Gaˇ kawˆ 14
Nawˬ˗euˬ nymˇ jiˇ kʼawꞈ laˬ kʼaˬ cehˇ nya
1, 2. Yeˬhawˇbaˬ nymˇ jiˇ deuˬ˗ahˇ, aˬ joˆ˗ehˇ bi gʼeh mawꞈ˗eu nga?
Sheuˬ dahˬ dzaˬ˗eu jeˬ Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ neh dahˬ beh˗euˬ meh. Dahˬ beh˗euˬ zaˬ miˬ aˬ buˇ gʼaˬ˗ahˇ beh gʼaˬ naˇ, zaˬ yo aˬ li gʼaˬ “jawˇ gaˇ sheuˬ gʼeh”˗euˬ meh lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ˗eu meh. Teu ngeh Aˬdaˬ laˬ kʼaˬ cehˇ leˇ˗awˇ, “ngaˬ˗euˬ shaˬ yoeˬ˗ahˇ neh doˆ le˗euˬ shaˬ yoeˬ, ngaˬ˗euˬ shaˬ jiˇ˗ahˇ neh doˆ le˗euˬ shaˬ jiˇ” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 2:22, 23) Heu˗aˬ, Yeˬhawˇbaˬ oeˇ mˇ baˇ dzaˬ dzeuˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ mawꞈ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh.
2 Nymˇ jiˇ gʼawˬ mya ni laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ maˬ jaˆ˗eu miˇ neh, shaˬ zahˬ naꞈ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu deuˬ˗ahˇ, nymˇ jiˇ laˬ kʼaˬ cehˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu lehˇ siˬ leˇ ni, Jaˇliꞈ zahˇ caw ba nehˬ nya˗eu meh.—Luˇkaꞈ 11:28.
Miˬyehˇ kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ bi jahˇ mawꞈ˗eu nga?
3, 4. (a) Kʼaˬ dzeˇ zaˬ miˬ zaˬ˗ahˇ, aˬ joˆ˗ehˇ ya mˇ nehˬ˗eu nga? (b) Tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ iˬ baˇ pyehˬ˗eu, aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ nga?
3 Muiˬ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ yawˬ ha˗euˬ miˬ zaˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ, yaw zeu taˬ meh lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ˗eu meh. (Eˇpeˇsu 5:25-29-ahˇ gui.) Kʼaˬ dzeˇ zaˬ gʼaˬ, yawˬ ha˗euˬ zaˬ miˬ zaˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ nui gaˬ ahˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ bo saˆ˗awˇ, coeˬ leˇ ni kʼawꞈ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ jahˇ˗a.
4 Ehˇ kʼawꞈ, miˬ zaˬ gʼaˬ laˆ lehˬ ngeh, kʼaˬ dzeˇ zaˬ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ nga? Miˬyehˇ kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ “yawˬ ha˗euˬ miˬ zaˬ˗ahˇ gaˬ˗awˬ. Yehˬ bawˬ sehˇ lu˗ehˇ taˬ gʼeh” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Gawˇlawˇsehˇ 3:19) Kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ kʼawꞈ lehˬ laˇ nya meh lehˇ maˬ ya ngehˇ˗a. Miˬyehˇ nawˬ˗ahˇ iˬ baˇ bi pyehˬ mawꞈ naˇ, nawˇ kʼawꞈ miˬ zaˬ˗ahˇ iˬ baˇ ya pyehˬ nehˬ meh. (Maꞈtehˬ 6:12, 14, 15) Tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ iˬ baˇ pyehˬ naˇ, nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ cehˇ meh.
5. Kʼaˬ dzeˇ zaˬ miˬ zaˬ˗ahˇ, aˬ jeˬ miˇ neh yaw zeu ya taˬ nga?
5 Yeˬhawˇbaˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ˗ahˇ, miˬ zaˬ˗euˬ kʼoeˇ taˆ yaw zeu bi taˬ mawꞈ˗eu meh. Kʼaˬ dzeˇ zaˬ miˬ zaˬ loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ nehˬ˗eu aˇ yeˇ huiˬ dui dui meh. Toˆ˗ehˇ maˬ jahˇ naˇ, kʼaˬ dzeˇ zaˬ˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ, Yeˬhawˇbaˬ maˬ naˇ haˬ˗a. (1 Beˬtuˆluˆ 3:7) Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi poeˬ˗eu tsawˇ haˬ, aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗eu deuˬ pyeuꞈ meh. Teu miˇ neh, zaˬ miˬ aˬ buˇ˗ahˇ zaˬ yo aˬ li taꞈ˗ehˇ teˬ˗eu lehˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ haw˗a.
