Dehꞈ ziˇ gaˇ kawˆ
Kʼaˇ bi ka˗euˬ gaˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ ni Yeˬhawˇbaˬ caw ba nehˬ
“Kʼaˇ bi ka˗euˬ gaˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ” lehˇ ehˇ˗eu dawˬ˗ahˇ ya gaˬ ngeh tiˬ jeˬ jeˬ lehˇ gʼeh laˇ nya˗eu meh. Saꞈgʼoiˇdeˬ tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu Mehˇsuiꞈ hawˇ˗eu Ehˬ kehˇtaˬliˬ gʼawˬ mya poˆ “bi ka˗euˬ” meh. Aˬ joˆ˗ehˇ bi ka˗euˬ nga? Dawˬ teu aˬ yawꞈ nyaꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba˗euˬ nga?
Mehˇsuiꞈ hawˇ˗eu Ehˬ kehˇtaˬliˬ 1979 kʼoꞈ˗ahˇ Giˇlaˆ dzaw nymˇ˗ahˇ ya daˆ˗awˇ, teu gaˇ neh gʼawˬ mya kʼoꞈ aˬ yawꞈ nyaꞈ gʼawˬ mya gaˇ “bi ka˗euˬ” meh. Teu naˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ gʼawˬ mya gaˇ ya mˇ iˇ˗euˬ gaˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ Aiˇlaˬ, Mawˇliˇshaˆ, Mam, Tehˬsaˬniˇ˗yaˬ, Yuˬkaˇdaˬ, Zaiˇiˬ˗yaˬ, miˇ kʼahˬ heu deuˬ˗ahˇ ya iˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ Giˇlaˆ dzaw nymˇ˗ahˇ daˆ luꞈ ngeh teu gaˇ mehˬ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu mehˇ nmˇ Jehˇ˗kuiˬ Lehˇpoˬ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ ya mˇ paˇ˗iˇ ngeh yaw muiˬ˗ehˇ mˇ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu lehˇ mehˬ gaˇ ya gaˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ ja nehˬ laꞈ gaˇ naˇ haˬ kaˇ˗euˇ.
Mehˇsuiꞈ nawˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya laˇ deˬ?
Mehˇsuiꞈ: Miˇ tsaˬ guiˇ nyiˬ poˆ aˬ yawꞈ poˆ jaˆ ngeh, ngaˬ da Poˬlehˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗euˬ meh. Teu ngeh aˬ yawꞈ koꞈ dawˬ zaˬ lahˇ deuˬ mehˬ shi naˇ kʼah tiˬ jeˬ lehˇ dehꞈ gaˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Toˆ˗ehˇ kʼawꞈ ngaˬ da tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ “Zahˇ maˇ jaˆ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ ngaˇ siˬ nya ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Ehˇ loꞈ˗ehˇ maˇ diˇ meh. Tiˬ nah ngaˇ aˬ cawˬ neh tiˬ poˆ gui dzeuˇ˗euˬ paˇ dmˬ gʼawˬ mya dmˬ zeuˇ˗euˬ ma. Teu laꞈ kʼoeˇ sahˬ boꞈ baˆ kʼoˆ yaw puiˇ puiˇ lehˇ gʼeh˗eu Aˬ myah luꞈ dehꞈ˗eu jeˬ jaˆ gaˇ sheuˬ gʼeh˗eu yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ lehˇ ehˇ˗eu paˇ dmˬ tiˬ dmˬ ahˇ˗eu meh. Paˇ dmˬ˗euˬ tsawˇ myahˇ nui ma ahˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu miˇ neh, ngaˇ tiˬ miˇ laꞈ kʼoeˇ tehꞈ˗ehˇ gui jiˇ˗euˬ ma. Uˬ bya bya laˇ ngeh ngaˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ poˆ mawˇ maˬ lehˇ siˬ nya ma.
