DƖYƐZUMANLƐ ODWOKƆ 35
NDWOMI 121 Ihyinyia Kɛɛ Yɛhyɛ Yɛ Nwʋ Zʋ
Sa Ɔkʋla Di Akɔnɔ Tanɩ Zʋ
“Ɩ́ni kɛɛ tanɩ inyia mʋnlʋmmɔ be eniiwudo nɩ mɔɔ iwu nɩ yɩ zʋ tumi ebiyekʋ̃ ma bedi yɩ akɔnɔ mɛda.”—WUL. 6:12.
BUTAYƖ
Mɔɔ ɩkɔwʋwa yɛ ma (1) ye padi ilókolɔ nɩɩ (2) yɛkɔbʋ odwohilalɛ.
1. Mɩnla yɛ adasamaa munwala beyiyiaa a?
ASƲ̃ enyia ɛpɛ kezile kɛɛ ɛyɛ́ debe mɔɔ Gyehova yɩ anyɩ iáleli nwʋmɔ kyɩ̃ a? Sɛ ɔzɔ a, áma ɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ eyiyiaa odwohilalɛ kezile tɛla abiyemmɔ. Bayɩbʋlʋ yɩ kã kɛɛ: “Odwohilalɛ bela mɔɔ ɩdʋ mʋnlʋmmɔ nɩ, ɩdɩ kɛɛ mɔɔ ɩtʋ abiyela nɩ.” (1 Kɔl. 10:13) Eyi kile kɛɛ, odwohilalɛ bela mɔɔ eyiyiaa nɩ, abiyemmɔ sʋ̃ beyiyiaa ebiye. Ɩlɛ́kalɩ wʋzawʋ nkʋ̃, Gyehova kɔwʋwa wʋ ma ekeli zʋlɔ.
2. Mɩnla odwohilalɛ yɛ Kilisinyiamaa nɩɩ Bayɩbʋlʋ zumanlɛmaa be beyiyiaa a? (Kila mfonyini yi sʋ̃.)
2 Bayɩbʋlʋ yɩ kã sʋ̃ kɛɛ: “Enii yɩzayɩ yɩ nnwʋnlamɩ akɔnɔ tanɩ tanɩ nɩ mmɔ yɛ ɩma ɩyɛ tanɩ a.” (Gye. 1:14) Abiyela wɔ dɩyɛ mɔɔ itwe yɩ ikila. Kɛ ndianwʋ nɩ, Kilisinyianii be wɔ kɛnɩ a, mɔɔ itwe yi ikila yɛ lɛ kɛɛ ɩ nɩɩ benyia anzɛnyɩɩ baalɛ be kɛ la, na abiye sʋ̃ yɩ dɩyɛ yɛ lɛ kɛɛ ɩ nɩɩ yɩ ɔhɔnwʋ benyia anzɛnyɩɩ baalɛ kɛ la. Bɛzabɛ mɔɔ beyiaki ponogɩlafihilalɛ nɩ kɛdɩ nɣanlɩ kɛɛ beziá bɔhɔ behila yɩ ebiyekʋ̃. Bɛzabɛ sʋ̃ mɔɔ beyiaki nzã sʋ̃maa nɩɩ nnuno tanɩ nlʋnlɛ nɩ kɛdɩ nɣanlɩ zɔ la. Eyi yɛ lɛ odwohilalɛ azʋlɔtʋ be mɔɔ Kilisinyiamaa nɩɩ Bayɩbʋlʋ zumanlɛmaa be beyiyiaa a. Ebiye a, ye munwatĩĩ yɛdɩ nɣanlɩ kɛɛ sʋ̃mavʋlɔ Pɔɔlʋ kyɩ̃. Ɩhɛlɛlɩ kɛɛ: “Mɔɔ mɩpɛ kɛɛ mɩyɛ baaba nɩ, nɩ tanɩ nɩ la yɛ igyĩ mɩ anyɩ zʋ a.”—Wul. 7:21.
