ԱՌԱԿՆԵՐ
1 Դավթի որդու՝+ Իսրայելի թագավոր+ Սողոմոնի առակները:+
2 Դրանք իմաստություն+ են սովորեցնում և խրատում են,
Օգնում են ըմբռնել իմաստուն խոսքերը,
3 Խրատելով+ դարձնում են խորաթափանց,
Արդար,+ խելամիտ*+ և ուղղամիտ,*
4 Միամիտներին* օգնում են ձեռք բերել խորագիտություն,+
Երիտասարդներին՝ գիտելիք և խորհելու կարողություն:+
5 Իմաստուն մարդը լսում և ավելին է սովորում,+
Հասկացողություն ունեցողը իմաստուն խորհուրդներ է ձգտում ստանալ,*+
6 Որ հասկանա առակներն ու այլաբանությունները,
Իմաստունների խոսքերն ու հանելուկները:+
7 Եհովայի հանդեպ վախը* գիտելիքների սկիզբն է:+
Միայն հիմարներն են արհամարհում իմաստությունն ու խրատը:+
10 Որդի՛ս, եթե մեղսագործները փորձեն հրապուրել քեզ,
Մի՛ ընկիր նրանց ազդեցության տակ:+
11 Եթե նրանք ասեն. «Արի մեզ հետ,
Արի դարան մտնենք, որ արյուն թափենք:
Հենց այնպես՝ դարան մտած կսպասենք անմեղներին,
12 Ողջ-ողջ կուլ կտանք նրանց, ինչպես գերեզմանը,*
Ամբողջովին կկլանենք նրանց,
Ինչպես փոսն է կլանում այնտեղ իջնողներին:
13 Արի նրանց ողջ հարստությունը հափշտակենք
Եվ մեր տները ավարով լցնենք:
14 Միացիր մեզ,
Եվ մենք գողոնը հավասար կկիսենք»,*
15 Որդի՛ս, նրանց չհետևես,
Նրանց ուղին չբռնես,+
16 Քանի որ նրանք շտապում են չարիք անելու,
Վազում են արյուն թափելու:+
17 Անիմաստ է ցանց տարածել թռչունների աչքի առաջ:
18 Դա է պատճառը, որ նրանք դարանամուտ են լինում արյուն թափելու համար
Եվ թաքնվում են կյանքեր խլելու համար:
19 Այդպես են վարվում նրանք,
Ովքեր անազնիվ ճանապարհով են եկամուտ ձեռք բերում:
Բայց այդ մարդիկ իրենց կյանքով կհատուցեն դրա համար:+
20 Ճշմարիտ իմաստությունը+ գոչում է փողոցներում+
22 «Ո՛վ միամիտներ, մինչև ե՞րբ պիտի սիրեք միամտությունը,
Ո՛վ ծաղրողներ, մինչև ե՞րբ պիտի հաճույք ստանաք ծաղրելուց,
Եվ դո՛ւք, ո՛վ հիմարներ, մինչև ե՞րբ պիտի ատեք գիտելիքը:+
24 Ես ձայն տվեցի, բայց դուք չցանկացաք լսել,
Ձեռքս մեկնեցի, բայց ոչ ոք ուշադրություն չդարձրեց:+
25 Դուք արհամարհում էիք իմ բոլոր խորհուրդները
Եվ իմ խրատը չէիք ընդունում:
26 Ուստի ես կծիծաղեմ, երբ աղետ գա ձեզ վրա,
Եվ կծաղրեմ, երբ տեղի ունենա այն, ինչից սարսափում եք,+
27 Երբ փոթորկի պես գա այն, ինչից զարհուրում եք,
Երբ մրրիկի պես վրա հասնի աղետը,
Եվ երբ վիշտն ու դժբախտությունը թակեն ձեր դուռը:
28 Այդ ժամանակ դուք* կկանչեք ինձ, բայց ես չեմ պատասխանի,
Անձկագին կփնտրեք ինձ, բայց չեք գտնի,+
29 Որովհետև ատեցիք գիտելիքը+
Եվ չցանկացաք վախ ունենալ Եհովայի հանդեպ:+
30 Դուք չընդունեցիք իմ խորհուրդները
Ու արհամարհեցիք իմ բոլոր խրատները:
32 Միամիտներին կսպանի իրենց համառությունը,
Եվ հիմարներին կկործանի իրենց անհոգությունը:
2 Որդի՛ս, եթե ընդունես իմ խոսքերը
Եվ գանձի պես փայփայես* իմ պատվիրանները՝+
2 Ականջ դնելով իմաստությանը+
Եվ սրտանց ձգտելով խորաթափանցության,+
3 Ավելին, եթե աղերսես հասկացողություն ձեռք բերելու համար+
Եվ աղաչես խորաթափանցություն ունենալու համար,+
4 Եթե դրանք փնտրես ինչպես արծաթը+
Եվ որոնես ինչպես թաքցված գանձերը,+
5 Այդ ժամանակ կհասկանաս, թե ինչ է նշանակում վախենալ Եհովայից,+
Եվ Աստծու մասին գիտելիքներ կգտնես,+
6 Քանի որ Եհովան է իմաստություն տալիս,+
Նրա բերանից են գիտելիք ու խորաթափանցություն դուրս գալիս:
7 Ուղղամիտների համար նա իմաստություն է պահում,
Նա վահան է անարատ վարք ունեցողների համար,+
8 Նա պահպանում է արդարության ճանապարհով քայլողներին
Ու կպահպանի իրեն նվիրվածների ուղին:+
9 Դու կհասկանաս, թե ինչն է ճիշտ, արդար ու ազնիվ,
Թե որ ճանապարհով պետք է գնաս:+
10 Երբ իմաստությունը հաճելի լինի սրտիդ,+
Եվ գիտելիքը ցանկալի դառնա հոգուդ,*+
11 Խորհելու կարողությունը քեզ կպահպանի,+
Եվ խորաթափանցությունը կպաշտպանի:
12 Դրանք կազատեն քեզ չար ճանապարհից
Եվ ապականված բաներ խոսող մարդուց,+
13 Նաև նրանցից, ովքեր թողնում են ուղիղ ճանապարհները,
Որ քայլեն խավարի ուղիներով,+
14 Նրանցից, ովքեր ուրախանում են չարիք գործելուց,
Ովքեր ցնծում են չար ու ապականված բաներով,
15 Նրանցից, ում ճանապարհները ծուռ են,
Եվ ովքեր իրենց ողջ կյանքում անազնվությամբ են վարվում:
16 Իմաստությունը կազատի քեզ անառակ* կնոջից,
Անբարո* կնոջ գայթակղիչ* խոսքերից,+
17 Որը լքել է իր կողակցին, ում հետ երիտասարդ տարիքից ամուսնացած է եղել,+
Եվ որը մոռացել է իր Աստծու ուխտը:*
20 Ուստի քայլիր լավ մարդկանց ճանապարհով
Եվ մնա արդարների ուղու վրա,+
21 Որովհետև երկրի վրա միայն ուղղամիտներն են բնակվելու,
Եվ անարատներն են մնալու դրա վրա:+
3 Որդի՛ս, մի՛ մոռացիր այն, ինչ սովորեցնում եմ քեզ,*
Եվ սրտանց հնազանդվիր իմ պատվիրաններին,
2 Որովհետև դրանց շնորհիվ կյանքիդ օրերն ու տարիները կավելանան,
Եվ դու խաղաղություն կունենաս:+
3 Թույլ մի՛ տուր, որ սերն* ու հավատարմությունը* հեռանան քեզնից:+
Դրանք պարանոցիդ կապիր և սրտումդ* դաջիր:+
4 Այդպես դու Աստծու և մարդկանց մոտ խորաթափանց մարդու համբավ ձեռք կբերես
Ու նրանց հավանությանը կարժանանաս:+
7 Քո աչքին իմաստուն մի՛ եղիր:+
Վախեցի՛ր Եհովայից և չար բաներից հեռո՛ւ մնա:
8 Դա կբուժի քո մարմինը*
Եվ ուժ կտա քո ոսկորներին:
10 Այդ ժամանակ քո ամբարները մինչև վերջ կլցվեն,+
Եվ քո հնձաններից գինին կհորդի:
11 Որդի՛ս, Եհովայի խրատը մի՛ մերժիր+
Եվ մի՛ զզվիր, երբ նա ուղղում է քեզ,+
12 Որովհետև Եհովան խրատում է նրան, ում սիրում է,+
Ինչպես հայրն է խրատում իր սիրելի որդուն:+
13 Երջանիկ է այն մարդը, ով իմաստություն է գտել,+
Եվ այն մարդը, ով խորաթափանց է դարձել:
14 Ավելի լավ է իմաստություն ձեռք բերել, քան արծաթ,
Այն ավելի շատ օգուտ է տալիս, քան ոսկին:+
15 Այն մարջաններից* ավելի թանկ է,
Եվ քեզ համար ցանկալի ոչ մի բան չի կարող համեմատվել դրա հետ:
16 Դրա աջ ձեռքում երկարակեցություն է,
Իսկ ձախ ձեռքում՝ հարստություն ու փառք:
17 Դրա ճանապարհներով քայլելը հաճելի է,
Դրանցով գնալը խաղաղություն է տալիս:+
18 Իմաստությունը կյանքի ծառ է նրանց համար, ովքեր ամուր կառչում են դրան,
Եվ նրանք, ովքեր բաց չեն թողնում այն, երջանիկ կկոչվեն:+
20 Նրա գիտելիքների շնորհիվ խոր ջրերը բաժանվեցին,
Եվ ամպոտ երկնքից անձրև սկսեց մաղել:+
21 Որդի՛ս, թող դրանք* աչքիդ առաջ լինեն:
Իմաստությունն ու խոհեմությունը մի՛ կորցրու,
22 Դրանք քեզ կյանք կպարգևեն
Եվ պարանոցդ կզարդարեն:
23 Այդ ժամանակ ապահով կքայլես քո ճանապարհով
Եվ երբեք չես սայթաքի:+
24 Երբ պառկես քնելու, չես վախենա.+
Դու կպառկես, և քունդ քաղցր կլինի:+
25 Չես վախենա հանկարծահաս աղետից,+
Փոթորկից, որ գալիս է չար մարդու վրա,+
26 Քանի որ Եհովան կլինի քո վստահության աղբյուրը,+
Եվ նա կպահպանի ոտքդ որոգայթից:+
27 Բարություն արա նրանց, ովքեր դրա կարիքն ունեն:*+
Ձեռքդ հետ մի՛ պահիր, եթե ի զորու ես օգնելու:+
28 Մի՛ ասա դրացուդ՝ «Գնա, վաղը արի, կտամ»,
Եթե այդ պահին կարող ես տալ:
29 Չար բան մի՛ ծրագրիր դրացուդ դեմ,+
Ով ապրում է քո կողքին ու վստահում է քեզ:
31 Բռնարար մարդուն մի՛ նախանձիր,+
Նրան մի՛ ընդօրինակիր,
32 Որովհետև խաբեբա մարդը գարշելի է Եհովայի համար,+
Բայց ուղղամիտ մարդու հետ նա մտերմություն է անում:+
35 Իմաստունները պատվի կարժանանան,
Իսկ հիմարները մեծարում են այն, ինչը անպատվություն է բերում:+
4 Որդինե՛րս, լսեք հոր խրատը+ և ուշադրություն դարձրեք դրան,
Որպեսզի հասկացողություն ձեռք բերեք,
2 Քանի որ ես ձեզ օգտակար խորհուրդներ եմ տալու:
Մի՛ մերժեք իմ սովորեցրածները:*+
4 Հայրս սովորեցնում էր ինձ՝ ասելով. «Սրտումդ ամուր պահիր իմ խոսքերը:+
Հնազանդվիր իմ պատվիրաններին ու երկար ապրիր:+
5 Ձեռք բեր իմաստություն, ձեռք բեր հասկացողություն:+
Մի՛ մոռացիր իմ ասածներն ու մի՛ շեղվիր դրանցից:
6 Մի՛ մերժիր իմաստությունը, և այն կպահպանի քեզ:
Սիրիր այն, և այն կպաշտպանի քեզ:
7 Իմաստությունը ամենակարևոր բանն է,+ ուստի ձեռք բեր այն:
Եվ ինչ էլ որ ձեռք բերես, նաև հասկացողություն ձեռք բեր:+
8 Բարձր գնահատիր իմաստությունը, և այն կբարձրացնի քեզ:+
Այն պատիվ կբերի քեզ, եթե փարվես նրան:+
9 Այն քո գլխին սքանչելի պսակ կդնի
Ու քեզ գեղեցկության թագով կզարդարի»:
10 Լսիր, որդի՛ս, և ընդունիր իմ խոսքերը
Ու երկար կյանք կունենաս:+
12 Երբ քայլես, ոտքդ քարին չի դիպչի,
Ու եթե վազես, չես սայթաքի:
14 Մեղավոր մարդկանց ճամփին ոտք մի՛ դիր
Եվ չարերի ուղիով մի՛ քայլիր:+
15 Հեռո՛ւ մնա այդ ճանապարհից և դրանով մի՛ գնա.+
Շրջանցիր այն և կողքով անցիր,+
16 Որովհետև այդ մարդիկ մինչև չար բան չեն անում, չեն քնում,
Նրանց քունը չի տանում, մինչև մեկին չեն վնասում:
17 Չարագործությունը նրանց հացն է,
Եվ բռնությունը՝ նրանց գինին:
18 Սակայն արդարների ճանապարհը լուսաբացի պայծառ լույսի պես է,
Որն ավելի ու ավելի է պայծառանում, մինչև որ կեսօր է լինում:+
19 Մեղավորների ճանապարհը խավար է.
