Oni Mbakadi Ngbaduroniyo Tipa Ka Gunde Ti Yekova

“Ako ka berã nidu ti yo wa gu du kpotoyo yo awere, ka i agúnde ti re na ni, ka ka kuti gimi arugute kindi.”—PA FU RUGUTE NI UE HE 5:29.

1. Waigu rengbe ani ka rugatirani na gupai nga uru adu kinaho aboro kaa raka zanga gunde?

GUNDE aima digo nimangi ngbatunga aboro tipa dungu kama agarã. Gunde be gomoro, be akaza, be akuondiko, watadu be avura aye na gu bakabangirise fu aboro apiriganga ya. Tipa gipai re, gu tonatona afugo nadu rogo gu ringbisapai aboro UN akusihe nga, Tingidapai fu Aboro Rogo Zegino Dunduko Tipa Gayo Arengo, i azungudi fugo ti rii gipai re ki ya i na nyemu ka kusa gu zegino aboro dunduko nika raka rogo zanga gunde.a Si ni pa ngbarago nga, kina boro Mbori nitiko nakido rani ya ngbatunga gu zegino re nika ye aye, ono si ayenga mbiko gu asadatise nga ga aboro te. Rogo gako nebi nangia Mika, Yekova akidohe ya rogo gako vovo zegino nga ga ruru apai, ‘boro ho nika gundesi gako aboro te.’—Mika 4:4.

2. (a) Waigu Ziazia Kekeapai angarasa rani ani gunde ti Mbori? (b) Gini sanahe rengbe ka kura ho ani aberãpa gu dingisoro ni du fu rani ka gunde ti Mbori?

² Ngba kura gene, gunde rengbe arengba ka du niwenehe. Rogo Ziazia Kekeapai, i nangarasa ga Mbori amoyambu dedede i gunde ti Yekova. Mose aya fu aYisaraere wee: “Oni . . . nigunde ti Yekova gaoni Mbori, . . . ki nimangi pa ko.” (Pa Fu Rugute ni Ue he 6:13) Kusa, fuo susa dungu akama agarã, Soromo akepai ki ya: “Oni gúnde ti Mbori, ki ka kuti gako arugute; bambiko gere nga gu pai dunduko nga ga boro.” (Batungusipai 12:13) Wa ani amanga gaani sunge dezirepai, nga gu amaraika aruga paha, ani nangarasa aboro dunduko kinawo a i “gúnde ti Mbori, ki taasi rimoko.” (Yugoti 14:6, 7) Ku pati gunde ti Yekova, aKristano du wa ka i kpinyemu ko a na ngbaduyo yo dunduko. (Matayo 22:37, 38) Si daada fu rani ani kpinyemu Mbori na kini gunde ti fu gberarago fuko ti kina gu bangisa regbo re. Na ruhe aru a ani gunde ti fu gberarago fu gu Mbori duna nyemuse. Ono tie gini undo duho rengbe ani ka gbiaha be sonosa gunde ti Mbori? Tipa ani rengbe ka karagapai sa gi sanahe re, si naida ani girogo gu fugo yo nga gunde ti Mbori mbata na waigu du ngbatunga gi gunde re ni banguapai rogo gaani pagume na Yekova.

Kiki, Bakere Irisa, na Gunde

3. Gunde ti Mbori nga gine?

³ Gunde ti Mbori nga gu berã du wa ka aKristano du nani tipa Bakusiyo. Gu sa dagba asakarogo gu fugo nga gunde ti Mbori nga “ka duna kiki kodihe kuti duna bakere irisa tipa Bakusiahe na ki duna gunde ti fu gberarago fuko.” Sidu, gunde ti Mbori namanga nyanyakipa apai ue rogo gaani raka: gaani berã tipa Mbori na gaani berã tipa gu sino mangaapai ko asogaha. Si ziazia tie nga, agu apai ue dunduko re na nyanyakipaha na ki rẽ tipa ani wisigihe wenengai. Kuti sangba gu buku nga Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words, tipa aKristano, gi gunde ti Mbori re si nga ‘gupai naruga yo rogo gayo raka yo i naamangapai, rogo agu apai nga ga toro na rogo gayo mangaapai.’

