Ga Mbori Aboro Du Wa Ka I kpinyemu Weneringise
“Gine Yekova aida be ro? a nga kina manga pai ni ruruhe, na ka kpi nyemu weneringise, na ka ta ni umbasitise na ga Mbori, te?”—MIKA 6:8.
1, 2. (a) Tipagine si aidanga gupai iriwo tirani ti ni nga Yekova namaabangiriko amaa tipa gako aboro naamanga kura aboro rogo weneringise ya? (b) Gini sanahe nabipa weneringise si aida ani wisigihe?
YEKOVA nga gu Mbori nga ga weneringise ko. (ARomo 2:4; 11:22) Zanga kapa, agu arogotise nangia Adamu na Eva aima duna tambuahe tipa gako weneringise. Rogo gu ati nangia Edene, agu ahe Mbori akusihe ake pati yo kirikiri nga gu nayugu gopai fuyo tipa ga Mbori weneringise fu aboro, nga agu aboro rengbe ka gbia ngbarago behe. Na Mbori asusi kumbatayo kindi rogo yugo gako weneringise fu aboro dunduko, zavura fu aguyo a zanga tambuahe gbiati gbegbere yo.
2 Wa duhe nga i amangi aboro nikpia Mbori, i na tandu beyo ka yugokpiapai tipa asinombori. (Bambata Pai 1:26) Sidu si airiwonga tirani te, si du Yekova amaabangiriko ti ni tipa ani yugu weneringise fu akuarani. A wa Mika 6:8 agumbaha, si naida ga Mbori aboro “kpi nyemu weneringise.” Ono gine nga weneringise? Gini pagume du dagbaha na gu kura asinombori? Wa duhe nga aboro rengbe arengba ka yugo weneringise fu akurayo, tipagine du zegino ti ni na kere mangimangiapai gbiati kere sino rogoho? Wa du ani ni aKristano, tipagine si aida ti ni ani mangi nyanyaki asadatise ka manga kura aboro rogo weneringise?
Gine Nga Weneringise?
3. Wai rengbe oni ka sakarogo weneringise?
3 Aboro namanga akurayo rogo weneringise baraho du yo ni na nyemu kina weneapai naamanga fu agu akurayo re. I nayugoho nimanga yo weneapai fu akurayo na rogo gumba wene afugo fuyo. Boro weneringise nga gu boro namanga wenepai fu akurani angianga gbegberepai ya. Gu boro nga boro weneringise, ni na sino bakure tini, ni namanga pai rogo pazereda na kura aboro, ni na nunga aboro tini. Ni naberãpa kura aboro ninunga. Gu mokedi nangia Pauro azungodi aKristano ki yaa: “Oni ukadi ngbadu inapai, na weneringise, na umbasitise, na zera, na gbanga hipai.” (AKorosaio 3:12) Sidu tie, weneringise nga papara gu baukadi nga ga ndikidi aKristano.
4. Wai Yekova nangbembatayo rogo manga ngbatunga aboro rogo weneringise?
4 Yekova Mbori nga gu boro nangbembatayo rogo manga aboro rogo weneringise. A wa Pauro agumbaha, si adu nga, ho “gu weneringise akuru ni nga ga Mbori Batasirani, na gako nyemuse kono du aboro ni,” ko aguari ‘ka batasa rani ku sangba gako inapai yo, rogo gu zunda boro nga ga vovo vungu, na gu mbakadati nga ga Ziazia Toro.’ (Tito 3:4, 5) Mbori ‘azundu’ mbedimbedi aKristano rogo kure Yesu, nimanga ko sunge na gu tandu dada ingapai du ti ga Kristo motumo tumorii tipa yo. Ko asa yo a nivovo yo rogo ziazia toro, i ki sa tiyo “nivovo kusikusiahe” ni agu awiri Mbori ko avungu yo nitoro. (2 AKorindo 5:17, NW) Kurii gure, Mbori amangi “bakere rimbasa aboro” rogo weneringise, nga ka idaha fuyo i zundu gayo “aremu, ki vurusi he ni kure Wiri Kandoro.”—Yugoti 7:9, 14; 1 Yoane 2:1, 2.