Yɛkɔhʋla keyiyia odwohilalɛ wɔ mmɩlɩ bela nɩɩ dɩka bela (Kila nkyɩkyɛmi 2)c
3. Sɛ abiye ɩkʋ̃ʋ̃ itiyia akɔnɔ tanɩ kʋ̃ yɩ la eɣile bela a, kɛ ɩkɛdɩ nɣanlɩ keze a?
3 Sɛ ɔkʋ̃ʋ̃ kediyia akɔnɔ tanɩ ɔkʋ̃ yɩ la eɣile bela a, ebiye a, ɛkɛdɩ nɣanlɩ kɛɛ ɔlɔ́kʋla keli zʋlɔ. Ebiye sʋ̃ a, ɛkɛdɩ nɣanlɩ kɛɛ Gyehova ɩábɛ wʋ odwokɔ iluwa kɛɛ enyia akɔnɔ tanɩ ti. Nyia anwʋlazʋ kɛɛ mɔɔ ɔdwɩ̃ɩ̃ nɩ, ɩ́dɩ nɔhʋanlɛ! Mɔɔ ɩkɛma yɛkɛdɩ yɩ tʋ nɩ, dɩyɛzumanlɛ eyi kɔwʋwa yɛ ma yekenyia ndwokɔɣizialɛ anwɩ̃ eyi nwʋ munwalɩyɛ: (1) Aninyia yɛɛ ɩpɛ kɛɛ ɛtɩ nɣanlɩ zɔ a? (2) Kɛ ɩkɛyɛ na wʋahʋ̃ wʋadiyia akɔnɔ tanɩ a?
ADWƖNƖ MƆƆ SETANƖ PƐ KƐƐ YENYIA
4. (a) Mɩnla ti mɔɔ Setanɩ pɛ kɛɛ yɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ yɛlɔ́kʋla keli akɔnɔ tanɩ zʋ a? (b) Mɩnla ti mɔɔ yɛkɔhʋla kenyia anwʋlazʋ kɛɛ yɛkɔhʋla kɔhʋ̃ kediyia akɔnɔ tanɩ a?
4 Setanɩ pɛ kɛɛ yɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ yɛlɔ́kʋla kɔhʋ̃ kediyia akɔnɔ tanɩ. Iluwakɛɛ nɩ Gyisɛsɩ zi ɩzɔ nɩ ti, ɩhã hileli yɩ mɛdalilɛmaa yɩ kɛɛ bɔwɔ mpayɩ kɛɛ: “Máma ɔhʋanɩ ma odwohilalɛ idi yɛ zʋ, mfomi de yɛ wɔ tanɩvʋlɔ yi sa nu.” (Mt. 6:13, NWT) Setanɩ kã kɛɛ sɛ adasamaa yiyia odwohilalɛ kɛɛ bɛyɛ́ tanɩ a, belétiye Gyehova. (Dwb. 2:4, 5) Mɩnla ti mɔɔ Setanɩ lɛ ɔzɔ adwɩnɩ yɩ a? Setanɩ yɛ lɛ enii mɔɔ ili bɔmʋnlɩ mɔɔ ɩákʋla ɩkʋ̃ itiyia yɩ akɔnɔ tanɩ a, na nɩ íni ɛpɛ kɛɛ ikeli Gyehova nɔhʋanlɛ. Ide idi kɛɛ yɛdɩ kɛɛ yɩzayɩ, na sɛ yeyiyia odwohilalɛ a, sa yɛpʋ Gyehova ndɛndɛ zʋ̃ la. Nɩ Setanɩ lɛ adwɩnɩ po kɛɛ Nyamɩnlɩ ɣalɛ mɔɔ idi munli nɩ lɔ́kʋla kegyina odwohilalɛ munwa! (Mt. 4:8, 9) Naasʋ̃ mɔwʋ dwɩnɩ eyi nwʋ kila: Asʋ̃ ɩdɩ amba kɛɛ yɛlɔ́kʋla keli akɔnɔ tanɩ zʋ a? Ɩ́dɩ zɔ kʋlaa! Yɛ nɩɩ sʋ̃mavʋlɔ Pɔɔlʋ yɛ adwɩnɩ. Ɩhɛlɛlɩ kɛɛ: “Dɩyɛ munwala nu nɩ, mʋwɔ anwʋzɩzɩbɛ iluwa enii mɔɔ ɩhyɛ mɩ ɛzɩzɩbɛ nɩ ti.”—Fɩl. 4:13, NWT.
5. Kɛ ɩyɛ mɔɔ yɛnwʋ kɛɛ Gyehova wɔ ye nu anwʋlazʋ kɛɛ yɛkɔhʋla kɔhʋ̃ kediyia akɔnɔ tanɩ a?
5 Gyehova mɛyɩ ɩ́dɩ kɛɛ Setanɩ, meti ɩwɔ ye nu anwʋlazʋ kɛɛ sa yɛkʋla yɛkʋ̃ yetiyia akɔnɔ tanɩ. Kɛ ɩyɛ mɔɔ yɛnwʋ yɩ zɔ a? Gyehova hã diã kɛnɩ daada kɛɛ ɔlɔmɩ sʋ̃maa be kɔhɔ zʋ keli yɩ nɔhʋanlɛ na bɛadua anwʋhyɩlɩyɛ kezile yi. Dwɩnɩ mɔɔ eyi tʋ kile nɩ nwʋ. Gyehova mɔɔ iáli awohwi nɩ hã kɛɛ, ɔlɔmɩ sʋ̃maa mɔɔ ɩnwʋ bɛ kɛɛ bɔ nwʋ tɩ nɩ kɔhɔ yi oyuwadɩ fʋlɔ yɩ nu. Ɔzɔ mmenii yi “Bɛbɩda bɛ ntalɩ ma ɩyɛ sakʋʋ wɔ Owuanɩɣalɛ nɩ yi mmegyia nɩ nu.” (Yik. 7:9, 13, 14) Ɩda ali kɛɛ, Gyehova zi kɛɛ sa yɛkʋla yɛkʋ̃ yetiyia yɛ akɔnɔ tanɩ nɩ.