1972 kʼoꞈ, Oeˬ siˬ ba la˗ahˇ neh taꞈ naˇ, ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ˗euˬ paˇ dmˬ gʼawˬ mya dmˬ ya gui˗awˇ, Jaˇliꞈ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ ngaˇ siˬ nya mawꞈ˗eu jeˬ ya siˬ˗euˬ ma. Ngaˬ˗ahˇ Yeˬsuˇ neh ja˗euˬ jeˬ gaꞈ gaꞈ˗eu gʼaˬ˗ahˇ duˇ nya. Aˬ yawꞈ muiˬ dui dui˗eu aˇ caˇ caˇ kʼawꞈ sehˇ tiˬ siˬ˗ahˇ ya mawˇ ngeh, kʼaˇ jaˆ˗eu jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ ahˬ iˇ˗awˇ sehˇ kʼoeˇ siˬ zeuˇ˗euˬ meh. Ngaˇ jiˇ ni saˬ laˬ gʼoˬ ya geuꞈ˗eu gʼaˇ duˬ sahˬ boꞈ dzaw goˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ “ahˬ”˗awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ˗eu “aˇ caˇ caˇ kʼawꞈ sehˇ” zeuˇ˗euˬ ma. (Maꞈtehˬ 13:45, 46) Ngaˇ 1972 kʼoꞈ, Tseˇ nyiꞈ siˬ ba la 10 nah˗ahˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ ma.
Teu kʼoꞈ laꞈ kʼoeˇ ngaˬ da ngaˬ ma hawˇ˗eu ngaˬ nyiˇ jiˇ Jaˇliꞈ dzaw laˇ˗awˇ, iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ meh. 1973 kʼoꞈ, Shiꞈ siˬ ba la˗ahˇ ngaˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ dahˬ beh laˇ˗euˬ ma. Ngaˬ˗euˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ leh jeh˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼawˬ mya gʼaˬ jawˇ˗eu meh. Teu laꞈ kʼoeˇ ngaˬ˗ahˇ Ehˬ kehˇtaˬliˬ˗ahˇ nui ma ahˇ nya. Aˬ yawꞈ˗aˬ gaˬ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗awˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ leh jeh˗eu uˬ taꞈ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu meh. Nga nyaꞈ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ leˇ˗awˇ, 1975 kʼoꞈ˗ahˇ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ ma. Sheuˬ dahˬ dzaˬ gʼaˬ naˇ, muiˬ dui dui˗awˇ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ gʼawˬ mya ni jawˇ˗eu Saꞈgʼoiˇdeˬ miˇ kʼahˬ, Saꞈtawˆ˗lawˇsahˬ meuˬ˗ahˇ oeˬ kʼoꞈ ehˇ gʼaˬ ni jawˇ˗euˬ ma.
Ehˬ kehˇtaˬliˬ: Ngaˬ da Saꞈtawˆkoˬ meuˬ˗ahˇ sahˬ boꞈ dzaw goˇ˗eu dzaw nymˇ˗ahˇ dzaw jiˇ˗eu keuˆ laˇ ngeh Jaˇliꞈ ya dzaw˗euˬ meh. Teu ngeh ngaˇ dehꞈ le˗euˬ ba la smˇ siˬ tehꞈ˗a siˬ. Ehˇ kʼawꞈ ngaˬ da ngaˬ˗ahˇ sheuˬ˗awˇ mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗awˇ tsaꞈ gaˬ iˇ˗eu meh. Ngaˬ ma tiˬ pawꞈ˗iˬ maˬ ya leˇ˗eu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ˗ahˇ yaw lehˬ poˆ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ maˬ poˆ mawˇ˗aˬ. Aˇ nah naˇ, ngaˬ ma jiˇ Jaˇliꞈ dzaw laˇ˗awˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ meh. Ngaˇ 13 kʼoꞈ kʼawˆ ngeh iˇ cuꞈ shawˇ˗awˇ, 16 kʼoꞈ˗ahˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ˗euˬ ma. Tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ loˬ dzehˬ˗eu Uˬmeˇoˬ meuˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ iˇ ngeh ngaˬ˗ahˇ dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ bi geuꞈ laꞈ˗euˬ meh.
Nga nyaꞈ sheuˬ dahˬ dzaˬ gʼaˬ naˇ, yaw myaˬ gʼaˬ˗ahˇ saˇ kiˇ pyeuꞈ laˇ ni ya caw ba nehˬ˗euˬ miˇ neh, laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Teu laꞈ kʼoeˇ neh tiˬ gʼaˬ naˇ, Meˇbeuˬ lehˇ kuˇ˗eu aˬ buˇ zaˬ guˬ tiˬ gʼaˬ meh. Aˬ yawꞈ tsawˇ myahˇ doˆ˗awˇ, pyuˇ gʼawˬ mya ni za laˇ˗eu gaˇ byehˇ˗awˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ laˇ˗euˬ meh. Aˇ nah naˇ, aˬ yawꞈ ngaˬ nyiˇ˗euˬ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ mˇ cawˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ 1984 kʼoꞈ˗ahˇ Giˇlaˆ dzaw nymˇ ya daˆ˗awˇ, nymˬ˗mˇ naˇ Ehˇgu˗aˬdawˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ miˇshaˬnaˬliˬ geuꞈ luꞈ meh.