6. Kʼaˬ dzeˇ zaˬ hawˇ˗eu miˬ zaˬ “tiˬ shiˬ tiˬ shaˬ tehꞈ”˗ehˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ, aˬ joˆ˗ehˇ ya mˇ mawˇ˗eu nga?
6 Kʼaˬ dzeˇ zaˬ hawˇ˗eu miˬ zaˬ “nyiˬ gʼaˬ maˬ paˇ ngeuˇ meh. Tiˬ shiˬ tiˬ shaˬ tehꞈ”˗ehˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 19:6) Teu miˇ neh, aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ maˬ dehꞈ bahˬ ni tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ saˇ jaˇ ya ziꞈ meh. (Dawˬdaˬ 5:15-21; Heˬbyehˇ 13:4) Nyiˬ gʼaˬ luꞈ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ˗euˬ yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ mawꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ ya noeˬ keuˆ nehˬ meh. (1 Gawˇliˬtu 7:3-5) Kʼaˬ dzeˇ zaˬ “tiˬ gʼaˬ˗iˬ yawˬ ha˗euˬ gʼawˇ mawˇ˗ahˇ maˬ bye˗a. . . . Yawˬ gʼaˬ na luꞈ yawˬ ha˗euˬ gʼawˇ mawˇ˗ahˇ yawˬ ha bi dzaˬ bi dawˇ˗awˇ bo saˆ˗eu meh” lehˇ ya noeˬ taˬ˗eu meh. Teu miˇ neh, miˬ zaˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ ya bo saˆ meh. Miˬ zaˬ geuꞈ mawꞈ˗eu jeˬ naˇ, kʼaˬ dzeˇ zaˬ˗euˬ nui gaˬ hawˇ˗eu, nahˬ yu ni gʼeh˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.—Eˇpeˇsu 5:29.
Miˬyehˇ miˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ bi jahˇ mawꞈ˗eu nga?
7. Nymˇ jiˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ, aˬ jeˬ miˇ neh loˬ˗eu nga?
7 Nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗awˇ mehˬ bawˬ bi gm˗eu gʼaˇ duˬ, sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ loˬ meh. 1 Gawˇliˬtu 11:3-ahˇ “Ka li˗aˬ, tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗euˬ uˬ duˬ pyeuꞈ˗eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, kʼaˬ dzeˇ zaˬ˗aˬ, zaˬ miˬ zaˬ˗euˬ uˬ duˬ pyeuꞈ˗eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ˗aˬ, Ka li˗euˬ uˬ duˬ pyeuꞈ˗eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, naw maꞈ bi gʼoˆ shaw mawꞈ miˇ˗a” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh.
8. Miˬ zaˬ gʼaˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ˗ahˇ yaw zeu aˬ joˆ˗ehˇ baw nya˗eu nga?
8 Kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ kʼawꞈ laˆ lehˬ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ, miˬ zaˬ gʼaˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ neh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ mehˬ bawˬ gm˗awˇ gʼaˬ biꞈ naˇ, nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ cehˇ meh. (1 Beˬtuˆluˆ 3:1-6) Jaˇliꞈ˗ahˇ “zaˬ miˬ zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ yawˬ ha˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ˗ahˇ yaw zeu ya baw˗eu meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Eˇpeˇsu 5:33) Ehˇ kʼawꞈ, jah˗eu jeˬ maˬ duˇ leˇ naˇ tawˇ neh? Aˬ jeˬ lehˇ gʼeh kʼawꞈ miˬ zaˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ˗ahˇ yaw zeu ya baw meh. Miˬ zaˬ deuˬ “kʼaˬ dzeˇ zaˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗awˬ. Kʼoeˇ loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ naˇ, kʼaˬ dzeˇ zaˬ gʼaˬ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ˗ahˇ maˬ jah˗eu kʼawꞈ, naw maꞈ dehꞈ gaˇ jawˇ gaˇ haw˗awˇ jah laˇ tehꞈ˗a. . . . Kʼaˬ meh mehˬ boeˬ neh ja mehˬ˗eu maˬ loˬ˗aˇ. Naw maꞈ˗euˬ nui ma aˇ naˆ ni shawˇ˗awˇ kʼaˬ dzeˇ zaˬ˗ahˇ yaw zeu aˇ naˆ ni baw˗eu gaˇ kawˆ, aˬ yawꞈ maꞈ ya mawˇ tehꞈ˗a” lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ˗eu meh. (1 Beˬtuˆluˆ 3:1, 2) Kʼaˬ dzeˇ zaˬ˗euˬ mehˬ shi yaw muiˬ˗ehˇ dehꞈ naˇ, miˬ zaˬ˗euˬ jah˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw laˇ˗awˇ ha geuꞈ laˇ nya˗eu meh.