5. Tipagine si aida gupai ti ni nga agu aboro ga Mbori toro angbe fuyo kumbatayo i mangi akurayo rogo weneringise?
5 Weneringise a nga papara zuzu ga Mbori ziazia toro, watadu gako zaza ome. Pauro ayaa: “Zuzu toro nga nyemuse, ngbarago, zereda, gbanga hipai, weneringise, wene sino, idapase, zera, rugatise. Anga ndiko ho nasoga ngbatunga agu asino re te.” (AGaratio 5:22, 23, NW) Wa du wo tie duhe, ya mo si aidanga gupai nga, agu aboro ga Mbori toro angbe fuyo kumbatayo i mangi akurayo rogo weneringise tee?
Anga Ndikidi Weneringise Nga Mungo Te
6. Ti gini regbo du weneringise nga mungo, na tipagine duhe ti ni wo?
6 Gu kura aboro nabi weneringise ya mungo ngaha. I nayawee si naida boro du ti kura aregbo arakaya na akurani, watadu ni du na gbegbere sino tipa kura aboro bi wai nyaki ni. Ono nirengo tie, si naida boro du na ndikidi ome tini ka ru ho ka manga ndikidi weneringise fu aboro na ki he manga gu weneringise arunga ya. Wa duhe nga ndikidi weneringise nga papara zuzu ga Mbori toro, si arengbanga kadu nga mumungopai kini sa boro ni mbu manga rurupai be gunde ka manga irairaha te. Ngba kura gene, gu weneringise nga irairaha, si nga gu mungo nasa boro ni mbugene fu aboro i naamanga irairaapai.
7. (a) Wai Eri ayugu gupai nga, ko adu gbua ndokondoko rogo gako mangapai na awiriko? (b) Tipagine si aida gupai ti ni nga, abaakumba bandatiyo ti manga gu weneringise arunga ya?
7 Nikpiapai, ani dinga gu ga aYisaraere gbiamotumo nangia Eri. Ko aduadu gbua ndokondoko rogo ruga awiriko, nangia aOfeni na Finasa, nga agu awiriko nanamangasunge ni aboromotumo tii bamburokoo nga ga irisombori yo. Mbiko wa i arengbanga be gu papara agamahe i anafuhe fuyo nga gu ga Mbori Ndiko aidi paha fuyo ya, i afura fu gu moyambu nanangera fuo sunge zo amotumo ko sana gu boro nafu motumo ni fu gu kura iwo pasio fuyo mbata i nika zo nzeme nyaa rii bamotumo. Awiri Eri anamanga wasiro a na agu adee nanamangasunge ngbadimo gu bamburokoo nangia ga irisombori. Ono, kuba gupai nga Eri dandi aOfeni na Finasa kusayo ti sunge ni aboromotumo, ko anaza kina zaza yo gbua rogo zezere afugo. (1 Samuere 2:12-29) Si airiwonga te, si du ‘afugo anayenga ti ni dedede be Yekova ti agu aregbo re ya’! (1 Samuere 3:1) Agu aKristano namangasunge ni abaakumba rogo dungurati du wa ka i du na rubangirise ka he manga gu weneringise arunga ya fu agu aboro mangi ingapai nga agu aboro rengbe arengba ka gbarasapa dungurati rogo toroyo. Ndikidi weneringise avurasinga bangiri boro ti gbegbere afugo na gbegbere mangimangiapai nga gu nakuo ga Mbori andiko te.