4. Waigu rengbe ani ka sonosa gu sino nga ga duna bakere irisa tipa Bakusirani na kini bi ko na kiki?

⁴ Waigu rengbe ani ka sonosa kiki na bakere irisa tipa Bakusirani? Ho ani abi bawene kpakpu rago ni, ho ani abi gu ime ni nayuro ti ngbadu mbia, watadu ho ani abi uru ni si niti, iriwo agi apai re nati tirani. Kiki agi ahe re nati tirani kisusi ho ani akparia gupai ni rogo idapase nga sabe Mbori du nga agi ahe re. Kurii gure, ka ani ringbisi tirani kuti gu ga Yekova iiriwo ahe ko akusihe, ani bi gupai nga ani nga kungbo ahe gbua a wa Bakindo Davide abi tiko. Ko ayaa: “Ho mi nangana gamo angbangbaturũ ni, nga gu mangaapai nga ga wirinzagaro, na gu diwi mo amoi ru na akerekuru; gini he nga boro, mo naaberã pa ni?” (Atambuahe 8:3, 4) Gi kiki ahe nati tirani re nasa rani ani duna bakere irisa tipa Yekova na si kini fõngbaduraniyo ani tambua ko na kini taasi rimo ko tipa agu apai dunduko mangi ko ho tipa rani. Davide akepai berewe ki ya: “Mi nafu atambuahe foro, bambiko mo ambakadi re na iiriwo banaru pai. Iiriwo ahe nga gamo mangaapai!”—Atambuahe 139:14.

5. Tipagine si aida ani gunde tini ti Yekova, na gini wene kpiapai tipa mangaha du berani?

⁵ Pa bi ani Mbori na kiki gbiati du ani na bakere irisa tipa ko nasa rani ani duna bakere gunde nga ga irisa tipa gako ome na tipa gako pagbia ni Bakusiahe na si kini sa rani a ani bi ko ni gu boro rẽ ni Bazogo zegino dunduko. Rogo gu yuguyugupai gu mokedi nangia Yoane abihe, “agu yo naadi be nyarinde, na be kpiaru,” nga mbedimbedi apefuo Kristo rogo gayo aba ngbangbaturũ yo apoi kuari niyaa: “Na kii ga mangaapai [nga gu] du ni iiriwo apai, Ako Gbia Mbori du na tandu apai dũ! Gamo agene du ni ruru he na rengo a, mo nga Bakindo arikaaboro! Ako Gbia, da agúnde nga ti ro ya, ka ni atáasa nga rimoro a ya?” (Yugoti 15:2-4) Gunde ti Mbori, nga gu naye mbiko gu bakere irisa du agi abadia zogarago na Kristo re nani tipa ga Mbori bakere pagbia asa yo rogo gu Kindo nga ga ngbangbaturũ i fu irisa fu Mbori ni babakere gbia kurii agbia dunduko. Ho ani aberã ni kurii agu ahe dunduko Yekova amangihe na riipa gu ruru agene dunduko ko azoga zegino rogo, anga si nafu bakere ndupai fu rani ani gunde tiko tee?—Atambuahe 2:11; Yeremaya 10:7.

