Oni Gbia Ngbarago Be Gaoni Wisigo Fugo Mbori Nisase
“Mi amákia pa ga sunge dunduko a, ki nibaki bangire tipa ga mangaapai.” —ATAMBUAHE 77:12.
1, 2. (a) Tipagine si aida ani kpara regbo ti ni tipa ka berã kuriiapai? (b) Gine nga “berẽ kuriipai” na “ka sakapai berãse yo”?
NIDU ani ni ga Yesu Kristo abawiriki, gu nyanyakipa pai si aida ani naabakabangirani tipaha gbe nga gaani pagume dagbarani na Mbori na ndu agu apai ani amangasunge ti ni Fuko. Ono tie, rogo agi a’uru du re, dungu aboro na bakere asunge beyo sidu ka regbo adunga beyo tipa i berẽ kuriiapai ya. I ima tapa tiyo na gu mangaapai nga ga ora fuo aũzegino, ngbeka ahe, na gu gbata ngbarago nga ga bau anyasanga ya. Wai rengbe ani ka ne ngbatunga gu dogatise re? A wa ani akpara kura aregbo rogo a’uru nibasasa tipa gu nyanyakipa apai du wa ri riahe na ka ra, ani du wa ka ani di regbo a rogo a’uru nibasasa ka berã kurii ga Yekova mangaapai.—Pa Fu Rugute ni Ue he 8:3; Matayo 4:4.
2 Ya mo oni nirunga ti kura regbo ka berã kuriipai? Gine nga rogo gu fugo yo nga ka berã kuriipai? Gu fugo re, rogoyo nga, ka dungura berã kutipai: ka sakapai berãse yo. Na gu fugo nga “sakapai berãse yo,” rogoyo nga ka berã tipa pai: ka berãpai kukiri nyanyakii na kakaka na nyanyaki ndu mangaha. Rogo gipai yo re nga gine tipa rani?
3. Gine du pa sona boro kumbatayo rogo toroyo na ngburungburu pagume dagbaha nani?
3 Pai sa nga, si naida pa berã ani kuriipai tingidi rani na gupai Pauro akehe fu gu kurako moyambu nangia Timoteo, ko ayaa: “Mo fú tiro fu gedapai, daho mi ka ye ni, na [tipa] tungusapai na yugopai. . . . Mo bérẽ pa agi apai re [“mo saki agi apai re berã ro yo,” NW ] gbe; mo fú tiro sa ni kakaka dunduko; ga susa na apai ki du ni yuguyugu he fu aboro dũ.” Ii, Pauro amaabangiriko tipa Timoteo sono rogo apai kumbatayo, na afugo Pauro nayugo gupai nga, pa saka boro agu apai nga ga toro berã ni yo na pagume dagbaha na gani sona kumbatayo rogo apai. Kina gu bangisapai re a du nirengo tipa rani areme. Tipa ani rengbe ka gbia gu ngbarago rengbe ka ye fu rani mbiko gani sona kumbatayo rogo agu apai nga ga toro, ani du wa ka ani ‘saki apai berã rani yo’ na ki ‘fu tirani sa’ agu apai duna pagume dagbaha na Fugo Mbori.—1 Timoteo 4:13-15.