6-7. Mɩnla dɔkʋ̃ yɛ Setanɩ pɛ kɛɛ yede yedi a?
6 Setanɩ ɩábɛ kɛɛ yɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ yɛlɔ́kʋla kɔhʋ̃ kediyia akɔnɔ tanɩ la, mfomi ɩpɛ kɛɛ yɛtɩ nɣanlɩ sʋ̃ kɛɛ Gyehova iále yɛ tiã nu iluwa yɛ akɔnɔ tanɩ nɩ ti. Mɔwʋ dwɩnɩ eyi nwʋ kila. Setanɩ mfomi yɛ Gyehova iále yi tiã numɔ na iwuwa yɩ ndɛnɩ kɛɛ ɩávata nnwʋanlɩ mɔɔ íni awielɩyɛ a. (Gyn. 3:15; Yik. 20:10) Meti ɩpɛ kɛɛ yɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ Gyehova iále yɛ tiã nu iluwakɛɛ izi kɛɛ sa yɛkʋla yenyia nyilalɛ mɔɔ ɩlɔ́kʋla kenyia nɩ. Naasʋ̃ yɛ́dɩ kɛɛ mɛyɩ kʋlaa! Bayɩbʋlʋ yɩ ma yenyia anwʋlazʋ kɛɛ, Gyehova pɛ kɛɛ yɛbʋwa azɩ daabaa. “Ɩábɛ kɛɛ ɩsɩkɛ abiyela. Ɩpɛ kɛɛ abiyela inu yɩ nwʋ, na ɩtwɩ̃ yɩ nwʋ wɔ yɩ tanɩ nɩ mmɔ nwʋ.”—2 Pit. 3:9.
7 Meti, sɛ yede yedi kɛɛ yɛlɔ́kʋla kɔhʋ̃ kediyia yɛ akɔnɔ tanɩ anzɛnyɩɩ Gyehova iále yɛ tiã nu iluwa yɛ akɔnɔ tanɩ nɩ ti a, nɩ yɛdwɩ̃ɩ̃ kezimɔ Setanɩ pɛ kɛɛ yɛdwɩ̃ nɩ la. Sɛ yɛba yɛtɩ yɩ tʋ zɔ a, sa ɩbʋwa yɛ ma yɛhyɛ ɛpɛ mɔɔ yɛlɛ kɛɛ yɛkɔhʋ̃ kediyia yɩ nɩ nu ɛzɩzɩbɛ.—1 Pit. 5:8, 9.
ILUWAKƐƐ TANƖ WƆ YƐ NWƲ NƖ TI, KƐ YƐTƖ NƔANLƖ YESE A?
8. Sɛ yɛyɩ nyɛlɩyɛ tanɩ yetiã ahanlɩ a, mɩnla dɔkʋ̃ yɛ tanɩ kile a? (Ndwomi 51:5) (Kila “Odwokɔ Be Mɔɔ Behilehile Nu” sʋ̃.)
8 Sɛ yɛyɩ Setanɩ yetiã ahanlɩ a, dɩyɛ fʋlɔ sʋ̃ wɔ kɛnɩ mɔɔ ɩkʋla ma yɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ yɛlɔ́kʋla kɔhʋ̃ kediyia yɛ akɔnɔ tanɩ anzɛnyɩɩ Gyehova iále yɛ tiã nu iluwa yɛ akɔnɔ tanɩ nɩ ti. Mɛyɩ yɛ lɛ tanɩ mɔɔ ye munwala yenyianlɩ wɔ yɛ awʋvʋlɔ mɔɔ beli bɔmʋnlɩ nɩ bɛ kɛnɩ nɩ.a—Dwb. 14:4; kɩnga Ndwomi 51:5.
9-10. (a) Mmɩlɩ mɔ Adamɩ nɩɩ Yifi bɛɣa yɛlɩ tanɩmaa nɩ, kɛ bɛdɩlɩ nɣanlɩ bezeli a? (Kila mfonyini yi sʋ̃.) (b) Tanɩ mɔɔ yenyianlɩ wɔ bɛ kɛnɩ nɩ, kɛ ɩma yɛtɩ nɣanlɩ yese wɔ nnɛ a?