6. Tipagine si aida ani gunde tini ti sa gberarago ti Yekova?

⁶ Ono tie, ku pati du ani na kiki Mbori tirani kodihe kuti duna bakere irisa tipa ko, si naida ani gunde a ti sa gberarago tiko watadu ka gunde ti zanga giasangba ko. Tipagine? Bambiko wa vura du Yekova “ni bayee ko tipa zinga, ki du na inapai kpaima” ani du wa ka ani tingidi gupai nga ‘ko nafu mbusa afu fu aboro ingapai.’ (Gate 34:6, 7) Wa vura du ko na nyemuse gbiakuti inapai, Yekova ahinga iraira apai na gu manga ingapai nga ga wia ki he fu mbusa tipaha te. (Atambuahe 5:4, 5; Abakuka 1:13) Agu aboro nataino aino kini mangi gupai du bangiri Yekova ni gbegberehe na kini mangihe zanga saberã, na ki moi tiyo ni avura ko, agbia mbusa agbia. A wa gu mokedi nangia Pauro agumbaha, “ti ku be unga Mbori . . . nga ũgunde gbe.” Padu ani na ruru gunde be rimiso ani tirani kurogo ngbatunga apai wa gure nabanda rani ni yangaraha.—AEbere 10:31.

‘Oni Ka Kina Kuti Ko’

7. Gini nduapai duho berani tipa ani duna kido kuti ga Yekova ome ka batasa aboro?

⁷ Padu ani na bakere gunde ti Mbori nga ga irisa gbiati ino ani pa gako iiriwo ome wenengai nga bambata nduapai fu rani ani kido kuti ko. A wa tooni gude abi gupai nga ni nibandabanda ni ho du bani ni pati ni, kinawo a du ani nibandabanda rani na ki duna kido tii ga Yekova rugapai. Oni berẽnga pa gupai aYisaraere amangihe fuo kusa Yekova yo kusayo Ezipeta yo: “AYisaraere ki bi gu iiriwopai Yekova amangi aEzipeto na ni, aboro ki nigunde ti Yekova; i ki idi pa Yekova.” (Gate 14:31) Gupai namangi fu Erisa nga kura dezirepai tipa gu rengo nga, “ga Yekova maraika navo gbu pati agu yo nagunde ti ko [ko] ki batasi yo.” (Atambuahe 34:7; 2 Abakindo 6:15-17) Gu vovo pangbanga mangi kusayo bambeda tipa ga Yekova aboro na gu namangi tipa kina boro rani wa du ani nibasasa nanyakasa gupai nga, Mbori namangasunge amanga na gako ome ka banda agu aboro namangasunge fuko. (2 Pekapai 16:9) Si ki ta du were ani kini ye ka duna tambuahe tipa gupai nga, “rogo gunde ti Mbori, yo du nyanyaki kido ni.”—Asanza 14:26, NW.

8. (a) Tipagine pa gunde ani ti Mbori afõngbaduraniyo tini ani nita ngba gako agene? (b) Oni sakinga rogo wai yo rengbe ani ka ‘kakuti’ Yekova?

⁸ Anga gunde ti Mbori nasonosa kina kido sa kuti ko te ono si nafõngbaduraniyo a ani ta ngba gako agene. Ho Soromo azaki yekaru ni tipa i tona mangasunge tiihe, ko akparikpee fu Yekova ki ya: “[aYisaraere gundenga] ti ro, ka apeka fuo gamo apai, wa du yo ni ungayo rogo gu ringara mo afu he fu atitarani” re. (2 Pekapai 6:31) Mbata kusayo, Mose angarasi aYisaraere ki ya: “Oni apéka fuo kina Yekova gaoni Mbori, ki nigunde ti ko gbe, ki nika kuti gako arugute, ki nigi fugoko, oni amánga kina pa ko, ki nika kina kuti ko.” (Pa Fu Rugute ni Ue he 13:4) A wa agi averesi re ayugoho ziazia, nyemu gupai nga boro nita ngba ga Yekova agene na kini ‘kakuti’ ko naye mbiko ni nakido kuti ko. Ii, pa gunde ani ti Yekova nasa rani ani gisangba ko, ani mangisunge fuko, na ki kakuti ko, a wa tooni gude naakakuti bani nga guni du ni na kido kuti ni.—Atambuahe 63:8; Yesaya 41:13.

