“Jah˗eu jeˬ baˬ da neh Moˇseˬ˗ahˇ cu zaꞈ”

Yoˇsehˆ shiˇ˗euˬ 60 kʼoꞈ byah laˇ˗euˬ meh. Yaw beh Iˇjiˇtuˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ mehꞈ˗eu shuꞈ˗eu jeˬ keuˆ le ngeh Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ zmˬ˗awˇ caw ba nehˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ nymˬ˗mˇ naˇ Iˇjiˇtuˆ tsawˇ haˬ deuˬ Yoˇsehˆ˗ahˇ ngehˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ guiˬ lahˬ biꞈ˗eu miˇ neh Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ tiˬ nah saˇ˗i tiˬ nah myaˬ laˇ behˇ laˇ luꞈ gaˇ Iˇjiˇtuˆ˗euˬ sahˬ paˬ yaw shuiꞈ gʼaˬ ya mawˇ ngeh, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ bye kʼawꞈ bye, guˆ kʼawꞈ guˆ˗eu meh. Teu miˇ neh Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ zaˬ kʼaˆ bi geuꞈ˗awˇ myawˬ kʼaˆ bi mˇ˗eu uˬ taꞈ, kʼehˬ nehˬ kʼaˆ nehˬ˗eu meh. Toꞈ˗ehˇ jahˇ nehˬ˗euˬ kʼawꞈ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ myaˬ laˇ behˇ laˇ luꞈ˗a siˬ.

Teu miˇ neh Paˬlawˇ doeˇ dui dui˗eu jeˬ mˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ Heˬbyehˇ tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu aˬ nyiˇ ciˬ gaˇ laˆ saˆ nehˬ˗eu Shiˇpaˬlahˬ hawˇ˗eu Puˇhaˬ˗ahˇ kuˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ˗ahˇ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˬ nyiˇ ciˬ gaˇ laˆ saˆ nehˬ ngeh, aˬ li dehꞈ le naˇ sehꞈ˗awˬ lehˇ dawˬ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. Haiˬ dui doeˇ dui dui˗eu dawˬ teu˗ahˇ ya gaˬ ngeh aˬ yawꞈ nyaꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ paˬ nga. Kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu aˬ buˇ teu nyiˬ gʼaˬ “Miˬyehˇ˗ahˇ guˆ˗eu” meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ dawˬ tawˆ kʼoeˇ taˆ uˆ lahˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ ziˇ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dui dui˗eu lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh tsawˇ haˬ zaˬ˗aˬ baoˬ aˇ naˆ ni ahˇ kʼawꞈ, tsawˇ haˬ˗ahˇ sehꞈ˗awˬ lehˇ dawˬ biꞈ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ maˬ jaˆ˗a lehˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ siˬ nya˗eu meh. Miˬyehˇ˗ahˇ guˆ˗eu miˇ neh kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu laꞈ kʼoeˇ “sahˬ paˬ neh ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ mˇ ni” tsaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh zaˬ deuˬ˗ahˇ dzeuˇ˗iˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. Paˬlawˇ nui ma pehˇ dui dui˗awˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ˗ahˇ kuˇ˗awˇ naˇ haˬ ngeh yaw gahˇ gahˇ lehˇ ehˇ kʼoꞈ nehˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ nyaꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw mawˇ˗euˬ miˇ neh, “yaw muiˬ˗ehˇ ngehˬ gʼeh nehˬ˗awˇ” aˇ nah naˇ zaˬ bi jawˇ le˗euˬ meh.

Paˬlawˇ aˬ yawꞈ neh noeˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ lehˇ ya siˬ ngeh doeˇ dui dui˗eu nui jeˬ paˇ mˇ˗euˬ meh. Kʼaˇ dehꞈ le˗eu Iˇsaˬleˬlaˆ aˬ li deuˬ˗ahˇ Niˬlaˇ lawˇ baˬ laꞈ kʼoeˇ biˬ puꞈ˗awˬ lehˇ dawˬ biꞈ˗euˬ meh. Teu ngeh Aˬmaˬlaˬ hawˇ˗eu Yawˇkeˬbehˇ lehˇ kuˇ˗eu Heˬbyehˇ tsawˇ jeuˬ pyeuꞈ˗eu miˬ sawˇ yo zaˬ tiˬ gu shaˬ dui dui˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗euˬ meh. Teu ngeh aˬ yawꞈ nyaꞈ Miˇliˬyaˬ hawˇ˗eu Aˬloˬ lehˇ myahˇ˗eu zaˬ nyiˬ gʼaˬ jawˇ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ smˇ gʼaˬ tiˬ gʼaˬ pi luꞈ˗awˇ aˬ li dehꞈ le naˇ ya bi sehꞈ gaˇ guˆ˗eu meh. Noeˬ˗eu loꞈ˗ehˇ aˬ li dehꞈ le˗euˬ meh. Teu miˇ neh kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh laˆ zaꞈ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ zaˬ tiˬ gʼaˬ cu zaꞈ˗eu heu naˇ yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a. Ba la smˇ siˬ byah laˇ ngeh Yawˇkeˬbehˇ iˇ cuꞈ maˬ ahˇ iˇ nya ni aˇ dziˬ lehꞈ gʼoeˬ taˬ˗euˬ aˇ nyoˆ aˇ neˬ kʼa sa laꞈ kʼoeˇ ciˬ uˇ˗awˇ Niˬlaˇ lawˇ baˬ gaˇ dzeˇ aˇ toꞈ yaˇ laꞈ kʼoeˇ ciˬ zaꞈ taˬ˗iˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ buˇ Miˇliˬyaˬ˗ahˇ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ neh bi haw˗euˬ meh.

