Oni Sa Gaoni Idapase Gbiati Gunde Ti Mbori Si Ngarasi Roni

“Mo dú nyanyaki ki du na bakere erã . . . bambiko Yekova nga ga Mbori du na mo.”​—YOSUA 1:9.

1, 2. (a) Kuti gu bipai nga ga boro, gini maabangirise nadu tipa pa dia aYisaraere be aKanano? (b) Gini kido Yosua agbiaha?

ROGO gu garã nangia 1473 M.B.K., gu rikaaboro nangia aYisaraere aima mbakadatiyo ka rimo kurogo Ringara Mokido. Nibi gu kpakaraapai narengbe ka gbiayo kumbatayo, Moize atingidiyo na gupai nga: “Oni nikasi Yaradene areme, ka ndu ka dia arikaaboro du ni bakiki pa yo nga airaome, ki susi roni, na bakikindigi abaakporo na ngapa pati he da kina ku ngbangbaturũ yo, na bakere aboro ni gbangagbanga yo, nga awiri Anaka, . . . oni agi pa ko i aya ti ko, ‘Da rengbe ka ru barangba awiri Anaka?’ ” (Pa Fu Rugute ni Ue he 9:1, 2) Nirengo, gi kere abasovura re angia abaworimo! Kurigure, bete kura aKanano aduna wene aũvura beyo, na kidu na afarasi gbiati agu angbagida nadu na marã ti anduhe.​—Abasapungbanga 4:13.

² Ono tipa aYisaraere tigayo, i adu nikina akanga tipa dungu agarã na i aakura akura gbua ngbakungbo yo ti gu regbo Moize agumba gipai re fuo manga yó agarã koyo 40. Sidu, kuti gu bipai nga ga boro, i aarengbanga ka diabevura te. Wa si avura duwo, Moize aduna idapase; ko anaabi wai abi berãko yo Yekova nika nungusayo. (AEbere 11:27) Ko aya fu aboro wee: “Yekova gaoni Mbori ko du nandu ku mbata yo fu roni . . . ko angbárasa yo [agbarasa], ki bafu yo ku sande barangba roni.” (Pa Fu Rugute ni Ue he 9:3; Atambuahe 33:16, 17) Fuo kpio Moize, Yekova akido Yosua ki ya fuko wee ko nika songoda ko asongoda. Ko ayaa: “Mo guari awere tie, ki si gi Yaradene re ku mbiti yo, mo, na agi aboro dunduko re, ku rogo gu ringara nga gu fu mi he fu yo, nga awiri aYisaraere. A nga boro sa nikarengba ka ru ku bara bangiro wa du mo ni ungaro te, wa mi adu na Mose, kina wo mi ka du na mo.”​—Yosua 1:2, 5.

3. Gine naundo Yosua ko duna idapase gbiati ngara?

³ Tipa Yosua gbia ga Yekova songodahe gbiati bandahe, si aidi ko niigedi ga Mbori aNdiko na kini ndu kuti ni. Yekova ayaa: “Si du mo ka u ti ni rogo gamo apai, mo ki du ni iratatamana. A nga mi arugu ro, te? Mo dú nyanyaki ki du na bakere erã; ka mo nigúnde nga ya, ka mo niyúngura nga a ya; bambiko Yekova nga ga Mbori du na mo yo mo ka andu ku ho ni.” (Yosua 1:8, 9) Mbiko wa Yosua adegetuko sa fugo Mbori, ko aduna ngara, kidu nyanyakii, na kidu na diabese. Ono tie, badungu agu aboro nadu ti ragoko aadeganga tuyo sa fugo Mbori te. Nisangbanaha, i aadunga na diabese te, na i ki kpiki ngbakungba yo.

Agu Aboro Naadunga na Idapase ya Aadunga na Ngara Te

4, 5. (a) Gini kparakparapai nadu ti gu berã nangia ga aYosua na Kareba ti gu nangia ga agu abamoirago nadu bawe? (b) Ginipai Yekova akaragaha fu agu aboro naadunga na idapase re ya?