8. Wai Yesu amangi aboro rogo ndikidi weneringise?
8 Gaani Bamoi kpiapai, nga Yesu Kristo, amanganga irairapai rogo manga gu weneringise arunga ya te. Ono tie, ko angia gu boro nanamanga kina boro ndikidi weneringise fu aboro. Nikpiapai, ‘nunga aboro amangi ko, bambiko i arungo, ki nigbandaka, wa kina agu akandoro adu nga na babandara ti ra ya.’ Agu aboro nadu na ruru ngbaduyo yo anagundenga ti ndu fuo Yesu te, na zavura awiriyo, i anaye aye na yo koyo du ko ni. Oni moinga kpia gu weneringise gbiati nunga ko ayuguhe wa ko ‘a’aka yo beko, ki moi beko auru yo, ki fu maku fu yo.’ (Matayo 9:36; Marako 10:13-16) Wa Yesu avurangia boro weneringise, ko aru nyanyakii tipa agu apai du niruruhe barabangiri Bako du ngbangbaturũ yo. Yesu ambunga gene fu gbegbereapai aboro naamangaha te; Mbori afu ome fuko ko bira agu abarumbatayo nangia ga pambori yo ti gu gayo mangimangiapai nangia ga biriki. A wa duhe rogo Matayo 23:13-26, ko abira yo bara dunguhe na agu afugo nga: “Na gberẽ he fu roni abakeapai na aFarusi, nga airabiriki!”
Weneringise Gbiati gu Kura Asinombori
9. Gini pagume du dagba weneringise na hipai nigbangaha gbiati wene sino?
9 Weneringise nga wirina gu kura asino ga Mbori toro akusaha rogo aboro yo wa hipai nigbangaha na wene sino. Nirengo, gu boro nasonosa weneringise nayugo gu sino re ni hi ni pai nigbangaha. Ni namangapai na zerangbaduse na agu aboro adunga na wene sino tiyo ya. Weneringise nga wirina wene sino rogo gu gene nga aboro nayugoho dedede rogo wene mangaapai si undo kura aboro. Ti kura aregbo, gu fugo Giriki i amangasunge nani rogo Ziazia Kekeapai tipa “weneringise,” i rengbe ka saha a nga “wene sino.” Pa yugo bambata aKristano gi sino re airiwo ti apagano gbe, na kuti sangba kumba rimoko angia Turuturia, ya si asa yo i naayamba apefuo Yesu ni ‘agu aboro du weneringise nibangua asino yo.’
10. Gini pagume du dagba weneringise na nyemuse?
10 Pagume gu duho dagba weneringise na nyemuse. Nibipa agu apai nadu tipa apefuo ko, Yesu ayaa: “Ka oni akpi nyemu akuaroni, si ka aboro ini ti ni dunduko ya gimi abawiriki nga oni.” (Yoane 13:35) Nibipa gi nyemuse re, Pauro ayaa: “Nyemuse nahi pai ni gbanga ha, ki du na weneringise.” (1 AKorindo 13:4) Weneringise a nikodikodihe kuti nyemuse rogo gu fugo nga “weneringise nga ga nyemuse,” i amangasunge nani dedede rogo gu Ziazia Kekeapai nga New World Translation. Gi weneringise re nga gu weneringise naenga ti gu nyemuse nga ga kakuti badiangbase. Gu fugo Ebere i asaha nga “weneringise nga ga nyemuse” nakoda gu kura apai susi gu nunga du boro nani tipa kurani. Weneringise nga gu sino nasa boro ni kakuti kurani daho gupai i aida ka mangaha nika nyasa ni. Gu ga Yekova weneringise nga ga nyemuse, watadu gu gako nyemuse nasako ko kakuti badiangbako, ko nayugoho ngba dungu agene nibakiakia. Nikpiapai, ani nabihe rogo gu gako mangaapai nga ga batasa aboro gbiati banda yo.—Atambuahe 6:4; 40:11; 143:12.
11. Gini kido ga Mbori weneringise nga ga nyemuse afuhe fu rani?
11 Ga Yekova weneringise nga ga nyemuse naye na boro koyo du ko ni. (Yeremaya 31:3) Ho ga Mbori ruru amoyambu aida i batasi yo ni watadu ho i aida undo ni, i ini gupai nga, gako weneringise nirengo nga gu nyemuse nga ga kakuti badiangbase. I ima ino gupai nga, ko akpanga ti yugo gi gako sino re te. Sidu i rengbe ka kpara fuko rogo idapase, a wa kumba sa dagba bakeke Atambuahe amangihe nga guko nayaa: “Mi akida kuti ga weneringise; kpotore yo adu pusiapusia rogo ga bata.” (Atambuahe 13:5) Wa duhe nga, ga Mbori nyemuse nigu nyemuse nga ga kakuti badiangbase, gako amoyambu rengbe ka kakuti ko rogo wiri apai dunduko. I na gi kido re beyo: “Yekova abá nga gako aboro ku sa yo te; ko ambú nga gako siasia aboro a te.”—Atambuahe 94:14.