Ka Kpinyemu Mbori, Rogoyo Nga ka Gunde Tiko

9. Gini kodikodipai du dagba kpinyemu Mbori na gunde ti Mbori?

⁹ Kuti gu bipai nga ga Ziazia Kekeapai, gunde ti Mbori ayenga na gupai nga boro he kpinyemu ko te. Kuba gupai nga aYisaraere he kpinyemu Mbori, i arugu yo ya i “gunde ti Yekova . . . ka peka kina gako apai, ki nikpi nyemu ko.” (Pa Fu Rugute ni Ue he 10:12) Sidu, agi apai ue re, nga gunde ti Mbori gbiakuti kpinyemu Mbori nikodikodihe mbembedii kina sa. Pa gunde ani ti Mbori nasa rani ani nita ngba gako agene, na gere kini yugu gu gopai nga, ani nakpinyemu ko akpi. (1 Yoane 5:3) Ru gipai re aru, mbiko ho ani akpinyemu boro ni, ruhe aru ani gunde ti imisa ni. AYisaraere aimisi Yekova ngbakungbo yo ni gayo mangaapai rogo samungu kuti ko. Nirengo, anga ani na nyemu ka mangapai si ye na ngbatunga gu gberarago re fu gu Barani nga ga ngbangbaturũ ko te. (Atambuahe 78:40, 41) Ngba kura gene, wa duhe nga “rago nangba ti Yekova kina be agu yo nagunde ti ko,” gere nayugo gupai nga padu ani na giasangbaa na ki duni ruru rani nasa ngbaduko si ngi. (Atambuahe 147:11; Asanza 27:11) Nyemu Mbori nasa rani ani fu ngbarago fuko na gunde tiko tigaha naka na ani ti imisa ko. Si dunduko ue namanga gu sunge kpaa be kuraha, anga si nga agu asino natagbagatihe te.

10. Waigu Yesu ayugu gupai nga ko agbia ngbarago be gunde ti Yekova?

¹⁰ Ga Yesu Kristo sino raka nayugo wai ziazia rengbe ani ka kpinyemu Mbori na kini gunde tiko ti bangisa regbo. Gu nebi nangia Yesaya akepai tipa Yesu ki ya: “Ga Yekova Toro anyé [ku]ri ko, gu toro nga ga tatamana nga toro gunde ti Yekova. Ga[ko] ngbarago adú rogo pa gunde ti Yekova.” (Yesaya 11:2, 3) Kuti gi sangbanebi re, ga Mbori toro afõngbadu Yesu yo ko gunde ti gu Bako nga ga ngbangbaturũ ko. Kurii gure, ani bi gupai nga gi ga Yesu gunde ti Mbori re akandasinga gako sunge te, ono si angia gupai ko anagbia ngbarago behe. Yesu anagbia ngbarago be manga gupai Mbori akpinyemuhe na be fu ngbarago fuko, zavura ho ko ani duni rogo bakere kpakarakpakaraapai vurũ. Zavura ho ko aangera ni bangiriko na kpio ti ngbunduru ngua, ko aya fu Yekova wee: “Ka si du nga wa mi akpi nyemu he ya, [ono] wa kina mo akpi nyemu he.” (Matayo 26:39) Mbiko gi pa gako gunde ti Mbori re, Yekova adegetuko wenengai kuti ga Wiri ko kpesarawati, ki nyakasi ko, na ki batasi ko be nyenye kpio.—AEbere 5:7.

Wirika Wai ka Gunde ti Yekova

11, 12. (a) Tipagine si aida tini ani wiriki wai ka gunde ti Mbori? (b) Waigu Yesu ayugopai fu rani ani gunde ti Yekova?