⁴ Agarã 40 kusayo ti gu regbo re, ho aYisaraere ambedi ni na Kanana ti bambata regbo, Moize akedi akumba 12 i ndu ka maarago. Akumba 10 dagba agu abamoirago re ayogo na bakere gunde. I akpari ki yaa: “Agu aboro ani abi yo yo nga gbangagbanga aboro. Ani abi diangbadiangba aboro yo, nga awiri Anaka naenge ti diangbadiangba aboro; ani ki du bangirani wa kina abakirigba.” Ya mo agu aboro dunduko i abiyo re, i angia kina “diangbadiangba aboro” a wa awiri Anaka adu? Oó. Ya mo agu awiri Anaka re angia atita gu Diangbadiangba aboro nadumbata fu Ime Akangbii? Wagusa te! Ono mbiko gi abiapai agi akumba aye nani re, agu aboro nadu bataya yo dunduko aduna bakere gunde. Si ki sa aboro a i idi ka karagatiyo berewe ku Ezipeta yo, nga gu ringara i adu rogoho ni akanga!​—Pa Geda Aboro 13:31–14:4.

⁵ Ono tie, akumba ue dagba agu abamoirago re, nga aYosua na Kareba, i aduna nyemu ka rimo kurogo Ringara Mokido. I ayaa: “[Akanano] nga ũngba fu rani; gayo ba bata guari ti yo, Yekova du na kina rani; ka oni gúnde nga be yo ya.” (Pa Geda Aboro 14:9) Ya mo aYosua na Kareba aakido gbua nipa mungo? Wagusa te. AYosua na Kareba kodihe kuti kura aYisaraere aima bi wai Yekova agbarasi gu nyanyaki ringara nangia Ezipeta na gaha ambori dunduko nimanga ko sunge na agu Ambusa Nadu Bawe. Na i ki bi wai a Yekova aimi Faro na gako riivura bangiri Zamba Baime yo. (Atambuahe 136:15) Sidu, ruru ndupai adunga ho agu akumba nadu bawe re aagunde ti ni kodihe na aguyó naakido kuti fugoyo te. Yekova ayugupa gako bakere gberarago ki yaa: “Rago adu wai ka i aida nga pare ya, zavura gu yuguyuguapai mangi mi ku dagba yo yo vurũ?”​—Pa Geda Aboro 14:11.

6. Ngba gini gene ngara andu sa na idapase, na wai duhe niyuguyuguhe areme?

⁶ Yekova agumba kina boro ndu gupai i agunde ti ni, ya, gayo gunde ayugupa gayo zanga idapase. Ii, idapase gbiati ngara, si nandu kina sa, ka gu kparanga ti kuraha te. Si du gu mokedi nangia Yoane akepai ti ni nibi gu dungurati nga ga aKristano na paduhe wenengai rogo toroyo. Ko ayaa: “Gi nga gu diabepai di be zegino re nga kina gaani idapase.” (1 Yoane 5:4) Areme, gu idapase duwa ga aYosua na Kareba, si sa gupai nga agu aDezire nga ga Yekova yó bangeyo nasusi amirioni sita, nga parangayo na sosonoyo, nyanyakiyo na gu kpokorokpokoroyo, i naatungusa gu wene pangbangaa nga ga Kindo rogo zegino dunduko. Avurayo ho narengbe ka rugusa gi nyanyaki ngangara abasovura nga ga toroyo re te.​—ARomo 8:31.