4. Gini aũsunge rengbe oni ka mangasunge nani tipa si undo roni oni naasaka Fugo Yekova dedede?
4 Gu bawene regbo kisusi si aida oni naaberã kuriiapai ti ni, si kube roni na kini bipa gu mangaapai na a’uru nga ga gaoni aborokporo. Dungu aboro nasaka agu apai berãyo yo nga ga Ziazia Kekeapai ngbatutu wiso ho i ageda gu wiri tooni buku ni nga Wisigo Ziazia Kekeapai Na A’uru Dunduko. Nirengo, abaundosunge rogo agu akporo nga ga Beteere rogo zegino du bangeyo wa 20,000 natona gayo uru-sunge niwisigo yo agu averesi nga ga Ziazia Kekeapai du tipa gu uru re tipa aminiti 15. Wa vura duhe nga kina bete aboro gbua dagba agu aborokporo nga ga Beteere yo nasakapai riipa averesi wiso, gu yangara yo tigayo nasaka gupai berãyo yo akurayo agumbaha na kini gedihe. Gu kura aDezire nasaka Fugo Yekova berãyo yo ho i andu ni tipa sunge. I nadegatuyo kuti agu akasete nga ga Ziazia Kekeapai du tipa giaha na gu nga ga agu amagazini nga Ngbaõbambu Sinziri na Awake! nga gu duho rogo kura fugo-aboro. Dungu dereakumba namanga gipai re ho i amangasunge ni kporo. Nirengo, i nawirika gu bake Atambuahe nangia Asafa nga guko nakepai ki ya: “Mi atíngida pa gu ga[mo] banaru apai naadu bakuru yo. Mi amákia pa ga sunge dunduko a, ki nibaki bangire tipa ga mangaapai.”—Atambuahe 77:11, 12.
Ruru Sino Berã Naye na Wene Sangbanaha
5. Tipagine si aida pa wisigopai nisase du ti ni ninyanyakipa pai fu rani?
5 Rogo gi gaani vovo regbo nga ga terevizioni, ga avidio, na ga akompiuta re, aboro agedanga pai berewe nibakerehe wa gu nadu mbata te. Ono tie, anga wo si aida si du tipa aDezire Yekova te. Nirengo, ani rengbe ka ya tipa geda Ziazia Kekeapai wee si nga giri-unga, nigu gire navo rani kuti Yekova, wa gu gire i naataaha fu gu boro ti ku ime yo ka gbe ni ti ni. Bakuru kusayo mbata fu akutu agarã, Yosua adiba Mose nibangbembatayo fu aYisaraere. Tipa Yosua gbia ga Yekova amaku, si aida kina boro ko gedi Fugo Mbori tipa tiko. (Yosua 1:8; Atambuahe 1:1, 2) Gupai re kindi ni gupai i aidaha areme be aboro. Ono tie, padu boro na kina bete wirikapai beni nga ga sukuru nasa gedapai nikpakarakparaha watadu nigu sunge nafu kina mbugo. Fuo duhe tie were, ginipai rengbe ka undo rani ani duna nyemu ka geda Fugo Mbori na kini wisigihe? Ani rengbe ka bi karagapai sani rogo agu afugo Bakindo Soromo akehe du rogo Asanza 2:1-6. Ani nahõpai beroni, oni zara gaoni Ziazia Kekeapai ki gedi agi averesi re. Fuo gure, ani ki mongo sakihe na oni.
6. Gini sino berã si aida ani yuguhe tipa gu inohe du tipa Mbori?
6 Bambatapai nga, ani na agi afugo ngarasahe re berani: “Ako wire, ka mo agia gimi apai ki niigi sangbare ku ngbaduro yo, ki ye turo sa pa tatamana nifu ngbaduro yo tipa rugatinapai; . . . ” (Asanza 2:1, 2) Ginipai ani awirikaha be agi afugo re? Rogoyo nga wee, ani dunduko nibasasa natinda gu tindiro nga ga wisigopai nisase. Oni kparianga gu berã gbia yo ho kuti ni nga, “ka mo agia gimi apai.” Oni kparia gupai i anyakasaha herẽ nga, “ka mo,” si wo mbiko dungu ngbatunga aboro amaanga berã yo fuo Fugo Mbori te. Tipa ani rengbe ka gbia ngbarago rogo Fugo Mbori, ani du wa ka ani duna nyemu ka dia agu apai Yekova agumbaha na kini bihe wa gu nyanyakipa kumuko ani aidanga ka gbarasapaha ya. Si aidanga ani mbu agu apai ani naamangaha na a’uru dunduko si dingiso rani te. Watadu ka mbu agi asunge re si naafuda rani ani ki tona ka bi Fugo Mbori kpasiaka, watadu kaa kapa akapa kuti ni te.—ARomo 3:3, 4.