Kʼaˇ ya mˇ iˇ˗euˬ gaˇ naw nyaꞈ˗ahˇ “huiˬ laˇ mahˇ laˇ ni” caw ba nehˬ˗euˬ jeˬ naˇ aˬ jeˬ nya?
Mehˇsuiꞈ: Nga nyaꞈ gʼawˬ mya poˆ “bi ka” paˇ˗euˬ aˇ bawˬ loꞈ˗ehˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ gʼawˬ mya gaˇ ya mˇ paˇ iˇ˗euˬ ma. Teu ngeh nga nyaꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu tiˬ jeˬ naˇ, Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu heu meh. Aˬ yawꞈ neh taˬ aw˗euˬ jeˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu heu ngehˬ˗ehˇ dzehˬ miˇ˗a. (Gawˇlawˇsehˇ 2:6, 7) Yaw jeˬ ma jeˬ, jawˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ nga nyaꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ laˆ paˇ nehˬ laꞈ gaˇ maˬ noeˬ tmˬ, aˬ yawꞈ maꞈ aˬ jeˬ miˇ neh toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu nga lehˇ gʼoˆ shaw laˇ ni leh leh˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui noeˬ hawˇ˗eu zahˇ sahˇ kʼoꞈ˗ahˇ siˬ nya laˇ ni jiˇ leh jeh˗euˬ ma. Nga nyaꞈ Yeˬsuˇ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ dzaw geuꞈ naˇ ngehˬ˗ehˇ, aˬ geu gaˇ bi ka iˇ˗eu maˬ kaˬ “lawˇ baˬ gawˆ taw aˇ bawˇ loꞈ˗ehˇ” huiˬ laˇ mahˇ laˇ gaˇ duˇ nya.—Ja ceuˬ 1:2, 3.
Zaiˇiˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ ngeh nga nyaꞈ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ gaˇ ma ya doˆ˗iˇ
Ehˬ kehˇtaˬliˬ: Aˇ bawˬ ka ngeh bi huiˬ bi mahˇ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ nahˇ ma˗euˬ yaw shehꞈ loˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ nga nyaꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ nahˇ ma˗euˬ “yaw shehꞈ” loꞈ˗ehˇ duˇ miˇ˗a. (Ja ceuˬ 84:11) Aˬ yawꞈ nga nyaꞈ˗ahˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ neh tiˬ tiˆ lmˇ boˬ ni gʼeh˗eu nui gaˬ biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Aiˇlaˬ miˇ kʼahˬ, Teˬlahˬ meuˬ˗ahˇ˗euˬ aˇ muˇ muˇ zaˬ˗ahˇ jawˇ ngeh, Jaˇliꞈ saˇ ka˗ahˇ loꞈ˗ehˇ mehˇ nmˇ deuˬ nga nyaꞈ˗ahˇ daˬ yah yaw muiˬ˗ehˇ ha nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Nga nyaꞈ teu gaˇ jawˇ daˆ leꞈ mawꞈ miˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ 1980 kʼoꞈ, Shiꞈ siˬ ba la˗ahˇ sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ˗euˬ gaˇ laˆ naˬ˗euˬ miˇ neh, miˇ kʼahˬ teu kʼahˬ˗ahˇ neh naˬ liˬ 48 laꞈ laꞈ kʼoeˇ neh ya doˆ˗iˇ˗euˬ ma. Teu gaˇ neh naˇ, nga nyaꞈ˗ahˇ Ehˇpa˗li kaˆ paw jaˆ˗eu Zaiˇiˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ bi iˇ laꞈ˗euˬ meh. (Nymˬ˗mˇ naˇ Kahˇgoˬ miˇ kʼahˬ lehˇ kuˇ.)