Ka Oni ‘Karaganga Tironi Ya’

7. Gine gu fugo nga ‘karagatise kusayo’ re ayugoho?

⁷ Ga Yekova amoyambu areme natungusa wene pangbangaa na wingbaduse bambiko gayo berã wakina gu nangia ga gu mokedi nangia Pauro, nga guko nakepai ki yaa: “A nga ani dagba agu yo yo nakaraga tiyo ku sa yo ku rogo kpio yo te; ono ani dagba agu yo yo du na idapase ti yo tipa batasa mbisimo.” (AEbere 10:39) Gu fugo Giriki i asaha nga ‘karagatise kusayo,’ a wa Pauro afura herẽ tipaha re, anga si nayugo gupai nga kadu na gunde ti kura regbo te, bambiko badungu ga Mbori amoyambu naima digo nidu na gunde ti kura aregbo. (1 Samuere 21:12; 1 Abakindo 19:1-4) Kuba gure, si nayugo pa “basa gupai nga rengo,” wo buku sa nasakarogo Ziazia Kekeapai yo agumbaha. Si nagbia gu kurapai kuti gure nga, gu fugo i asaha nga ‘karagatise kusayo,’ si rengbe kadu nga fugo masaku tipa “zogosa agu arokoo nga ga kurungba tipa kurungba ru,” watadu ka rugusa ga Mbori sunge. Rengo ngaha nga, agu aboro duna nyanyaki idapase, i aberãnga pa ‘rugusa ga Mbori sunge’ te, ho kpakaraapai akura ni, singia si nga arungosi be aboro, kaza, watadu kura aʹasada. Kuba gure, i nandu kumbatayo kindi kaa mangasunge fu Yekova, na ki rugutiyo na gupai nga ko nangera angera fuo yó wenengai na ko ima inopa agu apai i arengbanga ka mangaha ya. (Atambuahe 55:22; 103:14) Ya mo oni na gu ngbatunga idapase re?

8, 9. (a) Wai Yekova anyakasi gu idapase nangia ga agu aKristano nadumbata? (b) Ginipai rengbe ani ka mangaha tipa ka sonosa gaani idapase?

⁸ Ti kura regbo, amokedi abi gupai nga gayo idapase adu niumbaha. Sidu, i ki ya fu Yesu: “Mo kíisi gaani idapase.” (Ruka 17:5) I agbia guhe i asanahe tipaha nzunzu re, rago Pendekote rogo gu garã nangia 33 F.B.K., ho gu ziazia toro Yesu akidopaha ayeni kurii abawiriki na ki fu dudunguro giarogo Fugo Mbori yo gbiati giarogo gako ringbisapai fuyo. (Yoane 14:26; Amokedi 2:1-4) Gayo idapase anyaki na i ki tona ka manga tua nga ga tungusa wene pangbangaa “rogo arago tii ngbangbaturũ yo dũ.”​—AKorosaio 1:23; Amokedi 1:8; 28:22.

⁹ Tipa ka nyakasa gaani idapase na ka sona kumbatayo rogo gani sunge tungusapai, si naida ani naawisigo Ziazia Kekeapai a, kini berẽkuriihe na kini kpari fu Mbori ko fu gako ziazia toro furani. Kinagu ka ani zi gu rengo nga ga Mbori ku berã rani yo na ku ngbaduraniyo, a wa Yosua, Kareba, na agu abawiriki nadumbata amangihe, si ka ani du ti ni na gu idapase nika fu gu ngara furani si aidaha tipa ka hipai rogo gu gaani vura nga ga toro na tipa kadu na diabese.​—ARomo 10:17.

Anga Pa Ida Boro Gupai Nga Mbori Kina ti ni Rengbe Kuho Te

10. Gine ndikidi idapase akodaha?

¹⁰ A wa yuguyo ho ti agu aboro nakakuti ruru mangapai mbata kusayo, gu idapase nasa boro ni duna ngara gbiati hipai, si ima susa gu kungbo ida nga Mbori kinaho ti ni. (Yakoba 2:19) Si nahõ gupai nga ani ini Yekova niboro na kini kido kutiko rogo apai dũ. (Atambuahe 78:5-8; Asanza 3:5, 6) Si nayugo gupai nga ka ida kuti gupai na ngbaduraniyo dũ nga, pa irisa ani ga Mbori andiko na gako bangua arugute naundo rani aundo bakere gbe. (Yesaya 48:17, 18) Idapase nakoda gupai nga kadu naa kido nga Yekova nika digiso gako aringbisapai adigiso na ki ‘fu mosoro fu agu aboro nagbata ko.’​—AEbere 11:1, 6; Yesaya 55:11.

