Sé Nòt-la Ki An Bout Liv-la
1. Kisa Ki Gwan vil Babilonn-an?
Ki mannyè nou sav “Gwan vil Babilonn-an” ka wépwézanté tout wilizyon ki fo? (Wévélasyon 17:5) Konsidiwé sé pwen sala:
I toupatou asou latè-a. Gwan vil Babilonn-an ka asid asou “an pil péyi, moun, [èk] nasyon”. I ka “kondwi sé wa-a ki an latè-a”.—Wévélasyon 17:15, 18.
I pa sa wépwézanté gouvèdman ében gwo biznis, paski “sé wa latè-a” èk “sé machann-an”, kay la apwé Bondyé détwi Gwan vil Babilonn-an.—Wévélasyon 18:9, 15.
I ka sali non Bondyé. Bib-la ka kwiyéʼy “gwo fanm vyé lavi-a” paski i ka sipòté sé gouvèdman-an pou twapé lajan èk lòt favè. (Wévélasyon 17:1, 2) I ka kwennen moun an tout nasyon. Èk i wèskonsab pou lanmò an chay moun.—Wévélasyon 18:23, 24.
2. Ki Lè Mèsaya-a Té Kay Vini?
Bib-la té di swasant nèf (69) simenn té kay pasé avan Mèsaya-a wivé.—Li Dannyèl 9:25.
Ki lè swasant nèf (69) simenn sala té koumansé? I té koumansé an lanné kat san senkant senk (455) avan lépòk nou. A lè sala, Gouvènè Néhimaya té wivé Jérouzalèm ‘pou wanjé èk wibatiʼ vil-la.—Dannyèl 9:25; Néhimaya 2:1, 5-8.
Ki mizi tan swasant nèf (69) simenn-lan té diwé pou? Délè, yon jou ka wépwézanté yon lanné an pwofèsi Bib. (Limowo 14:34; Izikèl 4:6) Alò, chak simenn ka wépwézanté sèt (7) lanné. An pwofèsi sala, swasant nèf (69) simenn-lan ka wépwézanté kat san katwiven twa (483) lanné, sa sé (69 simenn x 7 jou).
Ki lè swasant nèf (69) simenn-lan té fini? Si nou koumansé konté kat san katwiven twa (483) lanné dépi lanné kat san senkant senk (455) avan lépòk nou, sa kay mennen nou pou lanné ventnèf (29) an lépòk nou.a Sa sé menm lanné-a Jézi té batizé èk sé lèʼy batizé i vini Mèsaya-a!—Louk 3:1, 2, 21, 22.
3. Twètman Mèdikal Ki Ni Pou Fè Épi San
La ni twètman mèdikal ko yo ka sèvi san moun-nan menm. Kwityen pa sipozé aksèpté adan sé twètman sala. Pa ègzanp, an moun pé bay sanʼy pou an lopéwasyon i kay fè pli ta, pou yo sa ba liʼy viwé padan lopéwasyon-an. Sa sé an bagay an Kwityen pa sipozé fè.—Ditonronnonmi 15:23.
Kanmenm, la ni lòt twètman mèdikal Kwityen sa aksèpté. Pa ègzanp, yo sa bay san yo pou fè tès. Èk yo sa fè hemodialysis, hemodilution, ében yo sa sèvi an machin yo ka kwiyé cell-salvage ében yonn yo ka kwiyé heart-lung bypass. Chak Kwityen ni pou désidé pou kòʼy ki mannyè dòktè-a kay sèvi sanʼy padan yon lopéwasyon, yon tès mèdikal, ében an lòt twètman yo ka fè ba li. Chak dòktè kay fè bagay an diféwan mannyè. Alò, avan an Kwityen désidé pou fè on lopéwasyon, on tès mèdikal, ében on lòt twètman, i ni pou konnèt ègzaktiman ki mannyè dòktè-a kay sèvi sanʼy. Mi yonn dé kwèsyon an Kwityen ni pou wéfléchi asou:
Ès adan san mwen kay sòti an kò mwen, pasé a lòt koté, doubout sitjilé pou an tan èk viwé an kò mwen? Si sa kay fèt, ès konsyans mwen kay kité mwen fè sa, ében ès konsyans mwen kay di, mwen sipozé ‘vidéʼy atè-a?ʼ—Ditonronnonmi 12:23, 24.