9 Ma yezunzu kezimɔ Adamɩ nɩɩ Yifi dɩlɩ nɣanlɩ mmɩlɩ mɔ bɛyɛlɩ tanɩmaa nɩ nwʋ. Mmɩlɩ mɔ bɛyɛlɩ azʋ̃nzɩzɩbɛ bediyialɩ Gyehova nɩ, bɛvalɩ bɔ nwʋ beziyeli na bɔwɔlɩ mmɔdɩnɩ kɛɛ bɛkɛɣɩda bɔ nwʋ. Mɔɔ bɛyɛlɩ nɩ, Insight on the Scriptures yɩ kã nwʋmɔ odwokɔ kɛɛ: “Bɛ tanɩ manlɩ be tiwʋwaba lileli bɛ, adwɩnɩndwɩnɩ hyɛlɩ bɔ zʋ na bɛ anyɩ dʋnlɩ.” Nɩ ɩdɩ kɛɛ mɔɔ Adamɩ nɩɩ Yifi wula pika be mɔɔ aliyia asã la yɛ ɩwɔ nu a. Nɩ bɔkɔhʋla bɔkɔzʋ̃ aliyia ɔkʋ̃ nu bɔkɔhɔ fʋlɔ nu, naasʋ̃ nɩ bɔlɔ́kʋla bɔkɔzʋ̃ pika yi nu bɛkɛyɩ bɔ nwʋ. Nɩ bɔlɔ́kʋla keɣiandi bɛ tanɩ nɩ.
10 Yéni bʋwabɩlɛ mɔɔ nɩ Adamɩ nɩɩ Yifi wɔ numɔ nɩ be. Nɩ bɔlɔ́kʋla kenyia elelɛdɩyɛ yɩ zʋ mfasʋ, naasʋ̃ amɩyɛ mɛyɩ elelɛdɩyɛ yɩ kɔhʋla kɛdɩ yɛ nwʋ wɔ yɛ tanɩ nwʋ na yeanyia tiwʋwaba baaba. (1 Kɔl. 6:11) Mɛyɩ po nɩ, yɛlanwʋ la yɛdɩ tanɩmaa, meti ɩáyɛ nnwʋánlɩ kɛɛ amɩyɛ sʋ̃ ye tiwʋwaba kelile yɛ, adwɩnɩndwɩnɩ kɛhyɛ yɛ zʋ na yɛ anyɩ ɩadʋ̃. Bayɩbʋlʋ yɩ kã kɛɛ tanɩ wɔ tumi kezile wɔ adasamaa zʋ. Na ɩwɔ tumi “wɔ mmenii po mɔɔ bɛ tanɩ dɩyɛ nɩ ɩ́dɩ kɛɛ Adamɩ yɩ dɩyɛ nɩ.” (Wul. 5:14) Meti íni kɛɛ yeanyia adwɩnɩ kɛɛ iluwa eyi ti, yɛlɔ́kʋla kɛyɛ mɔɔ ɩtɩnɣɛ na yelényia eɣile be nwʋ anyɩnlɩlazʋ nɩ be. Sa yɛkʋla yɛpʋ ɔzɔ nɣanlɩdɩlɛ yɩ. Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ a?
Adamɩ nɩɩ Yifi bɛ tanɩ manlɩ be tiwʋwaba lileli bɛ, adwɩnɩndwɩnɩ hyɛlɩ bɔ zʋ na bɛ anyɩ dʋnlɩ (Kila nkyɩkyɛmi 9)
11. Kɛmɔ Wulomimaa 6:12 kã nɩ, sɛ yɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ yɛlɔ́kʋla keli akɔnɔ tanɩ zʋ a, mɩnla yɛ yɛkɔhʋla kɛyɛ a?
11 Sɛ yɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ yɛlɔ́kʋla kɔhʋ̃ kediyia akɔnɔ tanɩ a, sa yɛkʋla yɛnwʋ kɛɛ yɛ sinidɔlɛ yɛ “ɩtɩndɛɛ” kehile yɛ a, na íni kɛɛ yetiye yi. Mɩnla ti a? Iluwakɛɛ Bayɩbʋlʋ kã kɛɛ íni kɛɛ yɛma tanɩ kɔ zʋlɔ “di tumi” wɔ yɛ zʋ. (Kɩnga Wulomimaa 6:12.) Eyi kile kɛɛ, sa yɛkʋla yesi pɔkɔ kɛɛ yelédi yɛ akɔnɔ tanɩ mɛda. (Gal. 5:16) Gyehova wɔ ye nu anwʋlazʋ kɛɛ sa yɛkʋla yedi odwohilalɛ zʋ, kɛ zɔ a, ankɩ ɩlɛ́kã kɛɛ yɛyɛ zɔ. (Dit. 30:11-14; Wul. 6:6; 1 Tɛs. 4:3) Eyi kile kɛɛ sa yɛkʋla yedi akɔnɔ tanɩ zʋ.
