“Sahˬ paˬ kʼoeˇ gʼaˬ jawˇ gaˇ iˇ˗awˬ”

Moˇseˬ˗aˬ gʼawˬ mya jeˬ paˇ˗iˇ shaw mehˬ. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ zmˬ˗awˇ Iˇjiˇtuˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ zaˬ kʼaˆ geuꞈ luꞈ˗eu Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ bi caw ba iˇ meh lehˇ maˬ paˇ noeˬ˗euˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ 80 kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ Moˇseˬ nymˇ dahˬ baw laˇ˗awˇ zaˬ jiˇ nyiˬ gʼaˬ jawˇ le taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ lahˇ dui dui˗awˇ gui coˇ ni gʼeh˗eu Miˇdiˬyaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ mawˬ˗euˬ yawˇ deuˬ bo nehˬ˗eu meh. 40 kʼoꞈ byah ni bo˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ taˬ aw˗eu jeˬ ya dzaw˗euˬ meh.

Yeˬhawˇbaˬ Moˇseˬ paˇ˗iˇ˗euˬ gaˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Moˇseˬ Siˇnaˆ gawˬ jawˬ˗ahˇ yawˇ bo luꞈ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ baw duˆ tiˬ duˆ˗ahˇ miˬ dzaˬ bi doˆ le˗euˬ meh. Baw duˆ teu maˬ puiˆ dzaˬ gaˇ ya mawˇ˗euˬ miˇ neh, Moˇseˬ dawˬ peh le peh˗awˇ haw˗iˇ˗euˬ meh. Teu ngeh mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ˗ahˇ neh tiˬ tiˆ Yeˬhawˇbaˬ dawˬ ngehˬ cawˬ le˗euˬ meh. Iˇjiˇtuˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ gʼoꞈ˗iˇ˗awˇ, ngaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ sheuˬ doˆ laˬ iˇ˗awˬ lehˇ ehˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ Moˇseˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, “Ngaˇ˗aˬ, ngaˇ pyeuꞈ˗eu ma” lehˇ ehˇ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu aˬ yawꞈ tsawˇ myahˇ˗euˬ dawˬ tsuiꞈ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ zaˬ kʼaˆ pyeuꞈ luꞈ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ ka kʼoꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gʼaˬ kʼaˆ˗eu tsawˇ jeuˬ bi pyeuꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ geu jeˬ kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗awˇ aˬ geu jeˬ kʼawꞈ jahˇ nya meh.

Ehˇ kʼawꞈ Moˇseˬ nyi naˬ luꞈ˗a siˬ. Aˬ yawꞈ Paˬlawˇ˗euˬ mehˬ shi dawˬ ngehˬ˗iˇ˗eu maˬ bym maˬ byehˆ nya lehˇ noeˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ Moˇseˬ˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ laˆ paˇ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ nui jah bi myaˬ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ jeˬ na bi jahˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ jahˇ nya˗eu baoˬ biꞈ˗euˬ heu poˆ naˇ, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ boꞈ beh beh taˬ˗euˬ poˆ pyeuꞈ meh. Kʼoeˇ naˇ Moˇseˬ˗ahˇ bi caw ba˗eu ngehˬ nya tmˇ nya˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ doˆ Aˬloˬ jiˇ bi iˇ caw˗euˬ meh. Uˬ duˬ duˬ leˇ ngeh, Moˇseˬ gaˇ teu˗ahˇ ha geuꞈ peuˬ maˬ ha geuꞈ peuˬ˗ehˇ ha geuꞈ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ naˇ aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ ka kʼoꞈ˗eu gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ neh tseˇ doˆ taˬ˗euˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh.—Heˬbyehˇ 11:26.