¹¹ Gunde ti Mbori ayenga nisaha wa gu gunde be iriwo ahe namanga rani ho ani akura ni rogo gaani raka bara iiriwo apai te. Gure nga ndu gupai Bakere Davide, nga Yesu Kristo ayamba rani tini na gu sangbanebi nga: “Ako awiri aboro, oni yé ki gi pa re, mi ayúgo pa gunde ti Yekova fu roni.” (Atambuahe 34:11) Waigu rengbe ani ka wirikapai be Yesu tipa ka gunde ti Yekova?

¹² Yesu nayugopai fu rani ani gunde ti Yekova ni undo ko rani ani ini pai tipa gu wene asino du gu Barani nga ga ngbangbaturũ ko nani. (Yoane 1:18) Ga Yesu kpiapai nayugo wai fu rani Mbori aberã na wai ko amangapai na kura aboro, mbiko Yesu nayugo kina sino Bako teketeke. (Yoane 14:9, 10) Kurii gure, mbiko ga Yesu motumo, ani nandu koyo du Yekova ni rogo kparakpee tipa ko mbupai fu rani ti gaani aingapai. Gi gene Mbori ayugu gako inapai fu rani rogo nibakerehe re, si nitihe nga bakere ndupai fu rani tipa ani gunde tiko. Bake Atambuahe akepai ki ya: “Pa vuboro ti ingapai du be ro, ya i nigunde ti ro.”—Atambuahe 130:4.

13. Gini apai tangara yo ho ti genehe rogo gu buku nga Asanza naundo rani ani gunde ti Yekova?

¹³ Gu buku nga Asanza natangara agu apai ti genehe rengbe ka undo rani ani sonosi gunde ti Mbori. “Ako wire, ka mo agia gimi apai ki niigi sangbare ku ngbaduro yo, ki ye turo sa pa tatamana nifu ngbaduro yo tipa rugatinapai; ii, ka mo akpara ku ari tipa inahe ki nitumba fugoro ku ari tipa rugatinapai, . . . si du mo ka ruga tiro ti ni na pa gunde ti Yekova, ki bi gu inahe nga ga Mbori.” (Asanza 2:1-5) Sidu, tipa ani gunde ti Mbori, ani du wa ka ani wisigi Fugo ko, kini asadi tirani nyanyakii ka giarogo gaha yugopai, na kini degeturani wenengai kuti gaha arugute.

14. Waigu rengbe ani ka manga agu arugute i afuhe fu agu abakindo nangia ga aYisaraere yo?

¹⁴ I anafu rugute fu agu abakindo nga ga aYisaraere yo wa i adu nibasasa dunduko ya i keke awirina ga Mbori Ndiko tipa tiyo na kini ‘gedi agu apai du yo dedede wa du yo ni unga yo, ya i wirikipa gunde ti Yekova gayo Mbori, ka kakuti agu apai dunduko nga ga gi ndiko re na gi rugaapai re, tipa kaa mangaha.’ (Pa Fu Rugute ni Ue he 17:18, 19) Pa geda ani Ziazia Kekeapai na kini wisigihe ni nyanyakipa pai fu rani wa kina gure ka ani aida ka wirika wai ka gunde ti Yekova. Wa ani kaa manga agu andiko nga ga Ziazia Kekeapai rogo gaani raka, ani nikaa gbia gu tatamana na gu inohe nga ga Mbori tooni tooni. Ani kini ye ka ‘ruga tirani na pa gunde ti Yekova’ mbiko ani nabi gu wene sangbanapai si akusaha rogo gaani raka, si ki ta du were, ani kini bi gaani pagume dagba rani na ko na nyanyakipaha. Kurii gure, ni dungura ani tirani na akuarani aidipase dedede, gu paranga rani na gu sosono rani, ani dunduko rengbe ka degaturani kuti gu yugopai naye be Mbori, ani kini wiriki wai ka gunde tiko, na wai ka ta ngba gako agene.—Pa Fu Rugute ni Ue he 31:12.