12. Sɛ yɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ Gyehova iále yɛ tiã nu a, mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ yɛyɛ a, na mɩnla ti a?
12 Ɔzɔ la sʋ̃ yɛ sɛ yɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ Gyehova iále yɛ tiã nu iluwa akɔnɔ tanɩ mɔɔ yenyia nɩ ti a, sa yɛkʋla yɛnwʋ kɛɛ yɛ sinidɔlɛ yɛ “ɩtɩndɛɛ” kehile yɛ a, na íni kɛɛ yetiye yi. Mɩnla ti a? Iluwakɛɛ Bayɩbʋlʋ yɩ kã kɛɛ Gyehova zi kɛɛ yɛáli munli. (Ndw. 103:13, 14) Gyehova “izi dɩyɛ bela” mɔɔ ɩfalɩ yɛ nwʋ mɔɔ iluwa tanɩ mɔɔ bɛva bɔwʋlɩ yɛ nɩ ti yenyia akɔnɔ tanɩ nɩ kɩnla nwʋ. (1 Dwɔ. 3:19, 20) Sɛ yɛkʋ̃ yetiyia akɔnɔ tanɩ na yɛádi yi mɛda a, Gyehova kɔnwʋ yɛ kɛɛ yɛ nwʋ tɩ. Mɩnla ti mɔɔ yɛkʋla yɛkã zɔ a?
13-14. Sɛ yenyia akɔnɔ tanɩ a, asʋ̃ mɛyɩ kile kɛɛ Gyehova léde yɛ kediã nu a? Kilehile nu.
13 Bayɩbʋlʋ yɩ ma yɛnwʋ sʋnʋnkʋ̃ mɔɔ ɩwɔ nyɛlɩyɛ tanɩ mɔɔ yɛwɔ zʋlɔ tumi nɩɩ akɔnɔ tanɩ mɔɔ kɛ amɩyɛ yɛ yɛma ɩba nɩ bɛ avinli. Kɛ ndianwʋ nɩ, Kilisinyiamaa mɔɔ nɩ bɔwɔ ɔwɔkɩ Kɔlɛntɩ asafʋ yi nu nɩ, nɩ bo nu be bɛ nɩɩ bɔ ɔhɔnwʋ mmenyia nɩɩ mmaalɛ da. Pɔɔlʋ hɛlɛlɩ kɛɛ: “Bɔmʋnlɩ nɩ, nɩ kɛ mʋnlʋmmɔ bo nu be bɛdɩ yɛ nɩ.” Asʋ̃ eyi kile kɛɛ bɛátɩ nɣanlɩ kɛɛ bɛyɛ ɔzɔ dɩyɛ nɩ dɔkʋ̃ a? Ɩ́dɩ zɔ kʋlaa, iluwakɛɛ ɩla azɩ kɛɛ abiye keyiaki nyɛlɩyɛ mɔɔ ɩdɩ zɔ. Naasʋ̃ Kilisinyiamaa mɔɔ bɛhyɛlɩ bɔ nwʋ zʋ na bɔbʋlɩ kɛɛ bekeli bɛ akɔnɔ tanɩ mɛda nɩ, Gyehova leli bɛ dianlɩ numɔ. Ɩnwʋnlɩ bɛ kɛɛ ‘bɔ nwʋ dɩ.’ (1 Kɔl. 6:9-11) Wʋzawʋ sʋ̃ sa ɔkʋla yɛ zɔ.
14 Ɩávalɩ nwʋmɔ akɔnɔ tanɩ mɔɔ ɔkʋ̃ kediyia nɩ, sa ɔkʋla edi zʋlɔ nkunimi. Sɛ ɔlɔ́kʋla kɛyɩ wɔ kɛnɩ po a, sa ɔkʋla hyɛ wʋ nwʋ zʋ na wʋábʋ kɛɛ ‘ɛkɛyɛ mɔɔ yɛ nnwʋnlamɩ nu akɔnɔ nɩɩ yɛ adwɩnɩ se yɛ kɛɛ yɛyɛ nɩ.’ (Ɛfɩ. 2:3) Mɩnla yɛ ɩkɔwʋwa wʋ ma ɔkɔhʋ̃ kediyia akɔnɔ tanɩ a?
