Nạ Alegheri Ni?
Abupinyọn rikiạ phọ uḍighi ghan ika iḅaạl inhạm mọ bidị ophinyonhọm ghan bọ rikiạ phọ siphẹ otu iiḅereghị phọ?
TOROBỌ alhạ, abubinyọn rikiạ phọ Izrạl iḍiodi phọ uphinyonhọm ghan rikiạ simuonịr inhạm siphẹ ekpạn otu iiḅereghị phọ. Oniin okaaphọm iphirigba oḅẹl okuron asiạ phọ dị oghol mọ Josephus, aḅẹm mọ, uphighironhọm ghan ni rikiạ iyool igạ dị repel li 250,000 ḍio Eyaạl Ophẹl Otenhe phọ. Loor iduọn phọ, iboom iḅaạl izuan ghan ni siphẹ ekpạn phọ. (Lev. 1:10, 11; Num. 28:16, 19) Iḅaạl phọ ipẹ phọ ikil ghan eghị eghẹn?
Awe dị roguphogh ghan ude owaaghị araraạr momhiịn oboom okol siphẹ otu iiḅereghị phọ aHerọd alhọgh bọ kụ ophiemhi bọ lhạ phọ 70 C.E. Okol phọ ophọn phọ kụ edị iḅaạl inhạm mọ ekilhogh ghan eḍuạ siphẹ otu iiḅereghị phọ.
Ooḅeghiọn iyạl araraạr dị bidị omhiịn siphẹ okol phọ:
Aropogh dị edi ude ogbạl ekpạn phọ: Aḍinyạ dị oghol mọ Mishnah, dị eghaạph ilọ iilhogh abuọ aJu phọ dị ogẹ emhiighom omhunhenhiom iraạr okuron asiạ phọ, ekaạph ni ilọ okol phọ iḅaạl inhạm mọ ekil ghan bọ. Ekaạph mọ: “Iyạl aropogh irọl li epẹ ogbạl ekpạn phọ. Amuụm mọ ootolhom bọ ekpạn phọ r’iḅaạl inhạm mọ ikilhogh ghan eḍigh ropogh phọ ipẹ phọ, kụ ekil siphẹ okol phọ esi epẹ eḍiiny phọ aKidron.”
Awe dị roguphogh ghan ude owaaghị araraạr omeeraam aani ipẹ aḍinyạ phọ aḍiphẹ phọ eghaạph bọ. Aḍinyạ phọ oghol bọ mọ The Cambridge History of Judaism emeeraam aani mọ omiịn ni “oboom okol” dị atuman otu iiḅereghị phọ. Eḅẹm mọ: “Eeni okol phọ ophọn phọ kụ edị amuụm mọ aḅarạm ghan bọ iḅaạl inhạm mọ ekil ghan bọ eḍuạ siphẹ ekpạn otu iiḅereghị phọ.”
Areten oteẹny amuboom amuụm irọl li: Abubinyọn rikiạ phọ umhoghi ghan ni muboom amuụm orue ootol ude ekpạn phọ r’oḍighi idị arokol phọ iḅaạl inhạm mọ ekil ghan bọ keḅaạl. Orue oḍighi iduọn phọ, abupinyọn rikiạ phọ uteẹny ghan muụm epẹ emhạ phọ. Uguphogh sighuḍia r’aruuḍụ amuụm, kụ okonyọn rokol dị amuụm mọ akil ghan epẹ emhạ phọ bịn asoor siphẹ otu iiḅereghị phọ. Oye dị raguphogh ghan ude owaaghị araraạr, dị oghol mọ Joseph Patrich, aḅẹm mọ: “Onhọn otu iiḅereghị amem mọ amuphẹ phọ o/rọl dị amhoọgh eekiạ eten phọ ephẹn phọ amuụm akil ghan bọ bịn asi siphẹ otu iiḅereghị phọ kụ aatol aḅilhẹ akilhom muụm dị maḍigh eenịr aḍuanhạm.”