Watchtower INTANƐTƖ ZƲ AWUUKUZIYELƐDƖKA
Watchtower
INTANƐTƖ ZƲ AWUUKUZIYELƐDƖKA
Aɣɩnda
  • BAYƖBƲLƲ
  • AWUUKU NƖƖ NNINYENI MVƲLƆ
  • DƖYƐZUMANLƐ
  • w24 May owu. azʋ. 20-25
  • Kezimɔ Ekenyia Abiye Mɔɔ Ɩfata Ekegyia Yɩ

Vidiyo bela íni ɔfʋã ɛkɩhyɩ.

Yɛpakyɛbɛ wʋ, dɩyɛ be ɩákɔ bʋwɔ wɔ vidiyo mɔɔ ɔtwɩ̃ɩ̃ yɩ nu.

  • Kezimɔ Ekenyia Abiye Mɔɔ Ɩfata Ekegyia Yɩ
  • Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2024
  • Odwokɔtile ngyɩkɩ̃ɩ̃ngyɩkɩ̃ɩ̃
  • Ndwokɔ mɔɔ ɩ nɩɩ yɩ di nsɛ́
  • MƆƆ ƖKƆWƲWA WƲ MA EKENYIA ƆNWƲKÃVƲLƆ BAABA
  • DE MMƖLƖ FA NWƲ ENII KƲ̃ NƖ BƲWƆ
  • KEZIMƆ ƆKƆWƆ AGYIAHƲNLƖ NHYƖHYƐLƖYƐ TƲ
  • KƐ ƖKƐYƐ NA YƐAWƲWA KILISINYIAMAA ASIGYIAMAA A?
  • Kezimɔ Ɛkɛyɛ Agyiahʋnlɩ Nhyɩhyɛlɩyɛ Mɔɔ Ɩkɛma Ekezi Pɔkɔba
    Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2024
  • Beli Nɔhʋanlɛ Bɛma Bɔ Nwʋ Bɔ Nwʋ
    Wʋ Abusunwa Kɔhʋla Kenyia Anyɩnlɩlelɛ
  • Mɩnla Yɛ Bayɩbʋlʋ Ɩkã Ɩfalɩ Sigyialilɛ Nɩɩ Agyiahʋnlɩ Nwʋ a?
    Sa Ɔkʋla Enyia Anyɩnlɩlelɛ Daabaa!—Buuku Mɔɔ Ɩbʋwa Ma Ɛtɩ Bayɩbʋlʋ Yɩ Tʋ
  • Pɩbɛ Nyamɩnlɩ Yɩ Ɔhʋanɩhilelɛ Na Ama Wʋ Agyiahʋnlɩ Ɩayɛ Anyɩnlɩlelɛ
    Wʋ Abusunwa Kɔhʋla Kenyia Anyɩnlɩlelɛ
Kilá Sʋ̃maa
Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2024
w24 May owu. azʋ. 20-25

DƖYƐZUMANLƐ ODWOKƆ 21

NDWOMI 107 Ɔlɔlɛ Nwʋ Ndianwʋ

Kezimɔ Ekenyia Abiye Mɔɔ Ɩfata Ekegyia Yɩ

“Ɛyɩlɛba, aninyia yɛ ikenyia a? Ɩtʋ bʋlɔ ɩtɛla avidileba kʋlaa.”—ƐƔƐ. 31:10.

BƲTAYƖ

Yekozunzu Bayɩbʋlʋ nu egyinalɛzʋ-ndwokɔ be nwʋ mɔɔ ɩkɔhʋla kɔwʋwa abiye ma ikenyia agyiahʋnlɩ nu nwʋkãvʋlɔ baaba, nɩɩ kezimɔ asafʋ yɩ nu maa kɔhʋla kɔwʋwa asigyiamaa mɔɔ bɛpɛ kɛɛ bekyia nɩ.

1-2. (a) Mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ Kilisinyianii sigyianii be sunzu nwʋ ansaana ɩayɛ agyiahʋnlɩ nhyɩhyɛlɩyɛ a? (b) Sɛ yɛkã “agyiahʋnlɩ nhyɩhyɛlɩyɛ” a, mɛyɩ yɛ lɛ mɩnla a? (Kila “Odwokɔ Be Mɔɔ Behilehile Nu.”)

ASƲ̃ ɛkɛbɛ kɛɛ ekegyia a? Ɩwɔ numɔ, kɛ agyiahʋnlɩ yɛ lɛ dɩyɛ titili mɔɔ ɩfa anyɩnlɩlelɛ ɩba dɩyɛ, naasʋ̃ Kilisinyiamaa asigyiamaa sʋ̃maa, kɛ bɛdɩ nnwuakula anzɛnyɩɩ mbanimbani nɩ, bekilaa ɔhʋanɩ kɛɛ eɣile be bekegyia. Amba, ansaana ɛkɛyɛ agyiahʋnlɩ nhyɩhyɛlɩyɛ nɩ, ɩsɛ kɛɛ ekila kɛɛ ɛ nɩɩ Gyehova wɔ abusunwawɔlɛ mɔɔ numɔ yɛ sɩ, ezi wʋ nwʋ bʋwɔ, na eziyeziye wʋ nwʋ kɛɛ ekehila wʋ abusunwa wɔ ozukua ɔfʋã nu.a (1 Kɔl. 7:36) Sɛ ɛyɛ zɔ a, ekenyia agyiahʋnlɩ mɔɔ anyɩnlɩlelɛ wɔ numɔ.