7. Ho adunga gupai ni nadingiso rani ya, tipagine si aida ti ni ani du pati agu adunguratise nga ga aKristano kini degeturani?
7 Ya mo ani ‘naye turani’ nirengo na kini degeturani wenengai kuti Fugo Mbori ho i asakarogoyo ni pati gu gaani adunguratise nga ga aKristano? (AEfeso 4:20, 21) Ani ‘nazaka ngbaduraniyo’ tipa ka dia rugatinapai? Isoke si rengbe ka du nga gu wirina namanga gumbapai, anga ko nga wene bagumbapai te, ono wa duhe tie nga ko awere nasakarogo Fugo Mbori yo, ko ima rẽ ani degeturani koyo du ko ni wenengai. Rengo ngaha nga, ka ani aida ka degaturani kuti gu tatamana nga ga Yekova, ti agu aregbo dunduko rengbehe, ani du wa ka ani du pati agu adunguratise nga ga aKristano. (Asanza 18:1) Oni berẽnga pa gu gberarago ka du ti agu aboro ka kpa ti regbo gu dunguratise nadu rogo gu vurubambu nadu kuari Yerusarema yo rago Pendekote rogo gu garã nangia 33 ti Gaani Regbo! Wa vura duhe nga gaani adunguratise arengbanga ka duni iiriwoho wa ngbatunga gure te, Ziazia Kekeapai ani naawisigoho yo, nga gaani bangua buku. Rogo gi gene re, adunguratise dunduko rengbe ka fu maku fu rani ka ani adegaturani na kini gedi gaani Ziazia Kekeapai wa kura aboro agedaha a.—Amokedi 2:1-4; AEbere 10:24, 25.
8, 9. (a) Gine pa wisigo ani pai nisarani aidaha berani? (b) Wai rengbe oni ka ringbisapa geno dahabu kuti giarogo gu inohe yo du tipa Mbori?
8 Ga gu tatamanatatamana bakindo afugo ko agumbaha fuo gure nga: “Ii, ka mo akpara ku ari tipa inahe ki nitumba fugoro ku ari tipa rugatinapai, . . . ” (Asanza 2:3) Gini berã agi afugo re agumbaha fu rani? Rengo ngaha nga, si nangarasa rani ani duna kakaka nyemu ka giarogo Fugo Yekova! Si nayugopa du boro na nyemu wisigopai tipa ka duna rugatinapai, ka ruga tini na pa gupai Yekova akpinyemuhe. Rengo ngaha nga, gipai re naida bakere asadatise, na gure nandu na ani sa ga Soromo kura afugo gbiati yugokpiapai.—AEfeso 5:15-17.
9 Ko asusi kumbatayo kindi niyaa: “Ka mo agbata ha wa feda ki nita tipa ha wa okooko ũkumuko; . . . ” (Asanza 2:4) Gipai re nasa rani ani berẽpa agu aboro nageteka arago kusendeyo tipa ahe, nga agu aboro naima digo nigbata feda gbiati dahabu vuru agu agarã susi, nga agu ahe ya yo tipaha si na kikii agenoho. Aboro aima imo akurayo tipa dahabu. Gu kura aboro adi regbo gayo raka nabaha ka asada kaa gbataha. Ono tie, ndikidi kiopa dahabu nzunzu nga gine? Ka si du nga oni ingi rogo ugu-ngbii-ngume na kini kpi be gomoro ime, oni kini mo ka kura bara undu dahabu gbiati kopo na ime rogoho: ginigu ka oni dihe na ki mbu ginigu? Wa vura duhe nga kiinga pa dahabu kisusi pa ime te, si tie aboro angarasi tiyo tipa ka gbataha, nga guhe ngbanyaha gbiakuti genoho natatumba tihe kuari kini zoro kusende!a Wa ani agbata rugatinapai, giarogopai tipa Mbori gbiati gupai ko akpinyemuhe, si naida ani duna ngara susi gu du ti agu aboro nagbata dahabu! Ono gine nga agu aundo rengbe ani ka gbiaha be ngbatunga gu weteka apai re?—Atambuahe 19:7-10; Asanza 3:13-18.