1982 kʼoꞈ˗ahˇ Zaiˇiˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ ngeh laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ
Ngaˇ Ehˇpa˗li kaˆ paw ya iˇ nga lehˇ ya siˬ ngeh, ngoeˇ˗euˬ ma. Teu gaˇ aˇ lawˇ gʼawˬ mya ni jawˇ˗awˇ, naˇ gawˇ jiˇ gʼawˬ mya jeˬ jaˆ˗a lehˇ ya gaˬ˗euˬ miˇ neh ngaˬ˗ahˇ guˆ˗eu lehˇ miˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ teu gaˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ myahˇ laꞈ˗euˬ gʼoeˇ˗eu cawˬ nyiˬ gʼaˬ “Nawˇ teu gaˇ maˬ iˇ haw ngaˬ siˬ. Aˬ teˇ iˇ haw˗awˬ tawˇ. Ehˇpa˗li kaˆ˗ahˇ ya jawˇ˗iˇ naˇ, yawˬ gaˇ yawˬ maˬ paˇ iˇ mawꞈ˗eu paˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ neh ehˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ miˇ˗a. Teu gaˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ lmˇ boˬ ni ha nehˬ laꞈ˗awˇ, gaˬ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu lehˇ meh. Maˇ diˇ naˇ, nga nyaꞈ Zaiˇiˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ laꞈ˗euˬ koꞈ kʼoꞈ naˇ, aˬ dui˗euˬ gaˇ˗ahˇ laˆ naˬ˗euˬ miˇ neh teu gaˇ˗ahˇ neh ya doˆ˗iˇ˗euˬ ma. Teu ngeh ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ “Ehˇpa˗li kaˆ˗ahˇ bi jawˇ daˆ leꞈ nehˬ laꞈ” lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ tiˬ dehˬ tehꞈ˗aˬ siˬ.
Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ gʼawˬ mya kʼoꞈ mˇ laꞈ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ guiˬ lahˬ za deˬ?
1988 kʼoꞈ˗ahˇ Tehˬsaˬniˇ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ ngeh nga nyaꞈ˗euˬ yaꞈ duˬ
Mehˇsuiꞈ: Ngaˇ tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca beu gaˇ˗eu miˇshaˬnaˬliˬ gʼawˬ mya gʼaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ ya cawˬ taꞈ˗euˬ ma. Kʼoeˇ naˇ nga nyaꞈ gʼawˬ mya gʼaˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ ya mehˬ nehˬ˗euˬ ma. Tiˬ poˆ na nga nyaꞈ nyiˬ gʼaˬ luꞈ yawˬ ha˗euˬ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ 20 gʼaˬ ehˇ gʼaˬ ni jawˇ˗eu ma. Ngaˬ˗ahˇ Ehˇpa˗li kaˆ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ nui gaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ maꞈ neh daˬ yah ha nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˬ ngehˇ leˇ coeˇ nya. Nga nyaꞈ Tehˬsaˬniˇ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ aˇ muˇ deuˬ˗ahˇ gʼa˗iˇ ngeh, yawˬ ha˗euˬ lawˬ liˬ laꞈ kʼoeˇ yaꞈ˗euˬ ma. Nga nyaꞈ yaꞈ˗eu gʼaˇ duˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ iˇ kahˇ mehˬ shi lawˬ liˬ naˬ˗iˇ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ “maˬ gʼeh nya gaˇ keuˆ ni” biꞈ laꞈ˗euˬ meh. (2 Gawˇliˬtu 8:3) Nga nyaꞈ uˬ ciꞈ uˬ taw taw le ngeh, iˬ nah aˬ jeˬ jeˇ ya puˬ˗euˬ lehˇ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ ja nehˬ˗awˇ, nga nyaꞈ nehˬ˗ehˇ jawˇ nehˬ laꞈ˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu ma. Heu naˇ nga nyaꞈ yawˬ jawˇ na luꞈ jahˇ˗eu zawˇ˗ehˇ ya leˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ miˇ˗a.
Ehˬ kehˇtaˬliˬ: Ngaˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ laˇ˗eu jeˬ naˇ, tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca beu gaˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ ya siˬ nya˗eu heu miˇ˗a. Nga nyaꞈ Paˇsiˬ dawˬ, Paˇlaˬ dawˬ, Yuˇkaˇdaˬ dawˬ hawˇ˗eu Sawꞈ˗aˬhiˇliˬ dawˬ ya dzaw˗euˬ ma. Kʼoeˇ naˇ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ gʼawˬ mya jeˬ ya siˬ˗euˬ ma. Teu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ ni nga nyaꞈ nymˬ˗mˇ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ ya caw ba nehˬ˗awˇ, muiˬ˗eu cawˬ deuˬ jiˇ jawˇ lahˬ laˇ˗euˬ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ ya mˇ˗euˬ ma.—Zeˬpaˬniˇ 3:9.