11. Ngba gini gene Mbori afu mosoro fu aYosua na Kareba tipa gayo idapase gbiati ngara?

¹¹ Ngbatunga gu idapase re anyenga kina kurogo baha te. Si nasona a wa ani amanga rengo rogo gaani raka yo, ki “ía” agu aundo du ti ni, ki “bi” akaragapai sa gaani akpee, ngba kura gene, na ki rugutirani na wai Yekova anungusa rani. (Atambuahe 34:8; 1 Yoane 5:14, 15) Ani rengbe ka ida kuti gupai nga, gu idapase nangia ga aYosua na Kareba, si anyaki wa i aʹasadi Mbori ka bi gako wene sino. (Yosua 23:14) Oni makianga gi memeapai re: I abati ti regbo gu nunguro nadu tipa agarã 40 ngbakungbo yo, a wa Mbori agumbaha. (Pa Geda Aboro 14:27-​30; 32:11, 12) I andu ka zio Kanana zaaza vuru agarã sita. Niyangaraha, Mbori afu gbanga raka fuyo na kpotoyo kidu niwenehe, na ki gbia gayo aũkumbo a wa i adu nibasasa. Nairiwo wai Yekova afu mosoro fu agu aboro namangasunge fuko niruruyo na ningara!​—Yosua 14:6, 9-14; 19:49, 50; 24:29.

12. Wai Yekova ‘akiiso gako agumbapai’?

¹² Gu weneringise Mbori ayuguhe fu aYosua na Kareba natingida rani na agu afugo nga ga bake apapara Atambuahe, nayaa: “Mo akiisi pa ga gumbapai ku ri rimoro dũ.” (Atambuahe 138:2) Ho Yekova amangasunge ni na rimoko ka digiso gako kidohe, digisidigisi gu kidohe re nadu ‘nikiisikiisihe’ si ki susi agu apai dunduko aboro amaabangiriyo tipaha. (AEfeso 3:20) Ii, Yekova abanga gberarago ti agu aboro ‘du gayo ngbarago’ rogo koyo te.​—Atambuahe 37:3, 4.

Gu Kumba ‘Gako Pai Angba Bangiri Mbori’

13, 14. Tipagine si aidi Enoka du ti ni na idapase gbiati ngara?

¹³ Ani rengbe ka wirika kura apai berewe tipa idapase gbiati ngara niwisigo ani gu kpiapai nga ga kura dezire sa naraki mbata fu rago aKristano, nangia Enoka. Zavura ho Enoka aatonanga gumbapai ni nisangbanebi ya, ko aima ino gupai nga gako idapase gbiati ngara nikadu adu ngba asada. Ko aru wai ka inoho? Ko ainihe mbiko Yekova aima gumbaha ati Edene yo ki yawee sogote nika banga abanga dagba agu aboro namangasunge Mbori na aguyo namangasunge Satana Bakitingbanga. (Bambata Pai 3:15) Ko aima ino gupai a nga gi sogote re aima tona ti kina tonatona gu pangbangaa nga ga aboro ho Kaina aimi tameko ni nangia Ebere. Nirengo, bayo, nga Adamu, ko araki tipa agarã wa 310 fuo batikayo Enoka.​—Bambata Pai 5:3-18.