2 Naasʋ̃, kɛ mmɩlɩ munwala yɛ ɩyɛ mɛlɛkɛ kɛɛ abiye kenyia ɔnwʋkãvʋlɔ mɔɔ ɩfata yɩ a. (Ɛɣɛ. 31:10) Na sɛ enyia ebiye sʋ̃ na ɛpɛ kɛɛ ɔnwʋ yɩ bʋwɔ a, kɛ ɩkɛyɛ na wʋahã wʋahile yi a?b Wɔ dɩyɛzumanlɛ eyi nu nɩ, yekozunzu mɔɔ ɩkɔwʋwa Kilisinyianii sigyianii be ma ɩkɔhʋla ɩ nɩɩ abiye mɔɔ isunzu kɛɛ ɩkɛyɛ ɔnwʋkãvʋlɔ mɔɔ ɩfata yɩ nɩ kɛyɛ agyiahʋnlɩ nhyɩhyɛlɩyɛ. Akʋ̃ sʋ̃, yekehila mɔɔ bɛzabɛ mɔɔ bɔwɔ asafʋ yɩ nu kɔhʋla kɛyɛ kɔwʋwa bɛzabɛ mɔɔ bɛpɛ kɛɛ bekyia nɩ.

MƆƆ ƖKƆWƲWA WƲ MA EKENYIA ƆNWƲKÃVƲLƆ BAABA

3. Mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ Kilisinyianii be sunzu nwʋmɔ mmɩlɩ mɔ ɩpɛɛ agyiahʋnlɩ nu nwʋkãvʋlɔ a?

3 Sɛ ɛkɛbɛ kɛɛ ekegyia a, ɩkɛyɛ baaba kɛɛ ɔkɔnwʋ subanɩ mɔɔ ɛpɩbɛɛ yɩ wɔ enii kʋ̃ nɩ yɩ nwʋ ansaana ɛ nɩɩ yɩ bɛayɛ agyiahʋnlɩ nhyɩhyɛlɩyɛ. Sɛ wʋáyɛ zɔ a, ɔkɔhʋla kowu wʋ anyɩ kogua abiye mɔɔ ɩkɔhʋla kɛyɛ ɔnwʋkãvʋlɔ baaba zʋ anzɛnyɩɩ ɛ nɩɩ abiye mɔɔ ɩlɛ́yɛ ɔnwʋkãvʋlɔ baaba kɛyɛ agyiahʋnlɩ nhyɩhyɛlɩyɛ. Amba, abiye mɔɔ osunzu kɛɛ ɩkɔhʋla kɛyɛ ɔnwʋkãvʋlɔ mɔɔ ɩfata nɩ, ɩsɛ kɛɛ ɩyɛ Kilisinyianii mɔɔ inluma. (1 Kɔl. 7:39) Naasʋ̃, kɛ abiyela mɔɔ inluma nɩ yɛ ɩkɔhʋla kɛyɛ ɔnwʋkãvʋlɔ mɔɔ ɩfata wʋ a. Meti sa ɔkʋla ebizia wʋ nwʋ kɛɛ: ‘Mɩnla bʋtayɩ yɛ igyĩ mɩ anyɩ zʋ wɔ mɩ ɛbɩlawɔlɛ nu a? Subanɩ mɔɔ nwʋmɔ hyinyia ɛhɩnla dɩyɛ yɛ mɩpɛɛ yɩ wɔ enii kʋ̃ nɩ yɩ nwʋ a? Asʋ̃ mɔɔ mɩpɩbɛɛ nɩ, ntɩyasɩ wɔ nu a?’

4. Mɩnla yɛ abiyemmɔ bɔwɔ nwʋmɔ mpayɩ a?

4 Sɛ ɛpɛ kɛɛ ekyia a, pɩlazunɛ bela íni nwʋmɔ kɛɛ ɔwɔ nwʋmɔ mpayɩ. (Fɩl. 4:6) Nɔhʋanlɛ, Gyehova lɔ́bɔlɩ yɩ sʋ̃mɩvʋlɔ bela anʋhʋba kɛɛ ɩkɛma ikenyia agyiahʋnlɩ nu nwʋkãvʋlɔ. Naasʋ̃ ɩdwɩnɩ wʋ ahyinyiadɩ nɩɩ kezimɔ ɛtɩ nɣanlɩ nɩ nwʋ, na ɩkɔhʋla kɔwʋwa wʋ wɔ mmɩlɩ mɔ ɔbɔɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ ekenyia agyiahʋnlɩ nu nwʋkãvʋlɔ nɩ. Meti kɔ zʋlɔ kã mɔɔ ɛpɛ yɩ nɩɩ kezimɔ ɛtɩ nɣanlɩ nɩ nwʋ odwokɔ kile yi. (Ndw. 62:8) Bɔ mpayɩ siã abʋtalɩ nɩɩ nɣɛlɛbɛ. (Gye. 1:5) Eliyema benyia sigyianii be mɔɔ bɔfʋlɔ yɩ Johnc mɔɔ ɩda United States nɩ hileli mɔɔ ɩkã nwʋmɔ odwokɔ wɔ yɩ mpayɩwɔlɛ nu. Ɩhanlɩ kɛɛ: “Mɩkã mɔɔ mɩpɛɛ yɩ wɔ agyiahʋnlɩ nu nwʋkãvʋlɔ nwʋ mikile Gyehova. Mʋbɔ mpayɩ kɛɛ Gyehova kɛma mikenyia ɔnwʋmɔ ɔhʋanɩ mɔɔ mɩkɛva mikeyiyia abiye mɔɔ ɩfata. Akʋ̃ sʋ̃, misiã Gyehova kɛɛ ɩwʋwá mɩ ma minyia subanɩ mɔɔ ɩkɛma mɩkɛyɛ ohunɛba.” Eliyema baalɛ be mɔɔ ɩda Sri Lanka mɔɔ bɔfʋlɔ yɩ Tanya nɩ hanlɩ kɛɛ: “Ɩwɔ numɔ kɛɛ mɩpɛɛ ɔnwʋkãvʋlɔ mɔɔ ɩfata dɩyɛ, naasʋ̃ misiã Gyehova kɛɛ ɩwʋwá mɩ ma mʋhɔ zʋlɔ mili nɔhʋanlɛ mɩma yɩ na minyia anyɩnlɩlelɛ.” Sɛ elényianlɩ agyiahʋnlɩ nu nwʋkãvʋlɔ mɔɔ ɩfata kakɩ yɩ po a, Gyehova bɔ anʋhʋba kɛɛ ikehila wʋ, ɩkɛla ɔlɔlɛ ali ikehile wʋ, na ɩkɛma ɔkɔnwʋ kɛɛ ɩlɛ́kalɩ wʋzawʋ nkʋ̃.—Ndw. 55:22.