MƆƆ ƖKƆWƲWA WƲ MA ƆKƆBƲ ODWOHILALƐ ZƲ
15. Sɛ yɛkɔhʋla keli akɔnɔ tanɩ zʋ a, mɩnla ti mɔ íni kɛ yɛdahɩlɩdahɩlɩ yɛ nwʋ a?
15 Sɛ ɔkɔhʋla kɔhʋ̃ kediyia akɔnɔ tanɩ a, ɩsɛ kɛɛ ɔnwʋ wʋ mɛlɛkɛyɛlɛ. Áma ɛfa nzunzunlɩyɛ mbʋanlɩ mbʋanlɩ ɛdahɩlɩdahɩlɩ wʋ nwʋ. (Gye. 1:22) Kɛ ndianwʋ nɩ, abiye mɔɔ ɩnʋ nzã sʋ̃maa kɛhã kɛɛ mvʋlɔ nʋ nzã sʋ̃maa tɛla yɩ meti ɩáyɛ hwɩɩ. Anzɛnyɩɩ abiye mɔɔ ikila ponogɩlafi kɛhã kɛɛ, sɛ mɩ yɩ da ɔlɔlɛ ali kile mi a, ankɩ milékila. Sɛ enyia ɔzɔ adwɩnɩ yɩ a, ɩkɛma ɩkɛyɛ mɛlɛkɛ kɛɛ ekeli wʋ akɔnɔ tanɩ yɩ mɛda. Sɛ ɛyɛ tanɩ a, áma ɛfa ndwokɔ yɩyɩ wʋ nwʋ munwa. Mɔɔ ɛyɛ bela nwʋ ɔzʋnɩ la wʋzawʋ wʋ zʋ.—Gal. 6:7.
16. Kɛ ɩkɛyɛ na wʋahyɛ ɛpɛ mɔɔ ɛlɛ kɛɛ elédi wʋ akɔnɔ tanɩ mɛda nɩ nu ɛzɩzɩbɛ a?
16 Sɛ wʋ mɛlɛkɛyɛlɛ mɔɔ ɔkɔnwʋ yɩ nɩ la ahanlɩ a, ɩsɛ kɛɛ ɛhyɛ ɛpɛ mɔɔ ɛlɛ kɛɛ elédi wʋ akɔnɔ tanɩ mɛda nɩ nu ɛzɩzɩbɛ. (1 Kɔl. 9:26, 27; 1 Tɛs. 4:4; 1 Pit. 1:15, 16) Yɛ́ mmɩlɩ nɩɩ mɔɔ ɩma ɩyɛ mɛlɛkɛ kɛɛ ekeyiyia odwohilalɛ nɩ ndwɩ. Sa ɩkʋla ɩyɛ odwohilalɛ pɔkyɩɩ anzɛnyɩɩ mmɩlɩ pɔkyɩɩ be wɔ eɣile yi nu yɛ ɔkɔhʋla keyiyia odwohilalɛ a. Kɛ ndianwʋ nɩ, asʋ̃ ɩdɩ mmɩlɩ mɔ ɛvɛ anzɛnyɩɩ ohunluma dasuwonu nu a? Dwɩnɩndwɩnɩ mɔɔ ɩkɔhʋla kezi nɩɩ kezimɔ ekeli nwʋmɔ egyima nɩ nwʋ. Ɩsɛ kɛɛ ɛyɛ zɔ ansaana odwohilalɛ nɩ ɩaɣa.—Ɛɣɛ. 22:3.
17. Mɩnla yɛ yɛkɔhʋla kozuma wɔ Dwosefi yi ndianwʋ yɩ nu a? (Gyɛnɛsɩsɩ 39:7-9) (Kila mfonyini yi sʋ̃.)
17 Yehilá mɔɔ Dwosefi yɛlɩ mmɩlɩ mɔ Pɔtifa yɩ yɩ yɛlɩ kɛɛ ɩ nɩɩ da nɩ. Ɛkɛnɩ la ɩhã hileli yi kɛɛ ɩlɛ́yɛ. (Kɩnga Gyɛnɛsɩsɩ 39:7-9.) Mɩnla yɛ eyi kila a? Nɩ Dwosefi zi yɩ kɛnɣa kɛɛ ɩkɛyɛ mɔɔ ɩtɩnɣɛ ansaana Pɔtifa yɩ yɩ yɛlɩ kɛɛ ɩ nɩɩ yɩ da a. Ɔzɔ sʋ̃ la yɛ ɔkɔhʋla kezi wʋ kɛnɣa kɛɛ ɛkɛyɛ mɔɔ ɩtɩnɣɛ ansaana odwohilalɛ be ɩaɣa. Sɛ ɩba yɩ zɔ a, ɩkɛyɛ mɛlɛkɛ kɛma wʋ kɛɛ ɛkɛyɛ mɔɔ ɩtɩnɣɛ mmɩlɩ mɔ eyiyia odwohilalɛ nɩ.
