Guiˇ jaˆ ngeh yamˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, guiˇ jiˇ ngeh yamˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ nga nyaꞈ˗ahˇ gʼaˬ kʼaˆ ni caw ba nehˬ

Paw˗uˬ: 1985 kʼoꞈ, Tseˇ tiꞈ siˬ ba la˗ahˇ nga nyaꞈ Ehˇpa˗li kaˆ nahˇ ma ga kʼehˬ paw Laiˬbiˇliˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ saˇ pawˇ dziˬ˗awˇ laˇ˗euˬ ma. Teu gaˇ Miˇshaˬnaˬliˬ gaˇ ya mˇ beh beh˗eu miˇ neh nui ma cehˇ tahˬ tahˬ˗eu lehˇ miˇ˗a. Saˇ pawˇ Siˇneˬgawˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ tiˬ kʼehˬ ga naˬ iˇ˗euˬ meh. Ehˬ “Dzaˇ˗i naˬ liˬ tiˬ laꞈ naˇ Laiˬbiˇliˬ˗yaˬ˗ahˇ le keuˆ keuˆ laˇ mehˬ de” lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu ngeh ja pyuˬ ni “Laiˬbiˇliˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ le˗eu deuˬ saˇ pawˇ˗ahˇ neh oe ka˗awˬ. Teu kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu gaˇ kawˆ suˬ saˬ laˇ˗euˬ miˇ neh saˇ pawˇ maˬ paˇ ga taˬ˗iˇ nya ngaˇ” lehˇ tsaꞈ gaˬ˗eu meh. Teu miˇ neh nga nyaꞈ Siˇneˬgawˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ Miˇshaˬnaˬliˬ deuˬ jawˇ gaˇ 10 nah yaꞈ˗iˇ˗euˬ ma. Teu ngeh Laiˬbiˇliˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ tsawˇ haˬ zaˬ sehꞈ dui dui˗awˇ, uˬ ciꞈ paw jiˇ laꞈ nyiˇ taˬ oe doˆ, oe doˆ naˇ beuˆ sehꞈ ma lehˇ ehˇ nga lehˇ ya gaˬ˗euˬ meh.

Ehˬ: Nga nyaꞈ naˇ, yaw kʼaˬ deuˬ maˬ ngeuˇ. Ngaˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ aˇ dzehˬ˗ehˇ guˆ nya˗eu miˇ neh, yaw nyiˇ ngeh tsawˇ myahˇ jiˇ bi myahˇ paˇ˗euˬ ma. Ngaˬ˗ahˇ gaˇ ma˗ahˇ iˇ˗eu kʼawꞈ guˆ˗eu lehˇ miˇ˗a. Guˆ dui dui˗eu jeˬ aˇ myaˆ ni jaˆ kʼawꞈ, gaˇ biˇ doˇ nehˬ laꞈ˗euˬ Laiˬbiˇliˬ˗yaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗awˇ neh kʼawꞈ le keuˆ ma lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ˗euˬ ma.

Paw˗uˬ: Ehˬ nga nyaꞈ naˇ, Eˬgaˬlamˬ miˇ kʼahˬ nahˇ ma ga kʼehˬ paw dehꞈ le˗euˬ ma. Nga nyaꞈ jawˇ˗eu jawˇ duˬ, 5 laˇ (8 kiˬloˬmiˬteuˬ) kaˬ˗eu meh. Nga nyaꞈ sahˬ boꞈ 10 daˇ dzaw jiˇ naˇ, huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ˗euˬ ma. Nga nyaꞈ˗euˬ aˬ da aˬ ma, nga nyaꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ gaˇ gʼaˬ biꞈ˗eu meh. Ngaˇ 19 kʼoꞈ kʼawˆ ngeh Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ mˇ iˇ˗euˬ ma. 1982 kʼoꞈ˗ahˇ Ehˬ nehˬ˗ehˇ jiˇ cehˇ baˇ˗euˬ ma. Ehˬ jiˇ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ jawˇ le˗euˬ meh.

Ehˬ: Nga nyaꞈ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ ya mˇ gaˇ ya leˇ kʼawꞈ, tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ loˬ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ jiˇ iˇ mawꞈ nya. Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ mˇ˗eu mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na, Miˇshaˬnaˬliˬ geuꞈ haw˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ gaˇ mˇ taꞈ˗eu heu naˇ, nga nyaꞈ˗ahˇ Miˇshaˬnaˬliˬ geuꞈ mawꞈ dzehˬ laˇ nyaˬ. Nga nyaꞈ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ smˇ kʼoꞈ yawˬ miˇ na luꞈ guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ ma. Nga nyaꞈ 1985 kʼoꞈ˗ahˇ jahˇ˗eu 79 poˆ aˬ yawꞈ poˆ˗euˬ Giˇlaˆ dzaw nymˇ˗ahˇ ya daˆ˗iˇ˗euˬ ma. Nui ma cehˇ tahˬ tahˬ˗eu lehˇ miˇ˗a. Teu dzaw gʼaˬ naˇ, nga nyaꞈ˗ahˇ Ehˇpa˗li kaˆ nahˇ ma ga kʼehˬ paw jaˆ˗eu Laiˬbiˇliˬ˗yaˬ˗ahˇ bi mˇ˗iˇ nehˬ laꞈ˗euˬ meh.

Mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ nui gaˬ nga nyaꞈ˗ahˇ gʼaˬ bi kʼaˆ laˇ

Paw˗uˬ: Laiˬbiˇliˬ˗yaˬ˗ahˇ le uˇ nya meh lehˇ ehˇ˗eu ya gaˬ ngeh saˇ pawˇ li ma taˆ lehˇ zeuˇ˗awˇ, iˇ˗euˬ ma. Iˇ keuˆ ngeh tsawˇ haˬ deuˬ guˆ dui dui luꞈ˗eu meh. Tiˬ tsahˇ na uˬ ciꞈ paw laꞈ nyiˇ jiˇ maˬ bi oe doˆ˗a. Lawˬ liˬ˗euˬ teˇ saˇ gaˬ laˇ kʼawꞈ guˆ˗eu meh. Nga nyaꞈ nui ma saˇ ni, yawˬ miˇ na luꞈ ja ceuˬ sahˬ boꞈ gui˗eu ma. Toˆ˗ehˇ shaˬ gaˇ ya jawˇ kʼawꞈ, gaˇ heu˗ahˇ gaˬ dui dui miˇ˗a. Ngaˇ naˇ, Jawˬ Caˇlaꞈa nehˬ˗ehˇ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ mˇ˗awˇ, Ehˬ naˇ laꞈ nyiˇ paw iˇ˗awˇ tsaꞈ gaˬ iˇ˗eu meh. Jawˬ naˇ Laiˬbiˇliˬ˗yaˬ˗ahˇ jawˇ myahˇ laꞈ˗euˬ miˇ neh, teu gaˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya˗awˇ, gʼoˆ shaw˗eu meh. Teu miˇ neh ngaˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ neh gʼawˬ mya jeˬ ya siˬ˗euˬ ma.

Ehˬ: Nga nyaꞈ Laiˬbiˇliˬ˗yaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ gaˬ laˇ˗euˬ nga? Mehˇ nmˇ deuˬ baˬ da neh meh. Mehˇ nmˇ deuˬ naˇ, nui gaˬ keuˆ dui dui˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˇ diˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ naˇ nga nyaꞈ˗euˬ nymˇ jiˇ yaw shuiꞈ loꞈ˗ehˇ miˇ˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ nui noeˬ nui duˇ gʼawˬ mya jeˬ hawˇ˗eu gʼaˬ jiˇ biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Tsaꞈ gaˬ duˬ jiˇ muiˬ˗awˇ, nymˇ sahˇ deuˬ gʼawˬ myahˇ ni bi ngehˬ cawˬ mawꞈ˗awˇ, Jaˇliꞈ gaˇ kawˆ ja gaˇ ya leˇ˗eu meh. Gaˇ ma˗ahˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ nya˗eu meh. Nga nyaꞈ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ maˬ mehˬ jiˇ coeˇ gaˇ keuˆ ni jawˇ˗eu ma.

Nga nyaꞈ guˆ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ nga nyaꞈ˗ahˇ gʼaˬ kʼaˆ ni caw ba nehˬ

Paw˗uˬ: Laiˬbiˇliˬ˗yaˬ˗ahˇ meuˬ maˬ suˬ saˬ ni 4 kʼoꞈ jaˆ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ 1989 kʼoꞈ˗ahˇ naˇ, paˇ suˬ saˬ laˇ˗euˬ meh. Muiˇ˗eu deuˬ nga maꞈ˗euˬ tiˬ jawˬ jawˇ˗awˇ, 1990 kʼoꞈ, Shiꞈ siˬ ba la 2 nah˗ahˇ Beˬdeˬlaˇ˗euˬ dawˬ peh oe keuˆ˗euˬ meh. Teu gaˇ neh naˇ, ba la 3 siˬ byah ni nga maꞈ yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ hawˇ˗eu saˇ naˇ dawˬ pehˬ nehˬ˗ehˇ, maˬ ya ngehˬ cawˬ ni ya jawˇ˗euˬ ma. Meuˬ˗ahˇ yaw haiˬ jeˬ byah luꞈ˗awˇ, dzaˬ˗eu dawˇ˗eu jiˇ maˬ jaˆ˗a. Aˬ buˇ deuˬ jiˇ gʼawˬ mya gʼaˬ bi dawˆ˗euˬ meh. Heu loꞈ˗ehˇ uˬ taꞈ 14 kʼoꞈ byah ni jaˆ˗euˬ meh.