5. Mɩnla mmɩlɩ yɛ Kilisinyiamaa mɔɔ bɛdɩ asigyiamaa kɔhʋla keyiyia asigyiamaa mvʋlɔ mɔɔ bɔdɔ Gyehova a? (1 Kɔlɛntɩmaa 15:58) (Kila mfonyini yi sʋ̃.)

5 Bayɩbʋlʋ hyɛ yɛ ɛzɩzɩbɛ kɛɛ yɛmá “yɛ anyɩ ɩwʋlʋ Niibenyia yi egyima nɩ ɩyɛlɛ nwʋ.” (Kɩnga 1 Kɔlɛntɩmaa 15:58.) Mmɩlɩ mɔ ɛyɛɛ sʋ̃maa wɔ Gyehova yɩ ɔzʋ̃mɩnlɛ nu na ɛ nɩɩ mmeliyema azʋlɔtʋ bɔ nɩ, ekenyia ɛzɩzɩbɛhyɛlɛ. Akʋ̃ sʋ̃, ekenyia ɔnwʋmɔ ɔhʋanɩ kɛva keyiyia mmeliyema mvʋlɔ mɔɔ bɛdɩ asigyiamaa mɔɔ bɛva bɛ adwɩnɩ beziye Gyehova yɩ ɔzʋ̃mɩnlɛ zʋ mɔɔ ebiye a, bɔkɔhʋla bɛkɛyɛ agyiahʋnlɩ nu nwʋkãvʋlɔ mɔɔ bɛfata. Na mmɩlɩ mɔ ɛyɛɛ mɔɔ ɔkɔhʋla bela kɔzɔ Gyehova anyɩ nɩ, ekenyia anyɩnlɩlelɛ baaba.

Mfonyini: 1. Eliyema baalɛ sigyianii be ɩ nɩɩ eliyema baalɛ ebani be boluwa dasɩlɛlilɛ nu, na bɛlɛ anyɩnlɩlelɛ bɔbɔɔ nkɔmmɔ. 2. Eliyema baalɛ sigyianii be ɩkyɛɛ alɩyɛ wɔ asafʋ aliyiagyinanlɛ tʋ. 3. Eliyema benyia sigyianii be ɩ nɩɩ asafʋ nu ebani be bɔhɔ begyela agyiahʋnlɩmaa be. 4. Eliyema benyia sigyianii be ɩlɛ mahyini ituaa bulalɛ wɔ asafʋ aliyiagyinanlɛ kʋ̃ yɩ la tʋ.]

Sɛ ɛfa wʋ nwʋ wula Gyehova yɩ ɔzʋ̃mɩnlɛ nu, na ɛ nɩɩ mmeliyema azʋlɔtʋ bɔ a, ebiye a ekeyiyia bɛzabɛ mɔɔ bɔnlʋmmɔ sʋ̃ bɛpɛɛ agyiahʋnlɩ (Kila nkyɩkyɛmi 5)


6. Mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ Kilisinyiamaa asigyiamaa mɔɔ bɛpɩbɛɛ agyiahʋnlɩ nu nwʋkãvʋlɔ nɩ kakɛ a?

6 Naasʋ̃ kila bʋwɔ na wʋámanlɩ agyiahʋnlɩ nu nwʋkãvʋlɔ mɔɔ ɛpɩbɛɛ nɩ ba yɛ dɩyɛ mɔɔ ɔnwʋmɔ hyinyia wʋ paa wɔ wʋ ɛbɩlawɔlɛ nu. (Fɩl. 1:10) Sɛ abiye kenyia anyɩnlɩlelɛ baaba a, ígyĩ agyiahʋnlɩ anzɛnyɩɩ sigyialilɛ zʋ, mfomi igyĩ ɩ nɩɩ Gyehova bɛ avinli abusunwawɔlɛ zʋ. (Mt. 5:3) Mmɩlɩ mɔ ɛlanwʋ la ɛdɩ sigyianii nɩ, sa ɔkʋla nyia mmɩlɩ sʋ̃maa fa tɛlɛ wʋ ɔzʋ̃mɩnlɛ egyima yɩ nu. (1 Kɔl. 7:​32, 33) Meti fa wʋ mmɩlɩ di egyima bʋwɔ. Eliyema baalɛ Jessica mɔɔ ɩda United States gyialɩ nɩ, nɩ ɩka ɛgyɩkɩ̃ɩ̃ ma inyia alʋbɔ 40. Ɩhanlɩ kɛɛ, “Mɩyɛlɩ sʋ̃maa wɔ dasɩlɛlilɛ nu, na eyi wʋwalɩ mɩ ma mɩyɛlɩ sʋ̃maa wɔ ɔzʋ̃mɩnlɛ egyima yɩ nu ɩávalɩ nwʋmɔ kɛɛ nɩ mɩpɩbɛɛ agyiahʋnlɩ nɩ, na mɩ ahʋnlɩnɩ dɔlɩ mu kunlu.”