¹⁴ Wa Enoka avura ino agi apai re, ko aduna ngara “ki nita na Mbori” kindi na ki gbarasingbaanga fu agu aboro naagumba “nyanyaki afugo” kuti Yekova. (Bambata Pai 5:22; Yuda 14, 15) Si tie ziazia nga, gi ru ngangaraa tipa irisombori nangia ga Enoka re asa gupai nga aboro sogo ko, ki moi gako unga ngbapai. Rogo gipai re, Yekova abatasi gi gako nebi re be egerã kpio. Fuo Yekova yugu gupai fu Enoka nga “gako pai angba angba bangiri [ko],” Yekova “adi” ko kusayo rogo ungayo kurogo kpioyo, isoke singia ko akpi kurogo gu mosumo nga ga anebi ko aararaha.​—AEbere 11:5, 13; Bambata Pai 5:24.

15. Gini wene kpiapai Enoka amoihe fu gu ga Yekova amoyambu du areme?

¹⁵ Nikina ipo fuo fura Pauro tipa pa diayo Enoka kusayo, ko anyakasipa nyakapa idapase berewe, ki yaa: “Zanga idapase ga boro pai arengba nga na ngba bangiri Mbori te.” (AEbere 11:6) Ii, padu Enoka na idapase nasako ko duna ngara kaa ta na Yekova, na tipa ka takapande Gako sapangbangaa fu agu aboro-zegino naadunga na sinombori tiyó ya. Enoka amoi kpiapai furani rogo gipai re. Ani na sunge berani wakina ga Enoka ka mangaha rogo gi zegino nasoga ndikidi irisombori asoga re, nga gu zegino hi be ngbatunga gbegberẽapai dũ.​—Atambuahe 92:7; Matayo 24:14; Yugoti 12:17.

Gu Ngara Naye be Gunde ti Mbori

16, 17. Da nangia Obadaya, na ginipai ko abi tiko rogoho?

¹⁶ Kupati idapase, kurapai kinaho berewe nasa boro ni duna ngara, si nga gunde ti Mbori. Ani wisiginga gu bakere kpiapai nga ga gu bagunde ti Mbori naraki ti rago gu nebi nangia Eriya na ti rago Bakindo Aba, nazogo gu kindo nangia ga aYisaraere nadu ku nodiyo. Ti regbo ga Aba zogarago, iriso gu mbori nangia Bara agberesi gu kindo nadu ku nodiyo nikerehe. Nirengo, anebi azugo bangeyo ki da nga 450 nga ga Bara yo gbiati aguyó 400 nangia ga gu ngbama nga ga Asera, nga gu kpiaha aduwa barangba kumba. I angia agu anebi ‘nanaaririahe auru ga Izebere mbisa,’ nangia dia Aba.​—1 Abakindo 16:30-33; 18:19.

¹⁷ Gu gbigbita vura Yekova nangia Izebere aida ka nyasa riipa ndikidi irisombori rogo gu ringara re. Ri aimi bete ga Yekova anebi, na ki asadi a ka imo Eriya, ono mbiko gu undohe nga ga Mbori, ko azubo beri ku mbiti Yaradene yo. (1 Abakindo 17:1-3; 18:13) Ya mo oni nabi wai ka si adu nikpakarapai ka songoda ziazia irisombori rogo gu ringara re ti gu regbo re? Angbatika ka si adu nga oni aamangasunge kina boro ngbangaa kua bakindo yo? Gure nga gupai nadu tipa gu bagunde ti Mbori rimoko angia Obadaya,a nangia gu kumba naangerakurii ga Aba kporo.​—1 Abakindo 18:3.

18. Gine nasa Obadaya ko dukia nigu boro nairiso Yekova?

¹⁸ Zanga kapa, Obadaya aduna tatamana na kidu ngangaraa rogo iriso Yekova. Wa si avura duwo, ko ambunga pa manga rurupai te. Nirengo, 1 Abakindo 18:3 nape gupai furani nga: “Obadaya agunde ti Yekova bakere [gbe].” (Gu kekeapai du nibibirihe na nikikindigihe re, ani du kehe wo.) Nirengo, ome ga Obadaya gunde ti Mbori aima susa! Nisangbanaha, gi gunde ti Mbori re afu bakere ngara fuko kisusi, a wa si adu niyuguyuguhe nikina ipo fuo imo Izebere ga Yekova anebi.