Nga nyaꞈ zawˇ˗ehˇ muiˬ˗awˇ zahˬ dui dui leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu Yeˬhawˇbaˬ neh beh taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ jiˇ ya mawˇ˗euˬ ma. Gaˇ kʼaˇ ya mˇ paˇ˗iˇ ngeh gaˇ ma˗ahˇ sheuˬ mehˬ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gaˇ ma ya doˆ˗iˇ gaˇ duˇ nya. Aˬ yawꞈ nga nyaꞈ yawˬ haˇ yawˬ ha tiˬ jeˬ gʼeh neh˗iˬ maˬ dzaw nya˗eu jeˬ mehˬ nehˬ laꞈ˗euˬ meh.
Tehˬsaˬniˇ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ gʼawˬ mya gaˇ tsaꞈ gaˬ luꞈ
Naw nyaꞈ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ deˬ? Kʼoeˇ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ deˬ?
Mehˇsuiꞈ: Nga nyaꞈ˗ahˇ gʼawˬ mya poˆ naˇ laˇ gawˇ laˇ˗euˬ meh. Tiˬ poˆ ngaˇ miˇ hiˬ pyaˬ˗awˇ, ngaˬ˗euˬ miˬ zaˬ jiˇ nyiˬ poˆ smˬ poˆ ya pehꞈ˗euˬ meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, nga nyaꞈ˗euˬ aˬ da aˬ ma jiˇ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ taˬ˗euˬ miˇ neh, kʼahˬ lahˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ nga nyaꞈ˗euˬ aˬ nyiˇ deuˬ aˬ da aˬ ma˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ haw saˆ nehˬ laꞈ˗eu miˇ neh, guiˬ lahˬ huiˬ dui dui miˇ˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ nui ma gʼawˬ mahˇ ni taˬ˗awˇ nui gaˬ keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ ngehˬ gʼeh nehˬ˗eu meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 5:4) Nga nyaꞈ jiˇ aˬ da aˬ ma˗ahˇ heu naˆ maˬ tseˇ ngehˬ gʼeh nehˬ mawꞈ miˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ jawˇ˗awˇ maˬ ngehˬ gʼeh nehˬ nya˗eu miˇ neh, tiˬ poˆ na nui ma maˬ muiˬ nya.
Ehˬ kehˇtaˬliˬ: 1983 kʼoꞈ˗ahˇ Zaiˇiˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ ngeh, ngaˬ˗ahˇ uˬ maˆ iˇ˗eu naˇ gawˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ naˇ laˇ˗euˬ meh. Saˬ laˬ gʼoˬ ngaˬ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ˗ahˇ “Iˬ nah neh nawˬ˗euˬ miˬ zaˬ˗ahˇ kawˇ ma˗ehˇ sheuˬ˗awˇ, miˇ kʼahˬ yawˬ kʼahˬ yawˬ˗ahˇ laˆ saˆ˗iˇ˗awˬ” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Ni shawˬ nah keuˆ laˇ ngeh, nga nyaꞈ tiˬ doˆ tehꞈ˗ehˇ cah˗eu myawˬ tawˬ˗eu saˇ pawˇ dziˬ˗awˇ Saꞈgʼoiˇdeˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ iˇ˗euˬ ma.
Mehˇsuiꞈ: Nga nyaꞈ miˇshaˬnaˬliˬ maˬ paˇ geuꞈ daˆ leꞈ nya ngaˇ lehˇ noeˬ˗awˇ ngoeˇ dui dui˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ ngaˬ˗euˬ miˬ zaˬ saˬ laˬ gʼoˬ neh ehˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ ni muiˬ daˆ laˇ˗euˬ meh. Tiˬ kʼoꞈ byah laˇ ngeh, nga nyaꞈ Zaiˇiˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ gʼoꞈ˗iˇ nya˗euˬ ma. Teu gaˇ iˇ keuˆ ngeh nga nyaꞈ˗ahˇ Luˇbuˬbaˇshiˬ meuˬ˗ahˇ Sawꞈ˗aˬhiˇliˬ dawˬ ngehˬ˗eu aˇ muˇ muˇ zaˬ˗ahˇ bi jawˇ˗iˇ laꞈ˗euˬ meh.