10. Ginipai rengbe ani ka bihe ka ani wisigi Fugo Mbori?
10 Fugo Soromo nandu kumbatayo kindi niyaa: “Si du mo ka ruga tiro ti ni na pa gunde ti Yekova, ki bi [kina boro] gu inahe nga ga Mbori.” (Asanza 2:5) Nairiwo gu berã re, nga ani, ni aboro ingapai, rengbe arengba ka gbia “[kina boro] gu inahe nga ga Mbori,” nga Bakere Bakindo zegino dunduko! (Atambuahe 73:28; Amokedi 4:24) Aboro nyemu tatamana na agu aboro i aya tiyo i nga agu airatatamana nga ga zegino aima digo ni asaditiyo tipa dungu akama agarã ka giarogo gu gbugbuapai nga ga raka na gu du rogo haurago. Ono tie, i akpa ti gbia “gu inahe nga ga Mbori.” Tipagine? Wa gi inohe re avura duho rogo Fugoko nga Ziazia Kekeapai tipa dungu akutu agarã, i akaha ya si nitaataha kisusi, i ki ta mangaha were kini basapaha na ki kpa ti gia ndikidi rogoyo.—1 AKorindo 1:18-21.
11. Gine nga bete agu aundo duho ti wisigopai nisase?
11 Kurapai gere nga gu rengbe ka ngarasa rani nga gu Soromo anyakasipaha: “Yekova nafu tatamana; ngbako yo inahe nakura ni na rugatinapai.” (Asanza 2:6) Yekova nisako ninaafu tatamana, inohe, na rugatinapai kpaima fu agu aboro dunduko duna nyemu ka gbataha. Nirengo, ani na wene nduapai berani dunduko ka uda gu mangaapai nga ga wisigo Fugo Mbori nisase, ka si vura ida bakere asadatise, rugatise, na ka ida ani mbupa gaani apai vurũ. Ono tie, ani na gu Ziazia Kekeapai berani i akehe na masini, sidu si aidanga ani keke awirinaha nibee wa gu i anamangaha bakuru kusayo te!—Pa Fu Rugute ni Ue he 17:18, 19.
Kaa Ta Rogo gu Gene Rẽarẽ na Gupai Yekova Akpinyemuhe
12. Gine si aida si du nga ndugupai ani awisigo gu inohe ti ni du tipa Mbori?
12 Gine si aida si du nga ndugupai nasa rani ani naamanga wisigopai nisase? Ani namangaha tipa ka du bangiri aboro wa ani ima susa kura aboro rogo inohe? Tipa ka enda na bakere inohe fu kura aboro? Tipa ka duni agu aboro ini dungu apai ngbariyo rogo Ziazia Kekeapai? Oó. Gupai ani aida ka mangaha nga, kaa manga agu arugute nga ga aKristano, ki du dedede nimbakadimbakadi rani ka undo kura aboro rogo gu sino nga ga Kristo nga gu nafu wasa. (Matayo 11:28-30) Gu mokedi nangia Pauro aza akurako i banda tiyo ki ya: “Inahe nafu enda, ono nyemuse nanyakasa boro.” (1 AKorindo 8:1) Sidu tie, si naida ani duna gu berã nga ga umbasitise nadu ti Mose ho ko aya ni fu Yekova wee: “Mo yúgu gamo agene fere awere ya mi ini ro ki ngba bangiro a.” (Gate 33:13) Ii, si naida ani duna nyemu ka gbia inohe tipa ka fu ngbarago fu Mbori, angianga ka ba iriwo rani nani ti aboro ya. Ani naida ka du nigu ga Mbori amoyambu duna umbasitise na ki rẽarẽ na gupai ko akpinyemuhe. Wai rengbe ani ka da ti gu sásá re?