Tipagine Gbere Zegino ti ni Wa gu Duhe Re?
12. Gini regbo gu zogarago nga ga rungosi aenge, na wai si atona?
12 Karagapai sa gi sanahe re nikodikodihe kuti gupai namangi ati Edene yo. Ti tonatona ga aboro raka, boro nitoro nga guko nadu na gbangbati tiko gbiati rukoo atabura tipa ka da nibazogo zegino. Nisangbana gako bura, ko asa tiko ni “gbia gi zegino re,” nigbegbere sino gbia nirengo. (Yoane 12:31) I aye ka ino ko kusa ni Satana Bakitingbanga, nibangbasia kare kuti Mbori na kuti aboro. (Yoane 8:44; Yugoti 12:9) I akusi gako bura nga ga gbangbati kuyangura ngbutuko fuo manga Mbori Eva, nga gu bura ko amangihe ka sigira zogarago ni abaangira kuti gu zogarago nga ga nyemuse nangia ga Yekova. Ngba gi gene re, gbegbere zogarago atona ho Adamu asia gupai ni nga ko naida ka ra niriko zanga ga Mbori zogarago, kini ká ga Mbori weneringise naabaha dunduko. (Bambata Pai 3:1-6) Kuba gupai nga aAdamu na Eva naazoga tiyo, i aye nirengo kutii gu ome nga ga gbangbati gbiati rukoo nga ga Bakitingbanga, kini da ni avuruko.
13-15. (a) Gine nangia bete sangbana ká aboro ga Yekova ruru zogarago? (b) Tipagine du zegino ti ni nikere ba?
13 Oni wisiginga bete asangbanaha. Mbori akusi aAdamu na Eva kusayo rogo gu papara kpotosende nangia paradiso. I aguari kusayo rogo gu wene kporo nadu na wene akpepasio rogoho gbiati zukuzuku angua ki ndu kurogo gu kpatakpari nadu kusayo ti Edene. Mbori aya fu Adamu wee: “Wa mo nigi sangba diaro, ki ri gu ngua nga gu mi arugu ro ya, ‘ka mo rí nga ha ya,’ i tiwa kpotosende mbiko ga pai; mo arí riahe rogo ho ni kina mbugo ho du mo ni ni ungaro; si avunga akiwe foro na asakokoso.” Gu motiwa ko atiwa kpotosende nani re, ayugu gupai nga, pa sopaha nikangia nyanyaki sunge. Atita Adamu aima ino pai wenengai tipa sangbana gu motiwa Mbori atiwa kpotosende nani re gbiati pa kura akiwe na asakokoso, si ki sa Remeke, nangia bavungu Noa ko fura tipaha ki yaa: “Ani abí wasa be gi ko re rogo gaani sunge na saberani, nga gu naye mbiko gu sende Yekova atiwa ha.”—Bambata Pai 3:17-19; 5:29.
14 AAdamu na Eva agbarasipa zereda a be fudifudiapai. Mbori aya fu Eva wee: “Mi angeesa ga rungo na ga du na mobara a; mo abatika agude ni kina rungo, ga nyemuhe adu tipa kumbamo, ono ko nikadu ni bairaro.” Kusa, Kaina, nangia bambata wiri Adamu na Eva, amangi kere ingapai ni imoko wirinako nangia Ebere.—Bambata Pai 3:16; 4:8.