Նրանք չեն իմանում, թե ինչին են բախվում ու սայթաքում:
20 Որդի՛ս, ականջ դիր իմ խոսքերին
Եվ ուշադրություն դարձրու իմ ասածներին:
21 Մի՛ մոռացիր դրանք,
Այլ սրտիդ խորքում պահիր,+
22 Որովհետև այդ խոսքերը կյանք են դրանք գտնողների համար+
Եվ առողջություն՝ նրանց ողջ մարմնի համար:
24 Հեռացրու քեզնից անազնիվ խոսքերը,+
Եվ շուրթերդ թող սուտ բաներ չխոսեն:
25 Թող աչքերդ ուղիղ առաջ նայեն,
Եվ հայացքդ ուղղված լինի քո դիմաց:+
27 Աջ կամ ձախ մի՛ շեղվիր:+
Հեռո՛ւ մնա չար բաներից:
5 Որդի՛ս, ականջ դիր իմաստուն խոսքերիս,
Ուշադրություն դարձրու խորաթափանցության մասին ասածներիս,+
2 Որպեսզի չկորցնես խոհեմությունդ,
3 Անառակ* կնոջ շուրթերից մեղր է ծորում, ինչպես մեղրախորսխից,+
Եվ նրա խոսքերը յուղից էլ փափուկ են,+
4 Բայց վերջում նա օշինդրի պես դառնանում է+
Եվ երկսայրի սրի պես սուր դառնում:+
5 Նրա ոտքերը դեպի մահ են գնում,
Նրա քայլերը գերեզման* են տանում:
6 Կյանքի ուղու մասին նա չի խորհում:
Նա թափառում է՝ չիմանալով, թե իր քայլերն ուր են տանում:
7 Ուստի հիմա, որդինե՛րս, լսեք ինձ
Եվ մի՛ անտեսեք իմ խոսքերը:
8 Հեռու մնա նրանից,
Նրա տան մուտքին մի՛ մոտեցիր,+
9 Որ քո արժանապատվությունը չկորցնես*+
Եվ ողջ կյանքում տառապանք չհնձես,+
10 Որ քո ունեցվածքը* օտարներին չհասնի,+
Եվ քրտինքով վաստակածդ ուրիշի տունը չլցնի,
11 Այլապես կյանքիդ վերջում կհառաչես,
Երբ ուժերդ լքեն քեզ, և մարմինդ հյուծվի,+
12 Եվ կասես. «Ինչո՞ւ ատեցի խրատը,
Ինչո՞ւ սիրտս արհամարհեց խորհուրդը:
13 Ես չլսեցի ինձ խրատողներին,
Ուշադրություն չդարձրի ուսուցիչներիս ասածներին,
16 Ինչո՞ւ քո աղբյուրները դրսում տարածվեն,
Եվ քո վտակները՝ հրապարակներում:+
17 Թող դրանք միայն քոնը լինեն,
Ոչ թե և՛ քոնը, և՛ ուրիշինը:+
18 Թող քո ջրի աղբյուրը օրհնյալ լինի,
Եվ ուրախացիր այն կնոջ հետ, ում հետ երիտասարդ տարիքում ես ամուսնացել՝+
Թող նրա կրծքերը հաճույք պատճառեն քեզ ամեն ժամանակ:
Թող նրա սերը անդադար գերի քեզ:+
20 Որդի՛ս, ինչո՞ւ անառակ կնոջով գերվես
Եվ անբարո կնոջ կուրծքը գրկես:+
21 Մարդու ճանապարհները Եհովայի աչքի առաջ են.
Նա ուշադիր հետևում է նրա բոլոր քայլերին:+
22 Չարագործը իր հանցանքների թակարդը կընկնի
Եվ իր իսկ մեղքի պարաններով կկապվի:+
23 Նա կշեղվի ճանապարհից, քանի որ շատ հիմար է,
Եվ կմեռնի, որովհետև չխրատվեց:
6 Որդի՛ս, եթե երաշխավոր ես դարձել դրացուդ համար,+
Եթե սեղմել ես օտարի ձեռքը,+
2 Եթե թակարդն ես ընկել տվածդ խոստման պատճառով,
Եթե խոսքերդ քեզ ծուղակն են գցել,+
3 Ապա, որդի՛ս, այսպես վարվիր և ազատիր քեզ,
Քանի որ դրացուդ ձեռքն ես ընկել.
5 Ազատիր ինքդ քեզ, ինչպես վիթն* է ազատվում որսորդի ձեռքից,
Եվ թռչունը՝ թռչնորսի ձեռքից:
6 Գնա մրջյունի մոտ, ո՛վ ծույլ,+
Ուշադիր հետևիր, թե ինչ է անում, և իմաստուն դարձիր:
7 Թեև նա չունի ղեկավար, հսկիչ կամ առաջնորդ,
8 Բայց ամռանը ուտելիքի պաշար է հավաքում+
Եվ հնձի ժամանակ սնունդ է կուտակում:
9 Ո՛վ ծույլ, դեռ ինչքա՞ն ես պառկելու:
Ե՞րբ ես քնիցդ արթնանալու:
10 Մի քիչ քնես, մի քիչ ննջես,
Մի քիչ ձեռքերդ ծալած նստես,+
11 Չքավորությունը վրա կհասնի ավազակի պես,
Եվ կարիքը՝ զինված մարդու պես:+
12 Անպիտան ու չար մարդը սուտ խոսելով ման է գալիս,+
13 Նա աչքով է անում+ և ոտքերով ու մատներով նշաններ է ցույց տալիս:
15 Այդ պատճառով նրա վրա հանկարծահաս աղետ կգա,
Եվ մի ակնթարթում նա անդառնալիորեն կկործանվի:+
16 Վեց բան կա, որ Եհովան ատում է,
Եվ յոթ բան գարշելի են նրա* համար.
17 Գոռոզ աչքերը,+ ստախոս լեզուն,+ անմեղ արյուն թափող ձեռքերը,+
18 Չարիք ծրագրող սիրտը,+ չար բան անելու համար արագ վազող ոտքերը,
19 Կեղծ ցուցմունք տվող վկան, որի ամեն մի խոսքը սուտ է,+
Եվ եղբայրների մեջ վեճ գցողը:+
21 Դրանք միշտ փաթաթիր սրտիդ
Եվ կապիր պարանոցիդ:
22 Երբ քայլես, դրանք կառաջնորդեն քեզ,
Երբ պառկես, կպահպանեն,
Եվ երբ արթնանաս, կսովորեցնեն:
25 Քո սրտում մի՛ ցանկացիր նրա գեղեցկությունը,+
Եվ թույլ մի տուր, որ նա գայթակղի քեզ իր գրավիչ աչքերով,
26 Որովհետև մարմնավաճառ կնոջ պատճառով մարդ ցամաք հացի հույսին կմնա,+
Իսկ ուրիշի կնոջ պատճառով թանկ կյանքը կկորցնի:
27 Մի՞թե հնարավոր է, որ մարդ իր ծոցը կրակ դնի, և իր հագուստը չվառվի:+
28 Կամ մի՞թե հնարավոր է, որ մարդ շիկացած ածուխների վրայով քայլի, ու նրա ոտքերը չայրվեն:
29 Նմանապես նա, ով հարաբերություն ունենա իր դրացու կնոջ հետ,
Նա, ով դիպչի նրան, անպատիժ չի մնա:+
30 Գողին արհամարհանքով չեն վերաբերվում,
Եթե նա սոված լինելու պատճառով է գողանում:
31 Բայց երբ բռնվի, յոթնապատիկ կհատուցի.
Իր տան բոլոր թանկարժեք իրերը կտա:+
33 Նա ցավ ու անպատվություն կհնձի,+
Եվ նրա խայտառակությունը չի մոռացվի,+
34 Որովհետև խանդը բորբոքում է ամուսնու ցասումը.
Նա վրեժ կառնի ու չի խնայի:+
35 Նա ոչ մի փոխհատուցում* չի ընդունի
Եվ չի խաղաղվի, որքան էլ նվերը մեծ լինի:
4 Իմաստությանն ասա՝ «Դու իմ քույրն ես»,
Եվ հասկացողությանը՝ «Դու իմ բարեկամն ես»,
6 Մի անգամ իմ տան պատուհանից՝
Պատուհանի ճաղերից, ներքև նայեցի
7 Եվ երբ նայում էի միամիտ* մարդկանց,
Երիտասարդների մեջ տեսա անխոհեմ մի պատանու:+
8 Նա անցնում էր այդպիսի մի կնոջ տան փողոցի մոտով
Ու գնում էր նրա տան կողմը:
9 Մթնշաղ էր՝ երեկո,+
Մոտենում էր գիշերը, և իջնում էր խավարը:
10 Եվ հանկարծ այդ կինը, որ խորամանկ սիրտ ուներ,
Մարմնավաճառի պես հագնված՝+ դուրս եկավ նրա առաջ:
11 Նա շատախոս է ու սանձարձակ:+
Նա երբեք տանը չի մնում:
12 Նա մե՛կ փողոցում է, մե՛կ հրապարակներում
Եվ ամեն անկյունում դարան մտած սպասում է:+
13 Նա բռնեց պատանուն, համբուրեց նրան
Եվ անամոթաբար ասաց.
14 «Ես պետք է խաղաղության զոհեր մատուցեի+
Եվ այսօր իմ երդումները կատարեցի:
15 Դրա համար դուրս եկա, որ հանդիպեմ քեզ,
Ես փնտրում էի քեզ ու գտա:
16 Անկողնուս վրա փռել եմ գեղեցիկ ծածկոցներ,
Եգիպտոսից բերված երփներանգ կտավ:+
17 Մահճիս վրա զմուռս,* հալվե* և դարչին եմ ցանել:+
18 Եկ մինչև առավոտ սիրով հարբենք
Ու միասին հաճույք ստանանք կրքոտ սիրուց:
19 Ամուսինս տանը չէ,
Նա հեռավոր ճանապարհորդության է գնացել:
20 Նա քսակով փող է վերցրել
Եվ մինչև լիալուսնի օրը տուն չի գալու»:
21 Համոզիչ խոսքերով կինը մոլորեցրեց նրան,+
Գայթակղիչ խոսքերով հրապուրեց:
22 Եվ ահա նա գնում է այդ կնոջ հետևից, ինչպես մի ցուլ՝ մորթվելու,
23 Նրա վերջը կգա, երբ նետը ճեղքի նրա լյարդը:
Թռչնի պես նա դեպի թակարդն է նետվում՝
Չիմանալով, որ իր կյանքով է հատուցելու:+
24 Հիմա, որդինե՛րս, լսեք ինձ
Եվ ուշադրություն դարձրեք խոսքերիս:
25 Թող քո սիրտը չհակվի նրա կողմը,
Նրա ճանապարհներին ոտք մի՛ դիր,+
26 Որովհետև շատերն են նրա պատճառով կործանվել,+
Եվ մեծ է նրա կողմից սպանվածների թիվը:+
8 Արդյոք իմաստությունը ձայն չի՞ տալիս,
Խորաթափանցությունը չի՞ գոչում:+
2 Այն կանգնում է խաչմերուկների
Եվ ճանապարհի մոտ գտնվող բլուրների վրա:+
3 Քաղաքի դարպասների կողքին,
Մուտքերի մոտ այն աղաղակում է.+
4 «Ո՛վ մարդիկ, ձեզ եմ կանչում,
Դիմում եմ ձեզնից յուրաքանչյուրին:
6 Լսե՛ք, որովհետև այն, ինչ ասում եմ, կարևոր է,
Շուրթերս ճիշտ բաներ են խոսում:
7 Բերանս ճշմարտությունն է ասում մեղմ ձայնով,
Եվ սուտ բաները ատելի են իմ շուրթերի համար:
8 Իմ բոլոր խոսքերն արդար են,
Դրանցում ոչ մի աղավաղված կամ սուտ բան չկա:
9 Դրանք բոլորը շիտակ են խորաթափանց մարդու համար
Եվ ճիշտ՝ նրանց համար, ովքեր գիտելիք են գտել:
10 Արծաթի փոխարեն իմ խրատն ընդունեք,
Եվ ընտիր ոսկու փոխարեն՝ գիտելիքներ,+
11 Որովհետև իմաստությունը մարջաններից* լավ է,
Եվ մյուս բոլոր ցանկալի բաները չեն կարող համեմատվել դրա հետ:
12 Ես՝ իմաստությունս, խորագիտության հետ եմ բնակվում:
Ես գիտելիք ու խորհելու կարողություն եմ ձեռք բերել:+
13 Եհովայից վախենալ նշանակում է ատել չարը:+
15 Իմ օգնությամբ են թագավորներն իշխում,
Եվ բարձրաստիճան պաշտոնյաները արդար օրենքներ սահմանում:+
16 Ինձնով են իշխանները ղեկավարում,
Եվ մեծամեծները արդարությամբ դատում:
17 Ինձ սիրողներին ես սիրում եմ,
Եվ ինձ փնտրողները գտնում են ինձ:+
18 Ինձ մոտ են հարստությունն ու փառքը,
Մնայուն ունեցվածքն* ու արդարությունը:
19 Իմ պտուղը ոսկուց լավ է, նույնիսկ զտված ոսկուց,
Եվ իմ տված օգուտը ընտիր արծաթից ավելի լավ է:+
20 Ես քայլում եմ արդարության ճանապարհով,
Արդարադատության ուղիներով:
21 Ինձ սիրողներին հարուստ ժառանգություն եմ տալիս
Եվ լցնում եմ նրանց ամբարները:
25 Ես ծնվեցի, նախքան լեռներն առաջ կգային,
Եվ բլուրները կգոյանային,
26 Երբ նա դեռ չէր ստեղծել երկիրը, դաշտերը
Եվ երկրի առաջին հողագնդերը:
27 Երբ նա պատրաստում էր երկինքը,+ ես այնտեղ էի:
Երբ նա ջրերի մակերեսին գծում էր հորիզոնը,*+
28 Երբ վերևում հաստատում էր* ամպերը,
Երբ լցնում էր խոր ջրերի աղբյուրները,
29 Երբ ծովի համար կանոն էր սահմանում,
Որ դրա ջրերը իր հաստատած սահմաններից դուրս չգան,+
Եվ երբ գցում էր երկրի հիմքերը,
30 Այդ ժամանակ ես հմուտ վարպետ էի նրա կողքին,+
Նա ամեն օր ուրախանում էր ինձնով,+
Եվ ես միշտ ուրախանում էի նրա առաջ:+
31 Ես ուրախանում էի այն երկրով, որը նա ստեղծել էր բնակության համար,
Բայց հատկապես ուրախանում էի մարդկանցով:
32 Այժմ, որդինե՛րս, լսեք ինձ.
Երջանիկ են նրանք, ովքեր քայլում են իմ ճանապարհներով:
33 Խրատ+ լսեք ու իմաստուն դարձեք
Եվ երբեք այն մի՛ արհամարհեք:
34 Երջանիկ է այն մարդը, ով լսում է ինձ՝
Ամեն օր վաղ առավոտյան իմ դռների մոտ գալով
Եվ իմ տան մուտքի մոտ սպասելով,
35 Քանի որ ինձ գտնողը կյանք կգտնի+
Ու Եհովայի հավանությանը կարժանանա:
36 Բայց ով արհամարհում է ինձ, իրեն է վնասում,
Եվ ովքեր ատում են ինձ, մահն են սիրում»:+
9 Ճշմարիտ իմաստությունը կառուցեց իր տունը
Եվ դրա համար յոթ սյուներ կանգնեցրեց:*
2 Այն միս պատրաստեց,
Համեմեց գինին և սեղան գցեց:
3 Իր աղախիններին ուղարկեց,
Որ քաղաքի բարձունքներից գոչեն.+
4 «Ով միամիտ* է, թող այստեղ գա»:
Իսկ անխոհեմ մարդկանց* այն ասում է.