DE MMƖLƖ FA NWƲ ENII KƲ̃ NƖ BƲWƆ

7. Mɩnla ti mɔɔ nɣɛlɛbɛ wɔ numɔ kɛɛ ɛdɩdagyɩ ɔnwʋ abiye bʋwɔ ansaana wʋahã wʋahile kɛɛ wʋ anyɩ deli yɩ nwʋ a? (Ɛɣɛlɛwulɛ 13:16)

7 Na sɛ ɔnwʋ kɛɛ abiye kɔhʋla kɛyɛ agyiahʋnlɩ nu nwʋkãvʋlɔ mɔɔ ɩfata sʋ̃ ɛ? Ɩsɛ kɛɛ ndɛndɛ la ɛkã kile yi kɛɛ ɛpɛ yɩ a? Bayɩbʋlʋ yɩ kã kɛɛ abiye mɔɔ izi nɣɛlɛbɛ nɩ, ɩpɩbɛ nnimidi ansaana ɩayɛ debe. (Kɩnga Ɛɣɛlɛwulɛ 13:16.) Meti nɣɛlɛbɛ wɔ numɔ kɛɛ ɔkɔnwʋ abiye bʋwɔ ansaana wʋahã wʋahile yɩ kɛɛ wʋ anyɩ deli yɩ nwʋ. Aschwin mɔɔ ɩzʋ̃ Netherlands hanlɩ kɛɛ, “Nɣanlɩdɩlɛ mɛyɩ, sa ɩkʋla ɩba ndɛndɛ, naasʋ̃ sa ɩkʋla ɩtɩ ɩkɔ ndɛndɛ sʋ̃. Meti ɩyɛ a, áma ɛpɩlɩ wʋ nwʋ kɛɛ ɛkɛhã ekehile abiye kɛɛ wʋ anyɩ deli yɩ nwʋ mmɩlɩ mɔ ɔlɔ́nwʋnlɩ yɩ bʋwɔ.” Dɔkʋ̃ sʋ̃, sɛ ɛdɩdagyɩ ɔnwʋ yɩ bʋwɔ a, ebiye a ɔkɔnwʋ kɛɛ ɩlɛ́yɛ agyiahʋnlɩ nu nwʋkãvʋlɔ mɔɔ ɩfata wʋ.

8. Sɛ sigyianii be pɛ kɛɛ ɩfa yɩ anyɩ itiã azɩ ikila enii mɔɔ ɩpɛ kɛɛ ikyia yɩ nɩ bʋwɔ a, kɛ ɩsɛ kɛɛ ɩyɛ yɩ ise a? (Kila mfonyini yi sʋ̃.)

8 Kɛ ɩkɛyɛ na wʋava wʋ anyɩ wʋadiã azɩ wʋanwʋ yɩ kɛɛ enii kʋ̃ nɩ fata a? Sɛ bɔkɔ dɩyɛzumanlɛ anzɛnyɩɩ dɩka mɔɔ mmeliyema bɔwɔ numɔ bedee bɛ anyɩ a, ebiye a ɔkɔnwʋ kezimɔ enii kʋ̃ nɩ dɩ wɔ sunzuma ɔfʋã nu, yi subanɩ nɩɩ yɩ nyɛlɩyɛ azʋlɔtʋ be. Aninyiammɔ yɛ lɛ yɩ ɔhɔnwʋmmɔ a, na mɩnla yɛ ɩta ɩkã nwʋmɔ odwokɔ a? (Lk. 6:45) Asʋ̃ yɩ bʋtayɩ nɩɩ wʋ dɩyɛ yiyia a? Sa ɔkʋla bizia yɩ nwʋ odwokɔ wɔ yɩ asafʋ nu mbanimbani anzɛnyɩɩ Kilisinyiamaa mɔɔ bɔ nwʋ wʋkwa mɔɔ bezi yi bʋwɔ nɩ bɛ kɛ. (Ɛɣɛ. 20:18) Sa ɔkʋla bizia kezimɔ mmenii bu yi nɩɩ yi subanɩ azʋlɔtʋ nwʋ odwokɔ. (Wu. 2:11) Mmɩlɩ mɔ ɔbɔɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ ɔkɔnwʋ yɩ bʋwɔ nɩ, kila kɛɛ ɛlɛ́ma ɩkɛyɛ yɩ atɩɩtɩɩ. Áma ɛma ɩtɩ nɣanlɩ kɛɛ ɛfɩdɩfɩdɩɩ yi ndwokɔ nu anzɛnyɩɩ ɛtɩɩdɩɩ yɩ ɛbɩlawɔlɛ.