Pʋ́ odwohilalɛ ndɛndɛ dɩkɛɛ Dwosefi! (Kila nkyɩkyɛmi 17)
KƆ ZƲLƆ PƖBƐLƖ WƲ AHƲNLƖNƖ NU
18. Kɛ ɩkɛyɛ na wʋali akɔnɔ tanɩ zʋ a? (2 Kɔlɛntɩmaa 13:5)
18 Mɔɔ ɩkɔwʋwa wʋ ma ekeli akɔnɔ tanɩ zʋ nɩ, ɩsɛ kɛɛ ɔkɔ zʋ ɛpɩbɛlɩ wʋ ahʋnlɩnɩ nu ekila kezimɔ nninyeni kɔ. (Kɩnga 2 Kɔlɛntɩmaa 13:5.) Mmɩlɩ kɔ zʋlɔ nɩ, sunzu mɔɔ ɔdwɩnɩ nwʋ nɩɩ wʋ nyɛlɩyɛ nwʋ kila nnɩka mɔɔ ɩsɛ kɛɛ ɛyɛ nzɩnzanlɩyɛ. Kɛ ndianwʋ nɩ, sɛ ɔkʋla dɩ odwohilalɛ be zʋ po a, bizia wʋ nwʋ kɛɛ, ‘Asʋ̃ ɩhyɛlɩ ansaana mʋpʋ a?’ Sɛ ɩhyɛlɩ ansaana ɔpʋ odwohilalɛ yɩ a, áma ɛfa wʋ nwʋ ɛya. Mfomi, dwɩnɩndwɩnɩ mɔɔ ɔkɔhʋla kɛyɛ kɛva kɔwɔ wʋ nwʋ banɩ eɣile fʋlɔ nɩ nwʋ. Bizia wʋ nwʋ ndwokɔɣizialɛ eyimmɔ: ‘Sɛ nzunzunlɩyɛ tanɩ ba mi ti nu a, asʋ̃ mʋkɔhʋla kɛyɩ yɩ kɛnɩ ndɛndɛ a? Asʋ̃ nninyeni mɔɔ mɩfa mide mɩ anyɩ nɩ, ɩma ɩyɛ sɩ ma mɩ kɛɛ mʋkɔbʋ odwohilalɛ a? Asʋ̃ mɩyɩ mɩ anyɩ ndɛndɛ mmɩlɩ mɔ mʋnwʋ ɛbɩlazɩkɛlɛ nwʋ mfonyini a? Asʋ̃ mɩtɩ yɩ tʋ kɛɛ Gyehova yɩ ɔhʋanɩhilelɛ dɩ baaba ma mɩ mmɩlɩ bela, wɔ mmɩlɩ po mɔ ɩsɛ kɛɛ mɩhyɛ mʋ nwʋ zʋ nɩ a?’—Ndw. 101:3.
19. Mɩnla ti mɔɔ abɔkɔ ngyɩkɩ̃ɩ̃ ngyɩkɩ̃ɩ̃ mɔɔ nɣɛlɛbɛ íni numɔ mɔɔ yekezizi nɩ kɔhʋla kɛma ɩkɛyɛ sɩ kɛɛ yɛkɔhʋ̃ kediyia akɔnɔ tanɩ a?
19 Sɛ ɛpɩbɛlɩɩ wʋ nwʋ nu a, kila na wʋávalɩ ndwokɔ wʋáyɩyɩlɩ wʋ nwʋ munwa. Bayɩbʋlʋ yɩ kã kɛɛ: “Ahʋnlɩnɩ yɩ ɩdɩ nnahɩlɩbɛvʋlɔ baaba na yɩ nwʋ ɩyɛ atɩɩtɩɩ.” (Gyɛ. 17:9) Gyisɛsɩ hanlɩ kɛɛ ɩma enii nyia “adwɩnɩ tanɩ.” (Mt. 15:19) Kɛ ndianwʋ nɩ, abiye mɔɔ iyiaki ponogɩlafihilalɛ nɩ, ebiye a wɔ mmɩlɩ be mɛda nɩ, ɩkɔhʋla kenyia adwɩnɩ kɛɛ “ɩ́dɩ tanɩ” kɛɛ ikehila ɛbɩlazɩkɛlɛ nwʋ mfonyini, iluwakɛɛ mmenii mɔɔ bɔwɔ numɔ nɩ lɛ́yɩyɩlɩ bɔ nwʋ létianlɩ zʋlɔ. Anzɛnyɩɩ ikenyia adwɩnɩ kɛɛ, ‘Mfʋmɩ bela íni nwʋmɔ kɛɛ ɩkɔdwɩnɩndwɩnɩ nyɛlɩyɛ tanɩ ɩyɛlɛ nwʋ mmɩlɩ tɩndɩnlɩ la mɔ ɩlɛ́falɩ yɩ nwʋ lówulalɩ numɔ nɩ.’ Ɔhʋanɩ be zʋ nɩ, enii ɔkʋ̃ nɩ yɩ ahʋnlɩnɩ mɔɔ ɩdɩ nnahɩlɩbɛvʋlɔ nɩ iluwa ‘yɩ nnwʋnlamɩ akɔnɔ zʋ ɩkɛyɛ nninyeni mɔɔ nnwʋnlamɩ nɩ ɩpɛ yɩ nɩ.’ (Wul. 13:14) Kɛ ɩkɛyɛ na wʋáyɛlɩ debe mɔɔ ɩdɩ zɔ a? Ma wʋ anyɩ la kɛnɩ na pʋ́ kɛɛ ekezizi abɔkɔ ngyɩkɩ̃ɩ̃ ngyɩkɩ̃ɩ̃ mɔɔ nɣɛlɛbɛ íni numɔ mɔɔ ɩkɛma ɛkɛyɛ tanɩ nɣezile.b Akʋ̃ sʋ̃, pʋ́ “adwɩnɩ tanɩ” bela mɔɔ ɩkɛma ɛkɛva ndwokɔ kɛyɩyɩ wʋ nwʋ munwa wɔ wʋ nyɛlɩyɛ tanɩ nɩ nwʋ.