Ehˬ: Yawˬ ha˗euˬ tsawˇ jeuˬ maˬ ngeuˇ˗eu deuˬ˗ahˇ ya mawˇ ngeh, sehꞈ˗eu meh. Gaˇ ma˗ahˇ yehˇ deuˬ miˬ beuˆ baꞈ˗awˇ jawˇ byah taˬ˗euˬ meh. Zaˬ lahˇ deuˬ˗euˬ iˇ kahˇ˗ahˇ kʼaˇ geuꞈ mawꞈ˗eu jeˬ yuˇ yuˇ˗ehˇ cah˗eu meh. Tsawˇ haˬ˗ahˇ jiˇ, “yaˆ ciˆ sehꞈ˗eu” loꞈ˗ehˇ sehꞈ sehꞈ˗ehˇ cah˗eu meh. Tsawˇ shiˇ˗euˬ gʼawˇ mawˇ Beˬdeˬlaˇ˗euˬ dawˬ peh jaˆ˗eu lawˬ liˬ deh naˬ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ tawˬ geu taˬ˗euˬ meh. Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ uˬ taꞈ, Miˇshaˬnaˬliˬ 2 gʼaˬ jiˇ bi sehꞈ˗euˬ meh.

Mehˇ nmˇ deuˬ shiˇ daˬ mˇ˗awˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ cu zaꞈ nehˬ˗eu meh. Miˇshaˬnaˬliˬ hawˇ˗eu Beˬdeˬlaˇ mehˇ nmˇ deuˬ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu meh. Heu gaˇ cehˆ leꞈ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ laꞈ oˆ laꞈ taˆ tiˆ lehˇ bi yuꞈ˗euˬ ma. Shiꞈ gʼaˬ jawˇ˗eu nymˇ jiˇ tiˬ jiˇ nga nyaꞈ˗euˬ kuˆ lawˆ˗ahˇ bi jawˇ˗euˬ ma.

Paw˗uˬ: Yehˇ deuˬ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ yawˬ nah na luꞈ laˇ laˇ˗ehˇ aˬ suˇ suˇ gʼaˬ cu zaꞈ taˬ˗euˬ nga lehˇ haw laˇ˗eu meh. Teu miˇ neh mehˇ nmˇ oeˬ gʼaˬ˗ahˇ gʼoˆ kʼehˬ˗ahˇ bi loꞈ taˬ˗euˬ ma. Yehˇ deuˬ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ laˇ naˇ, mehˇ nmˇ nyiˬ gʼaˬ˗ahˇ laˇ gʼoˆ zaˬ˗ahˇ neh bi cu hu˗awˇ, dzaˇ˗i nyiˬ gʼaˬ˗ahˇ naˇ yehˇ nehˬ˗ehˇ bi ngehˬ cawˬ˗iˇ˗eu ma. Laˇ gʼoˆ˗ahˇ loꞈ˗eu teu nyiˬ gʼaˬ, aˬ laꞈ mehˬ shi paw laꞈ pyehꞈ pyehꞈ taˬ˗euˬ naˇ, maˬ gaˇ ngaˇ lehˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ laꞈ naˇ kʼahˬ paw pyehꞈ taˬ˗euˬ naˇ, yehˇ deuˬ nui ma pehˇ˗eu lehˇ ehˇ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Toˆ˗ehˇ gʼeh naˇ, laˇ gʼoˆ zaˬ˗ahˇ neh haw kʼoeˬ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ jiˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ kawˇ ma˗ehˇ bi dzuˇ zaꞈ˗iˇ˗eu meh.