15 Gu mokedi nangia Yoane ayaa: “Zegino dunduko du ni zogozogo ho be gbegberẽ ko.” (1 Yoane 5:19) Wa kina bazogoho, zegino areme nayugo gbegbere asino nga gu nakoda gbangbati gbiati rukoo. Zanga kapa, si ima hi be kere mangimangiapai na kere asino! Ono si anyenga anye wa gure kindi te. Yekova nika bi gupai abi nga, tii gako zogarago, weneringise na nunga nika du yo, angianga kere mangimangiapai na kere sino ya.
Weneringise Nika Maapai Tii ga Mbori Kindo
16. Tipagine du ga Mbori zogarago ti ni tiibe Kristo nigu zogarago duna weneringise, na gine si amaa rani tii dingisoro ani mangihe?
16 Yekova gbiati gu gako Bakindo nga Kristo Yesu ko nasia ko ko zogorago rogo Gako Kindo, naida avuruyo ngia aboro weneringise. (Mika 6:8) Yesu Kristo afu mboimboipai fu rani ka yugopa gu weneringise nika du tii gu zogarago Bako nafuhe fuko. (AEbere 1:3) Ani rengbe ka bi gipai re rogo agu afugo Yesu agumbaha ka yugo abarumbatayo rogo pambori ni aboro ziree, nga agu aboro namoi bakere atindiro kurii aboro. Ko ayaa: “Oni yé fuo re, agu roni nambu dunduko, ki du na rõrõi tindiro, mi ki fu ongoda fu roni. Oni dí gi gonga ku gorõroni, ki wiriki pa[i be]re; bambiko bayee boro nga mi nga irazerangbaduse, oni ki bi ongoda tipa mbisimoroni. Bambiko kii nga gi gonga te, na gi tindiro ni aakpura ha.” (Matayo 11:28-30) Dungu agu abarumbatayo nga ga pambori yo gbiati gu kura abarumbatayo nabatasa ome aboro na bazagino arugute gbiati agu asunge i afuhe fu aboro ki zanga tambua yo tipaha. Ono tie, gupai Yesu aaidaha be apefuo ko asusanga omeyo te. Si angia gu tindiro narẽ arẽ na omeyo nirengo! Gipai re afõnga ngbaduraniyo ani du wa ko rogo manga weneringise fu kura aboro tee?—Yoane 13:15.
17, 18. Tipagine rengbe ani ti ni kadu na kido ya agu aboro nika zogarago na Kristo ngbangbaturũ yo gbiati aguyo nika mangasunge he auru kpotosende nikaa manga aboro rogo weneringise?
17 Gu ga Yesu afugo ko agumbaha fu gako abawiriki nanyakasa gupai nga, ga Mbori Kindo kia bakere gbe ti gu zogarago nga ga aboro. Ziazia Kekeapai nayaa: “[Abawiriki] ki tona ka ti kangu, ya da dagba yo du ni bakumbayo. Yesu ki ya fu yo, ‘ga aGendiria abakindo nazoga yo azoga; agu yo nakindo yo i naya ti yo betedi aboro. Ono oni adú nga wo te; ono gu ni du ni bahe dagba roni, ni ka du wa kina tame; gu ni du ni gbia, ni ka du wa gu ni namanga pa aboro. Bambiko watadu gu ni nasunga ka ri riahe na gu ni nafu he fu ni, da nga bakumba? a nga gu ni nasunga ka ri riahe te? Ono mi dagba roni wa gu ni namanga pa aboro.’”—Ruka 22:24-27.
18 Agu abazogo nga aboro nagbata gene ka sigira tiyo ni “abakindo” kurii kura aboro na nigbata yo agu arimo nga ga kiopase aboro naayamba yo nani, si kidu wa ngbatunga agu arimo re nakiiso payo ti ga agu aboro i azoga yo. Ono tie, Yesu ayawee ndikidi kiopase naye be manga boro sunge fu akurani, nimanga ni asadatise zanga nyomoro ka ndusunge kura aboro. Si naida gupai nga, agu aboro dunduko nika zogarago na Kristo ngbangbaturũ yo watadu aguyo nika mangasunge he auru kpotosende, i mangi asadatise ka pefuo gako kpiapai nga ga umbasitise gbiati weneringise.