13. Gine si aida boro mangihe tipa ka du nigu ga Mbori moyambu rẽ na agu apai ko akpinyemuhe?
13 Pauro afu rugute fu Timoteo tipa wai rengbe ko ka fu ngbarago fu Mbori kini yaa: “Mo ké na mbakada pa tiro bangiri Mbori, ko idi pa ro wa gu mangisunge adu nga na zee ya, niyugu ga rengo pai nzunzu.” (2 Timoteo 2:15) Gu gumbagumbapai nga, ‘niyugupai nzunzu,’ si na gu bambata rogoyo nga, ‘ka gba gene diiri,’ watadu ‘ka yera he diiri.’ (Kingdom Interlinear ) Kuti gu bipai nga ga kura aboro, gipai re naye na gu berã nga, barungu arokoo nayepa arokoo kuti gu kpiaha ko aidaha, watadu gu due gita agbaha nga gu gita vo yo ho kuti gu nyaa nasopabino nani, na agu kuraha du wa gure. Ka si vura du kina wai, si naida sangbana gi mangaapai re du nga gu gene zanga nuga, watadu gu gene du diiri. Gupai i aida ka gumbaha nga, tipa Timoteo rẽ nigu ga Mbori moyambu Mbori naidi na gako pai, si aidi ko ‘berẽpa tiko’ ka ruga tiko na pa gupai nga, gako yugopai na sinoko aduna ngbanya na agu afugo nga ga rengo.—1 Timoteo 4:16.
14. Wai si aida gaani wisigopai nisase aria sino rani rogo agu apai ani amangaha na gu ani agumbaha?
14 Pauro agumba kina gu bangisapai re ho ko angarasi agu aKristano ni nangia aKorosaio i nita “rogo gu gene rẽarẽ na gupai Yekova akpinyemuhe tipa ka sa ngbarago tiko wenengai” ni zuka yo “zuzuhe rogo wene asunge dunduko na . . . kini moipai rogo gu ruru inohe nga ga Mbori.” (AKorosaio 1:10, NW ) Herẽ, Pauro aringbisipa rẽ boro na agu apai Yekova akpinyemuhe kuti ‘zuka ni rogo wene mangaapai’ wa sa na ‘maapai rogo gu ruru inohe nga ga Mbori.’ Ka pehe rogo kura afugo, anga gupai kiipaha bangiri Yekova gbe nga ani naabi kina inohe sa na kiopa te, ono pa wai ani azio tirani kuti Fugoko rogo agu apai ani amangaha na rogo agu ani agumbaha, ni agu apai a kiipaha akio bangiriko. (ARomo 2:21, 22) Si nayugo gupai nga, si naida gaani wisigopai nisase aria gaani berã na sino rani ka ani aida ka fu ngbarago fu Mbori.
15. Wai rengbe ani ka banda gaani aberã na ka rugaha?
15 Rogo agi a’uru re, Satana ima diaberã tipa ka gbarasapa rani rogo toroyo nisongoda ko gu vura kuti rani nga ga berã. (ARomo 7:14-25) Sidu, ani du wa ka ani banda gaani aberã na ki ruguhe tipa ka yugo gupai nga ani ima rẽ na gupai gaani Mbori nga Yekova akpinyemuhe. Gu ũvura du berani si nga “gu inahe nga ga Mbori,” nga gu rengbe ka ‘zozoga aberã dunduko nizizihe ki saha si gisangba Kristo.’ Gere nga gu bakere ndupai nasa rani ani moi berã rani bakere fuo wisigo Ziazia Kekeapai na a’uru dunduko, wa ani aida ka dia agu aberã nga ga gbangbati na ga borose kusayo rirani yo.—2 AKorindo 10:5.