Ehˬ: Tiˬ nah gʼoˆ kʼehˬ˗ahˇ loꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ nui ma pehˇ dui dui˗eu yehˇ deuˬ˗ahˇ maˬ loꞈ kʼmˬ nya ni bi ahˇ laˇ˗euˬ meh. Ngaˇ hawˇ˗eu dzaˇ˗i mehˇ nmˇ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ gaˇ nyiˇ kuˆ˗ahˇ dzuˇ zaꞈ˗iˇ˗euˬ ma. Gaˇ nyiˇ kuˆ laꞈ kʼoeˇ bahˬ keuˆ keuˆ zaˬ tiˬ keuˆ jaˆ˗eu meh. Mehˇ nmˇ aˬ buˇ teu gʼaˬ bahˬ keuˆ teu laꞈ kʼoeˇ tehˬ ahˇ leꞈ˗euˬ meh. Yehˇ deuˬ miˬ beuˆ baꞈ˗awˇ gaˇ nyiˇ kuˆ˗ahˇ keuˆ ni laˇ keuˆ˗awˇ laˇ gʼoˆ˗ahˇ deh deh˗ehˇ kuˇ˗eu meh. Paw˗uˬ yehˇ deuˬ˗ahˇ “Ngaˬ˗euˬ miˬ zaˬ gaˇ nyiˇ kuˆ˗ahˇ daˆ luꞈ nga” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Bahˬ keuˆ teu hmˬ˗ahˇ neh beuˬ doˆ leꞈ˗euˬ myawˬ deuˬ laꞈ taˆ tiˆ˗ahˇ yuˇ taˬ luꞈ˗eu miˇ neh teˇ saˇ ui cuiˆ gaˬ laˇ˗awˇ, aˇ yamˬ cuiˆ ga leˇ˗eu meh. Ngaˬ˗ahˇ yaw dzuˬ dzuˬ˗eu lehˇ˗aˬ. Laˆ gʼoˆ aˬ joˆ˗ehˇ pah nehˬ paˬ nga? Ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui saˇ oꞈ ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ yaw nymˇ nymˇ lehˇ shaˇ˗euˬ ma. Ngaˇ laˆ gʼoˆ pah nehˬ ngeh tiˬ jeˬ˗i maˬ ngeuˇ˗eu loꞈ˗ehˇ jawˇ˗euˬ ma. Yehˇ tiˬ gʼaˬ ngaˬ˗ahˇ gʼeu doˆ gʼeh˗awˇ gaˇ nyiˇ kuˆ˗ahˇ le ahˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ bahˬ keuˆ keuˆ zaˬ pah˗awˇ, kʼoeˇ taˆ paw jaˆ˗eu myawˬ deuˬ beuˬ dzeh jiˇ˗euˬ meh. Teu ngeh tiˬ gʼaˬ˗i uˇ˗eu maˬ ya mawˇ˗eu miˇ neh zahˬ leˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ hawˇ˗eu yehˇ nui deuˬ kuˆ lawˆ yawˬ hmˬ yawˬ˗ahˇ paˇ poˆ tawꞈ˗iˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ˗iˬ maˬ ya mawˇ˗aˬ.

Yaw tsaˬ yaw dawˇ yaw shehꞈ bya luꞈ meh siˬ

Paw˗uˬ: Beˬdeˬlaˇ laꞈ kʼoeˇ dzaˬ˗eu dawˇ˗eu jeˬ ui cuiˆ tehꞈ˗ehˇ jaˆ jaˆ˗ehˇ ba la gʼawˬ mya siˬ jawˇ˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ nui jah paw˗euˬ dzaˇ nmˇ maˬ tsehˆ leˇ ni za˗eu ma. “Uˬ shawˬ˗euˬ hawˬ byawˇ” naˇ, Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ uˬ shawˬ˗euˬ uˬ duˬ tahˬ˗eu heu tehꞈ meh. Teu naˇ nga maꞈ˗ahˇ gʼaˬ bi ahˇ dui dui laˇ miˇ˗a.

Beˬdeˬlaˇ˗euˬ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ hawˇ˗eu iˇ cuꞈ jiˇ naˇ, nga maꞈ laꞈ nyiˇ paw ya iˇ doˆ˗awˇ cu zaꞈ taˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ maˬ paˇ haw piˇ nya meh. Aˬ yawꞈ maꞈ ya bi sehꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ nga maꞈ laꞈ kʼoeˇ loˬ˗eu maˬ jaˆ˗ehˇ maˬ geuꞈ nya˗eu jeˬ, tsaˬ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ maˬ noeˬ keuˆ coeˇ˗eu jeˬ˗ehˇ biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ myah luꞈ ngehˬ geh bo saˆ luꞈ˗awˇ, nui ma saˇ nya ni caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ meh.