5 «Եկեք, կերեք իմ հացը
Եվ խմեք այն գինին, որ համեմել եմ:
7 Նա, ով ուղղի ծաղրողին, անպատվություն կբերի իր վրա,+
Եվ չարագործին նախատողը կվնասվի:
8 Մի՛ ուղղիր ծաղրողին, այլապես նա կատի քեզ:+
Ուղղիր իմաստունի՛ն, և նա կսիրի քեզ:+
9 Սովորեցրու իմաստունին, և նա ավելի իմաստուն կդառնա,+
Ուսուցանիր արդարին, և նա ավելի շատ բան կսովորի:
10 Եհովայի հանդեպ վախը իմաստության սկիզբն է,+
Եվ Ամենասուրբի մասին գիտելիքները+ հասկացողություն են տալիս:
11 Իմ շնորհիվ օրերդ կշատանան,+
Եվ կյանքիդ տարիները կավելանան:
12 Եթե իմաստուն ես դարձել, քո իսկ օգտի համար ես դարձել,
Իսկ եթե ծաղր անող մարդ ես, ինքդ ես կրելու հետևանքները:
13 Հիմար կինը աղմկարար է,+
Նա տգետ է և ոչինչ չգիտի:
14 Նա նստում է իր տան մուտքի մոտ՝
Քաղաքի բարձր տեղերում,+
15 Եվ կանչում է անցորդներին,
Ովքեր գնում են իրենց ճանապարհով.
16 «Ով միամիտ է, թող այստեղ գա»:
Իսկ անխոհեմ մարդուն ասում է.+
17 «Գողացված ջրերը քաղցր են,
Եվ ախորժելի է այն հացը, որը թաքուն է ուտվում»:+
10 Սողոմոնի առակները:+
Իմաստուն որդին ուրախացնում է իր հորը,+
Իսկ հիմար որդին իր մոր տրտմությունն է:
2 Անազնվությամբ ձեռք բերված գանձերը անօգուտ կլինեն,
Բայց արդարությունը կազատի մահից:+
3 Եհովան արդարին սոված չի թողնի,+
Բայց չար մարդկանց ցանկությունը կմերժի:
5 Այն որդին, որն ամռանն է հավաքում բերքը, հասկացողությամբ է գործում,
Իսկ այն որդին, որը հնձի ժամանակ խորը քնում է, ամոթալի կերպով է վարվում:+
6 Օրհնությունները արդարի վրա են թափվում,+
Իսկ չարագործի խոսքերը թաքցնում են նրա դաժան մտադրությունները:
12 Ատելությունը վեճեր է հրահրում,
Բայց սերը ծածկում է բոլոր հանցանքները:+
13 Հասկացող մարդու շուրթերին իմաստություն կա,+
15 Հարուստ մարդու ունեցվածքը նրա համար ամուր քաղաք է,
Իսկ աղքատի չքավորությունն իր կործանումն է:+
16 Արդարի գործերը կյանքի են տանում,
Իսկ չարագործը իր եկամուտն օգտագործում է մեղք գործելու համար:+
17 Ով ուշադրություն է դարձնում խրատին, կյանքի է առաջնորդում ուրիշներին,*
Իսկ ով արհամարհում է խորհուրդը, շեղում է ճիշտ ճանապարհից:
18 Իր ատելությունը թաքցնողը սուտ է խոսում,+
Եվ ուրիշների մասին չար բաներ տարածողը հիմար է:
23 Հիմարի համար ամոթալի վարքը խաղի պես է,
Բայց իմաստությունը խորաթափանց մարդուն է բնորոշ:+
24 Ինչից չարագործը վախենում է, դա էլ կգա նրա վրա,
Բայց արդարների ցանկությունը կիրագործվի:+
26 Ինչպես քացախն է գրգռում ատամները, և ծուխը՝ աչքերը,
Այնպես էլ ծույլ մարդն է նյարդայնացնում իր գործատուին:*
31 Արդարի բերանից իմաստություն է բխում,
Իսկ ապականված լեզուն կկտրվի:
32 Արդարի շուրթերից հաճելի խոսքեր են հնչում,
Բայց չարագործի լեզուն ապականված է:
3 Ուղղամիտներին իրենց անարատությունն է առաջնորդում,+
Բայց անհավատարիմների նենգությունը իրենց կկործանի:+
5 Անարատի արդարությունը ուղիղ է դարձնում նրա ճանապարհը,
Բայց չար մարդը իր իսկ չարության պատճառով կընկնի:+
6 Ուղղամիտների արդարությունը կազատի նրանց,+
Բայց անհավատարիմները իրենց իսկ ցանկությունների ծուղակը կընկնեն:+
7 Երբ չարագործը մեռնում է, նրա հույսը կորչում է,
Կորչում է նաև սեփական ուժերի նկատմամբ իր վստահությունը:+
8 Արդարը ազատվում է նեղությունից,
Եվ նրա փոխարեն չարագործն է ընկնում դրա մեջ:+
10 Արդարի բարությունը* ուրախություն է քաղաքի համար,
Եվ երբ չարագործները կործանվում են, դրա բնակիչները ցնծում են:+
12 Անխոհեմ* մարդը արհամարհանքով է վերաբերվում իր դրացուն,
Բայց իսկապես խորաթափանց մարդը լուռ է մնում:+
13 Զրպարտողը գաղտնի զրույցները հայտնելով ման է գալիս,+
Բայց վստահելի մարդը պահում է գաղտնիքը:
14 Առանց իմաստուն* առաջնորդության՝ ժողովուրդը տառապում է,
15 Օտար մարդու համար երաշխավոր լինողը հաստատ կտուժի,+
Բայց ով խուսափում է* ձեռքսեղմումից, ապահով կլինի:
16 Բարեսիրտ և հմայիչ կինը փառքին արժանանում է,+
Իսկ բռնավորները հարստությանը տիրանում են:
19 Նա, ով հաստատ կանգնած է արդարության կողմը, կյանքի ճանապարհին է,+
Իսկ նա, ով չարության հետևից է ընկնում, դեպի մահ է գնում:
20 Խարդախ սիրտ ունեցողները գարշելի են Եհովայի համար,+
Բայց անարատ վարք ունեցողները ուրախացնում են նրան:+
21 Համոզված եղիր. չար մարդը անպատիժ չի մնա,+
Բայց արդարի երեխաները կփրկվեն:
22 Ինչպես ոսկե օղն է խոզի քթին,
Նույնպես էլ այն կինն է, որը թեև գեղեցիկ է, բայց առողջ դատողություն չունի:
23 Արդարների ցանկությունը բարիք է բերում,+
Իսկ չարագործների հույսը Աստծու ցասումն է առաջ բերում:
24 Մեկը առատաձեռնորեն տալիս է, բայց ավելի շատ է ունենում,+
Իսկ մյուսը չի տալիս անգամ այն, ինչ պետք է տա, բայց աղքատանում է:+
26 Ով հացահատիկը պահում է ու չի վաճառում, նրան ժողովուրդը կանիծի,
Իսկ ով վաճառում է, նրան կօրհնի:
27 Նա, ով փափագում է բարիք անել, հավանության կարժանանա,+
Իսկ ով ձգտում է չարիք անել, անշուշտ, իր վրա չարիք կբերի:+
28 Իր հարստությանն ապավինողը աղետալի հետևանքներ կկրի,+
Բայց արդարները դալար սաղարթի պես կփարթամանան:+
29 Ով իր տան վրա փորձանք է բերում, քամի կժառանգի,+
Եվ հիմար մարդը իմաստուն սիրտ ունեցողի ծառան կլինի:
31 Եթե արդարն է երկրի վրա հատուցում ստանում,
Ապա որքա՜ն առավել հատուցում կստանան չարագործն ու մեղավորը:+
2 Բարի մարդը Եհովայի հավանությանն է արժանանում,
Բայց չարիք ծրագրող մարդուն Նա դատապարտում է:+
3 Ոչ մի մարդ չարությամբ ապահովություն ձեռք չի բերի,+
Իսկ արդարները երբեք արմատախիլ չեն լինի:
4 Լավ* կինը պսակ է իր ամուսնու համար,+
Բայց ամոթալի վարք ունեցող կինը ասես փտություն լինի նրա ոսկորներում:+
5 Արդարների մտքերը արդար են,
Իսկ չարագործների տված առաջնորդությունը՝ խաբեություն:
7 Չարագործները բնաջնջվում են և չքվում,
Բայց արդարների տունը կանգուն կմնա:+
9 Ավելի լավ է հասարակ մարդ լինել, բայց ծառա ունենալ,
Քան սեփական անձը մեծարել, բայց հացի կարոտ լինել:+
10 Արդարը հոգ է տանում իր ընտանի կենդանիների համար,+
Բայց չար մարդկանց գթասրտությունն անգամ դաժան է:
12 Չար մարդը նախանձով փափագում է մյուս չարագործների բռնած որսը,
Իսկ արդարներն ասես խոր արմատներ ունեցող պտղատու ծառ լինեն:
13 Չար մարդը որոգայթն է ընկնում իր իսկ մեղսալի խոսքերի պատճառով,+
Բայց արդարը փրկվում է նեղությունից:
14 Մարդը իր լավ խոսքերի պտուղներն է քաղում+
Եվ իր ձեռքի գործի շնորհիվ կվարձատրվի:
17 Ազնիվ վկան ճիշտն* է ասում,
Իսկ անազնիվ վկան խաբում է:
18 Անմտածված խոսքը սրի պես խոցում է,
Բայց իմաստունների լեզուն բուժում է:+
20 Չար բաներ ծրագրողների սրտում նենգություն կա,
Իսկ խաղաղարար մարդիկ ուրախ են:+
22 Ստախոս շուրթերը գարշելի են Եհովայի համար,+
Բայց ազնիվ մարդը հաճելի է նրան:
23 Խորագետը թաքցնում է իր իմացածը,
Բայց հիմարի սիրտը դուրս է հանում իր հիմարությունը:+
26 Արդարը ընտրում է լավագույն արոտավայրերը,
Իսկ չարագործների ճանապարհը մոլորեցնում է իրենց:
27 Ծույլը իր որսի հետևից չի ընկնում,+
Սակայն աշխատասիրությունը թանկարժեք գանձ է:
28 Արդարության ճանապարհը կյանքի է առաջնորդում,+
Եվ այն մահվան չի տանում:
2 Մարդն իր լավ խոսքերի պտուղներով կկշտանա,+
Բայց նենգ մարդիկ բռնության ծարավ են:
4 Ծույլը շատ բան է ցանկանում, բայց ոչինչ չունի,+
Սակայն աշխատասեր մարդկանց ցանկությունները կիրականանան:+
5 Արդարը ատում է սուտը,+
Իսկ չար մարդկանց գործերը ամոթ և անպատվություն են բերում իրենց վրա:
6 Արդարությունը պահպանում է անարատ վարք ունեցողին,+
Բայց չարությունը խորտակում է մեղսագործին:
7 Կա մարդ, որ ձևացնում է, թե հարուստ է, բայց ոչինչ չունի:+
Կա մարդ էլ, որ ձևացնում է, թե աղքատ է, բայց մեծ հարստություն ունի:
11 Արագ* ձեռք բերված հարստությունը կպակասի,+
Բայց ով քիչ-քիչ* է հավաքում հարստությունը, կշատացնի այն:
14 Իմաստունի սովորեցրածը* կյանքի աղբյուր է.+
Այն պաշտպանում է մահվան ծուղակներից:
15 Խորաթափանցը հավանության է արժանանում,
Բայց անհավատարիմների բռնած ուղին ցավ է պատճառում:
18 Խրատն արհամարհողը կաղքատանա և խայտառակ կլինի,
Բայց խորհուրդն ընդունողը փառքի կարժանանա:+
19 Իրականացած ցանկությունը ուրախացնում է մարդուն:+
Չար բանից հեռու մնալը ատելի է հիմարների համար:+
22 Բարի մարդը ժառանգություն է թողնում իր թոռներին,
Իսկ մեղսագործի հարստությունը արդարի համար կպահվի:+
23 Աղքատի հերկված դաշտը շատ բերք է տալիս,
Բայց անարդարության պատճառով այն* կարող է կորչել:
14 Իմաստուն կինը կառուցում է իր տունը,+
Բայց հիմարը իր իսկ ձեռքով քանդում է այն:
2 Ուղղամտությամբ վարվողը վախենում է Եհովայից,
Բայց ծուռումուռ ճանապարհներով քայլողը արհամարհում է Նրան:
3 Հանդուգն խոսքերը գավազան են հիմարի բերանում,
Բայց իմաստունի շուրթերը կպաշտպանեն իրեն:
4 Որտեղ անասուն չկա, մսուրը մաքուր է,
Բայց ցլի զորության շնորհիվ բերքն առատ է:
5 Վստահելի վկան չի ստի,
Բայց անազնիվ վկայի ամեն մի խոսքը սուտ է:+
6 Ծաղրողը իմաստություն է փնտրում, սակայն չի գտնում,
Իսկ հասկացողություն ունեցողը հեշտությամբ է գիտելիքներ ձեռք բերում:+
7 Հեռու մնա հիմար մարդուց,
Որովհետև նրա բերանից ոչ մի իմաստուն բան չես լսի:+
8 Իմաստության շնորհիվ խորագետը հասկանում է, թե ինչ ճանապարհով է գնում,
10 Մարդն ինքը գիտի իր սրտի դառնությունը,
Եվ ոչ ոք չի կարող կիսել նրա ուրախությունը:
11 Չարագործների տունը կավերվի,+
Բայց ուղղամիտների վրանը կշենանա:
13 Նույնիսկ երբ մարդ ծիծաղում է, սիրտը կարող է ցավ զգալ,
Եվ ուրախությունը կարող է տրտմության վերածվել:
14 Քմահաճ սիրտ ունեցողը կկրի իր արարքների հետևանքները,+
Իսկ բարի մարդը կքաղի իր լավ գործերի պտուղները:+
16 Իմաստունը զգուշավոր է և հեռու է մնում չար բաներից,
Բայց հիմարը անշրջահայաց* է ու չափազանց ինքնավստահ:
17 Նա, ով արագ բարկանում է, հիմարաբար է վարվում,+
Սակայն նա, ով ամեն բան կշռադատում է, ատված է:
18 Հիմարությունը միամիտների ժառանգությունը կլինի,
Բայց գիտելիքները թագ կլինեն խորագետների գլխին:+
19 Վատ մարդիկ կխոնարհվեն լավ մարդկանց առաջ,
Եվ չարագործները՝ արդարների դարպասների մոտ:
21 Իր դրացուն արհամարհողը մեղք է գործում,
Բայց ով կարեկցում է խեղճին, երջանիկ է:+
22 Մի՞թե չարիք ծրագրողները չեն մոլորվի:
23 Ամեն տեսակ տքնաջան աշխատանքից օգուտ կա,
Բայց պարզապես խոսելը կարիքի մեջ է գցում:+
24 Իմաստունների թագը իրենց հարստությունն է:
Իսկ հիմարների ունեցածը՝ լոկ հիմարություն:+
25 Ազնիվ վկան կյանքեր է փրկում,
Մինչդեռ ստախոս վկայի ամեն մի խոսքը սուտ է:
27 Եհովայի հանդեպ վախը կյանքի աղբյուր է.