Tiˬ kʼehˬ naˇ Paˬlawˇ˗euˬ aˬ buˇ Niˬlaˇ lawˇ baˬ˗ahˇ iˇ cuꞈ dzuiꞈ le˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ kʼa sa˗ahˇ haw mawˇ˗awˇ zaˬ kʼaˆ˗ahˇ kʼehˇ˗awˇ bi ciˬ doˆ laꞈ˗iˇ˗euˬ meh. Kʼa sa˗ahˇ pah haw ngeh gaˬ dui dui laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu aˬ li zaˬ nahˬ tiˬ gʼaˬ ngoeˇ luꞈ gaˇ ya mawˇ˗awˇ gʼawˬ shaˬ haw gaˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh cu geuꞈ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ zaˬ˗ahˇ haw saˆ nehˬ˗eu tiˬ gʼaˬ loˬ nga lehˇ noeˬ luꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Teu ngeh Miˇliˬyaˬ kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu laꞈ kʼoeˇ cehˆ gʼeh˗awˇ zaˬ˗ahˇ haw saˆ˗eu gʼaˬ ya poˆ nehˬ meh loˇ lehˇ naˇ haˬ˗iˇ˗euˬ meh. Paˬlawˇ˗euˬ aˬ buˇ poˆ nehˬ laꞈ˗awˬ lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu miˇ neh Miˇliˬyaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ ma˗ahˇ kuˇ laꞈ˗iˇ˗euˬ meh. Teu ngeh Yawˇkeˬbehˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ li˗ahˇ Iˇjiˇtuˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ guˆ˗eu maˬ loˬ ni ya cu˗eu uˬ taꞈ, zaˬ cu poeˬ jiˇ paˇ za meh siˬ lehˇ ya siˬ ngeh aˇ naˆ ni laˬ kʼaˬ cehˇ paˬ nga. Aˬmaˬlamˬ hawˇ˗eu Yawˇkeˬbehˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ˗euˬ aˬ li˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh mehˬ nehˬ˗eu yaw duˬ baw meh. Aˇ nah naˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ˗euˬ aˬ li˗ahˇ Paˬlawˇ˗euˬ aˬ buˇ˗ahˇ ya a nehˬ˗euˬ meh. Paˬlawˇ˗euˬ aˬ buˇ aˬ li zaˬ teu gʼaˬ˗ahˇ Moˇseˬ lehˇ myahˇ nehˬ˗euˬ meh.

Nui jah ziꞈ dah ni gʼeh˗awˇ kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu Aˬmaˬlamˬ, Yawˇkeˬbehˇ hawˇ˗eu Miˇliˬyaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ guiˬ lahˬ biꞈ ngaˇ˗a laˬ? Biꞈ˗euˬ yaw duˬ baw meh. Aˬmaˬlamˬ hawˇ˗eu Yawˇkeˬbehˇ Miˇliˬyaˬ hawˇ˗eu Aˬloˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ ni hawˇ˗eu saˇ jaˇ ziꞈ ni cu huiˬ nya˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ Moˇseˬ˗ahˇ haw piˇ nehˬ gaˇ jiˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ Moˇseˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ laˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ Moˇseˬ˗ahˇ zmˬ ngeh ya mawˇ maˬ ya mawˇ˗euˬ lehˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ maˬ ehˇ taˬ˗aˬ. (Doˆ˗iˇ˗eu 6:20) Ehˇ kʼawꞈ Miˇliˬyaˬ hawˇ˗eu Aˇloˬ nmˇ Yeˬhawˇbaˬ Moˇseˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ jahˇ gaˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ ha smˬ mehˇ nmˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ mˇ˗awˇ nui jah ziꞈ dah ni gʼeh˗eu uˬ taꞈ kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗euˬ meh. Aˬ dui nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ Moˇseˬ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh gaˇ ya huiˬ laˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh noeˬ tsehˆ˗euˬ nga lehˇ ya siˬ meh.