Ès yo kay tiwé adan san mwen, twavay asouʼy, èk météʼy viwé an kò mwen diwan twètman mèdikal-la? Si sa kay fèt, silon sa mwen ja apwann an Bib-la, ès konsyans mwen kay kité mwen aksèpté twètman sala ében widjèktéʼy?
4. Pou Ki Wézon An Mawi Èk Madanm Sa Sépawé?
Pawòl Bondyé pa ka ankouwajé mawi èk madanm pou sépawé. Bib-la di, si an mawi èk madanm sépawé, sa pa ka ba yo pyès dwa pou mayé an lòt moun. (1 Kòrint 7:10, 11) Kanmenm, la ni sitiwasyon koté Bondyé ka pèwmité Kwityen ki mayé pou sépawé.
Mawi-a wifizé swen fanmiʼy: Sa vlé di, mawi-a wifizé potjiwé bay fanmiʼy jis tan moun an fanmiʼy pa ni sa yo bizwen pou yo viv.—1 Timòfi 5:8.
Lè an moun ka abizé moun-lan i mayé épi-a: Sa vlé di, an moun mayé ka bat moun-nan i mayé épi-a, èk sa ka mété lavi èk santé moun sala an danjé.—Galécha 5:19-21.
An moun mayé ka vwéman anpéché moun-nan i mayé épi-a sèvi Jéhova: Sa vlé di, an moun mayé ka fèʼy enposib pou madanm li ében mawiʼy sèvi Jéhova.—Twavay 5:29.
5. Sélébwasyon
Kwityen pa ka patisipé an sélébwasyon ki pa ka plè Jéhova. Mé, la ni sitiwasyon koté chak Kwityen ni pou sèvi konsyans li pou désidé sa pou fè lè i vini pou sélébwasyon. Annou konsidiwé yonn dé sitiwasyon.
Si on moun swétéʼw bèl sélébwasyon. Ou sa annèk di yo, “Mèsi.” Si moun-nan vlé konnèt pli, ou sa èspityé pouki ou pa ka patisipé an sélébwasyon-an.
Si moun-nan ou mayé épi-a pa an Témwen Jéhova èk i envitéʼw pou manjé épi fanmiʼy padan yon sélébwasyon. Si konsyans ou kay kitéʼw alé, avan jou-a wivé, ou ni pou di mawiʼw ében madanm ou, ou pa kay patisipé an anyen ki ni pou fè épi fo wilizyon.
Si moun-nan ki anployéʼw ofèʼw lajan an tan sélébwasyon. Ès ou dwé wifizé lajan-an? Ében sa dépan asou wézon-an i vlé baʼw lajan-an. Ès i ka baʼw lajan-an pou sélébwasyon-an, ében ès i ka baʼw lajan-an paski i apwésyé twavay wèd ou padan lanné-a?
Si an moun ba ou an kado pou sélébwasyon-an. Moun-nan pé di: “Mwen sav ou pa ka patisipé an sélébwasyon-an, mé mwen vlé ba ou an kado.” Pitèt moun sala enmen bay kado. Okontwè, ès i posib moun-nan vlé wè kantité lafwa ou ni, ében i annèk vlé fèʼw pwan pa an sélébwasyon-an? Apwé ou konsidiwé sa, sé ou ki ni pou désidé si ou kay aksèpté kado-a opa. Népòt sa nou fè, nou vlé tjenn an konsyans ki nèt èk wèsté fidèl pou Jéhova.—Twavay 23:1.
6. Maladi Ki Ka Simen
Paski nou enmen pwochen nou, si nou ni an maladi ki ka simen ében nou kwè nou niʼy, nou kay fè tout sa nou pé pou pa ba pwochen nou maladi sala. Nou kay pwan pokosyon sala paski Bib-la di nou: “Ni lanmityé pou pwochenʼw menm kon ou ni lanmityé pou kòʼw.”—Ronm 13:8-10.