19, 20. (a) Wai Yesu ayugu bakio ga Yekova weneringise? (b) Wai rengbe ani ka wirika Yekova rogo manga weneringise fu aboro?
19 Ani kparianga gu kura arugute nga ga nyemuse Yesu afuhe. Niyugo Yesu bakio ga Yekova weneringise, ko ayaa: “Ka oni kpi nyemu . . . [kina agu aboro] nakpi nyemu roni, gini tambuahe ka du fu roni ti ni? bambiko aboro ingapai nakpi nyemu agu yo nakpi nyemu yo a. Ka oni mangi pa agu aboro namanga pa roni, gini tambuahe ka du fu roni ti ni? aboro ingapai namanga kina wo a. Ka oni fu he ni bape fu gu ni oni nakpi nyemu ka dia ha be ni berewe, gini tambuahe ka du fu roni ti ni? aboro ingapai nafu he ni bape fu aboro ingapai ka dia kina ha berewe. Ono oni nikpi nyemu avuraroni, ki nimangi pa yo wenengai, ki nifu he fu yo ni wasa; gaoni mosoro adu ni bakere he, oni ki du ni awiri gu Ko du ni Bahe. Bambiko ko naina pai fu aboro gbangbati na aboro ingapai. Oni ini pai fu aboro a wa Baroni naina pai fu aboro.”—Ruka 6:32-36; gu kekepai duni pigipigihe re, ani du pigihe.
20 Gu weneringise nga ga Mbori, si na gbangbati rogoho te. Gu boro namangaha asananga he tipa i fu he funi te na ni amaanga bangirini tipa i tumo ni tipaha a te. Rogo weneringise, Yekova “nafu uru si kuru tipa agu . . . [aboro] nga gbegberẽ yo na agu yo nga wene yo a.” (Matayo 5:43-45; Amokedi 14:16, 17) Niwirika ani gu Barani du ngbangbaturũ yo, anga kina he imisa agu aboro zanga tambuahe sa ani amangaha te, ono ani namanga weneapai a fuyo, na fu agu aboro mangi fu rani wa akare. Nimanga ani aboro rogo weneringise, ani nayugo gupai fu Yekova gbiati Yesu nga, ani na nyemu ka raka tii ga Mbori Kindo, yo weneringise gbiati asinombori nika rengba ni dagba aboro dunduko.
Tipagine Si Aida ti ni Ani Mangi Aboro Rogo Weneringise?
21, 22. Tipagine si aida ti ni ani mangi aboro rogo weneringise?
21 Tipa gu boro nga ndikidi Kristano, pa manga ni aboro rogo weneringise ninyanyakipa pai funi. Si nga gopai ya ga Mbori toro namangasunge amanga rogo ni yo. Kurii gure, ho ani amanga aboro ni rogo ndikidi weneringise, gure nga ani nawirika Yekova Mbori na Kristo Yesu. Weneringise a nga gupai Mbori aidaha be agu aboro naida kadu ni avuru ga Mbori Kindo. Si naida gupai tie nga ani kpinyemu weneringise na ki wiriki wai ka mangaha fu aboro.
22 Gine nga gu ndikidi agene rengbe ani rogoho ka manga aboro rogo weneringise rogo gaani raka na a’uru? Gu papara kekepai naye fuo gere nika sakapai tipaha.
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Gine nga weneringise?
• Tipagine du zegino ti ni na kere mangimangiapai gbiati kere sino?
• Wai ani aino gupai nga, weneringise nika maapai dagba aboro tiibe ga Mbori Kindo?
• Tipagine du pa manga weneringise fu aboro ti ni ninyanyakipa pai fu agu aboro naida kadu ni avuru ga Mbori Kindo?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 8]
Agu aKristano namangasunge ni abaakumba rogo dungurati namanga nyanyaki asadatise ka manga rimbasa avusende rogo weneringise
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 9]
Yekova akpanga ti manga gako amoyambu rogo weneringise ti regbo fudifudiapai te
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 10]
Rogo weneringise, Yekova nasa uru si hasirago gbiati mai si ná kurii aboro dunduko