9. (a) Kʼaˬ dzeˇ zaˬ neh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ˗ahˇ saˇ pawˇ maˬ ga ngeh, aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu nga? (b) Tiˇtuˆ 2:4, 5 miˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ mehˬ˗eu nga?
9 Miˬ zaˬ gʼaˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ neh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ˗ahˇ saˇ pawˇ maˬ ga ngeh, aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu nga? Yaw zeu baw˗eu laꞈ kʼoeˇ kʼaˇ noeˬ˗eu loꞈ˗ehˇ ehˇ nehˬ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Saˬlaˇ Aˬbyaˬhaˬ˗ahˇ tiˬ jeˬ paˬ ehˇ nehˬ ngeh Aˬbyaˬhaˬ saˇ pawˇ maˬ ga kʼawꞈ, “Saˬlaˇ kʼaˇ ehˇ˗eu loꞈ˗ehˇ geuꞈ˗awˬ” lehˇ Yeˬhawˇbaˬ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 21:9-12) Kʼaˬ dzeˇ zaˬ neh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ maˬ bahˬ naˇ, miˬ zaˬ gʼaˬ kʼawꞈ ya ha geuꞈ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 5:29; Eˇpeˇsu 5:24) Muiˬ˗eu nymˇ sahˇ aˬ ma deuˬ˗aˬ, yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ bo saˆ meh. (Tiˇtuˆ 2:4, 5-ahˇ gui.) Kʼaˬ dzeˇ zaˬ hawˇ˗eu zaˬ deuˬ, nawˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ leh jeh˗awˇ mˇ luꞈ gaˇ ya mawˇ ngeh, nawˬ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ˗awˇ yaw zeu baw dzehˬ laˇ˗eu meh.—Dawˬdaˬ 31:10, 28.
Miˬ zaˬ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ, Saˬlaˇ yaw muiˬ jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nehˬ˗euˬ nga?
10. Gʼawˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu kʼoꞈ dzeh˗eu jeˬ˗ahˇ, Jaˇliꞈ aˬ jeˬ lehˇ ehˇ˗eu nga?
10 Tiˬ deuˬ na jawˇ gʼawˬ iˇ˗eu maˬ ngeuˇ naˇ, kʼoꞈ˗eu lehˇ yaw kawˇ ma˗ehˇ noeˬ tsehˆ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, Jaˇliꞈ˗ahˇ “miˬ zaˬ tiˬ gʼaˬ yawˬ ha˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ˗ahˇ maˬ ya gʼawˬ˗a” lehˇ ehˇ˗awˇ, “kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ kʼawꞈ, miˬ zaˬ maˬ ya kʼoꞈ˗a” lehˇ paˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (1 Gawˇliˬtu 7:10, 11) Gaˇ kawˆ tiˬ jeˬ na˗euˬ baˬ da neh nyiˬ gʼaˬ yaw kaˬ jawˇ gʼawˬ nya kʼawꞈ, maˬ jawˇ gʼawˬ mi naˆ˗ehˇ, yaw muiˬ˗ehˇ ya shaˇ noeˬ˗eu meh. Gʼawˬ tsehˆ tsehˆ˗eu jeˬ˗ahˇ tawˇ neh, Jaˇliꞈ aˬ jeˬ lehˇ ehˇ˗eu nga? Jaˇliꞈ˗ahˇ aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ dehꞈ bahˬ˗iˇ˗euˬ maˬ ngeuˇ taꞈ naˇ, maˬ gʼawˬ tsehˆ tsehˆ nya˗a lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh.—Maꞈtehˬ 19:9.