Jaˇliꞈ aˇ deuˆ heu deuˬ˗ahˇ gui:

• Doˆ˗iˇ˗eu 1:6–2:10

• Gʼaˬkʼehˇ 7:17-21

• Heˬbyehˇ 11:23

Ja sawˇ˗eu gʼaˇ duˬ:

Aˬ nyiˇ ciˬ gaˇ laˆ saˆ˗eu zaˬ miˬ zaˬ nyiˬ gʼaˬ hawˇ˗eu Moˇseˬ˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu lehˇ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?

Naꞈ suiˇ ni poˆ tseˇ

1. 1. Gaˇ hu˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ poˆ tseˇ˗eu deuˬ ehˇ taˬ gaˇ haw ngeh Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ heu maˇ diˇ tsaˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga? (g04 4/8 4 ¶4–5 ¶1-wcgr-SI)

   Dawˬ kʼoꞈ

2. 2. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu Heˬbyehˇ zaˬ nahˬ deuˬ bi sehꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu Iˇjiˇtuˆ tsawˇ haˬ deuˬ paˬpaiˇlaꞈ kʼa sa zmˬ˗euˬ gaˇ kawˆ heu maˇ diˇ ngeuˇ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ nga? (g04 4/8 6 ¶1-2-wcgr-SI) (Aˇ baˇ 1)

   Dawˬ kʼoꞈ

   

   Christine Osborne Pictures/Alamy Stock Photo

3. 3. Heˬbyehˇ tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu aˬ nyiˇ ciˬ gaˇ laˆ saˆ˗eu zaˬ miˬ zaˬ nyiˬ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ dui aˬ jeˬ siˬ nya˗eu nga? Aˬ yawꞈ nyaꞈ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ guiˬ lahˬ za˗euˬ nga? (w03-SI 11/1 8 ¶3-4; it “Aˬ nyiˇ ciˬ gaˇ laˆ saˆ˗eu zaˬ miˬ zaˬ”-wcgr-SI) (Aˇ baˇ 2)

   Dawˬ kʼoꞈ

   

4. 4. Miˇliˬyaˬ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ ngeh keuˆ ni nui jah ziꞈ dah ni gʼeh˗euˬ lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ nga? (ijwia˗SI gaˇ kawˆ 7 ¶14-18)

   Dawˬ kʼoꞈ

Aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ˗iˇ nya nga lehˇ shaˇ noeˬ

• Aˬ da aˬ ma deuˬ Aˬmaˬlamˬ hawˇ˗eu Yawˇkeˬbehˇ˗ahˇ aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya nga?

  Dawˬ kʼoꞈ

• Mehˇ nmˇ baw˗eu deuˬ Miˇliˬyaˬ yaw nyiˇ ngeh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya nga? (Aˇ baˇ 3)

  Dawˬ kʼoꞈ

  

• Shiˇpaˬlahˬ hawˇ˗eu Puˇhaˬ˗euˬ kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya nga?

  Dawˬ kʼoꞈ

Naꞈ suiˇ ni shaˇ noeˬ

• Gaˇ kawˆ heu Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ ngaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ bi siˬ laꞈ nga?

  Dawˬ kʼoꞈ

• Gaˇ kawˆ heu miˇ shuiꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ jeˬ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ taꞈ nga?

  Dawˬ kʼoꞈ

• Shiˇpaˬlahˬ, Puˇhaˬ, Aˬmaˬlamˬ, Yawˇkeˬbehˇ hawˇ˗eu Miˇliˬyaˬ aˬ yawꞈ maꞈ gʼoꞈ dehꞈ laˇ ngeh ngaˇ aˬ jeˬ naˇ haˬ paˬ nga?

  Dawˬ kʼoꞈ

Haw lahˬ

Paˬlawˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ maˬ naˇ haˬ˗euˬ Shiˇpaˬlahˬ hawˇ˗eu Puˇhaˬ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya nga?

“Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ leˇ˗eu zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ” (w03-SI 11/1 8-9 ¶3-5)

Tsawˇ haˬ˗euˬ dawˬ naˆ maˬ tseˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ kʼaˬ duˬ ni naˇ haˬ˗eu deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ myah luꞈ ngehˬ gʼeh nehˬ meh lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ nga?

Aˬ dui˗aˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu ma (6:55)