Miˇ kʼahˬ teu kʼahˬ˗ahˇ doeˇ dzehˬ laˇ luꞈ kʼawꞈ, yaw tsaˬ yaw dawˇ˗euˬ yaw shehꞈ naˇ bya dzehˬ laˇ luꞈ˗eu meh. Mehˇ nmˇ deuˬ gʼawˬ mya poˆ ya cehˆ˗awˇ, aˇ naˆ ni ya shaˬ kʼawꞈ, nui jah ziꞈ dah ni gʼeh˗awˇ nui saˇ oꞈ˗eu meh. Tiˬ gʼaˬ na˗aˬ, aˬ yawꞈ maꞈ ya puˬ˗eu shaˬ zahˬ heu naˇ, “huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ dzaw luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ ngaˇ” lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ aˬ li zaˬ guˬ deuˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ kʼaˬ duˬ ni caw ba˗eu meh. Mehˇ nmˇ deuˬ cehˆ ngeh caw ba˗awˇ, kʼaˇ jawˇ naˬ˗iˇ gaˇ tsaꞈ gaˬ˗eu meh. Yaˇ saˬ˗ahˇ kʼaˇ ngeuˇ˗eu jeˬ poˆ˗awˇ Bawˬdzaˬnymˇ tsoˆ˗awˇ bawˬ dzaˬ˗eu meh. Guˆ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu aˇ yamˬ teu laꞈ kʼoeˇ mehˬ bawˬ hawˇ˗eu tsaꞈ gaˬ˗eu jeˬ heu naˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ bi ahˇ leˇ˗eu meh. Nga maꞈ mehˇ nmˇ deuˬ loˬ˗eu myawˬ deuˬ biˇ nehˬ˗iˇ ngeh, mehˬ tsoeˬ lawˬ muˇ maˬ shaˇ ni, tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗eu pehˇ tahˇ shaˇ˗eu meh. Nga maꞈ˗euˬ nui ma˗ahˇ zaw laˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Shaˬ zahˬ puˬ˗eu deuˬ guiˬ lahˬ dawˬ gaˬ mawꞈ˗eu meh. Saˇ kiˇ deuˬ laˬ kʼaˬ cehˇ gaˇ ya mawˇ ngeh zahˬ leˇ˗eu meh. Mehˇ nmˇ deuˬ naˇ, zahˇ tsui ni gʼeh gaˇ bya˗eu yaw shehꞈ˗ahˇ duˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 5:14-16) Mehˇ nmˇ deuˬ leh jeh˗eu miˇ neh yehˇ tiˬ deuˬ na jiˇ Saˇ kiˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh.

Mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ ya gʼawˬ˗iˇ ngeh gʼaˬ bi kʼaˆ

Paw˗uˬ: Laiˬbiˇliˬ˗yaˬ˗ahˇ neh nga nyaꞈ gʼawˬ mya poˆ ya doˆ˗awˇ, smˬ poˆ naˇ tiˬ kʼehˬ tehꞈ meh. Nyiˬ poˆ naˇ tiˬ kʼoꞈ ehˇ gʼaˬ ni meh. Nga nyaꞈ˗ahˇ Miˇshaˬnaˬliˬ tiˬ gʼaˬ neh ehˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ gʼeh miˇ˗a. Aˬ yawꞈ “Giˇlaˆ dzaw nymˇ˗ahˇ neh biˇ doˇ nehˬ laꞈ˗euˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ ya mˇ˗iˇ ngeh, mehˇ nmˇ deuˬ gaˬ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Ya gʼawˬ˗iˇ ngeh, naˇ laˇ˗eu lehˇ miˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Laiˬbiˇliˬ˗yaˬ˗euˬ dawˬ peh jaˆ˗eu miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗awˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ caw ba nehˬ nya˗eu miˇ neh maˬ gaˇ˗a siˬ.

Ehˬ: 1996 kʼoꞈ, Ngaˬ siˬ ba la˗ahˇ nga nyaꞈ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ nyiˬ gʼaˬ Beˬdeˬlaˇ˗euˬ lawˬ liˬ˗ahˇ neh doˆ laˇ˗euˬ ma. Nga maꞈ Beˬdeˬlaˇ˗euˬ sahˬ boꞈ deuˬ tawˬ luꞈ˗eu ma. Meuˬ kʼoeˇ paw baˬ˗ahˇ 10 laˇ (16 kiˬloˬmiˬteuˬ) kaˬ gaˇ, maˬ suˬ saˬ ni gʼeh ngaˇ lehˇ ehˇ˗eu miˇ neh doˆ laˇ˗euˬ ma. Guiˇ beuˆ gaˇ paˇ˗iˇ tsaˬ˗euˬ meh. Miˬ beuˆ baꞈ luꞈ˗eu deuˬ, mˬ paw beuˆ beuˆ˗ehˇ lawˬ liˬ˗ahˇ deh naˬ˗eu meh. Nga maꞈ smˇ gʼaˬ˗ahˇ lawˬ liˬ˗ahˇ neh gʼeu ka˗awˇ, Paw˗uˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ sheuˬ gʼeh˗euˬ meh. Nga maꞈ gaˇ ma˗ahˇ jawˇ yaꞈ˗euˬ ma. Tiˬ kʼehˬ naˇ Paw˗uˬ gʼoꞈ doˆ laˇ˗euˬ meh. Naˇ kʼawˇ˗ahˇ shiˬ doˆ˗eu miˇ neh bi beuˆ ngaˬ lehˇ noeˬ˗euˬ ma. Bi beuˆ˗euˬ naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ paˇ gʼoꞈ laˇ nya˗a lehˇ noeˬ laˇ nya. Maˬ gaˇ˗a siˬ, gʼawˬ naˆ ni maˬ laˆ naˇ˗euˬ miˇ neh.