Aundo Tipa ka Giarogopai
16. Wai rengbe ani ka gbia undo tipa tirani wa Yekova ayugopai fu rani?
16 Gu yugopai nga ga Yekova nafu agu aundo nga ga toro na gu nga ga borose fu boro. Anga si nga gu wisigopai tipa aida nga ga apambori adunga wiri undo ti ni ya te. Si ki ta du were, ani nageda gupai tipa ga Yekova yugopai nga: “Mi nga Yekova ga Mbori, nayugo pai foro sa u, nga gu ko nangbe ku mbata yo foro ngba gu gene mo ka ndu ngba ha.” (Yesaya 48:17) Wai Yekova asa rani ani ndu ngba gu gako gene nafu undo? Nibambatapai, ani na Fugoko berani nga Ziazia Kekeapai nga gu naye be gako toro. Si nga gaani bangua buku nga gu ani naazaraha dedede. Gure nga ndugupai ngbaha ti ni ani he gaani Ziazia Kekeapai nizazaha kaa bi apai rogoho ti regbo agu adunguratise nga ga aKristano. Ani rengbe ka bi gupai ngbaha ti ni ani he gaani Ziazia Kekeapai nizarazaraha pati adunguratise dedede, ti gu pangbanga du tipa gu banyaki nangia boro Etiopia nga gu pangbanga du nikekehe rogo Amokedi kapita 8.
17. Ginipai namangi tipa gu banyaki nangia boro Etiopia, na ginipai si ayugoho fu rani?
17 Gu banyaki nangia boro Etiopia re angia gu kumba naima aria tiko kurogo gu pambori nangia ga aYuda. Ko angia gu boro naima ida kuti Mbori nirengo, na naima digo niwisigi Ziazia Kekeapai a. Wa ko asungu rogo gako ngbagida rogo gako nunguro, ko aageda gu kekeapai nangia ga Yesaya ho Firipo aoro ni ki dusia ko ki sana ko ki ya: “Mo rúgu tiro [nirengo] na gu pai mo ageda?” Wai gu banyaki re akaragapai fuko? “ ‘Ka mi wiri pa ina ha wãi? Kina[gu ka] boro . . . yugu he fere.’ Ko ki kpari fu Firipo ko biti i sungu na ko.” Fuo gure, wa ziazia toro arugu Firipo, ko aundo gu banyaki re ko girogo gu sangbaanebi nangia ga Yesaya. (Amokedi 8:27-35) Gine gipai re ayugoho? Si nayugo gupai nga, gaani geda Ziazia Kekeapai nisase arengbanga kuho te. Yekova namangasunge na gako toro rogo gu riko nga ga ruru kangara moyambu ka undo rani ani girogo Fugoko ti gu regbo da tipa ani girogoyo. Wai i amanga gipai re?—Matayo 24:45-47; Ruka 12:42.
18. Wai gu riko nga ga ruru kangara moyambu aundo rani?
18 Wa i avura niringbisipa gu riko nga ga gu moyambu re ‘niruru kangara moyambu,’ Yesu ayanga wee gu moyambu re nigu boro ka manganga ingapai ya te. Gi badona aboro nga mbedimbedi aKristano re nakoda agu aKristano kindi nga kpakpa aboro. Ka i vura duna kina nyemu manga wene apai, i rengbe arengba ka manga irairapai, a wa si adu ti kura aregbo tipa agu akumba nadu rogo bambata sa kama agarã. (Amokedi 10:9-15; AGaratio 2:8, 11-14) Ono tie, i akpinga nyemu ka manga irairapai te, si du Yekova amangasunge ti ni na yo i fuku agu abuku naundo rani rogo giasangba Ziazia Kekeapai tipa ani sonosi gaani idapase rogo Fugo Mbori na ka sonosaha kuti agu apai ko akidohe tipaha. Gu bangua ũsunge gu moyambu re nafuhe fu rani tipa wisigopai nisase si nga gu Ziazia Kekeapai du rimoho nga, the New World Translation of the Holy Scriptures (Gu Sasa-Fugo Ziazia Kekeapai Nga ga Vovo Zegino). Si ho awere, nabaha dunduko watadu kina paparaha gbua, rogo fugo-aboro 42, na i aima kusa dungu ngbatunga awirinaha nga amirioni 114 da ku awere. Wai rengbe ani ka mangasunge nani na wene sangbanaha rogo gaani wisigopai nisase?—2 Timoteo 3:14-17.