Mfonyini: Eliyema baalɛ nɩɩ eliyema benyia sigyianii mɔɔ bɔwɔ mfonyini kʋ̃ yɩ nu nɩ bɔwɔ dɩyɛzumanlɛ tʋ, na bɛva bɛ anyɩ bediã azɩ bekilaa kezimɔ bo nu bela yɛ yɩ dɩyɛ. 1. Eliyema baalɛ yɩ ikilaa kezimɔ eliyema benyia yɩ ɩ nɩɩ agyiahʋnlɩmaa be mɔɔ bɔ ɔlʋbɔ hɔ anyunumi bɔbɔɔ nkɔmmɔ nɩ. 2. Eliyema benyia yɩ ikilaa kezimɔ eliyema baalɛ yɩ ɩyɛɛ egyimalilɛ wɔ dapɛnɩ avinli dɩyɛzumanlɛ tʋ.

Ansaana ɛkɛhã kehile abiye kɛɛ wʋ anyɩ deli yɩ nwʋ nɩ, fa wʋ anyɩ tiã azɩ na nwʋ yɩ bʋwɔ (Kila nkyɩkyɛmi 7-8)


9. Ansaana ɛkɛhã kehile abiye kɛɛ wʋ anyɩ deli yɩ nwʋ nɩ, mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ ɔnwʋ yɩ a?

9 Mmɩlɩ tɩndɩnlɩ ana yɛ ɩsɛ kɛɛ ɛfa nwʋ abiye bʋwɔ ansaana wʋahã wʋahile yi kɛɛ wʋ anyɩ deli yɩ nwʋ a? Sɛ ɛpɩlɩ wʋ nwʋ kã kile enii kʋ̃ nɩ kɛɛ wʋ anyɩ deli yɩ nwʋ a, sa ɩkʋla ɩma inyia adwɩnɩ kɛɛ esii pɔkɔ a, wʋádwɩnɩ nwʋmɔ kɔ aɣinzi. (Ɛɣɛ. 29:20) Naasʋ̃, íni kɛɛ ɛkyɛ sʋ̃maa ansaana wʋahã wʋahile yi, kɛ zɔ a, ikenyia adwɩnɩ kɛɛ sɛ esii pɔkɔ a, ɔtwɩnhwɩ̃ wʋ agyia azɩ. (Odw. 11:4) Kakɛ kɛɛ, ansaana ɛkɛhã kehile abiye kɛɛ wʋ anyɩ deli yɩ nwʋ nɩ, íni kɛɛ enyia adwɩnɩ kɛɛ sɛ ɛkã kile yi a, ikile kɛɛ ɔhʋanɩ bela zʋ, mɛyɩ la yɛ ekegyia yɩ a. Naasʋ̃, ɩsɛ kɛɛ ɔnwʋ yɩ kɛɛ eziyeziye wʋ nwʋ kɛɛ ekegyia, na ebiye a enii kʋ̃ nɩ sʋ̃ kɔhʋla kɛyɛ ɔnwʋkãvʋlɔ mɔɔ ɩfata wʋ.

10. Na sɛ ɔnwʋ yɩ kɛɛ abiye anyɩ deli wʋ nwʋ, naasʋ̃ wʋ anyɩ iáleli yɩ nwʋ a, mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ ɛyɛ a?

10 Na sɛ ɔnwʋ yɩ kɛɛ abiye anyɩ deli wʋ nwʋ sʋ̃ ɛ, mɩnla yɛ ɛkɛyɛ a? Sɛ wʋ anyɩ iáleli enii kʋ̃ nɩ yɩ nwʋ a, má ɩnwʋ yɩ petee, na áma ɔsʋzɔ yɩ zʋlɔ. Áma ɛma enii kʋ̃ nɩ tɩ nɣanlɩ kɛɛ wʋ anyɩ deli yɩ nwʋ mmɩlɩ mɔ wʋ anyɩ iáleli yɩ nwʋ. Ɩba yɩ zɔ a, iáhile ɔlɔlɛ.—1 Kɔl. 10:24; Ɛfɩ. 4:25.

11. Sɛ ɛyɛɛ agyiahʋnlɩ nwʋ nhyɩhyɛlɩyɛ kɛma abiye a, mɩnla nninyeni yɛ ɩsɛ kɛɛ ɔdwɩnɩ nwʋmɔ bʋwɔ a?

11 Wɔ amanlɩ be zʋ nɩ, bekila ɔhʋanɩ kɛɛ awʋvʋlɔ anzɛnyɩɩ mbanimbani kɛbɛ agyiahʋnlɩ nu nwʋkãvʋlɔ kɛma bo busunwanii be mɔɔ ilékyialɩ nɩ. Wɔ amanlɩ mvʋlɔ zʋ sʋ̃, sigyianii be yɩ ɔhɔnwʋmmɔ anzɛnyɩɩ yi mmusunwamaa kɔhʋla kɛbɛ abiye kɛma yɩ na bɛayɛ nhyɩhyɛlɩyɛ bɛayiyia na bɛahila kɛɛ bɛfata bɔ nwʋ a. Sɛ bɛkã bekile wʋ kɛɛ pɛ abiye ma sigyianii be anzɛnyɩɩ yɛ agyiahʋnlɩ nwʋ nhyɩhyɛlɩyɛ ma abiyemmɔ a, sunzu mɔɔ bɛzabɛ anwɩ̃ munwatĩĩ bɛ anyɩ deli nwʋmɔ nɩɩ mɔɔ ihyinyia bɛ nɩ nwʋ. Sɛ ɛbanwʋ yɩ kɛɛ abiye kɛyɛ ɔnwʋkãvʋlɔ baaba kɛma wʋ ɔhɔnwʋ anzɛnyɩɩ wu busunwanii be a, yɛ mɔɔ ɔkɔhʋla bela kɛɛ ɔkɔnwʋ enii kʋ̃ nɩ yi subanɩ, nɩɩ yi titili ɩ nɩɩ Gyehova avinli abusunwawɔlɛ. Abusunwawɔlɛ baaba mɔɔ abiye nɩɩ Gyehova kenyia nɩ, nwʋmɔ hyinyia kʋlaa tɛla ozukua, sukuulu mɔɔ ɩhɔ anzɛnyɩɩ dibilɛ mɔɔ ɩwɔ wɔ oyuwadɩ yi nu. Naasʋ̃ kakɛ kɛɛ, eliyema benyia nɩɩ baalɛ yɩ mɔɔ bekilaa kɛɛ bɛfata bɔ nwʋ nɩ yɛ bekezi pɔkɔ kɛɛ bekegyia anzɛnyɩɩ belékyia a.—Gal. 6:5.