Miˬyehˇ aˬ da aˬ ma deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ bi jahˇ mawꞈ˗eu nga?
Yeˬsuˇ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ muiˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ nehˬ
11. Zaˬ deuˬ aˬ da aˬ ma˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi gʼeh mawꞈ˗eu nga?
11 Aˬ da aˬ ma deuˬ kʼaˇ gʼeh nya˗eu loꞈ˗ehˇ zaˬ nehˬ˗ehˇ ya jawˇ˗eu meh. Zaˬ naw nyaꞈ nehˬ˗ehˇ jawˇ mawꞈ˗eu meh. Zaˬ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ mehˬ nehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.—Dawˬmehˬmehˬ˗eu 6:4-9.
12. Zaˬ˗ahˇ haw piˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ da aˬ ma aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?
12 Saˬdaˬ˗euˬ miˇ tsaˬ tiˬ nah saˇ˗i tiˬ nah haiˬ laˇ luꞈ meh. Tiˬ deuˬ na aˬ dui˗euˬ zaˬ˗ahˇ yaw doeˇ jahˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ naˇ, dawꞈ mawꞈ˗eu deuˬ jiˇ jawˇ meh. Aˬ da aˬ ma tiˬ deuˬ na zaˬ˗ahˇ gaˇ kawˆ heu ehˇ nehˬ˗eu yaw shaˬ nya lehˇ noeˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, zaˬ deuˬ maˬ muiˬ˗eu tsawˇ haˬ˗euˬ laꞈ˗ahˇ neh bi buˬ iˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ da aˬ ma deuˬ ya mehˬ gahˇ nehˬ˗eu meh. Aˬ da aˬ ma pyeuꞈ˗eu deuˬ yawˬ ha˗euˬ zaˬ˗ahˇ ya haw piˇ˗eu meh.a—1 Beˬtuˆluˆ 5:8.
13. Aˬ da aˬ ma deuˬ zaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya mehˬ˗eu nga?
13 Zaˬ muiˬ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ nya ni mehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ da aˬ ma˗ahˇ doˇ˗eu meh. Zaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya mehˬ˗eu nga? Nawˇ zaˬ˗ahˇ dzaw mehˬ nehˬ˗eu loˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, maˬ ya dehˬ˗a, aˇ dzehˬ dzeuˇ ni maˬ ya gʼeh˗a. (Yeˬlaˬmiˇ 30:11) Kʼoeˇ naˇ, nawˇ nui ma pehˇ luꞈ ngeh, zaˬ˗ahˇ maˬ ya dzaw˗a. Nawˬ neh ngehˬ˗euˬ dawˬ zaˬ˗ahˇ “mi cehˇ” tsawˆ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ bi naˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ nya loˇ? (Dawˬdaˬ 12:18) Zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ dawˬ ya naˇ haˬ˗eu lehˇ, gʼoˆ shaw leˇ ni ya mehˬ nehˬ˗eu meh.—Eˇpeˇsu 6:4; Heˬbyehˇ 12:9-11; Dzaw lahˬ 30˗ahˇ haw.
Miˬyehˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ bi jahˇ mawꞈ˗eu nga?
14, 15. Zaˬ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh aˬ da aˬ ma˗euˬ ehˇ dawˬ ya naˇ haˬ˗eu nga?
14 Yeˬsuˇ shaˬ dui dui˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ kʼawꞈ, aˬ myah luꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu meh. (Luˇkaꞈ 22:42; Yoˇhaˬ 8:28, 29) Teu gaˇ duˇ ni Yeˬhawˇbaˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ, aˬ da aˬ ma˗euˬ ehˇ dawˬ bi naˇ haˬ mawꞈ˗eu meh.—Eˇpeˇsu 6:1-3.
15 Tiˬ poˆ na zaˬ deuˬ aˬ da aˬ ma ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗eu yaw shaˬ kʼawꞈ naˇ haˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˬ da aˬ ma deuˬ laˬ kʼaˬ cehˇ meh lehˇ maˬ ya ngehˇ˗a.b—Dawˬdaˬ 1:8; 6:20; 23:22-25.