Aboro Ngbarago Nga Aguyo Dunduko Nagunde ti Yekova

15. Rogo gini agene du gunde ti Mbori na ngbanya dagbaha na gaani irisombori?

¹⁵ Nibi gipai saki ani he du kuari re, ani rengbe ka bi gupai nga gunde ti Mbori nga wene sino berã nga gu si aida ani dunduko sonosihe, mbiko si nga bangua papara gaani iriso fu Yekova. Si nandu na ani ani kido kina kuti ko na ngbaduraniyo dunduko, ani nita ngba gako agene, na ki kakuti ko. A wa si adu nirengo tipa Yesu Kristo, pa gunde ani ti Mbori rengbe ka sa rani a ani mangi gaani mokido nga ga kparatise fu Mbori awere na nyeanye kindi.

16. Tipagine Yekova angarasa rani tini ani gunde tiko?

¹⁶ Gunde ti Mbori naadunga nga gunde beko te, na si akandasinga boro ti manga kura apai a te. Ziazia Kekeapai nakido rani niyaa: “Aboro maku nga agu yo dunduko nagunde ti Yekova, nata ngba gako agene!” (Atambuahe 128:1) Yekova nangarasa rani ani gunde tiko mbiko ko ini gupai nga gi sino re nika banda rani. Ani nakparia pa gako bakabangirise tipa rani ni nyemuse rogo gu gako afugo ko apehe fu Mose: “Ako ka berã nidu ti yo wa gu du kpotoyo yo awere, ka i agúnde ti re na ni, ka ka kuti gimi arugute kindi, ka pai adú ni wenepai fu yo, na fu awiriyo nye anye kindi!”—Pa Fu Rugute ni Ue he 5:29.

17. (a) Gini undo ani agbiaha be gunde ti Mbori? (b) Gini kura gunde ti Mbori ani ka wisigoho rogo gi paparaha naye re?

¹⁷ Teketeke a, ka ani mbakadi ngbaduraniyo tipa ka gunde ti Mbori, apai angba angba kubara rani yo. Rogo gini agene? Bambatapai nga, ngbatunga gu berã re afu ngbarago fu Mbori na si ki mbedisi rani koyo du ko ni. Davide aini gipai re ti kina boro gupai namangi ko, ko aya “[Yekova] nadigisa gu nyemuahe nga ga agu yo nagunde ti ko; ko nagia gayo kpe ku ari a, ki nibatasi yo.” (Atambuahe 145:19) Ue pai nga, gunde ti Mbori aundo rani ani mangipai kia kuti gupai duni gbegberehe. (Asanza 3:7) Gu paparaha naye fuo gere nika wisigo wai gi gunde re abanda rani rogo toroyo be kereapai, na si nika fura tipa gu kura kpiaapai nga ga Ziazia Kekeapai tipa agu aboro nagunde ti Mbori kini ne gbegbereapai.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

Oni Rengbe ka Karagapai

sa agu Asanahe Naye Re?

• Gine nga gunde ti Mbori, na waigu du sangbanaha kurirani?

• Gini kodikodipai duho dagba gunde ti Mbori na ta na Mbori?

• Waigu gu kpiapai nga ga Yesu ayugo gupai nga gunde ti Mbori nikodikodihe kuti kpinyemu ko?

• Rogo gini agene rengbe ani ka mbakada ngbaduraniyo tipa ka gunde ti Yekova?

[Gu kekepai nayugo bara gu ba i adi gu kpiahe rogo du ti kpewaraga 20]

Stars: Photo by Malin, © IAC/RGO 1991

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 22]

I anafu rugute fu agu abakindo nga ga aYisaraere yo wa i adu nibasasa dunduko ya i keke awirina ga Mbori Ndiko tipa tiyo na kini gedihe na auru dunduko

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 23]

Pa gunde ani ti Yekova nandu na ani ani kido kuti ko wa gude naakido kuti bani