19. Gini kura apai du rogo gu Ziazia Kekeapai nga the New World Translation—With References nga gu rengbe ka fu undo fu boro rogo gani wisigopai nisase?
19 Nikpiapai, ani dinga gu Ziazia Kekeapai nga the New World Translation of the Holy Scriptures—With References. Si na gu kekeapai rogoho nayugobara gu kura apai du wa ha rogo kura aba, na rukutu kekeapai bandu kpewaraga yo, tangaratangara gumbagumba apai i ayambaha nga “Yugobaraapai Kurogo Ziazia Kekeapai” nga gu nayugobara ho du agu apai ni re rogo Ziazia Kekeapai na gu nga “Yugobara gu Rukutu Kekeapai Du Bandu Kpewaraga Yo,” gbiati gu kekeapai gbiayo ho kuti digidoho nga gu nafura tipa dungu apai nakoda riiapai 43, kini kodi gbakigbaki akpiarago na tangaratangara apai dagba gbakigbaki agene. “Tonatonapai” kinaho a nga gu nagumbapa agu arago i agbia agu atingidapai ni du rogo gi kparakpara sasa-fugo nga ga Ziazia Kekeapai re. Kangia gi Ziazia Kekeapai re ho ti ni rogo gu fugo-aboro rengbe oni arengba ka giarogoyo, ani nazungodi roni, oni inidi tironi na agi apaparaha re na kini mangisunge nani. Ka si vura du kina wai, Ziazia Kekeapai nga gu buku ani atona gaani wisigopai rogoho, na gu nga the New World Translation, si nga gu sasaha nanyakasapa rimo Mbori wa si anyakasapa gako zogarago nga ga Kindo.—Atambuahe 149:1-9; Daniere 2:44; Matayo 6:9, 10.
20. Gini asanahe tipa wisigopai nisase naida i karagapai sani awere?
20 Ani rengbe ka sanahe awere tie ki ya: ‘Gini kura undo kurii gere ani aidaha tipa ka giarogo Ziazia Kekeapai yo? Wai rengbe ani ka gbia regbo tipa wisigopai nisase? Wai rengbe ani ka sa gaani wisigopai si duna wene sangbanaha ti ni gbe? Wai si aida gaani wisigopai mangisunge na kura aboro?’ Gu papara kekepai naye fuo gere nika karagapai sa agi asanahe du tipa nyanyaki papara gaani sona kumbatayo nga ga aKristano re.
[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]
a Natona rogo gu garã nangia 1979, geno dahabu aguari ti 850 adorari rogo marã Amerikani tipa agiramu 31 rogo gu garã nangia 1980 ki zoro kuti 252 adorari rogo marã Amerikani tipa agiramu 31 rogo gu garã nangia 1999.
Oni Natingidaha?
• Agu afugo nga ka “berã kuriipai” na ka “sakapai berãse yo,” rogoyo nga gine?
• Gini sino berã si aida ani du nani tipa wisigo Fugo Mbori?
• Gine si aida si du nga ndugupai ani awisigopai ti ni?
• Gini aũsunge duho naundo rani ani girogo Ziazia Kekeapai yo?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 21]
Agu aboro namangasunge Beteere yo natona gayo asunge rogo a’uru dunduko niwisigo yo agu averesi nga ga Ziazia Kekeapai, bambiko i bihe ni gupai nangarasa yo rogo toroyo
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 21]
Ani rengbe ka gbia wene regbo nidega ani turani kuti agu akasete nga ga Ziazia Kekeapai ho du ani ni ngba nunguro rogo tarambiri
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 22]
Akumba anamangasunge nyanyakii ka gbia dahabu. Gini bakio a’asadatise oni amangaha ka wisigo Fugo Mbori?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 22]
Courtesy of California State Parks, 2002
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 23]
Ziazia Kekeapai nga gu kumuko rengbe ka ndu na boro sa nyenye unga