KEZIMƆ ƆKƆWƆ AGYIAHƲNLƖ NHYƖHYƐLƖYƐ TƲ

12. Kɛ ɩkɛyɛ na wʋahã wʋahile abiye kɛɛ ɛpɛ kɛɛ ɛ nɩɩ yɩ yɛ agyiahʋnlɩ nhyɩhyɛlɩyɛ a?

12 Sɛ ɛpɛ kɛɛ ɛ nɩɩ abiye yɛ agyiahʋnlɩ nhyɩhyɛlɩyɛ a, kɛ ɩkɛyɛ na wʋahã wʋahile yi a?d Sa ɔkʋla yɛ nhyɩhyɛlɩyɛ ɛ nɩɩ yɩ kɔ bʋwa dɩka be mɔɔ mmenii sʋ̃maa wɔ anzɛnyɩɩ ɔfʋlɔ yɩ wɔ foonu zʋ. Akʋ̃ kã kezimɔ ɛtɩ nɣanlɩ nɩ kile yi petee. (1 Kɔl. 14:9) Sɛ nwʋmɔ hyinyia a, ma mmɩlɩ yɩ ma ɩhɔ́ ɩdwɩnɩ nwʋmɔ. (Ɛɣɛ. 15:28) Na sɛ enii mɔɔ wʋ anyɩ deli yɩ nwʋ nɩ, yɩ anyɩ iáleli wʋ nwʋ a, yiaki yi, áma ɛhyɛ yɩ.

13. Sɛ abiye kã kile wʋ kɛɛ yɩ anyɩ deli wʋ nwʋ a, mɩnla yɛ ɔkɔhʋla kɛyɛ a? (Kolosiyiamaa 4:6)

13 Na sɛ abiye kã kile wʋ kɛɛ yɩ anyɩ deli wʋ nwʋ sʋ̃ ɛ? Ebiye a, ileli akɛnɣazɩzɩbɛ ansaana ɩbahã kehile wʋ kɛɛ yɩ anyɩ deli wʋ nwʋ. Meti da annidi ali kile yi. (Kɩnga Kolosiyiamaa 4:6.) Na sɛ ehyinyia mmɩlɩ na wʋava wʋadwɩnɩ nwʋmɔ a, kã kile yi. Naasʋ̃ ɩyɛ a, áma ɩkyɛ sʋ̃maa ansaana wʋama munwalɩyɛ yɩ. (Ɛɣɛ. 13:12) Na sɛ wʋ anyɩ iáleli yɩ nwʋ a, ma ɩnwʋ́ yɩ petee, naasʋ̃ yɛ zɔ wɔ annidi ɔhʋanɩ zʋ. Kila kezimɔ eliyema benyia be mɔɔ bɔfʋlɔ yɩ Hans mɔɔ ɩda Austria nɩ yɛlɩ yɩ dɩyɛ mmɩlɩ mɔ eliyema baalɛ be hã hileli yi kɛɛ yɩ anyɩ deli yɩ nwʋ nɩ. Ɩhanlɩ kɛɛ: “Mɩmanlɩ ɩnwʋnlɩ mʋ pɔkɔzilɛ petee wɔ annidi ɔhʋanɩ zʋ. Nɩ mɩábɛ kɛɛ inyia adwɩnɩ kɛɛ mɩ anyɩ deli yɩ nwʋ, meti mɩáma ɩkyɛ sʋ̃maa yɛ mɩmanlɩ munwalɩyɛ yɩ a. Mɛyɩ mɛda nɩ, mihilalɩ kezimɔ mɩ nɩɩ yɩ wɔlɩ nɩ bʋwɔ, iluwakɛɛ nɩ mɩábɛ kɛɛ ikenyia adwɩnɩ kɛɛ mɩ anyɩ wɔ numɔ.” Naasʋ̃ sɛ wʋ anyɩ deli nwʋmɔ kɛɛ ɛ nɩɩ yɩ kɛyɛ agyiahʋnlɩ nhyɩhyɛlɩyɛ a, ma ɩnwʋ́ kezimɔ ɛtɩ nɣanlɩ nɩɩ kezimɔ ɛpɛ kɛɛ bɛ agyiahʋnlɩ nhyɩhyɛlɩyɛ nɩ kɔ. Ebiye a, kezimɔ ekila ɔhʋanɩ kɛɛ nninyeni kɔhɔ nɩ kɛyɛ sʋnʋnkʋ̃ wɔ enii kʋ̃ nɩ yɩ dɩyɛ nwʋ iluwa bɛ amamɩlɛ nɩɩ nninyeni mvʋlɔ ti.