Ehˬ kehˇtaˬliˬ: Nga nyaꞈ Luˇbuˬbaˇshiˬ meuˬ˗ahˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ luꞈ ngeh, ngaˇ zaˬ dzeh˗euˬ ma. Nga nyaꞈ zaˬ geuꞈ˗eu lehˇ maˬ noeˬ˗euˬ kʼawꞈ, zaˬ pi leˇ ngeh zawˇ˗ehˇ geuꞈ mawꞈ law nya. Ehˇ kʼawꞈ zaˬ dzeh˗euˬ miˇ neh ngaˬ˗ahˇ deuˬ laˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Nui ma cawˆ dui dui luꞈ˗eu aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ, Yeˬhawˇbaˬ jawˇ gaˇ neh maˬ noeˬ taˬ˗euˬ guiˬ lahˬ za˗euˬ ma. Nga nyaꞈ yaw beh naˆ maˬ tseˇ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ gʼawˬ mya ni za˗euˬ ma. Tiˬ kʼoꞈ maˬ byah laˇ mi naˆ˗ehˇ nga maꞈ˗euˬ aˇ muˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gʼaˬ 35 gʼaˬ jawˇ gaˇ neh 70 gʼaˬ lehˇ pyeuꞈ laˇ˗awˇ, mehˬ bawˬ˗ahˇ oe˗eu deuˬ jiˇ 40 gʼaˬ jawˇ gaˇ ngeh 220 gʼaˬ lehˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ nga nyaꞈ neh leh jeh˗euˬ jeˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗eu miˇ neh, ngaˬ˗ahˇ nui ma saˇ laˇ dui dui nyaˬ. Toˆ˗ehˇ kʼawꞈ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ zaˬ˗ahˇ noeˬ mawˇ˗awˇ, zaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ja cawˬ˗eu ma. Miˇ shuiꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ nga nyaꞈ˗euˬ nui ma shaˬ zahˬ heu˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ laˆ saˆ nehˬ˗eu nga lehˇ ya mawˇ gaˇ dawˬ luꞈ ma.
Mehˇsuiꞈ: Aˇ nah naˇ, ngaˬ˗euˬ miˬ zaˬ gʼaˬ doeˇ doeˇ˗awˇ gʼaˬ maˬ ahˇ ni pyeuꞈ laˇ taˬ˗euˬ meh. Ngaˇ jiˇ baw uˇ˗ahˇ kiꞈsaˬ (ma le) yaw kʼaˆ˗ehˇ naˇ laˇ taˬ˗euˬ miˇ neh, uˬ maˆ ya pehꞈ˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ nymˬ˗mˇ naˇ jawˇ saˇ doˆ laˇ miˇ˗a. Ngaˬ˗euˬ miˇ zaˬ jiˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh luꞈ meh.
Shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ˗eu nga nyaꞈ tehꞈ maˬ ngeuˇ˗a lehˇ siˬ nya ma. 1994 kʼoꞈ˗ahˇ Laˬgʼawˇdaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ tsawˇ jeuˬ sehꞈ byoˆ˗eu aˇ yamˬ jiˇ ngeh, nga nyaꞈ miˇ kʼahˬ suˬ saˬ miˇ cehˆ˗euˬ taˆ˗ahˇ mehˇ nmˇ gʼawˬ mya gʼaˬ jawˇ gaˇ ya gʼa˗iˇ˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ maꞈ nui jah hawˇ˗eu kamˬ daˬ coeˇ˗eu jeˬ ahˇ˗awˇ, daˬ yah yaw muiˬ˗ehˇ ha luꞈ gaˇ ya mawˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ jeˬ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ˗eu maˬ kaˬ, kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ nya ngaˇ lehˇ ya siˬ˗euˬ ma.—Ja ceuˬ 55:22.
