixhi guiʼchiʼ ca primé, nabé yenándacaʼ ni guníʼ Ireneo de evangeliu ca. Lu ni bitiixhicabe ca rieeteʼ Judas nga discípulo ni gulí Jesús ni ziene ca cosa ni qué ganna binni de «reinu» ne laaca ziuube luni. Cumu xcaadxi apóstol stibe qué gánnacaʼ nga la? zabicaʼ sti binni ni chuʼ lugar stiʼ Judas, peru qué gánnacaʼ pa laabe chigácabe «espíritu númeru trece». Ne laaca rieeteʼ luni gudxi Jesús laabe: «Lii zasácaluʼ jma que guiráʼ ca discípulo, purtiʼ lii chiguutiluʼ hombre ni nuaaʼ lu xcuerpu riʼ».

Caadxi binni ni ruundaʼ clase guiʼchiʼ riʼ ne ruyubi ganna de ca primé xpinni Cristu ne de gnosticismo, casi Bart Ehrman ne Elaine Pagels, chupa binni ni nabé ruundacabe libru ni rucaacaʼ, nagueendaca bicaacaʼ ni biindacaʼ lu Evangelio según Judas, ne biáʼsipeʼ ni cusiénecaʼ de laani né ni bitiixhi primé grupu que. Peru qué nindaa guluuni xizaa caadxi hombre ni ruundaʼ clase guiʼchiʼ riʼ, casi April DeConick ne Birger Pearson. Laacabe nácabe nagueendaca gudxi Sociedad National Geographic binni xiná guiʼchiʼ yooxhoʼ riʼ purtiʼ nacaʼ laacaʼ nga gudiicaʼ noticia riʼ primé. Cumu biʼniʼ firmar primé grupu que ti guiʼchiʼ para cadi guiníʼ xi dxiiñaʼ cayuni la? ngue runi maʼ qué ñanda nidiʼdiʼ ni lu náʼ xcaadxi binni ni naquiiñeʼ ñuundaʼ chaahuicaʼ ni, cásica raca né xcaadxi guiʼchiʼ yooxhoʼ.

Nin tobi de ca binni ni ruundaʼ ca clase guiʼchiʼ riʼ qué riniʼcaʼ dxandíʼ guca ni cá lu evangeliu ca

DeConick ne Pearson, cada tobi de laacaʼ biindaʼ chaahuicaʼ guiʼchiʼ riʼ ne guirópacabe biiyacabe cadi jneza modo bitiixhi primé grupu que caadxi diidxaʼ ni jma risaca zeeda luni. Modo bitiixhi DeConick guiʼchiʼ ca na gudxi Jesús Judas naca «demonio númeru trece», ne cadi «espíritu númeru trece».b Ne laaca gudxi Jesús laabe qué ziuube lu «reinu». Ne lugar de ñabi laabe zasácabe jma que xcaadxi discípulo que la? gudxi laabe: «Lii zúniluʼ ti cosa jma feu que laacabe. Purtiʼ lii chiguutiluʼ hombre ni nuaaʼ lu xcuerpu riʼ». Ni cuzeeteʼ DeConick nga bicaa ca gnóstico Evangelio según Judas para guni búrlacaʼ guiráʼ ca apóstol. DeConick ne Pearson nacaʼ cadi cuzeeteʼ diʼ guiʼchiʼ ca naca Judas ti hombre ni biʼniʼ xiixa nabé galán.

XI RIZÍʼDINU DE EVANGELIO SEGÚN JUDAS

Neca nuu binni ni ruundaʼ ca clase guiʼchiʼ riʼ ruuyacaʼ Judas casi ti hombre ni biʼniʼ xiixa nabé galán o casi ti demonio la? nin tobi de laacaʼ qué riniʼcaʼ dxandíʼ guca ni cá lu evangeliu ca. Sicaríʼ bisiene Bart Ehrman: «Cadi Judas diʼ bicaa Evangeliu ca; ne qué liica rieeteʼ ni lu guiʼchiʼ ca. [...] Qué nicá diʼ Evangeliu ca dxi bibani Judas ne cadi ti binni ni binibiáʼ laabe nga bicaa ni [...]. Nga runi cadi naca diʼ ni ti libru ni gusiidiʼ laanu xcaadxi cosa ni bizaaca dxi bibani Jesús».

Evangelio según Judas nga ti guiʼchiʼ ni bicaa ca gnóstico lu siglu II ne primé gucuá ni lu diidxaʼ griegu. Peru ca binni ni ruundaʼ ca clase guiʼchiʼ riʼ qué ganna chaahuicaʼ pa Evangelio según Judas nga ni ruzeeteʼ Ireneo. Ni ridúʼyanu nga rusihuínnini guyuu ti tiempu ra biasa binni ni cadi dxandíʼ xpinni Cristu laacaʼ ne bisiidicaʼ ni nacaʼ ne pur ngue gulasaacaʼ ne bixélecaʼ de cani dxandíʼ xpinni Cristu. Lugar de nuluíʼ guiʼchiʼ ca cadi dxandíʼ ni na Biblia la? laga rusihuínnini pabiáʼ jneza ca diidxaʼ ni guníʼ Pablu para quixhenabe xcaadxi apóstol lu Hechos 20:29, 30: «Purti nanna dxiʼche casi pe naa gaxha ñee [...] dede lade ca tu ziuu tu guiasa usiguii ca xcaadxi para chi nanda laacaʼ».

a Riguíxhecabe lá ca evangeliu riʼ lá ca binni ni nácabe biene chaahuiʼ cani bisiidiʼ Jesús. Casi Evangelio según Tomás ne Evangelio según María Magdalena, ne biaʼsiʼ treinta de ca evangeliu ca nga runibiáʼ binni.

b Ca binni ni ruundaʼ clase guiʼchiʼ riʼ, cani nacaʼ ti demonio nga Judas—ni rieeteʼ jma biene ximódopeʼ nga Jesús que xcaadxi discípulo stibe— biiyacaʼ ngaca nga ni rieeteʼ lu ca Evangeliu ni zeeda lu Biblia, ra na guníʼ ca demonio nánnacaʼ tuu nga Jesús (Marcos 3:11; 5:7).

    Libru ne revista zapoteco del Istmo (1993-2025)
    Biteeguʼ sesión
    Bizulú sesión
    • diidxazá
    • Compartir
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Modo iquiiñeʼ ni
    • Política de privacidad
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Bizulú sesión
    Compartir