20. Mɩnla yɛ yekila yɩ ɔhʋanɩ wɔ eɣile be a, na mɩnla mmʋwalɩyɛ yɛ yɛlɛ yɩ sikalɛyɩ a?
20 Kɛmɔ yɛnwʋ yɩ nɩ, iluwa Gyehova yɩ mmʋwalɩyɛ zʋ nɩ, yɛlɛ tumi mɔɔ yɛkʋla yɛfa yedi odwohilalɛ zʋ. Akʋ̃ sʋ̃, iluwa elelɛdɩyɛ nɩ ti, yɛwɔ anyɩnlɩlazʋ kɛɛ yɛkɔwʋwa azɩ daabaa wɔ oyuwadɩ fʋlɔ yɩ nu. Kila kezimɔ ɩkɛyɛ anyɩnlɩlelɛ kɛɛ yɛkɛva adwɩnɩ nɩɩ ahʋnlɩnɩ mɔɔ numɔ tɩ yɛkɔzʋ̃mɩ Gyehova! Kɔbʋmɩ ɔzɔ mmɩlɩ yɩ nɩ, sa yɛkʋla yenyia anwʋlazʋ kɛɛ yɛkɔhʋla kɔhʋ̃ kediyia akɔnɔ tanɩ na Gyehova sʋ̃ de yɛ tiã nu. Iluwa Gyehova yɩ mmʋwalɩyɛ zʋ ti, sa yɛkʋla yedi nkunimi!
NDWOMI 122 Begyiná Pindinyii, Máma Behimahima!
a ODWOKƆ BE MƆƆ BEHILEHILE NU: Wɔ Bayɩbʋlʋ nu nɩ, mbɔmɩ sʋ̃maa nɩ odwokɔ “tanɩ” kile kɛɛ abiye kowuwa dɩyɛ, ɩkɔwɔ adwomanlɩ anzɛnyɩɩ ikohũ abiye. (Ɛkɩ. 20:13-15; 1 Kɔl. 6:18) Wɔ ɛhɛlɛlɛ ndwokɔ be nu nɩ, “tanɩ” kile mɛlɛkɛyɛlɛ mɔɔ bɛfa bɔwʋ yɛ, mmɩlɩ po mɔ yɛlɛ́yɛlɩ tanɩ bela nɩ.
b Yɛ yɩ ndwɩ kɛɛ, abɩlantɩyɛ yɩ mɔɔ bɛhã yɩ nwʋ odwokɔ wɔ Ɛɣɛlɛwulɛ 7:7-23 nɩ zizili abɔkɔ ngyɩkɩ̃ɩ̃ ngyɩkɩ̃ɩ̃ be, na mɛyɩ yɛ ɩmanlɩ ɩvalɩ yɩ nwʋ iwulalɩ nna nu ɛbɩlazɩkɛlɛ mɔɔ ɩdɩ tanɩ kezile nɩ nu a.
c MFONYINI NWƲ NDWOKƆ: Bɛnɩ: Eliyema benyia be ɩda dɩka mɔɔ bɔtɔnɩ coffee na ɩnwʋ kɛɛ mmenyia anwɩ̃ be bedii ɔlɔlɛ. Nyini: Eliyema baalɛ be nwʋ mmenii anwɩ̃ kɛɛ bɔnʋʋ sɩgɛlɛtɩ.