Այն պաշտպանում է մահվան ծուղակներից:
28 Մեծաթիվ ժողովուրդը թագավորի պատիվն է,+
Բայց հպատակներ չունեցող ղեկավարին կործանում է սպասում:
29 Նա, ով չի շտապում բարկանալ, շատ խորաթափանց է,+
Բայց անհամբեր մարդը ի ցույց է դնում իր հիմարությունը:+
31 Նա, ով խաբում է խեղճին, վիրավորում է նրա Ստեղծչին,+
Բայց աղքատի հանդեպ կարեկցանք ցուցաբերողը փառավորում է Նրան:+
32 Չար մարդը իր չարության պատճառով կկործանվի,
Բայց արդարն իր անարատության շնորհիվ ապաստան կգտնի:+
33 Իմաստությունը լուռ հանգրվանում է հասկացողություն ունեցողի սրտում,+
Բայց հիմարները ինչ որ գիտեն, բարձրաձայնում են:
34 Արդարությունը պատիվ է բերում ազգին,+
Իսկ մեղքը՝ անարգանք:
35 Թագավորին հաճելի է խորաթափանցությամբ վարվող ծառան,+
Բայց անամոթաբար վարվողը խիստ բարկացնում է նրան:+
2 Իմաստունների լեզուն գիտելիքներն օգտագործում է ի բարին,+
Սակայն հիմարների բերանից հիմարություն է բխում:
3 Եհովայի աչքերն ամենուր են.
Դրանք դիտում են թե՛ չարերին, թե՛ բարիներին:+
12 Ծաղրողն իրեն դիտողություն անողին չի սիրում:+
Իմաստունների հետ նա չի խորհրդակցի:+
13 Սրտի ուրախությունից մարդու երեսը փայլում է,
Բայց սրտի ցավից ոգին փշրվում է:+
16 Ավելի լավ է քիչ ունենալ, բայց վախենալ Եհովայից,+
Քան մեծ հարստություն ունենալ, բայց հանգիստ չունենալ:+
17 Ավելի լավ է բանջարեղենով կերակուր ուտել սիրո մթնոլորտում,+
Քան պարարտ ցուլ՝ ատելության մթնոլորտում:+
22 Առանց խորհրդակցության՝* ծրագրերը ձախողվում են,
Բայց երբ խորհրդատուները շատ են, հաջողություն է լինում:+
23 Մարդը ուրախանում է, երբ ճիշտ պատասխան է տալիս,+
Եվ որքա՜ն լավ է, երբ խոսքը ճիշտ ժամանակին է ասվում:+
24 Հասկացողություն ունեցող մարդը գնում է կյանքի ճանապարհով՝
Մի ուղով, որը դեպի վեր է տանում+
Ու հեռացնում է նրան գերեզմանից:+
28 Արդարը նախքան պատասխանելը մտածում է,+
Բայց չար խոսքերը ցայտում են չարագործի բերանից:
29 Եհովան հեռու է չար մարդուց,
Բայց արդարի աղոթքը լսում է:+
31 Նա, ով ականջ է դնում կենսատու խորհրդին,
Իմաստուն մարդկանց հետ է քայլում:+
16 Մարդն է կարգավորում իր մտքերը,
Բայց ճիշտ պատասխանը Եհովայից է:+
3 Քո բոլոր գործերը Եհովային հանձնիր,+
Եվ քո ծրագրերը կհաջողվեն:
4 Եհովան ամեն ինչ ծառայեցնում է իր նպատակի իրագործման համար,
Նույնիսկ չարագործին, որը կործանվելու է աղետի օրը:+
5 Բոլոր նրանք, ովքեր հպարտ սիրտ ունեն, գարշելի են Եհովայի համար:+
Համոզվա՛ծ եղիր. նրանք անպատիժ չեն մնա:
7 Երբ Եհովային հաճելի է մարդու բռնած ուղին,
Նա անգամ նրա թշնամիներին է հաշտեցնում նրա հետ:+
9 Մարդը կարող է կշռադատել իր անելիքը,
Բայց նրա քայլերին ուղղություն տվողը Եհովան է:+
10 Թագավորը Աստծու առաջնորդության համաձայն* պետք է որոշումներ կայացնի:+
Նա երբեք չպետք է անարդարությամբ դատի:+
11 Ճշգրիտ նժարն ու կշեռքը Եհովայինն են,
Պարկի միջի բոլոր կշռաքարերը նրանից են:+
13 Ճիշտ խոսքը հաճելի է թագավորներին,
Նրանք սիրում են ազնվությամբ խոսողին:+
15 Թագավորի պայծառ դեմքը կյանք է,
Նրա բարեհաճությունը ասես անձրևային ամպ լինի գարնանը:+
17 Ուղղամիտները հեռու են մնում սխալ ճանապարհից,
Եվ ով ուշադրություն է դարձնում իր քայլերին, պահպանում է իր կյանքը:+
18 Հպարտությունը նախորդում է կործանմանը,
Եվ գոռոզությունը՝ վայր ընկնելուն:+
19 Ավելի լավ է խոնարհ լինել հեզերի միջավայրում,+
Քան հպարտների ավարից բաժին ունենալ:
20 Ով որևէ հարցում խորաթափանցություն է դրսևորում, հաջողություն* կունենա,
Եվ երջանիկ է նա, ով ապավինում է Եհովային:
22 Խորաթափանցությունը կյանքի աղբյուր է նրա համար, ով ունի այն,
Բայց հիմարները խրատվում են իրենց իսկ հիմարությամբ:
23 Իմաստունը ծանրութեթև անելով է ընտրում իր խոսքերը,+
Եվ նրա ասածը համոզիչ է հնչում:
25 Կա ճանապարհ, որ ճիշտ է թվում մարդու աչքին,
Բայց այն մահվան է տանում:+
26 Մարդու ախորժակը մղում է նրան տքնաջան աշխատել,
Որովհետև քաղցն է ստիպում նրան:+
29 Բռնարար մարդը հրապուրում է իր դրացուն
Եվ նրան չար ճանապարհով տանում:
30 Նա աչքով է անում, երբ չար բան է ծրագրում,
Եվ շուրթերը սեղմելով՝ իր նենգ մտադրություններն է իրագործում:
32 Նա, ով չի շտապում բարկանալ,+ հզոր մարդուց լավ է,
2 Շրջահայաց ծառան կիշխի ամոթալի վարք ունեցող որդու վրա
Եվ բաժնեկից կլինի իր տիրոջ որդիների ժառանգությանը:
4 Չարագործը ուշադրություն է դարձնում վնասաբեր խոսքերին,
Եվ ստախոսը լսում է չարախոսությունները:+
5 Նա, ով ծաղրում է աղքատին, վիրավորում է նրա Ստեղծչին,+
Եվ ուրիշի դժբախտության վրա ուրախացողը անպատիժ չի մնա:+
8 Նվերը թանկարժեք* քար է իր տիրոջ համար.+
Ուր էլ նա գնա, այն հաջողություն կբերի նրան:+
9 Ով ներում* է մեղքը, հետամուտ է լինում սիրո,+
Իսկ ով շարունակ խոսում է դրա մասին, բաժանում է մտերիմ ընկերներին:+
11 Չար մարդը միայն ըմբոստության է ձգտում,
Բայց դաժան պատգամաբեր կգա ու կպատժի նրան:+
12 Ավելի լավ է հանդիպել ձագերին կորցրած արջի,
Քան մի հիմարի՝ իր հիմարությամբ:+
13 Ով չարով հատուցի բարուն,
Նրա տնից չարիքը չի հեռանա:+
14 Կռիվ սկսելը ջրարգելակը բացելու պես է,
Ուստի նախքան վեճի բռնկվելը հեռացիր:+
15 Թե՛ չարագործին արդարացնողը և թե՛ արդարին դատապարտողը+
Գարշելի են Եհովայի համար:
16 Հիմարին ի՞նչ օգուտ, որ իմաստություն ձեռք բերելու կարողություն ունի,
17 Իսկական ընկերը սիրում է ամեն ժամանակ.+
Նա եղբայր է՝ նեղ օրվա համար ծնված:+
18 Ողջամտություն չունեցող մարդը ձեռք է սեղմում
Եվ իր դրացու ներկայությամբ ուրիշի համար երաշխավոր լինում:+
19 Վեճ սիրողը մեղք է սիրում:+
Ով բարձր դարպաս է կառուցում, իր տուն փորձանք է հրավիրում:+
20 Խարդախ սիրտ ունեցողը հաջողություն չի ունենա,+
Եվ ստախոս մարդը փորձանքի մեջ կընկնի:
21 Հիմար երեխայի հայրը կվշտանա,
Անմիտ երեխայի հայրը չի ուրախանա:+
23 Չարագործը գաղտնի կաշառք է վերցնում,
Որ խեղաթյուրի արդարադատությունը:+
24 Խորաթափանց մարդու հայացքն ուղղված է դեպի իմաստությունը,
25 Հիմար որդին վշտացնում է իր հորը
Եվ ցավեցնում մոր սիրտը:+
26 Արդարին պատժելը լավ չէ,
Եվ պատվավոր մարդուն խարազանելը անարդար է:
28 Նույնիսկ հիմարը, եթե լուռ մնա, իմաստուն կհամարվի,
Եվ նա, ով ոչինչ չի ասում, խորաթափանց կհամարվի:
18 Մեկուսանալով մարդն իր եսասիրական ցանկությունների վրա է կենտրոնանում.
Նա մերժում է իմաստությունը:
2 Հիմարը չի ուզում որևէ բան հասկանալ,
Նրան միայն դուր է գալիս ասել այն, ինչ մտածում է:+
3 Երբ չարագործը գալիս է, արհամարհանք էլ է գալիս,
Եվ որտեղ անպատվություն կա, կա նաև խայտառակություն:+
4 Մարդու խոսքերը խոր ջրեր են:+
Իմաստության աղբյուրը առատահոս վտակ է:
7 Հիմարի խոսքերը իր կործանումն են,+
Եվ նրա լեզուն որոգայթ է իր համար:
8 Զրպարտողի խոսքերը նման են համեղ պատառների,+
Որոնք մարդիկ ագահորեն կուլ են տալիս, և դրանք ստամոքսն են իջնում:+
9 Ծույլ աշխատողը ավերողի եղբայրն է:+
10 Եհովայի անունը ամուր աշտարակ է:+
Այնտեղ է փախչում արդարը և պաշտպանություն ստանում:*+
11 Հարուստի ունեցվածքը նրա համար ամուր քաղաք է:
Նրա երևակայության մեջ այն բարձր պարիսպ է:+
13 Առանց լսելու պատասխան տալը
Անմիտ է և նվաստացուցիչ:+
14 Մարդու ոգին ամրացնում է նրան հիվանդության ժամանակ,+
15 Հասկացողություն ունեցողի սիրտը գիտելիք է ձեռք բերում,+
Իմաստունների ականջը գիտելիք է փնտրում:
16 Մարդու տված նվերը լայն դուռ է բացում իր առաջ:+
Այն մեծամեծների մոտ մտնելու հնարավորություն է տալիս:
17 Ով դատարանում առաջինն է խոսում, նա ճիշտ է թվում,+
Մինչև որ չի գալիս մյուս կողմը և հարցաքննում նրան:+
18 Վիճակ գցելը դադարեցնում է վիճաբանությունները+
Եվ հարթում է զորեղ հակառակորդների միջև եղած տարաձայնությունը:
19 Այն եղբայրը, որին վիրավորել են, ամուր քաղաքից ավելի անառիկ է,+
20 Մարդն իր խոսքերի պտուղներով կլցնի իր ստամոքսը,+
Նա կկշտանա իր ասածներով:
21 Մահն ու կյանքը լեզվի իշխանության տակ են:+
Ով սիրում է խոսել, իր խոսքերի պտուղը կուտի:+
23 Աղքատը աղաչելով է խոսում,
Բայց հարուստը կոպիտ է պատասխանում:
3 Մարդն իր հիմարության պատճառով է սխալ ճանապարհով գնում,
Բայց իր սրտում նա Եհովայի վրա է զայրանում:
4 Հարստությունն ավելացնում է ընկերների թիվը,
Բայց աղքատին նույնիսկ իր միակ ընկերն է լքում:+
6 Շատերը ցանկանում են անվանի մարդու հավանությունն ունենալ,
Եվ բոլորը ընկեր են նվերներ տվողին:
Նա խնդրանքներով շարունակ դիմում է նրանց, բայց ոչ ոք չի արձագանքում:
8 Ով ողջամտություն* է ձեռք բերում, սիրում է ինքն իրեն,+
Եվ ով գնահատում է խորաթափանցությունը, հաջողություն կունենա:+
9 Անազնիվ վկան անպատիժ չի մնա,
Եվ սուտ խոսելով ման եկողը կկործանվի:+
10 Հիմարին վայել չէ ճոխության մեջ ապրելը,
Առավել ևս ծառային՝ իշխաններին ղեկավարելը:+
12 Թագավորի ցասումը առյուծի մռնչոցի պես է,+
Բայց նրա բարեհաճությունը՝ խոտի վրա եղող ցողի:
14 Տունն ու հարստությունը հորից ստացած ժառանգություն են,
Բայց խոհեմ կինը պարգև է Եհովայից:+
15 Ծուլությունը խոր քուն է բերում,
Եվ ալարկոտ մարդը քաղցած է մնում:+
19 Տաքարյուն մարդը պատիժ կկրի,
Բայց եթե փորձես ազատել նրան, դա պետք է նորից ու նորից անես:+
21 Մարդու մտքում շատ ծրագրեր կան,
Բայց Եհովայի նպատակն է իրագործվելու:+
22 Մարդու մեջ նրա հավատարիմ սերն է գրավիչ,+
Եվ ավելի լավ է լինել աղքատ, քան ստախոս:
23 Եհովայի հանդեպ վախը կյանքի է առաջնորդում:+
Այն ունեցողը գլուխը հանգիստ բարձին կդնի, և նրան չարիք չի սպառնա:+
24 Ծույլն իր ձեռքը ամանի մեջ է մտցնում,
Բայց ալարում է անգամ իր բերանը տանել այն:+
25 Ծաղրողին հարվածիր,+ որպեսզի անփորձը խորագետ դառնա,+
Եվ հասկացողին ուղղիր, որպեսզի ավելի շատ գիտելիք ձեռք բերի:+
26 Նա, ով վատ է վերաբերվում իր հորը և վռնդում է մորը,
Ամոթ ու խայտառակություն բերող որդի է:+
27 Որդի՛ս, եթե դադարես խրատ լսելուց,
Կշեղվես իմաստության ճանապարհից:
20 Գինին ծաղրող է,+ ոգելից խմիչքը՝ անկառավարելի:+
Ով դրանց պատճառով շեղվում է ճանապարհից, իմաստուն չէ:+
2 Թագավորը վախ է ներշնչում, ինչպես առյուծի մռնչոցը:+
Ով որ արթնացնում է նրա ցասումը, իր կյանքը վտանգի է ենթարկում:+
5 Մարդու սրտում եղածը* խոր ջրերի պես է,
Բայց խորաթափանց մարդը դուրս է հանում այն:
6 Շատ մարդիկ հայտարարում են իրենց հավատարիմ սիրո մասին,
Բայց ո՞վ կարող է հավատարիմ մարդ գտնել:
7 Արդար մարդը անարատ վարք ունի:+
Երջանիկ են նրանից հետո եկող նրա զավակները:*+
11 Նույնիսկ երեխային կարելի է ճանաչել ըստ իր արարքների՝
Արդյոք նրա վարքը ճիշտ ու մաքուր է, թե ոչ:+
12 Լսող ականջ և տեսնող աչք.