Ehˬ kehˇtaˬliˬ: 2007 kʼoꞈ˗ahˇ Yuˬkaˇdaˬ miˇ kʼahˬ˗euˬ Beˬdeˬlaˇ a nehˬ˗eu bawˬ˗iˬ˗ahˇ iˇ ngeh, nga nyaꞈ dzaˇ˗i shaˬ zahˬ tiˬ jeˬ˗ahˇ paˇ ya puˬ˗euˬ ma. Mehˬ bawˬ jiˇ ngeh nga nyaꞈ miˇshaˬnaˬliˬ mehˇ nmˇ deuˬ hawˇ˗eu Beˬdeˬlaˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ 25 gʼaˬ ehˇ gʼaˬ ni nehˬ˗ehˇ Keˇnyaˬ miˇ kʼahˬ, Nai loˇbiˬ meuˬ˗ahˇ iˇ˗euˬ ma. Keˇnyaˬ miˇ kaˬ˗ahˇ iˇ keuˆ˗eu keuˆ laˇ ngeh, lawˬ liˬ tiˬ laˇ nga maꞈ˗euˬ lawˬ liˬ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ coeˬ tahˬ le˗euˬ meh. Lawˬ liˬ zeuꞈ˗eu gʼaˬ hawˇ˗eu nga maꞈ˗euˬ cawˬ ngaˬ gʼaˬ taˆ lehˇ shiˇ˗euˬ meh. Aˇ nah naˇ, mehˇ nmˇ zaˬ mi aˬ buˇ dzaˇ˗i tiˬ gʼaˬ naˇ gawˇ laˆ saˆ duˬ˗ahˇ shiˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ paˇ ya mawˇ dzoeˇ kʼoꞈ gaˇ noeˬ tmˬ˗awˇ loꞈ luꞈ ma.—Yawˇbaˆ 14:13-15.
Ngaˇ jiˇ bi coeˬ naˇ˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ aˇ nah naˇ maˬ gaˇ laˇ˗euˬ meh. Mawˇ do maˬ gaˇ laˇ˗euˬ kʼawꞈ, nga nyaꞈ dzeˇ zaˬ hawˇ˗eu teu ngeh nah tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ dziˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ nui ma paw deuˬ luꞈ nya siˬ. Ngaˬ˗ahˇ uˬ ciꞈ paw tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ nui ma byaꞈ byaꞈ˗ehˇ iˇ iˇ˗ehˇ tsawˬ noeˬ laˇ˗eu meh. Ngaˬ˗ahˇ guˆ˗eu lehˇ miˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ guiˬ lahˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ shaˇ˗awˇ, nga nyaꞈ ya leˇ˗eu Jaˇliꞈ aˇ deuˆ deuˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu heu naˇ, kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ nga nyaꞈ saˬ laˬ gʼoˬ jawˇ gaˇ jiˇ iˇ˗euˬ miˇ neh maˬ gaˇ laˇ dui dui miˬ˗aˇ. Nymˬ˗mˇ naˇ nga nyaꞈ˗ahˇ yaw beh loꞈ˗ehˇ maˬ paˇ gʼeh laˇ miˬ˗aˇ. Kʼoeˇ naˇ nga nyaꞈ loꞈ˗ehˇ ya puˬ˗euˬ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ jiˇ guiˬ lahˬ shaˇ caw nehˬ luꞈ ma.
Shaˬ zahˬ puˬ ngeh Yeˬhawˇbaˬ caw ba˗euˬ jeˬ heu naˇ, “yaˆ uˆ gʼeu˗eu nehˬ˗ehˇ duˇ leˇ meh” lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu lehˇ dzawˇ nehˬ laꞈ sheˇ
Mehˇsuiꞈ: Teu naˇ Sawꞈ˗aˬhiˇliˬ tsawˇ jeuˬ˗euˬ dawˬ daˬ tiˬ hmˬ pyeuꞈ meh. Tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ yaˆ uˆ maˬ bi paˆ˗iˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ za za˗ehˇ nyehꞈ tehˬ˗eu loꞈ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ jiˇ nga nyaꞈ neh za˗euˬ gaˇ deuˬ˗ahˇ mˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ, gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ ngehˬ gʼeh haw teˬ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ nga nyaꞈ kʼaˇ loˬ˗eu yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ lehˬ hmˬ nehˬ laꞈ˗awˇ, tiˬ poˆ na nga nyaꞈ loˬ˗eu naˆ maˬ tseˇ biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui gaˬ hawˇ˗eu caw ba nehˬ laꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ ya mawˇ˗euˬ tiˬ jeˬ naˇ, Uˆ lahˇ˗eu aˇ muˇ neh tiˬ tiˆ nga nyaꞈ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ nehˬ laꞈ˗eu jeˬ heu pyeuꞈ meh.