Tsawˇ haˬ tiˬ byah ahˇ˗eu yehˇ˗euˬ lawˬ liˬ tiˬ laˇ ya mawˇ˗euˬ ma. Kʼoeˇ naˇ lawˬ li teu laˇ˗ahˇ byaˇ gʼeu˗awˇ iˇ˗euˬ ma. Nyehꞈ tehˬ duˬ jiˇ maˬ jaˆ˗eu miˇ neh, ga ka law hawˇ miˇ˗a. Naˬ leˇ˗awˬ lehˇ guˇ kʼawꞈ, guˆ˗eu miˇ neh maˬ naˬ leˇ˗a. Maˬ ga ka˗iˇ paˬ˗ehˇ byaˇ cuꞈ˗euˬ ma. Naˬ leˇ ngeh˗aˬ, yaw dzuˬ puiˆ miˇ˗a.

Paw˗uˬ: Nga maꞈ kʼaˬ lehˇ tehꞈ˗ehˇ mehˬ tsoeˬ jiˇ pyaˬ˗iˇ taˬ˗euˬ meh. Nga maꞈ dehꞈ luꞈ˗eu siˬ miˇ neh zahˬ leˇ nya. Teu miˇ deh ga˗ahˇ yuꞈ˗euˬ ma. Teu gaˇ beuˆ byoe taˬ˗awˇ, saˇ pawˇ tiˬ laˇ naˬ˗eu meh. Uˬ shawˬ keuˆ laˇ ngeh saˇ pawˇ teu laˇ neh Siˬlaˇ Loˇ˗oˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ iˇ˗euˬ ma. Ya iˇ keuˆ˗euˬ miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu lehˇ˗aˬ. Nga maꞈ Laiˬbiˇliˬ˗yaˬ˗ahˇ jawˇ yaꞈ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ kʼahˬ lahˇ miˇ˗a.

Yeˬhawˇbaˬ shaˬ zahˬ nui deuˬ daˬ coeˇ ni caw ba

Ehˬ: Nga nyaꞈ Piˇ˗liˇtaoˬ meuˬ˗ahˇ jaˆ˗eu Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ laˇ keuˆ nya˗euˬ ma. Mehˇ nmˇ deuˬ yaw muiˬ˗ehˇ ngehˬ gʼeh nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ ngaˬ˗ahˇ maˬ noeˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. Laiˬbiˇliˬ˗yaˬ˗ahˇ ya puˬ˗euˬ gaˇ kawˆ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ mawˇ laˇ˗eu meh. Nahˇ gʼahˇ paw yaw dzuˬ dzuˬ dzuˬ˗ehˇ guˆ nya. Aˇ baˇ jiˇ maˬ mawˇ shawˇ laˇ ni gʼeh nya. Uˬ ciꞈ paw naˇ ngaˬ˗ahˇ kuˬ pyuˇ ju ni tsawˬ guˆ˗iˇ˗awˇ, tsawˬ noeˬ laˇ˗eu meh. Saꞈ jiˇ maˬ gʼawˇ dah coeˇ nya. Teu ngeh Paw˗uˬ ngaˬ˗ahˇ byaˆ tawꞈ˗awˇ, ngaˬ nehˬ˗ehˇ guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Ngaˇ yaw dzuˬ dzuˬ˗eu maˬ byoˆ˗iˇ˗eu kʼoeˇ keuˆ ni nga nyaꞈ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ Miˬyehˇ˗euˬ Miˇ kʼahˬ caˇ dawˬ caˇ˗eu ma. Heu loꞈ˗ehˇ tehꞈ˗ehˇ gʼeh leꞈ naˇ, ngaˬ˗ahˇ tsawˇ uˬ uˬ˗iˇ miˇ˗a. Ngaˇ Miˇshaˬnaˬliˬ gaˇ maˬ paˇ mˇ daˆ leꞈ nya miˇ˗a lehˇ noeˬ˗euˬ ma.