Երկուսն էլ Եհովան է ստեղծել:+
13 Մի՛ սիրիր քունը, թե չէ կաղքատանաս:+
Բաց պահիր աչքերդ և կուշտ կլինես:+
14 «Վա՛տն է, վա՛տն է»,– ասում է գնորդը,
Բայց հետո հեռանում է և պարծենում իր առածով:+
16 Վերցրու այն մարդու հագուստը, ով օտարի համար երաշխավոր է եղել,+
Եվ գրավ վերցրու նրանից, եթե նա երաշխավոր է եղել օտար կնոջ* համար:+
18 Խորհրդակցելու արդյունքում ծրագրերը հաջողվում են:+
Քո պատերազմը իմաստուն* առաջնորդությամբ մղիր:+
19 Զրպարտողը, գաղտնի զրույցները հայտնելով, ման է գալիս:+
Մի՛ շփվիր նրա հետ, ով սիրում է բամբասել:*
20 Իր հորն ու մորը անիծողի ճրագը կհանգչի,
Երբ խավարը վրա հասնի:+
21 Այն ժառանգությունը, որն ի սկզբանե ագահությամբ է ձեռք բերվել,
Այդպես էլ օրհնություն չի դառնա:+
22 Մի՛ ասա. «Չարով կհատուցեմ»:+
Հույսդ Եհովայի վրա դիր,+ և նա կփրկի քեզ:+
23 Ոչ ճշգրիտ կշռաքարերը գարշելի են Եհովայի համար,
Եվ խարդախ կշեռքը վատ է:
24 Եհովան է առաջնորդում մարդու քայլերը.+
Մարդն ինչպե՞ս կարող է իմանալ, թե ուր գնա:
25 Ծուղակ է մարդու համար, երբ նա հապճեպորեն բացականչում է՝ սո՛ւրբ է,+
Եվ միայն հետո է ծանրութեթև անում իր տված երդումը:+
26 Իմաստուն թագավորը մաղելով առանձնացնում է չարագործներին+
Եվ նրանց վրայով կալսիչ անիվ է անցկացնում:+
27 Մարդու շունչը Եհովայի ճրագն է.
Այն բացահայտում է, թե ինչ կա իր սրտի խորքում:
28 Սերն* ու հավատարմությունը պահպանում են թագավորին.+
Նրա գահը հաստատուն է շնորհիվ նրա հավատարիմ սիրո:+
30 Կապտուկներն ու վերքերը մաքրում են չարությունից,+
Եվ հարվածները մաքուր են դարձնում մարդու սրտի խորքը:
21 Թագավորի սիրտը Եհովայի ձեռքում ջրի հոսքի պես է.+
Ուր որ ուզում է, այնտեղ էլ ուղղում է այն:+
3 Ճիշտ ու արդար գործերը զոհերից հաճելի են Եհովային:+
4 Գոռոզ աչքերը և մեծամիտ սիրտը
Չարագործներին առաջնորդող ճրագ են: Այդ ամենը մեղք է:+
7 Չարագործների բռնությունը կկործանի իրենց,+
Քանի որ չեն ցանկանում արդար վարվել:
8 Մեղավոր մարդու ճանապարհը ծուռ է,
Բայց մաքուր մարդու գործերն արդար են:+
10 Չարագործը չարիք է տենչում:+
Նա կարեկցանք չունի իր դրացու հանդեպ:+
11 Երբ ծաղրողը պատժվում է, անփորձը ավելի իմաստուն է դառնում,
Եվ երբ իմաստունը խորությամբ քննում է հարցերը, հասկանում է, թե ինչպես վարվել:*+
12 Արդարը* ուշադիր նայում է չարագործի տանը.
Նա կործանման է մատնում նրան:+
13 Ով որ փակում է ականջը, որ չլսի խեղճի աղերսանքը,
Ինքն էլ կկանչի և պատասխան չի ստանա:+
14 Գաղտնի տրված նվերը հանդարտեցնում է բարկությունը,+
Եվ թաքուն տրված կաշառքը՝ կատաղի ցասումը:
15 Արդարի համար արդար վարվելը ուրախություն է,+
Բայց չարագործների համար դա անելը անտանելի է:
16 Այն մարդը, ով մոլորվում է խոհեմության ճանապարհից,
Անզոր մեռելների կողքին կհանգչի:+
18 Չարագործը փրկագին է արդարի համար,
Եվ անհավատարիմը կվերցվի ուղղամիտի փոխարեն:+
19 Ավելի լավ է անապատում ապրել,
Քան կռվարար ու դյուրագրգիռ կնոջ հետ:+
21 Արդարության ու հավատարիմ սիրո հետամուտ լինողը
Կյանք, արդարություն և փառք կգտնի:+
22 Իմաստունը կարող է գրավել զորեղ մարդկանց քաղաքը
Եվ նրանց զրկել զորությունից, որի վրա հույս են դնում:+
23 Նա, ով զսպում է իր լեզուն ու բերանը,
Իրեն հեռու է պահում խնդիրներից:+
24 Հանդուգն և մեծամիտ գլուխգովան են կոչում այն մարդուն,
Ով անշրջահայաց է ու անպատկառ:+
25 Ծույլի փափագը նրան մահվան կտանի,
Քանի որ նա չի ցանկանում մատը մատին տալ:+
26 Ողջ օրը նա ագահորեն ինչ-որ բան է փափագում,
Իսկ արդարը տալիս է և ոչինչ չի խնայում:+
28 Ստախոս վկան կկործանվի,+
Բայց ով իր լսածի մասին է վկայում, հաջողություն կունենա:
30 Ընդդեմ Եհովայի չկա ո՛չ իմաստություն, ո՛չ խորաթափանցություն, ո՛չ էլ խորհուրդ:+
22 Լավ անունը մեծ հարստությունից նախընտրելի է,+
Եվ հարգված լինելը՝ արծաթից ու ոսկուց:
2 Ի՞նչ ընդհանուր բան ունեն հարուստն ու աղքատը.
Երկուսին էլ Եհովան է արարել:+
4 Խոնարհությունն ու Եհովայի հանդեպ վախը
Հարստություն, փառք և կյանք են շնորհում:+
5 Անազնիվ մարդու ճանապարհին փշեր ու թակարդներ կան,
Բայց ով արժևորում է իր կյանքը, հեռու է մնում դրանցից:+
6 Սովորեցրու երեխային, թե ինչ ճանապարհով պետք է գնա.+
Նույնիսկ երբ նա ծերանա, չի շեղվի դրանից:+
7 Հարուստը իշխում է աղքատների վրա,
Եվ պարտք վերցնողը պարտք տվողի ստրուկն է:+
10 Վռնդիր ծաղրողին, ու կռիվը կհանդարտվի,
Վեճերը* կդադարեն, և վիրավորանքներ չեն լինի:
11 Ում սիրտը մաքուր է, և խոսքերը՝ հաճելի,
Նրա ընկերը թագավորը կլինի:+
13 Ծույլն ասում է. «Դրսում առյո՜ւծ կա.
Կսպանի ինձ հրապարակի մեջտեղում»:+
14 Անառակ* կանանց բերանը խոր փոս է:+
Ում Եհովան դատապարտի, նա դրա մեջ կընկնի:
19 Ես այսօր գիտելիք եմ տալիս քեզ,
Որպեսզի վստահես Եհովային:
20 Մի՞թե չեմ գրել քեզ՝
Տալով խորհուրդներ ու գիտելիք,
21 Որ սովորեցնեմ այն ամենը, ինչը ճիշտ է ու վստահարժան,
Եվ որ քեզ ուղարկողի մոտ ստույգ պատասխանով վերադառնաս:
22 Մի՛ կողոպտիր աղքատին, քանի որ աղքատ է,+
Եվ խեղճին մի՛ կեղեքիր քաղաքի դարպասների մոտ,+
23 Որովհետև Եհովան ինքը կպաշտպանի նրանց դատական գործում+
Եվ նրանց կողոպտողներին կյանքից կզրկի:
24 Բարկացկոտ մարդու հետ մի՛ ընկերակցիր
Եվ դյուրագրգիռ մարդու հետ մի՛ շփվիր,
25 Որ նրան չընդօրինակես
Եվ թակարդը չընկնես:+
27 Եթե ոչինչ չունենաս վճարելու,
Քո մահճակալը հենց քո տակից կվերցնեն:
28 Մի՛ տեղաշարժիր վաղեմի սահմանանշանները,
Որոնք քո նախահայրերն են դրել:+
29 Տեսե՞լ ես իր գործում հմուտ մարդու.
Նա թագավորների առաջ կկանգնի,+
Հասարակ մարդկանց առաջ նա չի կանգնի:
23 Երբ թագավորի հետ նստես հաց ուտելու,
Ուշադրություն դարձրու վարքիդ:
2 Կոկորդիդ դանակ դիր,*
Եթե ախորժակդ մեծ է:
3 Թող նրա նրբահամ ուտեստները չգայթակղեն քեզ,
Որովհետև դրանք խաբուսիկ են:
4 Հարստանալու համար կաշվիցդ դուրս մի արի:+
Կանգ առ և հասկացողություն դրսևորիր:*
6 Ժլատ մարդու հացը մի՛ կեր,
Մի՛ գայթակղվիր նրա նրբահամ ուտեստներով,
7 Որովհետև նա հաշվում է կերածդ:
Քեզ ասում է՝ «Կե՛ր, խմի՛ր», բայց սրտանց չի ասում:*
8 Կերածդ պատառը կփսխես
Եվ գովեստի խոսքերդ զուր ասած կլինես:
10 Մի՛ տեղաշարժիր վաղեմի սահմանանշանները+
Եվ որբերի արտը մի՛ խլիր,
11 Որովհետև նրանց Պաշտպանը* զորեղ է.
Նա կպաշտպանի նրանց քո դեմ հարուցված գործում:+
12 Ողջ սրտովդ ընդունիր խրատը
Եվ ուշադիր լսիր իմաստուն խոսքերը:
13 Երեխային առանց խրատի մի՛ թող:+
Եթե պատժես* նրան, չի մեռնի:
14 Պատժիր նրան,
Որ փրկես գերեզմանից:*
15 Որդի՛ս, եթե սիրտդ իմաստուն դառնա,
Իմ սիրտը կուրախանա:+
16 Սրտիս խորքում կցնծամ,*
Երբ շուրթերդ խոսեն այն, ինչը ճիշտ է:
18 Այդ դեպքում լավ ապագա կունենաս,+
Եվ հույսդ չի մարի:
19 Որդի՛ս, լսիր ու իմաստուն դարձիր
Եվ սիրտդ դեպի ճիշտ ճանապարհը ուղղիր:
20 Մի՛ եղիր չափից շատ գինի խմողների+
Եվ ագահությամբ միս ուտողների մեջ,+
21 Որովհետև հարբեցողն ու որկրամոլը կաղքատանան,+
Եվ քնկոտությունը մարդուն ցնցոտիներ կհագցնի:
22 Լսի՛ր քո հորը, ով կյանք է տվել քեզ,
Եվ մի՛ արհամարհիր քո մորն այն պատճառով, որ ծերացել է:+
24 Արդարի հայրը անշուշտ կցնծա,
Եվ իմաստունի հայրը նրանով կուրախանա:
25 Քո հայրն ու մայրը կուրախանան,
Եվ քեզ ծնունդ տվողը կցնծա:
28 Նա ավազակի նման դարանամուտ է լինում+
Եվ մեծացնում է դավաճան տղամարդկանց թիվը:
29 Ո՞ւմն է վայը: Ո՞ւմն է անհանգստությունը:
Ո՞ւմն են վեճերը: Ո՞ւմն են բողոքները:
Ո՞ւմն են առանց պատճառի ստացված վերքերը:
Ո՞ւմն են խամրած աչքերը:
31 Մի՛ հմայվիր գինու կարմիր գույնով,
Նրանով, թե այն ինչպես է գավաթի մեջ պսպղում
Եվ թե որքան փափուկ է խմվում:
32 Վերջում այն օձի պես կխայթի
Եվ իժի պես թույն կարձակի:
33 Աչքերդ տարօրինակ բաներ կտեսնեն,
Եվ սիրտդ ապականված բաներ կխոսի:+
35 Դու կասես. «Ինձ խփել են, բայց ցավ չեմ զգացել,
Ծեծել են, բայց չեմ հիշում դա:
Ե՞րբ եմ զարթնելու:+
Էլի խմել եմ ուզում»:*
24 Չար մարդկանց մի՛ նախանձիր
Եվ մի՛ փափագիր շփվել նրանց հետ,+
2 Որովհետև նրանց սիրտը բռնության մասին է խորհում,
Եվ նրանց շուրթերը վնաս պատճառելու մասին են խոսում:
4 Գիտելիքների շնորհիվ տան սենյակները կլցվեն ցանկալի գանձերով
Եվ ամեն տեսակ թանկարժեք իրերով:+
5 Իմաստուն մարդը զորավոր է.+
Գիտելիքը ավելի զորավոր է դարձնում մարդուն:
6 Իմաստուն* առաջնորդությամբ մղիր քո պատերազմը:+
Երբ խորհրդատուները շատ են, հաղթանակ* է լինում:+
7 Հիմարի համար իսկական իմաստությունը անհասանելի է,+
Քաղաքի դարպասի մոտ նա ոչինչ չունի ասելու:
8 Ով որ չարիք է ծրագրում,
Խարդավանքի վարպետ կկոչվի:+
9 Հիմարի մտադրությունները մեղքի են տանում,
Եվ մարդիկ ատում են ծաղրողին:+
10 Եթե դժվար պահին* վհատվես,
Ուժդ խղճուկ կլինի:
11 Ազատիր նրանց, ովքեր դեպի մահ են տարվում,
Եվ օգնության հասիր նրանց, ովքեր ուր որ է սպանվելու են:+
Այո՛, քեզ դիտողը կտեսնի դրանք
Եվ ամեն մեկին կհատուցի՝ ըստ իր գործերի:+
13 Որդի՛ս, մեղր կեր, որովհետև այն օգտակար է,
Մեղրախորիսխը քաղցրահամ է:
14 Իմացիր, որ նույն ձևով էլ իմաստությունն է օգտակար* քեզ համար:+
Եթե գտնես այն, լավ ապագա կունենաս,
Եվ հույսդ չի մարի:+
15 Չարագործի պես դարանամուտ մի՛ եղիր արդարի տան մոտ,
Մի՛ ավերիր նրա հանգրվանը:
16 Որովհետև արդարը, եթե յոթ անգամ էլ ընկնի, վեր կկենա,+
Բայց մեղսագործը փորձանքի պատճառով կընկնի ու վեր չի կենա:+
17 Երբ թշնամիդ ընկնում է, մի՛ ուրախացիր,
Եվ սիրտդ թող չցնծա, երբ նա սայթաքում է:+
18 Այլապես Եհովան կտեսնի, ու դա նրան դուր չի գա,
Եվ նա կդադարի նրա վրա բարկանալուց:+
19 Մի՛ նեղսրտիր* չարագործների պատճառով
Եվ մի՛ նախանձիր չար մարդկանց,
20 Որովհետև չար մարդիկ ապագա չունեն.+
Նրանց ճրագը կհանգչի:+
21 Որդի՛ս, վախեցիր Եհովայից ու թագավորից+
Ո՞վ գիտի, թե նրանք* ինչ պատուհաս կբերեն նրանց վրա:+
23 Այս խոսքերը ևս իմաստուններինն են.