Ehˬ kehˇtaˬliˬ: Yeˬhawˇbaˬ nga nyaꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba˗euˬ lehˇ tiˬ kawˆ ja nehˬ mawꞈ miˇ˗a. Tiˬ nah Saꞈgʼoiˇdeˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu ngaˬ da yaw kʼaˆ˗ehˇ naˇ laˇ˗awˇ, naˇ gawˇ laˆ saˆ duˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ nga lehˇ ngehˬ laꞈ˗euˬ meh. Teu ngeh nga pehˬ miˇ hiˬ pyaˬ˗eu taˬ leˇ˗euˬ tiˬ dehˬ tehꞈ˗a siˬ. Kʼoeˇ naˇ nga nyaꞈ saˇ pawˇ li ma zeuˇ˗eu pyuˇ jiˇ maˬ ahˇ˗eu miˇ neh, lawˬ liˬ ahˬ˗eu lehˇ noeˬ˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ maˬ noeˬ˗euˬ gaˇ naˬ gaˬ nyiˬ gʼaˬ ngehˬ laꞈ˗euˬ meh. Tiˬ gʼaˬ naˇ, miˬ sawˇ yo zaˬ tiˬ gu pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ saˇ pawˇ li ma tiˬ taꞈ zeuˇ nehˬ mawꞈ nya lehˇ ehˇ˗eu meh. Dzaˇ˗i tiˬ gʼaˬ naˇ, mehˇ nmˇ aˬ piˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ “Caw ba˗eu jeˬ loˬ˗eu deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ” lehˇ boꞈ taˬ˗awˇ, bahˬ keuˆ teu˗ahˇ pyuˇ jeˬ hmˬ taˬ˗euˬ meh. Heu myaˆ peu laꞈ kʼoeˇ tehꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ nga nyaꞈ˗ahˇ tsaˬ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ caw ba nehˬ laꞈ gaˇ ya mawˇ˗euˬ ma.—Heˬbyehˇ 13:6.
Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ laꞈ˗euˬ 50 kʼoꞈ aˇ yamˬ heu laꞈ kʼoeˇ nawˇ aˬ jeˬ jeˇ ya siˬ deˬ?
Nymˬ˗mˇ Mam miˇ kʼahˬ˗ahˇ gaˇ mˇ luꞈ
Ehˬ kehˇtaˬliˬ: Ngaˇ ‘ciˬ cuˇ ni jawˇ˗awˇ Miˬyehˇ˗ahˇ gʼoe ngehʼ gʼaˬ ahˇ kʼoꞈ laˇ meh lehˇ ya siˬ˗euˬ ma. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe naˇ, aˬ yawꞈ aˬ dui ya deuˆ ceh ceh˗eu jeˬ˗ahˇ deuˆ gʼaˬ nya ni caw ba nehˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 30:15; 2 Laˬsaˬbaˬ 20:15, 17) Nga nyaꞈ gaˇ yawˬ hmˬ na luꞈ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗awˇ mˇ˗eu miˇ neh, nui gaˇ neh maˬ za nya˗eu guiˬ lahˬ deuˬ za˗euˬ ma.
Mehˇsuiꞈ: Ngaˬ neh ya siˬ˗euˬ aˇ yeˇ huiˬ˗eu tiˬ jeˬ naˇ, ngaˇ gaˇ kawˆ yawˬ kawˆ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ya gʼoe˗awˇ, aˬ yawꞈ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ laꞈ nga lehˇ loꞈ˗awˇ ya haw nga lehˇ ya siˬ˗euˬ ma. (Ja ceuˬ 37:5) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ ngaˬ˗ahˇ maˇ diˇ caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ nga nyaꞈ Mam Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ mˇ luꞈ ma. Yeˬhawˇbaˬ nymˬ˗mˇ iˬ nah keuˆ ni nga nyaꞈ˗ahˇ caw ba luꞈ meh.
Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ heu naˆ maˬ tseˇ mˇ mawꞈ˗eu zaˬ guˬ deuˬ jiˇ ni, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ ziꞈ dah ni gʼeh˗eu nui gaˬ˗ahˇ nga nyaꞈ neh ya mawˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ ya mawˇ gaˇ noeˬ tmˬ ma. Aˬ yawꞈ maꞈ kʼaˇ bi ka˗euˬ gaˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ ni Yeˬhawˇbaˬ neh bi caw ba naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ ziꞈ dah ni gʼeh˗eu nui gaˬ˗ahˇ ya mawˇ meh lehˇ ngaˇ jah ma.