Nyaˆ taꞈ jaw˗ahˇ nga nyaꞈ maˬgaˬziˇ paˇ dmˬ nyiˬ dmˬ za˗euˬ ma. Ngaˬ˗ahˇ maˬ ngehˇ leˇ nya. Tiˬ dmˬ naˇ, 1996 kʼoꞈ, Koꞈ siˬ ba la 8 nah˗ahˇ doˆ laˇ˗euˬ Noeˬlaˇ˗awˬ! paˇ dmˬ pyeuꞈ meh. Gaˇ kawˆ uˬ dzah naˇ, “Pehˇneꞈ naˇ gawˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ kamˬ daˬ nya˗eu nga?” lehˇ meh. Nymˬ˗mˇ naˇ ngaˇ aˬ jeˬ pyeuꞈ luꞈ nga lehˇ ya siˬ˗euˬ ma. Dzaˇ˗i tiˬ dmˬ naˇ, 1996 kʼoꞈ, Ngaˬ siˬ ba la 15 nah˗ahˇ doˆ laˇ˗euˬ Loꞈ˗eu nymˇgoˇ pyeuꞈ meh. Gaˇ kawˆ uˬ dzah naˇ, “Aˬ yawꞈ maꞈ gʼaˬ kʼaˆ˗eu jeˬ aˬ gaˇ neh za˗euˬ nga?” lehˇ meh. Teu kawˆ laꞈ kʼoeˇ, aˬ dahˇ pyehˬ˗iˇ taˬ˗euˬ aˇ lu˗euˬ aˇ baˇ ahˇ˗eu meh. Aˇ lu aˬ dahˇ gʼawˬ naˆ ni pyehˬ˗iˇ taˬ˗euˬ kʼawꞈ, dzaˇ poˆ nya, zaw nya˗eu loꞈ˗ehˇ, aˬ dui jiˇ nui ma cawˆ nui ma gʼaˬ baˬ luꞈ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ caw ba˗eu baˬ da neh aˬ cawˬ nui deuˬ˗ahˇ caw ba nehˬ nya meh lehˇ dzawˇ nehˬ taˬ˗euˬ meh. Teu nyiˬ dmˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh ngaˬ˗ahˇ yamˬ tsaˬ˗eu dzaˇ biꞈ laꞈ˗euˬ gaˇ duˇ miˇ˗a. (Maꞈtehˬ 24:45) Kʼoeˇ naˇ ngaˇ teu gaˇ duˇ˗eu gaˇ kawˆ nui deuˬ˗ahˇ jiˇ poˆ uiˬ taˬ˗euˬ ma. Ngaˇ gaˇ kawˆ teu deuˬ˗ahˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ gui poˆ˗eu miˇ neh, aˇ nah naˇ ngaˬ˗ahˇ tiˬ poˆ cuiˆ cuiˆ˗ehˇ maˬ gaˇ laˇ˗euˬ meh.

Huiˬ˗eu paˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ha geuꞈ nya ni caw ba nehˬ

Paw˗uˬ: Nga nyaꞈ˗ahˇ Laiˬbiˇliˬ˗yaˬ˗ahˇ kʼaˇ ya gʼoꞈ kʼoꞈ˗iˇ ngeh, laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. 2004 kʼoꞈ, jiˇ leˇ dzaˬ˗ahˇ nga nyaꞈ uˬ taꞈ 20 kʼoꞈ ehˇ gʼaˬ ni Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ laꞈ˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ paˇ ya gʼoꞈ kʼoꞈ˗iˇ˗euˬ ma. Teu ngeh guiˇ deuˆ˗eu jeˬ jiˇ maˬ paˇ jaˆ˗euˬ meh. Beˬdeˬlaˇ tsoˆ˗eu lehˇ jiˇ lehˬ hmˬ luꞈ˗eu meh. Maˬ noeˬ˗euˬ gaˇ nga nyaꞈ gaˇ yaw shuiꞈ tiˬ hmˬ za˗euˬ ma.

Heu naˇ shaˬ˗eu lawˬ haw˗eu jeˬ pyeuꞈ miˇ˗a. Gʼoeˇ dui dui˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ byehˇ dzeh˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ iˇ nmˇ? Nga nyaꞈ yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ gʼawˬ iˇ˗awˇ, Giˇlaˆ dzaw nymˇ˗ahˇ daˆ˗iˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ˗awˇ, gaˇ yaw shuiꞈ heu˗ahˇ jiˇ caw ba nehˬ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh, gaˇ teu˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ ha geuꞈ˗euˬ ma. Nga nyaꞈ˗ahˇ Gaˬnaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ bi mˇ˗iˇ laꞈ˗euˬ meh.

Ehˬ: Nga nyaꞈ Laiˬbiˇliˬ˗yaˬ˗ahˇ neh doˆ laˇ ngeh, ngoeˇ dui dui˗euˬ ma. Aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ Peh˗leh “Nawˇ nga maꞈ˗ahˇ ya ngehˇ˗a de” lehˇ ehˇ gaˇ ya gaˬ ngeh, nga nyaꞈ zahˬ leˇ˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ nga nyaꞈ˗ahˇ “Naw nyaꞈ nga maꞈ˗ahˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ ngehˇ˗a lehˇ siˬ nya ma. Naw nyaꞈ gaˇ yaw shuiꞈ teu˗ahˇ leh jeh˗awˇ ya mˇ nga de. Teu naˇ Yeˬhawˇbaˬ neh a nehˬ˗euˬ gaˇ pyeuꞈ nga. Teu miˇ neh naw nyaꞈ teu gaˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ nui ma gʼawˇ mawˇ dawˬ tawˆ luꞈ ya caw ba nehˬ nga de” lehˇ ehˇ˗eu meh. Mehˇ nmˇ teu gʼaˬ˗euˬ dawˬ, nga nyaꞈ˗ahˇ gaˇ yaw shuiꞈ˗ahˇ mˇ daˆ leꞈ˗eu gʼaˇ duˬ gʼaˬ pyeuꞈ miˇ˗a.