«Դատավարության ժամանակ կողմնապահություն անելը լավ չէ»:+
24 Ով չարագործին ասի՝ «Դու արդար ես»,+
Նրան ժողովուրդները կանիծեն, և ազգերը կդատապարտեն:
26 Մարդիկ կհամբուրեն ազնիվ պատասխան տվողի շուրթերը:*+
27 Դրսի գործերդ արա և դաշտի աշխատանքներդ ավարտին հասցրու,
Դրանից հետո նոր կառուցիր տունդ:*
29 Մի՛ ասա. «Ինչպես որ նա վարվեց ինձ հետ, այնպես էլ ես եմ վարվելու նրա հետ,
Նրան հատուցելու եմ իր արածի համար»:+
32 Ես նայեցի ու սկսեցի խորհել այդ մասին,
Տեսա և դաս քաղեցի.*
33 Մի քիչ քնես, մի քիչ ննջես,
Մի քիչ ձեռքերդ ծալած նստես,
34 Չքավորությունը վրա կհասնի ավազակի պես,
Եվ կարիքը՝ զինված մարդու պես:+
25 Սրանք նույնպես Սողոմոնի առակներն են,+ որոնք արտագրել* են Հուդայի թագավոր Եզեկիայի+ մարդիկ.
2 Աստծուն փառք է բերում այն, որ նա որևէ հարց գաղտնի է պահում,+
Իսկ թագավորներին այն, որ քննում են հարցերը:
3 Ինչպես երկինքն է բարձր, և երկիրը՝ խոր,
Այնպես էլ թագավորների սիրտն է անըմբռնելի:
5 Չարագործին հեռացրու թագավորից,
Եվ նրա գահը արդարությամբ կամրապնդվի:+
6 Մի՛ պատվիր քեզ թագավորի առաջ+
Եվ մեծամեծների շարքում տեղ մի՛ զբաղեցրու,+
7 Որովհետև ավելի լավ է, որ նա ասի՝ «Արի նստիր այստեղ»,
Քան նվաստացնի քեզ անվանի մարդու աչքի առաջ:+
8 Մի՛ շտապիր դատական գործ սկսել,
Այլապես ի՞նչ ես անելու, եթե դրացիդ արդյունքում խայտառակի քեզ:+
9 Գործդ հարթիր դրացուդ հետ,+
Բայց գաղտնի զրույցում ասվածը* մի՛ հայտնիր,+
10 Հակառակ դեպքում քեզ լսողը կամաչեցնի քեզ,
Եվ քո տարածած վատ տեղեկությունը* հնարավոր չի լինի հետ հավաքել:
12 Ընկալունակ ականջի համար իմաստուն մարդու դիտողությունը+
Նման է ոսկյա ականջօղի և ընտիր ոսկուց պատրաստված զարդարանքի:
13 Ինչպես ձյան* սառնությունն է բերքահավաքի օրը,
Այնպես էլ հավատարիմ պատգամաբերն է իրեն ուղարկողների համար,
Քանի որ նա թարմություն է բերում իր տիրոջը:+
15 Համբերությամբ ղեկավարին կարելի է տարհամոզել,
Եվ մեղմ լեզուն կարող է ոսկոր կոտրել:+
16 Եթե մեղր գտնես, կեր այնքան, ինչքան քեզ պետք է,
Քանի որ եթե չափից շատ ուտես, գուցե փսխես այն:+
17 Դրացուդ տուն հաճախ մի՛ գնա,
Որ նա չհոգնի քեզնից ու չատի քեզ:
18 Իր դրացու դեմ սուտ վկայություն տվող մարդը+
Նման է մահակի, սրի ու սուր նետի:
19 Նեղության ժամանակ անհուսալի* մարդուն վստահելը
Նույնն է, ինչ կոտրված ատամով ծամելն ու կաղացող ոտքով քայլելը:
21 Եթե թշնամիդ քաղցած է, հաց տուր նրան,
Եթե ծարավ է, ջուր տուր, որ խմի,+
22 Որովհետև այդպես դու նրա գլխին շիկացած ածուխներ կդիզես,*+
Ու Եհովան կվարձատրի քեզ:
23 Հյուսիսային քամին տեղատարափ անձրև է բերում,
Իսկ բամբասող լեզուն բարկություն է բորբոքում:+
25 Հեռավոր երկրից ստացված լավ լուրը+
Ասես սառը ջուր լինի ծարավ հոգու համար:
26 Պղտորված աղբյուրի ու քանդված ջրհորի պես է այն արդար մարդը,
Որը տեղի է տալիս* չարագործին:
28 Ինքնատիրապետում չունեցող մարդը+
Նման է քանդված պարիսպներով քաղաքի:
26 Ինչպես ձյունը տեղին չէ ամռանը, և անձրևը՝ բերքահավաքի ժամանակ,
Այնպես էլ պատիվը սազական չէ հիմարին:+
2 Ինչպես թռչունը առանց պատճառի չի փախչում, և ծիծեռնակը՝ թռչում,
Այնպես էլ անեծքը առանց հիմնավոր պատճառի չի գալիս:*
4 Հիմարին մի՛ պատասխանիր նրա հիմարության համաձայն,
Որ նրան չհավասարվես:
5 Հիմարին նրա հիմարության համաձայն պատասխանիր,
Որ չկարծի, թե իմաստուն է:+
6 Գործը հիմարի ձեռքը հանձնողը նման է նրան,
Ով խեղում է իր ոտքերը և վնասում ինքն իրեն:
7 Ինչպես կաղ մարդու տկար ոտքերն են,
Այնպես էլ առակն է հիմարների բերանում:+
8 Հիմարին փառք տալը նույնն է,+
Ինչ քարը պարսատիկին կապելը:
9 Ինչպես փշոտ ճյուղն է հարբեցողի ձեռքում,
Այնպես էլ առակն է հիմարների բերանում:
10 Նա, ով վարձում է հիմարի կամ պատահական անցորդի,
Նման է մի աղեղնավորի, ով նետեր է արձակում ուր պատահի:*
11 Ինչպես շունն է վերադառնում իր փսխածին,
Այնպես էլ հիմարն է կրկնում իր հիմարությունը:+
12 Տեսե՞լ ես մի մարդու, ով կարծում է, թե իմաստուն է:+
Հիմարից ավելի շատ հույս կա, քան նրանից:
13 Ծույլն ասում է. «Ճանապարհին առյո՜ւծ կա,
Առյո՜ւծ կա հրապարակում»:+
14 Դուռը ճոճվում է ծխնիների վրա,
Իսկ ծույլը շուռումուռ է գալիս իր անկողնում:+
15 Ծույլն իր ձեռքը ամանի մեջ է մտցնում,
Բայց այնքան հոգնած է, որ չի կարողանում այն իր բերանը տանել:+
16 Հիմարին թվում է, թե ինքն ավելի իմաստուն է,
Քան այն յոթ հոգին, որ խելացի պատասխան են տալիս:
17 Այն անցորդը, որը խիստ զայրանում է իրեն չվերաբերող վեճի պատճառով,*+
Նման է շան ականջներից բռնած մարդու:
18 Ինչպես որ խելագարն է կրակոտ տեգեր* ու մահացու նետեր արձակում,
19 Այնպես էլ այն մարդն է, ով իր դրացու գլխին խաղ է խաղում* ու ասում՝ կատակ էի անում:+
20 Փայտ չլինելիս կրակը հանգչում է,
Եվ եթե զրպարտող չկա, կռիվը դադարում է:+
21 Ինչպես փայտածուխն է թեժացնում խարույկը, և փայտը՝ կրակը,
Այնպես էլ կռվարար մարդն է վեճեր բորբոքում:+
22 Զրպարտողի խոսքերը նման են համեղ պատառների,
Որոնք մարդիկ ագահորեն կուլ են տալիս, և դրանք ստամոքսն են իջնում:+
23 Ինչպես արծաթապատումն է կավե անոթի բեկորի վրա,
24 Ուրիշներին ատողը խոսքերով թաքցնում է իր ատելությունը,
Բայց իր սրտում նենգ մտադրություն ունի:
25 Թեև նա սիրալիր է խոսում, մի՛ վստահիր նրան,
Որովհետև նրա սրտում յոթ գարշելի բան կա:*
26 Թեպետ նա խաբեությամբ քողարկում է իր ատելությունը,
Բայց նրա չարությունը կբացահայտվի բոլորի առաջ:
27 Փոս փորողը իր փորած փոսը կընկնի,
Եվ նա, ով քար է գլորում, այն հենց իրեն էլ կճխլի:+
28 Ստախոս լեզուն ատում է նրանց, ում ցավ է պատճառել,
Եվ շողոքորթող բերանը վնաս է հասցնում:+
27 Մի՛ պարծեցիր վաղվա օրով,
Որովհետև չգիտես, թե այն ինչ կբերի:+
3 Քարը ծանր է, ավազը՝ նույնպես,
Բայց հիմարի պատճառով առաջացած վրդովմունքը երկուսից էլ ծանր է:+
5 Բացահայտ դիտողությունն ավելի լավ է,
Քան գաղտնի սերը:+
7 Կուշտ մարդը հրաժարվում* է մեղրախորսխից,
Բայց քաղցած մարդու համար նույնիսկ դառը բանն է քաղցրահամ:
8 Իր տնից հեռացած մարդը
Նման է իր բույնը լքած* թռչնի:
9 Յուղն ու խունկը ուրախացնում են սիրտը,
Նմանապես ուրախացնում է այն ընկերը, ով անկեղծ խորհուրդներ է տալիս:+
10 Մի՛ լքիր քո ընկերոջը կամ քո հոր ընկերոջը
Եվ մի՛ գնա եղբորդ տուն, երբ նեղության մեջ ես.
Ավելի լավ է մոտ գտնվող հարևանը, քան հեռվում գտնվող եղբայրը:+
13 Վերցրու այն մարդու հագուստը, ով օտարի համար երաշխավոր է եղել,
Եվ գրավ վերցրու նրանից, եթե նա երաշխավոր է եղել օտար կնոջ* համար:+
14 Եթե մեկն իր դրացուն վաղ առավոտյան բարձրաձայն օրհնի,
Դա անեծք կհամարվի:
15 Կռվարար* կինը նման է անձրևոտ օրը անդադար կաթող տանիքի:+
16 Ով կարողանում է զսպել նրան, կարողանում է քամի զսպել
Եվ իր աջ ձեռքում յուղ պահել:
19 Ինչպես ջրում արտացոլվում է մարդու երեսը,
Այնպես էլ մարդու սրտում արտացոլվում է ուրիշի սիրտը:
21 Ինչպես զտման անոթն է արծաթի համար, և հնոցը՝ ոսկու,+
Այնպես էլ գովեստի խոսքերն են ստուգում մարդուն:
22 Նույնիսկ եթե հիմարին սանդակոթով ծեծես,
Ինչպես հացահատիկն են ծեծում սանդի* մեջ,
Նրա հիմարությունը չի հեռանա նրանից:
23 Դու պետք է լավ իմանաս քո հոտի վիճակը:
Լավ հոգ տար* ոչխարներիդ համար,+
24 Որովհետև հարստությունը հավիտենական չէ,+
Ոչ էլ թագն է հավերժ փոխանցվում սերնդեսերունդ:
25 Կանաչ խոտն անհետանում է, ու նորն է հայտնվում,
Եվ սարերում խոտը հավաքում են անասունների համար:
27 Դու բավականաչափ այծի կաթ կունենաս:
Այն որպես սնունդ կլինի քեզ, տնեցիներիդ, ինչպես նաև աղախիններիդ համար:
2 Երկրում օրինազանցության* պատճառով իշխաններն անընդհատ կհաջորդեն իրար,+
Բայց խորաթափանցություն և գիտելիք ունեցող մարդու օգնությամբ իշխանը երկար կղեկավարի:+
3 Խեղճերին խաբող չունևոր մարդը+ նման է անձրևի,
Որը սրբում-տանում է ողջ բերքը:
4 Ովքեր խախտում են օրենքը, գովաբանում են չարագործներին,
Իսկ ովքեր պահում են օրենքը, վրդովվում են նրանց դեմ:+
5 Չար մարդիկ չեն կարող հասկանալ արդարությունը,
Բայց ովքեր իրենց հայացքը Եհովային են ուղղում,* կարող են հասկանալ ամեն ինչ:+
6 Ավելի լավ է լինել աղքատ, բայց անարատ,
Քան հարուստ, բայց ապականված:+
7 Հասկացող որդին պահում է օրենքը,
Բայց որկրամոլների հետ ընկերակցողը խայտառակ է անում իր հորը:+
8 Նա, ով մեծացնում է իր հարստությունը տոկոսով փող տալու+ և վաշխառություն անելու միջոցով,
Այն կուտակում է նրա համար, ով բարություն է ցուցաբերում աղքատների հանդեպ:+
9 Ով չի ցանկանում հնազանդվել օրենքին,
Նրա աղոթքն անգամ գարշելի է:+
10 Նա, ով շեղում է ուղղամիտներին ու սխալ ուղու վրա կանգնեցնում, իր փորած փոսը կընկնի,+
Բայց անարատ մարդիկ բարիք կժառանգեն:+
12 Երբ արդարները հաղթանակում են, մեծ ուրախություն է տիրում,
Բայց երբ չարագործներն են իշխանության գալիս, մարդիկ թաքնվում են:+
13 Իր մեղքերը թաքցնողը հաջողություն չի ունենա,+
Բայց ով խոստովանում է դրանք ու այլևս չի կրկնում,
Նրա հանդեպ գթասրտություն կցուցաբերվի:+
14 Երջանիկ է այն մարդը, ով միշտ զգույշ է, որ սխալ բան չանի,*
Բայց համառ սիրտ ունեցողը փորձանքի մեջ կընկնի:+
15 Անօգնական ժողովրդի վրա իշխող չար ղեկավարը
Նման է մռնչացող առյուծի և հարձակվող արջի:+
16 Խորաթափանցություն չունեցող առաջնորդը չարաշահում է իր իշխանությունը,+
Բայց նա, ով ատում է անազնիվ ճանապարհով ձեռք բերված եկամուտը, կերկարացնի իր կյանքը:+
17 Արյունապարտ մարդը մինչև մահ փախուստի մեջ կլինի:+
Թող ոչ ոք նրան չաջակցի:
19 Իր հողը մշակողը առատ հաց կունենա,
Բայց փուչ բաների հետևից ընկնողը աղքատությամբ կկշտանա:+
21 Կողմնապահություն անելը լավ չէ,+
Բայց հնարավոր է՝ մարդ մի կտոր հացի համար սխալ վարվի:
22 Նախանձ* մարդը հարստության հետևից է ընկնում,
Բայց չգիտի, որ իրեն աղքատություն է սպասում:
24 Նա, ով կողոպտում է իր հորն ու մորը և հետո ասում՝ «Մեղք չեմ գործել»,+
Կործանարար մարդուց ոչնչով չի տարբերվում:+
27 Նա, ով տալիս է աղքատներին, ոչ մի բանի կարիք չի ունենա,+
Բայց ով իր աչքերը փակում է, որ չնկատի նրանց, շատ անեծքներ կտեղան նրա վրա:
28 Երբ չարագործները իշխանության են գալիս, մարդիկ թաքնվում են,
Բայց երբ նրանք կործանվում են, արդարները շատանում են:+
29 Այն մարդը, ով շատ անգամ խորհուրդ ստանալուց հետո համառ է մնում,*+
Հանկարծ անդառնալիորեն կկործանվի:+
2 Երբ արդարները շատ են, մարդիկ ուրախանում են,
Բայց երբ չարագործն է իշխում, նրանք հառաչում են:+
3 Իմաստություն սիրող մարդը ուրախացնում է իր հորը,+
Բայց ով մարմնավաճառների հետ է ընկերակցում, վատնում է իր հարստությունը:+
4 Արդարադատությամբ թագավորը կայունություն է հաստատում երկրում,+
Բայց կաշառակեր մարդը քանդում է այն:
5 Իր դրացուն շողոքորթողը
Նրա ոտքերի առաջ ցանց է գցում:+
9 Երբ իմաստուն մարդը վեճի է բռնվում հիմարի հետ,
Դրանից օգուտ չի լինում. միայն բորբոքված խոսքեր և ծաղրանք:+
12 Եթե ղեկավարը ականջ դնի ստին,
Նրա բոլոր ծառաները չար կլինեն:+
13 Ի՞նչ ընդհանուր բան ունեն աղքատն ու կեղեքող մարդը.