Zaˬ deuˬ˗ahˇ yaw bahˬ jeˬ bi mˇ˗eu lehˇ cawˬ laˇ ngeh, Miˬyehˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ nya ni aˬ jeˬ caw ba nehˬ˗eu nga?
16. (a) Maˬ muiˬ˗eu jeˬ mˇ ni, Saˬdaˬ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu nga? (b) Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ aˬ jeˬ miˇ neh ya cawˬ nga?
16 Saˬdaˬ nawˬ˗euˬ cawˬ maˬ ngeuˇ naˇ, nui deuˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ nawˬ˗ahˇ yaw lehˬ jeˬ bi mˇ nya˗eu meh. Nawˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ laˆ suˬ saˬ nehˬ naˇ, yaw muiˬ jeˬ maˬ paˇ mˇ meh lehˇ Saˬdaˬ siˬ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yaˬkoˆ˗euˬ aˬ buˇ Diˇnaˆ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˬ gaˬ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ iˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ pehˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ bi doˆ laˇ˗euˬ meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 34:1, 2) Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˬ gaˬ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ bye˗eu jeˬ˗ahˇ bi mˇ nya˗awˇ, nawˇ hawˇ˗eu nawˬ˗euˬ nymˇ jiˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ ni, Miˬyehˇ˗ahˇ kʼawꞈ nui ma laˆ naˇ nya˗eu meh. (Dawˬdaˬ 17:21, 25) Teu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ˗eu heu naˇ, aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu meh.—1 Gawˇliˬtu 15:33.
Nawˬ˗euˬ nymˇ jiˇ kʼawꞈ laˬ kʼaˬ cehˇ nya
17. Nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ, aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?
17 Nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ Miˬyehˇ˗euˬ zahˇ dawˬ˗ahˇ caw teh naˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ˗awˇ shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ kʼawꞈ buˬ iˇ nya˗eu meh. Teu miˇ neh, nawˇ kʼaˬ dzeˇ zaˬ gʼaˬ pyeuꞈ naˇ, miˬ zaˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ kʼahˬ lahˇ˗awˬ. Miˬ zaˬ gʼaˬ pyeuꞈ naˇ kʼawꞈ, kʼaˬ dzeˇ zaˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗awˬ. Kʼoeˇ naˇ, Dawˬdaˬ 31:10-31 laꞈ kʼoeˇ muiˬ˗eu zaˬ miˬ zaˬ˗ahˇ ehˇ keuˆ taˬ˗euˬ gaˇ dzaw geuꞈ˗awˬ. Aˬ da aˬ ma pyeuꞈ naˇ kʼawꞈ, zaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ gaˬ ni mehˬ˗awˬ. (Dawˬdaˬ 22:6) Nawˇ aˬ da gʼaˬ pyeuꞈ naˇ, “yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ yaw muiˬ paˬ˗ehˇ” sheuˬ gʼeh˗awˬ. (1 Tiˆmoˇseˬ 3:4, 5; 5:8) Zaˬ deuˬ kʼawꞈ aˬ da aˬ ma˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗awˬ. (Gawˇlawˇsehˇ 3:20) Yawˬ gʼaˬ na luꞈ laˆ lehˬ nya˗eu miˇ neh, mˇ bahˬ ngeh nahˬ yu ni taˬ aw˗awˇ iˬ baˇ shaˇ pyehˬ˗awˬ. Yeˬhawˇbaˬ neh nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ mehˬ nehˬ taˬ˗euˬ jeˬ, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu meh.
a Zaˬ˗ahˇ haw piˇ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ heu naˆ maˬ tseˇ siˬ mawꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ neh jahˇ doˆ˗euˬ, Huiˬ dui dui˗eu saˬ laˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ lehˇ kuˇ˗eu paˇ dmˬ, gaˇ kawˆ 32˗ahˇ haw˗awˬ.
b Aˬ da aˬ ma neh mehˬ˗eu jeˬ Miˬyehˇ˗euˬ zahˇ nehˬ˗ehˇ maˬ tsaˬ leˇ naˇ, zaˬ deuˬ maˬ naˇ haˬ ni kʼawꞈ geuꞈ nya meh.—Gʼaˬkʼehˇ 5:29.