Paw˗uˬ: Gaˬnaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ iˇ˗euˬ tiˬ kʼehˬ naˇ, teu gaˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ nga nyaꞈ˗euˬ nymˇ jiˇ loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. Teu gaˇ Saˇ kiˇ gʼawˬ mya ni jawˇ˗eu meh. Nga nyaꞈ nui jah ziꞈ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ neh gʼawˬ mya jeˬ ya dzaw geuꞈ˗euˬ ma. Nga nyaꞈ Gaˬnaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˬ taꞈ 13 kʼoꞈ mˇ˗awˇ, Keˇnyaˬ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ ya mˇ˗iˇ˗euˬ ma. Nga nyaꞈ˗ahˇ zahˬ leˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Cawˬ yaw oeˇ˗ahˇ noeˬ mawˇ kʼawꞈ, Keˇnyaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ jiˇ gaˬ leˇ shaw˗euˬ miˇ˗a. Nymˬ˗mˇ keuˆ ni nga nyaꞈ jeˇ dui dui˗awˇ tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ loˬ dui dui˗eu jawˇ duˬ heu tsahˇ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ luꞈ˗eu ma.

Haw kʼoꞈ gʼeh ngeh

Ehˬ: Dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ guˆ˗eu jeˬ hawˇ˗eu shaˬ zahˬ gʼawˬ mya ni ya puˬ˗euˬ ma. Teu naˇ nui ma gʼawˇ mawˇ˗ahˇ deuˬ miˇ˗a. Zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ jahˇ˗awˇ neh nmˇ maˬ ngehˬ gʼeh nehˬ laꞈ˗a. Ngaˬ˗ahˇ miˬ beuˆ˗euˬ teˇ saˇ ya gaˬ ngeh uˬ maˆ maˬ saˇ ni pyeuꞈ laˇ˗awˇ, aˬ laꞈ jiˇ laꞈ buiˆ buiˆ laˇ nya. Ngaˇ gʼaˬ za nya˗eu gʼaˇ duˬ mehˇ nmˇ deuˬ hawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ neh lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗euˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ ya gʼoe nga lehˇ ya dzaw geuꞈ˗euˬ ma. Kʼoeˇ naˇ ngaˇ Ka li zaˬ˗euˬ mˇ jeˬ shaˇ kawˆ deuˬ aˬ myah luꞈ mˇ˗eu heu neh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ mˇ daˆ leꞈ nya ni caw ba nehˬ nya˗eu lehˇ ya siˬ˗euˬ ma.

Paw˗uˬ: Mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na ngaˬ˗ahˇ “Nawˇ mˇ luꞈ˗eu gaˇ teu˗ahˇ gaˬ miˇ˗a laˬ?” lehˇ naˇ haˬ˗eu meh. Jawˇ muiˬ˗eu miˇ kʼahˬ deuˬ kʼawꞈ guˆ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗awˇ suˬ saˬ˗eu miˇ kʼahˬ pyeuꞈ˗iˇ nya˗eu meh. Teu miˇ neh miˇ kʼahˬ deuˬ naˆ maˬ tseˇ aˇ poeˬ baw˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gaˬ dzehˬ nya. Mehˇ nmˇ deuˬ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ beu gaˇ kʼawꞈ, nui noeˬ nui ma tiˬ gaˇ taꞈ˗eu ma. Nga nyaꞈ gʼaˬ biꞈ iˇ˗euˬ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ nga nyaꞈ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ meh.

Nga nyaꞈ kʼaˇ pawˇ˗iˇ ngeh, zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ ya mawˇ˗euˬ ma. Teu naˇ mehˇ nmˇ deuˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ kʼaˇ jawˇ˗eu kʼoeˇ keuˆ ni yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ nehˬ˗ehˇ jawˇ gaˇ duˇ miˇ˗a. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ gʼoe naˇ, aˬ yawꞈ gʼaˬ biꞈ˗eu baˬ da neh aˬ dui aˬ jeˬ˗ahˇ maˬ kaˬ kamˬ daˬ coeˇ˗eu meh.—Piˇliˇpiˆ 4:13.