Moˇseˬ hawˇ˗eu Aˬloˬ Iˇjiˇtuˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ gʼoꞈ˗iˇ˗awˇ, Paˬlawˇ˗ahˇ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ bi lawˇ bi shehˇ˗iˇ nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ˗euˬ meh. Paˬlawˇ nui ma pehˇ dui dui leˇ˗awˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ maˬ bi iˇ˗eu uˬ taꞈ, yaw beh naˆ maˬ tseˇ myawˬ kʼaˆ bi mˇ˗euˬ meh. Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ Moˇseˬ hawˇ˗eu Aˬloˬ˗ahˇ Paˬlawˇ jawˇ gaˇ iˇ˗awˇ, Iˇjiˇtuˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ bi keuˆ le ma lehˇ bi ehˇ nehˬ iˇ˗euˬ meh. Dahˬ beh˗eu kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ˗aˬ Niˬlaˇ lawˇ baˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ iˇ cuꞈ shiˬ bi pyeuꞈ iˇ jiˇ˗euˬ heu meh. Toˆ˗ehˇ gʼeh kʼawꞈ, Paˬlawˇ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ maˬ bi iˇ˗aˬ. Yeˬhawˇbaˬ jiˇ Moˇseˬ˗ahˇ Paˬlawˇ jawˇ gaˇ bi iˇ˗awˇ, kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ tiˬ poˆ iˇ ngeh tiˬ jeˬ bi ehˇ nehˬ iˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ Moˇseˬ˗ahˇ Iˇjiˇtuˆ “Sahˬ paˬ kʼoeˇ gʼaˬ jawˇ gaˇ iˇ˗awˬ” lehˇ kʼaˇ kʼehˇ ngeh, Moˇseˬ jiˇ kʼaˬ duˬ ni iˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ nui ma huiˬ˗eu Paˬlawˇ maˬ naˇ haˬ˗a.

Kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ kʼaˇ keuˆ le ngeh Iˇjiˇtuˆ˗euˬ miˬ yehˇ deuˬ uˬ taꞈ, Paˬlawˇ hawˇ˗eu maw loˬ nya˗eu deuˬ tiˬ jeˬ˗iˬ baoˬ maˬ ahˇ˗eu lehˇ mawˇ laˇ˗eu meh. Kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ oeˬ hmˬ aˬ yawꞈ hmˬ˗ahˇ neh naˇ, Yeˬhawˇbaˬ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ haw piˇ nehˬ˗awˇ, Iˇjiˇtuˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ bi keuˆ le˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ nui ma gʼahˇ˗eu Paˬlawˇ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ maˬ pyehˬ nehˬ˗a. Kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ gʼoeˬ hmˬ aˬ yawꞈ hmˬ keuˆ le ngeh, Iˇjiˇtuˆ miˇ kʼahˬ doe ni zahˇ tsui ni gʼeh iˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ jawˇ gaˇ naˇ, maˬ zahˇ iˇ˗aˬ. Teu ngeh Paˬlawˇ pyehˬ nehˬ ma lehˇ ehˇ gaˇ neh, nui ma paˇ paˇ˗iˇ˗euˬ meh. Paˬlawˇ Moˇseˬ˗ahˇ ngaˬ˗euˬ mehˬ shi tiˬ jawˇ˗iˬ taˬ paˇ laˇ, laˇ naˇ nawˇ ya shiˇ tehꞈ˗a lehˇ lmˬ nehˬ˗euˬ meh.

Kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ tseˇ jeˬ aˬ yawꞈ jeˬ keuˆ le ngeh, Iˇjiˇtuˆ miˇ kʼahˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ dehꞈ beh beh le˗euˬ aˬ li aˬ yuiꞈ deuˬ hawˇ˗eu baw beh beh˗euˬ jeˬ zaˬ dawˬ tawˆ luꞈ shiˇ jiˇ˗euˬ meh. Paˬlawˇ˗euˬ aˬ li jiˇ maˬ dzeuˇ˗iˇ˗aˬ. Teu miˇ neh Paˬlawˇ nui ma ga aw le˗awˇ, Moˇseˬ˗ahˇ kuˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ Moˇseˬ˗ahˇ Paˬlawˇ jawˇ gaˇ aˇ saˬ saˬ˗eu poˆ bi iˇ˗euˬ meh. Moˇseˬ laˇ keuˆ ngeh, Paˬlawˇ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ pyehˬ nehˬ ma lehˇ ehˇ˗awˇ, ngaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ laꞈ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ zaˬ kʼaˆ maˬ paˇ ya geuꞈ ni buˬ˗iˇ˗euˬ meh. Aˬbyaˬhaˬ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ iˇ˗euˬ 430 kʼoꞈ byah ngeh nah˗ahˇ ya buˬ˗iˇ˗euˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ Iˇjiˇtuˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ neh doˆ le ngeh, “nui deuˬ tsawˇ jeuˬ gʼawˬ mya ni ahˇ˗eu meh.” Myaˬ tiˬ paˆ naˇ, Iˇjiˇtuˆ tsawˇ haˬ pyeuꞈ gaˇ duˇ˗eu meh. Paˬlawˇ nui ma paˇ paˇ˗iˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ huiˬ dui dui˗eu guiˇ maꞈ deuˬ˗ahˇ kuˇ˗awˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ teh iˇ˗euˬ meh.

Iˬ ma laˆ shaˆ yaw neˇ˗ahˇ laˇ keuˆ ngeh, tiˬ gaˇ˗iˬ maˬ paˇ cehˆ buˬ nya gaˇ duˇ˗eu miˇ neh guˆ laˇ taˬ˗euˬ meh. Teu ngeh Moˇseˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ caw ba nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ nehˬ˗awˇ, tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ pyeuꞈ laˇ haw˗euˬ zahˬ dui dui leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ jahˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ iˬ ma laˆ shaˆ˗ahˇ nyiˬ paˆ bi paˆ iˇ˗euˬ meh. Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ gui coˇ ni gʼeh iˇ˗euˬ iˬ ma laˆ shaˆ yaw kaˬ˗ahˇ neh cah tsehˆ gʼeh˗euˬ meh. Paˬlawˇ teu˗ahˇ ya mawˇ ngeh, aˬ yawꞈ˗euˬ guiˇ maꞈ nehˬ˗ehˇ teh le˗euˬ meh. Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ nui baˬ˗ahˇ iˇ tsehˆ gʼaˬ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ dahˬ goˇ taˬ˗euˬ iˇ cuꞈ bi ga pymˬ le˗awˇ, Iˇjiˇtuˆ˗euˬ guiˇ maꞈ deuˬ bi dahˬ pymˬ sehꞈ jiˇ˗euˬ meh. Miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ neh kʼaˇ huiˬ˗eu guiˇ maꞈ myaˆ nuiˆ kʼoˆ tehˆ tiˬ tehˆ laꞈ kʼoeˇ byoˆ˗iˇ jiˇ shaw ngaˬ˗aˇ.

Moˇseˬ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ teu˗ahˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ ngehˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Aˬ yawꞈ˗euˬ nui jah yaw beh naˆ maˬ tseˇ ziꞈ dzehˬ laˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ gaˇ neh 40 kʼoꞈ byah ni aˬ yawꞈ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗awˇ haw piˇ nehˬ˗euˬ meh. Moˇseˬ 120 kʼoꞈ kʼawˆ ngeh shiˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ˗euˬ nui jah, nui gaˬ hawˇ˗eu kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu jeˬ˗aˬ dzaw geuꞈ dui dui paˬ˗ehˇ gʼeh ngaˇ˗a.

Jaˇliꞈ aˇ deuˆ heu deuˬ˗ahˇ gui:

• Doˆ˗iˇ˗eu 2:15–5:23; 7:1–11:10; 12:29-41; 13:17–14:31

• Dawˬmehˬmehˬ˗eu 29:2, 3; 34:5-7

Ja sawˇ˗eu gʼaˇ duˬ:

Moˇseˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ aˇ yamˬ heu yamˬ˗ahˇ kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu lehˇ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?