KƐ ƖKƐYƐ NA YƐAWƲWA KILISINYIAMAA ASIGYIAMAA A?

14. Kɛ ɩkɛyɛ na yɛava ye munwa nu ndwokɔ yɛawʋwa Kilisinyiamaa asigyiamaa a?

14 Kɛ ɩkɛyɛ na ye munwala yɛawʋwa Kilisinyiamaa asigyiamaa mɔɔ bɛpɛ kɛɛ bekyia nɩ a? Ɔhʋanɩ ɔkʋ̃ yɛ lɛ kɛɛ, yekehila yɛ nwʋ bʋwɔ wɔ ndwokɔ mɔɔ yɛkã nɩ nwʋ. (Ɛfɩ. 4:29) Sa yɛkʋla yebizia yɛ nwʋ kɛɛ: ‘Asʋ̃ mɩsɩlɩ mmenii mɔɔ bɛpɛ kɛɛ bekyia nɩ a? Sɛ mʋnwʋ eliyema benyia nɩɩ baalɛ sigyianii be kɛɛ bɔbɔɔ nkɔmmɔ a, asʋ̃ ɩsɛ kɛɛ minyia adwɩnɩ kɛɛ bɛpɛ bɔ nwʋ a?’ (1 Tim. 5:13) Akʋ̃ sʋ̃, íni kɛɛ yɛma Kilisinyiamaa asigyiamaa tɩ nɣanlɩ kɛɛ iluwakɛɛ belékyialɩ nɩ ti, bɔtɔ sini. Hans mɔɔ yeli bɔmʋnlɩ yɛhã yɩ nwʋ odwokɔ nɩ hanlɩ kɛɛ: “Ɩyɛ a, mmeliyema be bizia kɛɛ, ‘Mɩnla ti mɔɔ elékyialɩ a. Na kɛ wʋzawʋ ɛ́dɩ kuakula dɔkʋ̃?’ Ndwokɔ mɔɔ ɩdɩ zɔ nɩ, ɩma asigyiamaa tɩ nɣanlɩ kɛɛ bɛáhɩnla nwʋ, na ɩfa agyiahʋnlɩ nwʋ adwɩnɩndwɩnɩ ɩba itiã bɔ zʋ.” Meti ɩyɛ a, pɩbɛ ɔhʋanɩ mɔɔ okoluwa zʋ kɛhamvʋ bɛ!—1 Tɛs. 5:11.

15. (a) Kɛmɔ Wulomimaa 15:2 kile nɩ, ansaana yɛkɔwʋwa abiye ma ikenyia agyiahʋnlɩ nu nwʋkãvʋlɔ nɩ, mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ yesunzu nwʋmɔ bʋwɔ a? (Kila mfonyini yi sʋ̃.) (b) Ozumalɛdɩyɛ mɔɔ nwʋmɔ hyinyia ɛhɩnla dɩyɛ yɛ enyianlɩ wɔ vidiyo yi nu a? (Kila azɩkɛnɩ odwokɔ yɩ.)

15 Na sɛ yesunzu kɛɛ eliyema benyia nɩɩ baalɛ be fata bɔ nwʋ sʋ̃ ɛ? Bayɩbʋlʋ yɩ kã kile yɛ kɛɛ, yɛdwɩnɩ́ mvʋlɔ bɛ nɣanlɩdɩlɛ nwʋ. (Kɩnga Wulomimaa 15:2.) Asigyiamaa sʋ̃maa bɛábɛ kɛɛ mmenii mvʋlɔ kɛbɛ abiye kɛma bɛ, na ɩsɛ kɛɛ yɛtɩ bɔ tʋ. (2 Tɛs. 3:11) Asigyiamaa be sʋ̃ wɔ kɛnɩ a, bɛpɛ kɛɛ yɛbʋwa bɛ, naasʋ̃ íni kɛɛ yɛfa ye munwa yetindiã bo ndwokɔ nu mmɩlɩ mɔ bɔlɔ́sʋ̃manlɩ yɛ.e (Ɛɣɛ. 3:27) Bo nu be sʋ̃ mɛyɩ, bɛábɛ kɛɛ ɛkɛva enii mɔɔ osunzu kɛɛ ɩfata yɩ nɩ ɛkɛɣa yɩ anyunu senyii. Eliyema baalɛ sigyianii be mɔɔ bɔfʋlɔ yɩ Lydia mɔɔ ɩwɔ Germany nɩ hanlɩ kɛɛ: “Sɛ mmeliyema bɛyɛɛ debe bɔkɔwɔ nu a, sa ɔkʋla tʋ salɛ fʋlɔ bɛzabɛ anwɩ̃ munwala ma bɛba ebiye. Eyi kɛma bekenyia ɔhʋanɩ bɔkɔnwʋ bɔ nwʋ, na wʋayiaki pɔkɔzilɛ yɩ wʋama bɛ.”

Ɔzɔ eliyema baalɛ yɩ nɩɩ eliyema benyia yɩ bɔbɔɔ nkɔmmɔ wɔ dɩka mɔɔ mmeliyema beyiyia numɔ bedee bɛ anyɩ.