19. Gine Obadaya amangihe nayugupa gako ngara?

¹⁹ Ani nageda gupai tipa Obadaya nga: “Si adu were, ho Izebere arogo ga Yekova anebi ku sa yo ni, Obadaya andu na anebi 100, ki oko yo ni ba 50 ku rogo siambia yo, ki nirigi yo na riahe na ime a.” (1 Abakindo 18:4) A wa rengbe oni ka bihe, pa riga ko akumba sa kama amoi gako raka ngbapai. Anga si aidi Obadaya banda kina banda tiko sa be Aba na be Izebere i ka ndu ka zioko te, ono si aidi a ko banda tiko be agu azire anebi nadu 850, nga aguyo nanaaye dedede kua bakindo yo. Kupati gure, zanga kapa, ku kura badungu airaziree airisimbori nadu rogo gu ringara re, tona ti kungbo aboro-ringara ki da ti awiri bakindo, ka i aima gbata gene ka kitangbaanga Obadaya fu bakindo na fu nakindo tipa i ngba naayó. Wa si avura duwo, Obadaya abati be agi aboro re wa vunde kpakpu mbia yo, na ko kini mangisunge ningara tipa kaa ngerafuo ga Yekova anebi. Nairiwo wai du gunde ti Mbori na bakere ome ti ni!

20. Wai ga Obadaya gunde ti Mbori aundo ko, na wai gako kpiapai aundo roni?

²⁰ Bambiko wa Obadaya ayugu gupai nga ko aduna ngara nigunde ko ti Mbori, Mbori abanda ko nirengo be avurako. Asanza 29:25 nayaa: “Gunde ti boro nare gbina, ono gu ni nakida kuti Yekova ni du zezeredi.” Obadaya angia kungbo boro wakina rani, ko aagunde agunde be aboro i ka zioko ki imiko, a wa rengbehe kadu tipa rani. (1 Abakindo 18:7-9, 12) Wa si avura duwo, gunde ti Mbori angarasiko ko dibe agu agunde be aboro dunduko narengbe ka gbiako. Obadaya nga wene kpiapai furani, gbe, fu agu aboro namaa gayo ranirii gbiati gayo raka ngbapai wa i airiso Yekova. (Matayo 24:9) Nirengo, ani dunduko, ani asadingo tirani kaa mangasunge fu Yekova ‘niumbasitise na gunde ti Mbori.’​—AEbere 12:28.

21. Ginipai ani ka wisigoho rogo gu papara kekeapai naye fuo gere?

²¹ Anga kina idapase sa gbiati gunde ti Mbori nga gu bangisa asino rengbe ka sa boro ni duna ngara te; ono nyemuse rengbe kadu a nibakere ome kisusi. Pauro akepai ki yaa: “Mbori afu nga toro gunde fu rani te; ono gu nga ga ome na nyemuse na rugatinapai.” (2 Timoteo 1:7) Rogo gu papara kekeapai naye fuo gere, ani nika bi wai rengbe nyemuse ka undo rani ani mangisunge fu Yekova na ngara ti gi gbegberẽ regbo nga ga yangara arame re.​—2 Timoteo 3:1.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 15]

Yekova arugu Yosua ki yaa: “Mo dú nyanyaki ki du na bakere erã”

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 17]

Enoka agumba ga Mbori pai zanga gunde

Oni Rengbe ka Karagapai Sa Agi Asanahe Re?

• Gine naundo aYosua na Kareba i duna ngara?

• Gine ndikidi idapase akodaha?

• Tipagine Enoka aatakapande pa ga Mbori sapangbangaa ti ni zanga gunde?

• Wai gunde ti Mbori aye na ngara?