Naꞈ suiˇ ni poˆ tseˇ

1. 1. Teu ngeh yamˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗euˬ Paˬlawˇ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ aˬ dui maˬ ya siˬ˗eu uˬ taꞈ, Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ ya buˬ˗iˇ˗euˬ gaˇ kawˆ jiˇ Iˇjiˇtuˆ˗euˬ sahˬ boꞈ deuˬ laꞈ kʼoeˇ maˬ boꞈ ahˇ taˬ˗aˬ. Ehˇ kʼawꞈ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu gaˇ kawˆ heu˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh jah nya˗eu nga? (g04-SI 4/8 7 ¶4–9 ¶1-wcgr˗SI)

   Dawˬ kʼoꞈ

2. 2. Tsawˇ haˬ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh Paˬlawˇ˗ahˇ guˆ˗eu nga? (w14-SI 4/15 8 ¶1) (Aˇ baˇ 1)

   Dawˬ kʼoꞈ

   

   PRISMA ARCHIVO/Alamy Stock Photo

3. 3. Kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ tseˇ jeˬ heu naˇ, Iˇjiˇtuˆ˗euˬ miˬ yehˇ deuˬ tiˬ jeˬ˗iˬ baoˬ maˬ ahˇ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi mawˇ laˇ˗eu nga? (it “Miˬ yehˇ hawˇ˗eu Miˬ yehˇ ma” ¶24-26-wcgr˗SI)

   Dawˬ kʼoꞈ

4. 4. Yeˬhawˇbaˬ iˬ ma laˆ shaˆ yaw neˇ˗ahˇ gaˇ ma gʼawˬ loe ni pah dahˇ˗euˬ lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ nga? Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ aˇ myaˆ gʼaˬ cah tsehˆ˗euˬ gaˇ duˇ nga? (it “Doˆ˗iˇ˗eu” ¶46-51-wcgr˗SI) (Aˇ baˇ 2)

   Dawˬ kʼoꞈ

   

Aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ˗iˇ nya nga lehˇ shaˇ noeˬ

• Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ laꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ maˬ mˇ nya nya lehˇ noeˬ laˇ ngeh, Moˇseˬ˗euˬ gaˇ kawˆ aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ bi ahˇ laˇ nga? (Doˆ˗iˇ˗eu 4:10; 7:6, 7)

  Dawˬ kʼoꞈ

• Aˬloˬ Moˇseˬ˗ahˇ gaˇ mˇ byah nya ni caw ba nehˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ dui jiˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya nga? (Doˆ˗iˇ˗eu 4:14-16) (Aˇ baˇ 3)

  Dawˬ kʼoꞈ

  

• Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ ya siˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ aˬ dui Moˇseˬ˗euˬ nui kʼaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya nga?

  Dawˬ kʼoꞈ

Naꞈ suiˇ ni shaˇ noeˬ

• Gaˇ kawˆ heu Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ ngaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ bi siˬ laꞈ nga?

  Dawˬ kʼoꞈ

• Gaˇ kawˆ heu miˇ shuiꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ jeˬ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ taꞈ nga?

  Dawˬ kʼoꞈ

• Moˇseˬ gʼoꞈ dehꞈ laˇ ngeh aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ aˇ yamˬ heu yamˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, ngaˇ aˬ jeˬ naˇ haˬ paˬ nga?

  Dawˬ kʼoꞈ

Haw lahˬ

Yeˬhawˇbaˬ lehˇ ehˇ˗eu tsawˇ myahˇ˗euˬ dawˬ tsuiꞈ heu naˇ, zaˬ deuˬ˗ahˇ kʼaˬ duˬ ni gʼeh ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya nga lehˇ haw.

Yeˬhawˇbaˬ lehˇ ehˇ˗eu tsawˇ myahˇ (1:54)

Moˇseˬ neh ya puˬ ya mawˇ˗euˬ jeˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ seu dzeuꞈ aˇ gʼehˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ jeˬ bi siˬ˗eu nga?

“Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ ma˗ahˇ siˬ nya laˇ” (w05-SI 5/15 20-25)