Si on moun ni on maladi ki ka simen, kisa i sa fè pou obéyi koumand sala? On moun ki ni on maladi ki ka simen pa sipozé moutwé afèksyon tèl kon anbwasé ében bo moun. I pa sipozé santi ofwansé si lézòt moun pa envitéʼy lakay yo, paski yo vlé pwotéjé fanmi yo. Avan moun sala batizé, i sipozé di koòdinatè sé ansyen-an i ni on maladi ki ka simen. Konsa, sé ansyen-an sa fè awanjman pouʼy sa batizé adan an mannyè ki kay pwotéjé lézòt moun ki ka batizé. Osi, an moun ki kwè i pé ni an maladi ki ka simen sipozé tès sanʼy avan i koumansé moutwé lantéwé adan an moun i vlé mayé. Lèʼw fè sa, ou ka moutwé ou pa ka “gadé pou kòʼw tousèl, mé [ou ka] toujou gadé pou lòt moun-an tou.”—Filipay 2:4.
7. Bagay Ki Ni Pou Fè Épi Biznis Èk Lwa-a
Nou sa anpéché an chay pwòblenm lè nou fè asiwé nou ékwi népòt agwéman nou fè konsèné lajan èk biznis. Èk chonjé, nou ni pou ékwi agwéman sala menm si nou ka fèʼy épi on Kwityen. (Jérémaya 32:9-12) Kanmenm, délè Kwityen pé ni dézagwéman lèʼy vini pou bagay ki ni pou fè épi biznis ében lòt bagay. Lè sa fèt, yo sipozé wanjé pwòblenm sala adan an mannyè pou tjenn lapé. Yo osi ni pou fè sa vitman èk ant yo tousèl.
Kisa ou sipozé fè si an fwè ében an sè sali nonʼw ében i fèʼw bòbòl? (Li Mafyou 18:15-17.) Jézi di nou twa (3) bagay nou sipozé fè:
Éséyé pou wanjé pwòblenm-lan ant zòt dé-a tousèl.—Gadé vèwsé 15.
Si zòt pa té wanjé pwòblenm-lan, mandé yonn ében dé Kwityen ki ni èspéyans pou alé épiʼw lè zòt kay palé ankò.—Gadé vèwsé 16.
Si pwòblenm-lan la toujou, sé lè sala sèlman ou sipozé di sé ansyen-an konsèné pwòblenm-lan.—Gadé vèwsé 17.
Jennéwalman, nou pa ka mennen fwè nou lodyans, paski sa kay fè moun palé kont Jéhova èk ògannizasyonʼy. (1 Kòrint 6:1-8) Kanmenm, la ni sitiwasyon koté nou ni pou alé lodyans. Pou ègzanp, lè moun ka dévosé, lè lodyans-lan ni pou désidé kilès pawan ki kay ni èk otjipé sé manmay-la, lè on lodyans ni pou désidé ki kantité lajan on madanm ében on mawi ni pou bay lòt-la apwé yo sépawé, bagay ki ni pou fè épi lajan asiwans, lè an biznis koulé, ében bagay ki ni pou fè épi tèstanman. Lè on Kwityen alé lodyans pou wanjé bagay kon sa, èk i fè sa épi lapé, i pa ka alé kont lwa Bondyé ki an Bib-la.
On Kwityen pa ka alé kont lwa Bondyé siʼy di yon ofisyé gouvèdman konsèné on mové kwim ki fèt tèl kon: lè moun anvyolé lòt moun, lè moun abizé manmay, lè moun bwitalizé lòt moun, lè moun vòlè ében lè moun tjwé lòt moun.
a Lanné kat san senkant senk (455) avan lépòk nou pou lanné yonn (1) avan lépòk nou, sé kat san senkant kat (454) lanné. Lanné yonn (1) avan lépòk nou pou lanné yonn (1) an lépòk nou, sé yon lanné (la pa té ni pyès zéwo (0) lanné). Lanné yonn (1) an lépòk nou pou lanné ventnèf (29) an lépòk nou, sé ventwit (28) lanné. Konsa, lè nou mété kat san senkant kat (454) lanné asou yon (1) lanné, sa ka ban nou kat san senkant senk (455) lanné, èk lè nou mété ventwit (28) lanné asouʼy, sa ka ban nou kat san katwiven twa (483) lanné.