Sɛ mmeliyema bɔ numɔ de bɛ anyɩ a, ɩma Kilisinyiamaa asigyiamaa nyia ɔnwʋmɔ ɔhʋanɩ nwʋ bɔ nwʋ (Kila nkyɩkyɛmi 15)


16. Mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ Kilisinyiamaa asigyiamaa bɛkakɛ a?

16 Ye munwala, kɛ yegyia anzɛnyɩɩ yelékyialɩ nɩ, sa yɛ anyɩ kʋla de wɔ yɛ ɛbɩlawɔlɛ nu! (Ndw. 128:1) Meti sɛ ɛpɛ kɛɛ ekyia na elényianlɩ abiye a, kɔ zʋlɔ fa wʋ adwɩnɩ siye Gyehova ɔzʋ̃mɩnlɛ zʋ. Eliyema baalɛ be mɔɔ ɩzʋ̃ Macao mɔɔ bɔfʋlɔ yɩ Sin Yi kã kɛɛ: “Sɛ ɛfa mmɩlɩ mɔ ɛkɛva keli sigyia tindiã mmɩlɩ mɔ ɛ nɩɩ wʋ nwʋkãvʋlɔ kɔwʋwa azɩ wɔ Paladayɩsɩ nɩ nwʋ a, sigyialilɛ mmɩlɩ yɩ dɩ ɛgyɩkɩ̃ɩ̃ kʋlaa. Ma wʋ anyɩ ile wɔ wu sigyialilɛ nu, na fa wʋ mmɩlɩ di egyima bʋwɔ.” Na sɛ enyia abiye mɔɔ ɩfata mɔɔ ɔkɔhʋla kegyia yɩ, na bɔwɔ yɩ tʋ bɛyɛɛ agyiahʋnlɩ nhyɩhyɛlɩyɛ sʋ̃ ɛ? Wɔ dɩyɛzumanlɛ mɔɔ ili kɛnɩ yɩ nu nɩ, yekehila kezimɔ ɛkɛma wʋ agyiahʋnlɩ nhyɩhyɛlɩyɛ kɔwʋwa wʋ ma ekezi pɔkɔba.

KƐ OKOWUWA KEZE A?

  • Sɛ ɛpɛɛ abiye mɔɔ ekegyia yɩ a, mɩnla yɛ ɔkɔhʋla kɛyɛ a?

  • Mɩnla ti mɔɔ nɣɛlɛbɛ wɔ numɔ kɛɛ ɔkɔnwʋ enii mɔɔ ɛpɛ kɛɛ ekyia yɩ nɩ bʋwɔ ansaana bɛawɔ agyiahʋnlɩ nhyɩhyɛlɩyɛ tʋ a?

  • Kɛ ɩkɛyɛ na bɛzabɛ mɔɔ bɔwɔ asafʋ yɩ nu nɩ bɛawʋwa Kilisinyiamaa asigyiamaa mɔɔ bɛpɛ kɛɛ bekyia nɩ a?

NDWOMI 137 Mmaalɛ Nɔhʋanlɛmaa

a Mɔɔ ɩkɔwʋwa wʋ ma ɔkɔnwʋ kɛɛ odwu agyiahʋnlɩ nɩ, kila odwokɔ mɔɔ ɩwɔ jw.org zʋ mɔɔ ise “Dating—Part 1: Am I Ready to Date?”

b ODWOKƆ BE MƆƆ BEHILEHILE NU: Wɔ dɩyɛzumalɛ eyi nɩɩ mɔɔ ili kɛnɩ yɩ nu nɩ, yɛkã “agyiahʋnlɩ nhyɩhyɛlɩyɛ” a, ikile mmɩlɩ mɔ benyia nɩɩ baalɛ be bɛfa bɔnwʋ bɔ nwʋ bʋwɔ na bɛahila kɛɛ ebiye a, bɔkɔhʋla bekegyia bɔ nwʋ a. Agyiahʋnlɩ nhyɩhyɛlɩyɛ bɔ yɩ tʋ mmɩlɩ mɔ benyia nɩɩ baalɛ be bɛhã behile bɔ nwʋ kɛɛ bɛ anyɩ deli bɔ nwʋ na ɩtʋwa zʋlɔ kɔbʋmɩ kɛɛ bekezi pɔkɔ kɛɛ bekegyia anzɛnyɩɩ bokodua agyiahʋnlɩ nhyɩhyɛlɩyɛ yɩ nu.

c Bɛzɩnza anlima yɩ be

d Wɔ amanlɩ be zʋ nɩ, mmeliyema mmenyia yɛ bɛta bɛsɩ mmeliyema mmaalɛ pɛ a. Naasʋ̃ sɛ eliyema baalɛ be sɩ eliyema benyia be pɛ a, mfʋmɩ bela íni nwʋ. (Wu. 3:​1-13) Sɛ ɛpɛɛ eyi nwʋ ndwokɔ sʋ̃maa, kila odwokɔ mɔɔ ise “Young People Ask . . . How Can I Tell Him How I Feel?” wɔ October 22, 2004 Awake! yi nu.

e Kila vidiyo mɔɔ ɩwɔ jw.org zʋ mɔɔ ise Bɛzabɛ Mɔɔ Bɔhʋla Bɔhʋ̃ Dedi Kʋnɛ Nɩ—Kilisinyiamaa Azigyiamaa.

    Ahanta Buuku (2015-2025)
    Numá Yɩ
    Kɔ́ Numɔ
    • Aɣɩnda
    • Kyɛ́
    • Yɛ́ nzɩnzanlɩyɛ mɔɔ ɛpɛ yɩ wɔ ɛkɩhyɩ
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mmɛla Mɔɔ Ɩwɔ Nwʋmɔ
    • Nwʋmɔ Nhyɩhyɛlɩyɛ
    • Nwʋmɔ Nninyeni
    • JW.ORG
    • Kɔ́ Numɔ
    Kyɛ́