Եհովան երկուսի աչքերին էլ լույս է տալիս:*
16 Երբ չարագործները շատանում են, անօրենությունն էլ է շատանում,
Բայց արդարները կտեսնեն նրանց անկումը:+
17 Խրատիր որդուդ, և նա քեզ հանգստություն կբերի
Ու մեծ ուրախություն կպարգևի:+
18 Երբ տեսիլք* չի լինում, ժողովուրդն անում է այն, ինչ ուզում է,+
Բայց ովքեր պահում են օրենքը, երջանիկ են:+
19 Միայն խոսքերով ծառան չի ուղղվի,
Քանի որ նա թեև հասկանում է դրանք, բայց չի հնազանդվում:+
20 Տեսե՞լ ես մարդու, ով խոսում է առանց մտածելու.+
Հիմարից ավելի շատ հույս կա, քան նրանից:+
21 Եթե ծառային երիտասարդ տարիքից երես տաս,
Հետագայում նա անշնորհակալ կդառնա:
24 Գողի հանցակիցը ինքն իր թշնամին է:
Նա լսում է վկայություն տալու կոչը,* բայց ոչինչ չի հայտնում:+
30 Հակեայի որդի Ագուրի ծանրակշիռ խոսքերը, որոնք նա ասաց Իթիելին և Ուքալին:
2 Ես բոլոր մարդկանցից անգետ եմ+
Եվ չունեմ այն հասկացողությունը, որ մարդ պետք է ունենա:
3 Իմաստություն չեմ սովորել
Եվ չունեմ այն գիտելիքները, որոնք Ամենասուրբն ունի:
4 Ո՞վ է բարձրացել երկինք և ապա ցած իջել:+
Ո՞վ է քամին հավաքել իր բռերի մեջ:
Ո՞վ է ջրերը հագուստի մեջ փաթաթել:+
Ո՞վ է հաստատել երկրի բոլոր սահմանները:+
Ի՞նչ է նրա անունը և նրա որդու անունը: Ասա, եթե գիտես:
5 Աստծու ամեն մի խոսքը զտված է:+
Նա վահան է նրանց համար, ովքեր իր մոտ են ապաստանում:+
7 Ո՛վ Աստված, երկու բան եմ խնդրում քեզնից:
Մի՛ մերժիր ինձ, քանի դեռ ողջ եմ.
8 Օգնիր՝ հեռու մնամ սուտ խոսելուց ու խաբեությունից,+
Ինձ ո՛չ աղքատություն տուր, ո՛չ էլ հարստություն,
Այլ տուր այնքան ուտելիք, որքան անհրաժեշտ է,+
9 Որ չլինի թե կշտանամ ու քեզ ուրանամ և ասեմ՝ «Ո՞վ է Եհովան»,+
Ոչ էլ թույլ տուր՝ աղքատանամ ու գողանամ
Եվ անարգանք բերեմ քո անվանը, ի՛մ Աստված:
10 Ծառային իր տիրոջ մոտ մի՛ զրպարտիր,
Այլապես նա քեզ կանիծի, և դու մեղավոր կհամարվես:+
13 Կան մարդիկ, որոնց աչքերն անչափ գոռոզ են,
Եվ որոնք վերևից են նայում ուրիշներին:+
14 Կան մարդիկ, որոնց ատամները սրեր են,
Ծնոտները՝ մեծ դանակներ:
Նրանք խժռում են երկրի չքավորներին
Ու մարդկանց միջի աղքատներին:+
15 Տզրուկները երկու աղջիկ ունեն, որոնք բղավում են. «Տո՛ւր, տո՛ւր»:
Երեք բաներ կան, որ չեն կշտանում,
Եվ չորսը, որ երբեք չեն ասում՝ բավական է.
18 Երեք բան կա, որ իմ հասկացողությունից վեր է,*
Եվ չորսը, որոնք չեմ հասկանում.
19 Արծվի ճանապարհը երկնքում,
Օձի ճանապարհը ժայռի վրա,
Նավի ճանապարհը բաց ծովում
Եվ տղամարդու ճանապարհը երիտասարդ աղջկա մոտ:
20 Ահա այսպես է վարվում անհավատարիմ կինը.
Նա ուտում է, սրբում իր բերանն
Ու ասում. «Ոչ մի սխալ բան չեմ արել»:+
21 Երեք բաներ կան, որոնց պատճառով երկիրը ցնցվում է,
Եվ չորս բան, որոնց չի կարողանում դիմանալ.
22 Երբ ծառան թագավոր է դառնում,+
Երբ անմիտը կուշտից էլ կուշտ է լինում,
23 Երբ ատված* կնոջ են կնության առնում,
25 Մրջյունները, որոնք թեև ուժեղ արարածներ* չեն,
Բայց ամռանը իրենց համար ուտելիք են ամբարում,+
26 Ժայռային դամանները,*+ որոնք թեև զորեղ չեն,
Բայց ապառաժներում են տուն դնում,+
27 Մորեխները,+ որոնք թեև թագավոր չունեն,
Բայց բոլորը կարգով շարված* են առաջ գնում,+
28 Եվ գեկկոն մողեսը,+ որն իր թաթերով կպչում է ամեն տեղ
Ու թագավորի պալատ է մտնում:
29 Երեքն են, որ վսեմ քայլվածք ունեն,
Եվ չորսն են, որոնց քայլքը տպավորիչ է.
30 Առյուծը, որը գազանների մեջ ամենազորավորն է
Եվ ոչ ոքի առաջ չի նահանջում,+
31 Որսկան շունն ու արու այծը,
Ինչպես նաև թագավորը, որի զորքն իր հետ է:
33 Ինչպես կաթը հարելուց կարագ է ստացվում,
Եվ քիթը ճմլելուց արյուն է գալիս,
Այնպես էլ բարկություն բորբոքելուց վեճ է բռնկվում:+
31 Լեմուել թագավորի խոսքերը՝ այն ծանրակշիռ պատգամը, որով նրա մայրը կրթել է նրան:+
4 Թագավորներին վայել չէ, ո՛վ Լեմուել,
Թագավորներին վայել չէ գինի խմելը,
Եվ կառավարչին վայել չէ ասելը, թե՝ «Որտե՞ղ է խմիչքս»,+
5 Որ չխմեն ու մոռանան օրենքը
Եվ խեղաթյուրեն խեղճերի իրավունքները:
7 Թող նրանք խմեն ու մոռանան իրենց աղքատությունը
Եվ այլևս չհիշեն իրենց սրտի ցավը:
8 Խոսիր ի պաշտպանություն նրանց, ովքեր չեն կարողանում իրենց պաշտպանել,
Պաշտպանիր բոլոր նրանց իրավունքները, ովքեր կործանման եզրին են:+
9 Խոսիր և արդարությամբ դատիր,
Պաշտպանիր խեղճի ու աղքատի իրավունքները:+
א [Ալեֆ]
10 Առաքինի* կին ո՞վ կարող է գտնել:+
Նրա արժեքը մարջանների* արժեքից շատ ավելին է:
ב [Բեթ]
11 Նրա ամուսինը ողջ սրտով վստահում է նրան,
Եվ ոչ մի արժեքավոր բանի պակաս չունի:
ג [Գիմել]
12 Իր կյանքի բոլոր օրերում
Նա բարիքով է հատուցում ամուսնուն, ոչ թե չարիքով:
ד [Դալեթ]
13 Նա բուրդ ու կտավ է ձեռք բերում
Եվ հաճույք է ստանում իր ձեռքերով աշխատելուց:+
ה [Հե]
14 Վաճառականի նավերի նման+
Նա ուտելիքը հեռվից է բերում:
ו [Վավ]
15 Նա վեր է կենում, երբ դեռ գիշեր է,
Ու հոգ է տանում տնեցիներին կերակուր տալու
Եվ իր աղախիններին իրենց բաժինը հատկացնելու մասին:+
ז [Զային]
16 Նա որոշում է արտ ձեռք բերել և գնում է այն:
Իր քրտինքով վաստակած միջոցներով նա խաղողի այգի է տնկում:
ח [Խեթ]
ט [Տեթ]
18 Նա տեսնում է, որ իր առևտուրը եկամուտ է բերում:
Նրա ճրագը գիշերը չի հանգչում:
י [Յոդ]
כ [Քաֆ]
20 Նա օգնության ձեռք է մեկնում կարիքավորին
Ու առատաձեռնորեն տալիս է աղքատին:+
ל [Լամեդ]
21 Ձյան ժամանակ նա չի անհանգստանում իր տնեցիների համար,
Որովհետև իր բոլոր տնեցիները տաք* հագուստներ են հագած:
מ [Մեմ]
22 Նա ինքն է իրենց անկողնու ծածկոցները պատրաստում:
Նրա հագուստը վուշից ու մանուշակագույն բրդից է:
נ [Նուն]
23 Նրա ամուսինը ճանաչված է քաղաքի դարպասների մոտ,+
Որտեղ նստում է այդ շրջանի երեցների հետ:
ס [Սամեխ]
24 Նա վուշե հագուստներ* է կարում ու վաճառում
Եվ գոտիներ է վաճառքի տալիս առևտրականներին:
ע [Ային]
25 Ուժն ու պատիվը նրա զգեստն են,
Եվ նա վստահությամբ է նայում ապագային:
פ [Փե]
צ [Ցադե]
27 Նա հետևում է իր տան գործերին
Ու երբեք ձեռքերը ծալած չի նստում:+
ק [Կոֆ]
28 Նրա որդիները վեր են կենում և գովում նրան,
Նրա ամուսինը վեր է կենում ու նրան գովեստի խոսքեր ասում:
ר [Ռեշ]
29 Առաքինի շատ կանայք կան,
Բայց դու գերազանցում ես նրանց բոլորին:
ש [Շին]
30 Հմայքը կարող է խաբուսիկ լինել, և գեղեցկությունը՝ անցողիկ,*+
Բայց այն կինը, որը վախենում է Եհովայից, գովասանքի կարժանանա:+
ת [Թավ]
31 Վարձահատույց եղեք նրան իր արածների համար,+
Եվ թող քաղաքի դարպասների մոտ գովաբանեն նրան իր գործերի համար:+
Կամ՝ «արդարամիտ»:
Կամ՝ «անկողմնակալ»:
Կամ՝ «Անփորձներին»:
Կամ՝ «ընդունում»:
Կամ՝ «ակնածանքը»: Բառարանում տես «Աստվածավախություն»:
Կամ՝ «օրենքը»:
Եբր.՝ շեոլ: Բառարանում տես «Գերեզման»:
Կամ՝ «մեկ ընդհանուր քսակ կունենանք»:
Բռց.՝ «նրանք»: Նույնը՝ 29-31-րդ համարներում:
Կամ՝ «չար ծրագրերի»:
Կամ՝ «կուտակես»:
Բառարանում տես «Հոգի»:
Բռց.՝ «օտար»: Ակներևաբար, նա, ով Աստծուց օտարացած է բարոյապես ապականված լինելու պատճառով:
Բռց.՝ «Օտարական»:
Կամ՝ «խորամանկ»:
Բառարանում տես «Ուխտ»:
Բռց.՝ «մահացածների մոտ»:
Բռց.՝ «Նրա մոտ գնացողներից»:
Կամ՝ «իմ օրենքը»:
Բառարանում տես «Հավատարիմ սեր»:
Կամ՝ «ճշմարտությունը»:
Բռց.՝ «սրտիդ տախտակին»:
Բռց.՝ «պորտը»:
Կամ՝ «եկամտիդ»:
Կամ՝ «լավագույնով»:
Բառարանում տես «Մարջան»:
Ակներևաբար, խոսքը Աստծու այն հատկությունների մասին է, որոնք նշված են նախորդ համարներում:
Կամ՝ «ում այն պատկանում է», «ում պետք է անել»:
Կամ՝ «օրենքը»:
Կամ՝ «Որովհետև կյանքդ դրանից է կախված»:
Կամ հնարավոր է՝ «Ուշադիր քննիր»:
Կամ՝ «գիտելիք պահպանեն»:
Բռց.՝ «Օտար»: Ակներևաբար, նա, ով Աստծուց օտարացած է բարոյապես ապականված լինելու պատճառով:
Եբր.՝ շեոլ: Բառարանում տես «Գերեզման»:
Բռց.՝ «ուրիշներին չտաս»:
Կամ՝ «զորությունը»:
Բռց.՝ «ժողովի և ժողովրդի մեջ»:
Կամ՝ «հոսող»:
Բռց.՝ «լեռնայծի»:
Այծեղջերուների տեսակ:
Կամ՝ «նրա հոգու»:
Կամ՝ «օրենքը»:
Բռց.՝ «Օտարական»: Ակներևաբար, նա, ով Աստծուց օտարացած է բարոյապես ապականված լինելու պատճառով:
Բառարանում տես «Շնություն»:
Բռց.՝ «սիրտ չունի»:
Կամ՝ «փրկագին»:
Կամ՝ «կուտակիր»:
Կամ՝ «օրենքը»:
Բռց.՝ «սրտիդ տախտակին»:
Բռց.՝ «օտար»: Ակներևաբար, նա, ով Աստծուց օտարացած է բարոյապես ապականված լինելու պատճառով:
Բռց.՝ «Օտարական»:
Կամ՝ «խորամանկ»:
Կամ՝ «անփորձ»:
Թանկարժեք, անուշաբույր խեժ:
Անուշաբույր բուսանյութ, որն, ըստ ամենայնի, ստանում էին Aquilaria ընտանիքին պատկանող ծառատեսակից (սա դեղաբույս հալվեն չէ):
Կամ՝ «կապանքների»: Բառարանում տես «Կոճղ»:
Եբր.՝ շեոլ: Բառարանում տես «Գերեզման»:
Բռց.՝ «սենյակները»:
Կամ՝ «անփորձներ»:
Բառարանում տես «Մարջան»:
Կամ՝ «Ժառանգաբար փոխանցվող արժեքները»:
Կամ՝ «ծնվեցի ասես երկունքի ցավերով»:
Բռց.՝ «շրջանը»:
Բռց.՝ «ամուր էր դարձնում»:
Կամ՝ «տաշեց»:
Կամ՝ «անփորձ»:
Բռց.՝ «սիրտ չունեցողին»:
Կամ՝ «Թողեք միամիտներին»:
Եբր.՝ շեոլ: Բառարանում տես «Գերեզման»:
Բռց.՝ «պատվիրանները»:
Բռց.՝ «սիրտ չունեցող»:
Կամ՝ «կուտակում»:
Կամ հնարավոր է՝ «կյանքի տանող ճանապարհին է»:
Այսինքն՝ մտքերը, գաղափարները:
Կամ՝ «առաջնորդում»:
Կամ՝ «դժվարություն», «վիշտ»:
Կամ՝ «իրեն ուղարկողին»:
Կամ՝ «հույսը»:
Կամ՝ «ամբողջական»:
Կամ՝ «Թանկարժեք իրերը»:
Կամ՝ «Աստվածամերժ մարդը»:
Բառարանում տես «Բարեսիրություն»:
Բռց.՝ «Սիրտ չունեցող»:
Կամ՝ «հմուտ»:
Կամ՝ «փրկություն է լինում»:
Բռց.՝ «ատում է»:
Կամ՝ «Հավատարիմ սեր ունեցող»:
Կամ՝ «անպատվություն»:
Բռց.՝ «ով հոգիներ է շահում»: Բառարանում տես «Հոգի»:
Կամ՝ «անմիտ»:
Կամ՝ «Շնորհալի»:
Բռց.՝ «սիրտ չունի»:
Կամ՝ «նույն օրը»:
Բռց.՝ «ծածկում»:
Բռց.՝ «արդարություն»:
Բռց.՝ «ուրախանում է»:
Կամ՝ «իրար հետ խորհրդակցողները»:
Կամ՝ «Անազնվությամբ»:
Բռց.՝ «ձեռքով»:
Կամ՝ «հույսը»:
Կամ՝ «օրենքը»:
Կամ՝ «գործ ունեցողը»:
Կամ՝ «նա»:
Կամ՝ «չի դաստիարակում»: Բռց.՝ «հետ է պահում գավազանը»:
Կամ հնարավոր է՝ «անմիջապես»:
Կամ հնարավոր է՝ «խաբում է ուրիշներին»:
Կամ՝ «չի ցանկանում շտկել իրավիճակը»:
Կամ՝ «Անփորձը»:
Կամ՝ «կատաղած»:
Բառարանում տես «Հավատարիմ սեր»:
Կամ՝ «առողջություն»:
Կամ՝ «խանդը»:
Կամ՝ «Նուրբ»:
Կամ՝ «ցավեցնող»:
Կամ՝ «Բուժիչ»:
Բռց.՝ «փշրում են ոգին»:
Կամ՝ «բերքը»:
Կամ՝ «խիստ»:
Եբր.՝ շեոլ: Բառարանում տես «Գերեզման»:
Կամ՝ «աբադոնը»: Եբր. բառը նշանակում է «կործանում»: Բառարանում տես «Աբադոն»:
Կամ՝ «հիմարության է հետամուտ լինում»:
Կամ՝ «փշե ցանկապատ է»:
Բռց.՝ «սիրտ չունեցողին»:
Կամ՝ «մտերմիկ, անկեղծ զրույցի»:
Կամ՝ «անպատվություն»:
Բռց.՝ «Պայծառ աչքերը»:
Բռց.՝ «սիրտ»:
Բռց.՝ «մաքուր»:
Բառարանում տես «Հավատարիմ սեր»:
Կամ՝ «մեծ եկամուտ»:
Կամ՝ «Աստծու ներշնչմամբ»:
Կամ՝ «խույս է տալիս դրանից»:
Բռց.՝ «բարիք»:
Բառարանում տես «Հոգի»:
Կամ՝ «փառքի»:
Բռց.՝ «իր ոգին կառավարողը»:
Բառարանում տես «Վիճակ»:
Բռց.՝ «զոհեր»:
Կամ՝ «ծնողները»:
Կամ՝ «երեխաների»:
Կամ՝ «Ազնիվ»:
Կամ՝ «հավանություն բերող»:
Բռց.՝ «ծածկում»:
Կամ՝ «Եթե նա անխոհեմ է»: Բռց.՝ «սիրտ չունի»:
Կամ՝ «բուժիչ»:
Կամ՝ «չորացնում է ոսկորները»:
Կամ՝ «երկրի ծայրերում»:
Կամ՝ «Գիտելիք ունեցող»:
Բռց.՝ «վեր է բարձրանում»: Այսինքն՝ անհասանելի է դառնում և ապահով լինում:
Կամ՝ «Բայց եթե մարդը հուսալքված է, կարո՞ղ է դիմանալ»:
Փայտե կամ երկաթե ձող՝ դռան հետևից գցելու և այն փակելու համար:
Կամ՝ «շտապելով»:
Բռց.՝ «սիրտ»:
Կամ՝ «մեղքը ներելն է»:
Կամ՝ «փնթփնթան»:
Կամ՝ «կվճարի»:
Կամ՝ «նրա մահը մի՛ ցանկացիր»:
Բռց.՝ «ձմռանը»:
Կամ հնարավոր է՝ «Հնձի ժամանակ նա կփնտրի, բայց ոչինչ չի գտնի»:
Կամ՝ «մտքերը», «մտադրությունները»:
Բռց.՝ «որդիները»:
Կամ՝ «մաղում»:
Կամ՝ «Երկու տարբեր կշռաքարերն ու երկու տարբեր չափման տարաները»:
Բառարանում տես «Մարջան»:
Կամ՝ «գիտելիք ունեցող»:
Կամ՝ «օտարազգիի»:
Խոշոր հատերով ավազ:
Կամ՝ «հմուտ»:
Կամ՝ «ով հրապուրում է իր շուրթերով»:
Բառարանում տես «Հավատարիմ սեր»:
Կամ՝ «մղումները»:
Կամ հնարավոր է՝ «մահ փնտրողների համար»:
Կամ՝ «փնթփնթան»:
Կամ՝ «գիտելիք է ձեռք բերում»:
Այսինքն՝ Աստված:
Կամ՝ «Հաճույքներ»:
Կամ՝ «ամոթալի վարք դրսևորելով»:
Կամ՝ «թաքնվում»:
Կամ՝ «անփորձները»:
Կամ՝ «պատժվում»:
Բռց.՝ «ցասման գավազանին»:
Բռց.՝ «Բարի աչք ունեցողը»:
Կամ՝ «Դատական գործերը»:
Բռց.՝ «գիտելիքը»:
Բռց.՝ «Օտար»: Ակներևաբար, նա, ով Աստծուց օտարացած է բարոյապես ապականված լինելու պատճառով:
Կամ՝ «ձեռք սեղմողների մեջ»:
Կամ՝ «Զսպիր քեզ»:
Կամ հնարավոր է՝ «Դադարիր քո հասկացողության համաձայն վարվելուց»:
Բռց.՝ «նրա սիրտը քեզ հետ չէ»:
Բռց.՝ «Ազատագրողը»:
Բռց.՝ «գավազանով հարվածես»:
Եբր.՝ շեոլ: Բառարանում տես «Գերեզման»:
Բռց.՝ «Երիկամներս կցնծան»:
Կամ՝ «ձեռք բեր»:
Բռց.՝ «սիրտդ ինձ տուր»:
Բռց.՝ «օտարական»: Ակներևաբար, նա, ով Աստծուց օտարացած է բարոյապես ապականված լինելու պատճառով:
Կամ՝ «Ովքեր հավաքվում են, որ թունդ գինի համտեսեն»:
Հավանաբար, խոսքը խեղդվող մարդու մասին է:
Նավի վրա բարձր սյուն՝ առագաստների համար:
Կամ՝ «Նորից եմ փնտրելու այն»:
Կամ՝ «Ընտանիքը»:
Կամ՝ «Հմուտ»:
Կամ՝ «հաջողություն», «փրկություն»:
Կամ՝ «ժամանակներում»:
Կամ՝ «մղումներ»:
Կամ՝ «քաղցր»:
Կամ՝ «բարկացիր»:
Կամ՝ «նրանց հետ, ովքեր փոփոխությունների կողմնակից են»:
Այսինքն՝ Եհովան և թագավորը:
Կամ հնարավոր է՝ «Անկեղծ պատասխանը համբույրի պես է»:
Կամ՝ «ընտանիք կազմիր»:
Բռց.՝ «Սիրտ չունեցող»:
Բռց.՝ «ընդունեցի խրատը»:
Կամ՝ «կրկնօրինակել ու համախմբել»:
Մետաղների մշակման արդյունքում առաջացած թափոն:
Կամ՝ «ուրիշների գաղտնիքները»:
Կամ՝ «չարամիտ բամբասանքը»:
Կամ՝ «շրջանակի»:
Հավանաբար, խոսքը սարերից բերված ձյան մասին է:
Կամ՝ «թե նվեր է տվել, բայց չի տվել»:
Կամ հնարավոր է՝ «դավաճան»:
Խոսքը մարդու կարծրացած սիրտը փափկացնելու մասին է:
Կամ՝ «փնթփնթան»:
Կամ՝ «զիջումների է գնում»:
Կամ հնարավոր է՝ «Ինչպես թռչունն է փախչում, և ծիծեռնակը՝ թռչում, այնպես էլ անտեղի ասված անեծքն է կողքով անցնում»:
Կամ՝ «վիրավորում է բոլորին»:
Կամ հնարավոր է՝ «որը ներքաշվում է ուրիշի կռվի մեջ»:
Կարճ նիզակ:
Կամ՝ «խաբում է»:
Բռց.՝ «կրակոտ շուրթերն են»:
Կամ՝ «նրա սիրտն ամբողջովին գարշելի է»:
Բռց.՝ «օտարը»:
Բռց.՝ «Օտարականը»:
Կամ՝ «խանդի»:
Կամ հնարավոր է՝ «կեղծավոր», «ստիպված»:
Բռց.՝ «տրորում»:
Կամ՝ «բնից փախած»:
Կամ՝ «չարախոսում»:
Կամ՝ «թաքնվում»:
Կամ՝ «անփորձները»:
Կամ՝ «պատժվում»:
Կամ՝ «օտարազգիի»:
Կամ՝ «Փնթփնթան»:
Բռց.՝ «ընկերոջ երեսը»:
Եբր.՝ շեոլ: Բառարանում տես «Գերեզման»:
Կամ՝ «աբադոնում»: Եբր. բառը նշանակում է «կործանում»: Բառարանում տես «Աբադոն»:
Քարից, փայտից կամ մետաղից անոթ, որի մեջ հատուկ թակիչով մանրում են հացահատիկ կամ այլ բաներ:
Կամ՝ «Սիրտդ դիր»:
Այսինքն՝ արու ոչխարները:
Այսինքն՝ արու այծերը:
Կամ՝ «երիտասարդ առյուծի»:
Կամ՝ «ապստամբության»:
Բռց.՝ «ովքեր փնտրում են Եհովային»:
Կամ՝ «ով աստվածավախ է»:
Կամ՝ «Ագահ»:
Կամ հնարավոր է՝ «Գոռոզ»:
Բռց.՝ «կգիրանա»:
Բռց.՝ «իր պարանոցը պնդացնում է»:
Կամ հնարավոր է՝ «Բայց ուղղամիտները փորձում են պաշտպանել նրանց կյանքը»:
Այսինքն՝ երկուսին էլ կյանք է տալիս:
Բռց.՝ «Գավազանը»:
Կամ՝ «Աստծուց առաջնորդություն»:
Կամ՝ «անեծք ներառող երդումը»:
Կամ՝ «ծուղակ է լարում»:
Կամ հնարավոր է՝ «հաճությունը փնտրել»: Բռց.՝ «երեսը փնտրել»:
Բռց.՝ «Կա սերունդ»: Նույնը՝ 12-14-րդ համարներում:
Բռց.՝ «օրհնում»:
Բռց.՝ «արտաթորանքից»:
Եբր.՝ շեոլ: Բառարանում տես «Գերեզման»:
Կամ՝ «զարմանահրաշ է ինձ համար»:
Կամ՝ «չսիրված»:
Կամ՝ «տիրուհուն վռնդում է»:
Կամ՝ «չափազանց իմաստուն են»:
Բռց.՝ «ժողովուրդ»:
Ճագարանման կենդանի, որն ապրում է ժայռոտ տեղերում:
Կամ՝ «խումբ-խումբ»:
Բռց.՝ «կանանց մի՛ տուր»:
Կամ՝ «Շնորհալի», «Հրաշալի»:
Բառարանում տես «Մարջան»:
Բռց.՝ «ազդրերը ուժով է գոտևորում»:
Ճախարակն ու իլիկը թել մանելու գործիքներ են:
Բռց.՝ «կրկնակի»:
Կամ՝ «ներքնազգեստներ»:
Կամ՝ «սիրառատ խրատը», «հավատարիմ սիրո օրենքը»:
Կամ՝ «դատարկ»: