Miˬyehˇ ha geuꞈ˗eu uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ tseˇ

1, 2. Nawˇ yawˬ haˇ yawˬ ha aˬ joˆ˗ehˇ naˇ haˬ nmˇ? Kʼoeˇ naˇ, aˬ jeˬ miˇ neh ya naˇ haˬ˗eu nga?

Miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ luꞈ ma lehˇ ehˇ gaˇ neh, Miˬyehˇ bye˗eu jeˬ˗ahˇ mehˬ luꞈ˗eu tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni jawˇ˗eu lehˇ nawˇ ya siˬ dzeuˇ˗euˬ meh. (2 Gawˇliˬtu 6:17) Teu baˬ da neh, Yeˬhawˇbaˬ “Huiˬ dui dui˗eu Baˬbuˇloˬ” zahˇ kʼawꞈ teu laꞈ kʼoeˇ neh doˆ laˇ lehˇ ehˇ˗eu meh. (Pah mehˬ˗eu 18:2, 4) Nawˇ aˬ jeˬ jahˇ paˬ nga? Nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu lehˇ ya tseˇ˗awˇ, ‘Ngaˇ Miˬyehˇ ha geuꞈ˗eu jeˬ˗ehˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu laˬ, maˬ ngeuˇ naˇ yawˬ ha ya leˇ˗eu jeˬ˗ehˇ mˇ˗eu laˬ?’ lehˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha ya naˇ haˬ˗eu meh.

² Nawˇ zahˇ kʼawꞈ laꞈ kʼoeˇ neh doˆ laˇ dzeuˇ˗euˬ naˇ yaw muiˬ ngaˇ. Ehˇ kʼawꞈ, zahˇ kʼawꞈ˗ahˇ neh doˆ laˇ˗euˬ mˇ jeˬ shaˇ kawˆ hawˇ˗eu, zahˇ sahˇ kʼoꞈ tiˬ jeˬ na˗ahˇ nawˇ ya leˇ˗eu paˬ siˬ lawˇ. Tsawˇ haˬ deuˬ mˇ luꞈ˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ hawˇ˗eu zahˇ sahˇ kʼoꞈ aˬ jeˬ jeˇ jaˆ˗awˇ, gaˇ kawˆ heu hmˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ haw˗eu loꞈ˗ehˇ haw˗eu, aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ nga lehˇ haw iˇ ma.

Tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ hawˇ˗eu aˬ poeˬ aˬ piˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu

3. (a) Tiˬ deuˬ na mawˇ kawˇ˗ahˇ maˬ ya zmˬ naˇ, uˬ duˬ tahˬ ngeh yaw shaˬ nya lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh noeˬ˗eu nga? (b) Uˬ duˬ tahˬ ngeh, mawˇ kawˇ˗ahˇ zmˬ gaˇ, Jaˇliꞈ aˬ jeˬ ehˇ˗eu nga?

³ Tiˬ gʼaˬ na iˇ kahˇ laꞈ kʼoeˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu gʼaˇ duˬ, mawˇ kawˇ maˬ ngeuˇ naˇ lawˇ guiˇ, gʼawˬ mya kʼoꞈ bi jaˆ laꞈ haw˗euˬ meh. Nawˬ˗euˬ iˇ kahˇ lawˇ neh jaˆ meh loˇ? Heu deuˬ˗ahˇ maˬ zmˬ ni byehˇ dzeh ngeh, nui ma maˬ saˇ maˇ saˇ˗ehˇ gʼeh nya meh. Ehˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui uˬ duˬ aˬ joˆ˗ehˇ ya tahˬ˗eu lehˇ mehˬ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu gaˇ kawˆ maˬ ya ngehˇ˗a. Kʼoeˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ ngeh mawˇ kawˇ˗ahˇ taˬ zmˬ lehˇ maˇ jawˆ ni Jaˇliꞈ˗ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh.—Doˆ˗iˇ˗eu 20:4, 5-ahˇ gui; Ja ceuˬ 115:4-8; Iˇsaˬyaˇ 42:8; 1 Yoˇhaˬ 5:21.

4. (a) Aˬ jeˬ miˇ neh aˬ poeˬ aˬ piˬ deuˬ˗ahˇ uˬ duˬ maˬ ya tahˬ˗eu nga? (b) Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ miˇ neh aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ, shiˇ˗euˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ maˬ bi ngehˬ cawˬ˗eu nga?

⁴ Tiˬ deuˬ na shiˇ dzeuˇ˗euˬ aˬ poeˬ aˬ piˬ deuˬ nui kʼahˇ bi shiˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˇ yamˬ hawˇ˗eu pyuˇ shuiˇ gʼawˬ mya ni zmˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, shiˇ˗euˬ deuˬ aˬ dui˗ahˇ tiˬ jeˬ maˬ caw ba nya˗a, yaw doeˇ jiˇ maˬ jahˇ laˇ nya˗a lehˇ, aˬ dui ya siˬ dzeuˇ˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ maꞈ tiˬ gaˇ˗iˬ maˬ paˇ jawˇ iˇ meh. Shiˇ˗euˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ˗eu heu naˇ, guˆ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui shiˇ˗euˬ yuiꞈ nyiˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ luꞈ ma lehˇ noeˬ˗eu heu, maˇ diˇ naˇ nehꞈ deuˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ luꞈ meh. Yeˬhawˇbaˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ˗ahˇ, shiˇ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu nehꞈ deuˬ nehˬ˗ehˇ, aˬ geu paw dzeˇ neh maˬ kaˬ taˬ ngehˬ cawˬ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh.—Dawˬmehˬmehˬ˗eu 18:10-12; Dzaw lahˬ 26 hawˇ˗eu 31˗ahˇ haw.

5. Mawˇ kawˇ hawˇ˗eu aˬ poeˬ aˬ piˬ deuˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ byehˇ nya ni, nawˬ˗ahˇ aˬ jeˬ caw ba nehˬ˗eu nga?

⁵ Mawˇ kawˇ hawˇ˗eu aˬ poeˬ aˬ piˬ deuˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ byehˇ nya ni, nawˬ˗ahˇ aˬ jeˬ caw ba nehˬ˗eu nga? Nawˇ Jaˇliꞈ gui˗awˇ, gaˇ kawˆ teu˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ haw˗eu nga lehˇ, yaw muiˬ˗ehˇ ya shaˇ noeˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ gaˇ kawˆ teu˗ahˇ “maˬ haw nahˇ˗a” nui daˆ daˆ˗eu meh lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ˗eu meh. (Dawˬmehˬmehˬ˗eu 27:15) Teu miˇ neh, gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ nawˇ haw˗eu loꞈ˗ehˇ bi haw nehˬ laꞈ˗awˇ, nawˇ ha geuꞈ˗eu jeˬ˗ehˇ uˬ duˬ tahˬ ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yawˬ nah na luꞈ guiˬ lahˬ ya shaˇ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 55:9) Toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ zahˇ kʼawꞈ˗ahˇ taꞈ˗eu yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ byehˇ nya ni, gʼaˬ biꞈ nehˬ laꞈ˗eu meh.

Aˬ dui Kiˇsuiˬmaˆ bawˬ˗iˬ jahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh ngaˇ laˬ?

6. Aˬ jeˬ miˇ neh Tseˇ nyiꞈ siˬ ba la 25 ngeh nah˗ahˇ, Yeˬsuˇ dehꞈ le˗euˬ bawˬ˗iˬ jahˇ˗eu lehˇ tseˇ˗euˬ nga?

⁶ Kiˇsuiˬmaˆ heu tsawˇ myahˇ doˆ˗eu bawˬ˗iˬ pyeuꞈ meh. Tsawˇ haˬ myaˬ ni heu˗aˬ, Yeˬsuˇ dehꞈ le˗euˬ aˇ nahˬ bawˬ˗iˬ pyeuꞈ meh lehˇ noeˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, maˇ diˇ naˇ bawˬ˗iˬ heu hmˬ zahˇ kʼawꞈ˗ahˇ taꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Dawˬ tsuiꞈ puiˇ kʼawˬ˗eu paˇ dmˬ tiˬ dmˬ ehˇ˗eu, Loˇmaˆ tsawˇ haˬ Ka li zaˬ maˬ ngeuˇ˗eu deuˬ, Tseˇ nyiꞈ siˬ ba la 25 nah˗ahˇ, nahˇ ma dehꞈ le˗euˬ bawˬ˗iˬ jahˇ˗eu meh. Teu ngeh uˬ duˬ tahˬ nymˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ, Loˇmaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Ka li zaˬ bi pyeuꞈ laˇ mawꞈ˗eu miˇ neh, 25 nah˗ahˇ Yeˬsuˇ dehꞈ le˗euˬ aˇ nah maˬ ngeuˇ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ dehꞈ le˗euˬ aˇ nah lehˇ laˆ pyeuꞈ˗awˇ bawˬ˗iˬ jahˇ˗euˬ meh. (Luˇkaꞈ 2:8-12) Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ bawˬ˗iˬ heu tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ jahˇ haw˗aˬ. Ehˇ keuˆ˗eu paˇ dmˬ tiˬ dmˬ, Yeˬsuˇ dehꞈ le˗euˬ 200 kʼoꞈ dzeuˇ iˇ ngeh keuˆ ni, “tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ˗iˬ Yeˬsuˇ aˬ geu nah˗ahˇ dehꞈ le˗euˬ lehˇ maˬ siˬ nya˗eu uˬ taꞈ, ja jiˇ maˬ ja keuˆ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Sacred Origins of Profound Things) Bawˬ˗iˬ heu hmˬ Yeˬsuˇ shiˇ˗euˬ 300 kʼoꞈ dzeuˇ iˇ neh tehꞈ˗ehˇ doˆ laˇ˗euˬ meh.

7. Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh Kiˇsuiˬmaˆ maˬ jahˇ˗eu nga?

⁷ Kiˇsuiˬmaˆ bawˬ˗iˬ jahˇ˗eu laꞈ sawˬ biꞈ˗eu heu naˇ, zahˇ kʼawꞈ˗ahˇ neh doˆ laˇ˗euˬ jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ tsawˇ haˬ gʼawˬ mya gʼaˬ siˬ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Eˬgaˬlamˬ miˇ kʼahˬ hawˇ˗eu Aˬmeˬliˇkaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ bawˬ˗iˬ heu zahˇ kʼawꞈ neh beh doˆ˗euˬ miˇ neh, maˬ bi jahˇ ni tiˬ poˆ bi naˬ˗euˬ meh. Bawˬ˗iˬ heu kʼaˇ jahˇ˗eu deuˬ˗ahˇ yaˇ kʼaˬ daˇ nehˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, myahˇ laˇ ngeh jawˇ, bawˬ˗iˬ heu hmˬ˗ahˇ paˇ jahˇ kʼoꞈ laˇ˗euˬ meh. Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh bawˬ˗iˬ heu maˬ jahˇ˗eu nga? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ neh kʼaˇ mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ Miˬyehˇ nui kʼahˇ bi shiˇ mawꞈ˗eu miˇ neh meh.

Aˬ dui dehꞈ le˗euˬ aˇ nah bawˬ˗iˬ jahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh ngaˇ loˇ?

8, 9. Dahˬ beh euˬ Ka li zaˬ deuˬ, dehꞈ le˗euˬ aˇ nah bawˬ˗iˬ, aˬ jeˬ miˇ neh maˬ jahˇ˗eu nga?

⁸ Nyaˆ taꞈ tsawˇ haˬ ya leˇ˗eu bawˬ˗iˬ tiˬ hmˬ nga lehˇ ngeuˇ naˇ, dehꞈ le˗euˬ aˇ nah bawˬ˗iˬ heu meh. Ka li zaˬ deuˬ dehꞈ le˗euˬ aˇ nah bawˬ˗iˬ heu jahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh ngaˇ loˇ? Jaˇliꞈ heu˗ahˇ ehˇ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ maˬ tahˬ˗eu deuˬ˗euˬ dehꞈ le˗euˬ aˇ nah pyeuꞈ meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 40:20; Maˬkuˆ 6:21) Gaˇ hu maˇ diˇ miˬ yehˇ maˬ ngeuˇ˗eu deuˬ˗ahˇ ciˬ huiˬ˗eu gʼaˇ duˬ, bawˬ˗iˬ jahˇ˗euˬ meh. Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ “dehꞈ le˗euˬ aˇ nah bawˬ˗iˬ jahˇ˗eu heu naˇ, Ka li zaˬ maˬ ngeuˇ˗eu deuˬ˗euˬ zahˇ pyeuꞈ meh” lehˇ jah˗eu meh.—The World Book Encyclopedia.

⁹ Gaˇ hu Loˇmaˆ tsawˇ haˬ hawˇ˗eu Gaˬliˇ tsawˇ haˬ deuˬ, tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ dehꞈ le naˇ, yaw sahˇ tiˬ gʼaˬ haw piˇ nehˬ le meh lehˇ jah˗eu meh. Tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗euˬ dehꞈ le˗euˬ aˇ nah, maˇ diˇ miˬ yehˇ maˬ ngeuˇ˗eu deuˬ˗euˬ dehꞈ le˗euˬ aˇ nah nehˬ˗ehˇ taꞈ˗awˇ, dehꞈ le˗euˬ aˇ nah bawˬ˗iˬ jahˇ naˇ, maˬ shiˇ tiˬ ziˇ haw piˇ nehˬ laꞈ meh lehˇ aˬ yawꞈ maꞈ jah˗eu meh.

10. Nymˬ˗mˇ iˬ nah Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ, aˬ jeˬ miˇ neh bawˬ˗iˬ heu maˬ jahˇ˗eu nga?

¹⁰ Zahˇ kʼawꞈ˗ahˇ taꞈ leˇ˗eu bawˬ˗iˬ jahˇ gaˇ, Yeˬhawˇbaˬ ha geuꞈ meh lehˇ nawˇ noeˬ miˇ˗a loˇ? (Iˇsaˬyaˇ 65:11, 12; 1 Gawˇliˬtu 10:20) Maˬ ha geuꞈ˗a. Teu miˇ neh, dehꞈ le˗euˬ aˇ nah hawˇ˗eu zahˇ kʼawꞈ˗ahˇ taꞈ˗eu gʼaˬ naˬ naˬ˗eu aˇ nah deuˬ˗ahˇ, aˬ dui maˬ ya jahˇ˗a.

Bawˬ˗iˬ˗euˬ doˆ laˇ duˬ, aˇ yeˇ huiˬ ngaˇ laˬ?

11. Tiˬ deuˬ na aˬ jeˬ miˇ neh, nah lah lah˗eu nga? Ehˇ kʼawꞈ, nawˇ aˬ jeˬ˗ahˇ noeˬ keuˆ˗eu aˇ yeˇ huiˬ nga?

¹¹ Tiˬ deuˬ na Kiˇsuiˬmaˆ hawˇ˗eu nah lah lah˗eu heu deuˬ, zahˇ kʼawꞈ˗ahˇ neh doˆ laˇ˗euˬ meh lehˇ siˬ nya kʼawꞈ bawˬ˗iˬ heu jahˇ luꞈ˗a siˬ. Nah lah lah˗eu heu naˇ, pehˬ zaˬ ma zaˬ˗ahˇ tiˬ gaˇ bi jawˇ dzoeˇ˗eu miˇ neh, muiˬ˗eu aˇ yamˬ pyeuꞈ nya lehˇ noeˬ˗eu meh. Nawˬ˗ahˇ jiˇ toˆ˗ehˇ noeˬ miˇ˗a loˇ? Nymˇ jiˇ nehˬ˗ehˇ jawˇ mawꞈ˗eu heu naˇ yaw lehˬ jeˬ maˬ ngeuˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ beh˗awˇ, nymˇ jiˇ˗ahˇ lmˇ boˬ ni bi gʼeh mawꞈ˗eu meh. (Eˇpeˇsu 3:14, 15) Ehˇ kʼawꞈ, yuiꞈ nyiˇ deuˬ˗ahˇ laˆ tsaˬ˗eu lehˇ bawˬ˗iˬ heu jahˇ gaˇ gm leˇ˗eu naˆ maˬ tseˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jeˬ hu ya shaˇ noeˬ˗eu meh. Teu miˇ neh, Pawˇluˆ “Yeˬsuˇ nui ma tsaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ nya laˇ ni leh jeh˗awˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh.—Eˇpeˇsu 5:10.

12. Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu gʼaˬ naˬ naˬ˗eu aˇ nah˗ahˇ maˬ ha geuꞈ˗eu nga?

¹² Tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni nah lah lah˗eu heu aˬ gaˇ neh doˆ laˇ˗euˬ kʼawꞈ, aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ˗a lehˇ noeˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ teu loꞈ˗ehˇ maˬ noeˬ˗a. Tsawˇ haˬ hawˇ˗eu miˇ kʼahˬ˗ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu bawˬ˗iˬ hawˇ˗eu, zahˇ kʼawꞈ˗ahˇ neh doˆ laˇ˗euˬ bawˬ˗iˬ deuˬ jahˇ gaˇ, Yeˬhawˇbaˬ saˇ pawˇ maˬ ga˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ Iˇjiˇtuˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ neh doˆ le gʼaˬ naˇ, maˇ diˇ miˬ yehˇ maˬ ngeuˇ˗eu deuˬ˗ahˇ taꞈ˗eu Iˇjiˇtuˆ tsawˇ haˬ˗euˬ bawˬ˗iˬ tiˬ hmˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗euˬ meh. Bawˬ˗iˬ teu˗ahˇ, aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ “taˬ huiˬ taˬ mahˇ˗eu bawˬ˗iˬ” lehˇ kuˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ maˬ ha geuꞈ˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ yaˇ kʼaˬ daˇ nehˬ˗euˬ meh. (Doˆ˗iˇ˗eu 32:2-10) Teu miˇ neh “maˬ toeˬ ciˆ kʼamˬ˗eu mˇ myawˬ˗ahˇ taˬ toeˬ. Yawˬ ha˗euˬ gawˇ mawˇ shawˇ”˗awˬ lehˇ Iˇsaˬyaˇ ehˇ˗eu meh.—Iˇsaˬyaˇ 52:11-ahˇ gui.

Yaw muiˬ paˬ˗ehˇ ja mawˇ nehˬ

13. Nawˇ nah lah maˬ paˇ lah˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ ngeh, aˬ jeˬ jeˇ kʼahˬ lahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ jaˆ˗eu nga?

¹³ Nawˇ nah lah maˬ paˇ lah˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ ngeh, aˬ cawˬ naˇ haˬ laˇ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ nga lehˇ kʼahˬ lahˇ tehꞈ˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ, cawˬ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ Kiˇsuiˬmaˆ maˬ jahˇ le lehˇ naˇ haˬ laˇ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ nga? Tiˬ gʼaˬ paˬ Kiˇsuiˬmaˆ laꞈ sawˬ biꞈ laˇ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ nga? Yawˬ ha˗euˬ nymˇ dahˬ nah lah lah ma lehˇ ehˇ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ nga? Bawˬ˗iˬ heu deuˬ maˬ jahˇ˗eu baˬ da neh, zaˬ˗ahˇ nui ma maˬ bi cawˆ ni aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ nga?

14, 15. Nah lah lah ngeh laꞈ sawˬ biꞈ laˇ˗eu maˬ ngeuˇ naˇ, guiˬ lahˬ baw luˬ˗uˇ lehˇ ehˇ laˇ naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu nga?

¹⁴ Aˬ jeˬ ngehˬ˗awˇ aˬ jeˬ mˇ˗eu lehˇ gʼeh˗eu maˬ kaˬ, yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ gahˇ˗eu heu aˇ yeˇ huiˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, tiˬ gʼaˬ paˬ nawˬ˗ahˇ kʼoꞈ shuiꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ baw luꞈ˗uˇ lehˇ ehˇ laˇ naˇ, saˇ suˬ ni maˬ jawˇ˗ehˇ, “Guiˬ lahˬ huiˬ ma” lehˇ ehˇ nehˬ nya meh. Aˬ dui nah lah aˬ jeˬ miˇ neh maˬ lah˗eu lehˇ aˬ yawꞈ maꞈ siˬ nya mawꞈ naˇ, aˬ myah luꞈ yaw zeu baw˗eu laꞈ kʼoeˇ, yaw muiˬ paˬ˗ehˇ ya ehˇ nehˬ meh. “Naw maꞈ neh ngehˬ˗euˬ dawˬ deuˬ˗aˬ, aˬ cawˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ laˆ saˆ˗awˇ, aˬ cawˬ naˇ haˬ mawꞈ˗eu dawˬ deuˬ bi pyeuꞈ˗awˬ. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ dawˬ yaw muiˬ aˬ joˆ˗ehˇ ya ngehˬ cawˬ kʼoꞈ nehˬ˗eu gaˇ kawˆ siˬ nya˗eu tsaˬ meh” lehˇ, Jaˇliꞈ ehˇ˗eu meh. (Gawˇlawˇsehˇ 4:6) Ngaˇ kʼawꞈ nah lah lah ngeh maˬ ngeuˇ naˇ, cawˬ cawˬ taꞈ˗eu jeˬ hawˇ˗eu laꞈ sawˬ biꞈ˗eu jeˬ jahˇ ma lehˇ ehˇ nehˬ nya meh.

¹⁵ Nah lah lah ngeh, tiˬ gʼaˬ paˬ laꞈ sawˬ biꞈ laˇ naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ nga? Jaˇliꞈ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ maˬ ehˇ tsehˆ taˬ˗aˬ. Ehˇ kʼawꞈ, muiˬ˗eu siˬ nya˗eu nui ma bi ahˇ lehˇ ehˇ˗eu meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 1:18, 19) Nawˇ nah lah maˬ lah˗eu lehˇ maˬ siˬ nya˗eu miˇ neh, laꞈ sawˬ biꞈ laˇ nya meh. Maˬ ngeuˇ naˇ, “nawˇ nah lah maˬ lah˗eu lehˇ siˬ nya kʼawꞈ, nawˬ˗ahˇ laꞈ sawˬ biꞈ mawꞈ nya” lehˇ ehˇ˗eu deuˬ jiˇ jawˇ meh. Aˬ jeˬ lehˇ gʼeh kʼawꞈ, laꞈ sawˬ teu geuꞈ˗eu hawˇ˗eu maˬ geuꞈ˗eu nawˬ˗ahˇ jaˆ˗eu tehꞈ meh. Nawˇ aˬ jeˬ lehˇ noeˬ tsehˆ˗eu kʼawꞈ, siˬ nya˗eu nui ma saˇ ni jahˇ˗awˬ. Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˬ dui˗euˬ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ cawˆ laˇ˗eu aˬ geu jeˬ˗ahˇ maˬ kaˬ, aˬ dui maˬ jahˇ mawꞈ˗a.

Nymˇ jiˇ nah lah lah mawꞈ naˇ lawˇ

16. Nawˬ˗euˬ nymˇ jiˇ nah lah lah mawꞈ naˇ, nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nmˇ?

¹⁶ Nawˬ˗euˬ nymˇ jiˇ nah lah lah mawꞈ naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nmˇ? Taˬ ja myaˬ. Aˬ yawꞈ maꞈ kʼawꞈ yawˬ ha mˇ mawꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ yawˬ ha naꞈ˗i noeˬ tsehˆ nya meh lehˇ taˬ ngehˇ. Nawˬ neh tseˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ yaw zeu bi baw mawꞈ˗eu loꞈ˗ehˇ, aˬ yawꞈ maꞈ neh tseˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ kʼawꞈ, yaw zeu ya baw meh. (Maꞈtehˬ 7:12-ahˇ gui.) Nawˬ˗euˬ nymˇ jiˇ nah lah lah ngeh tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ bi jawˇ mawꞈ naˇ lawˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ nga? Maˬ noeˬ tsehˆ mi naˆ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ ya shaˇ meh. Kʼoeˇ naˇ, teu ngeh aˬ yawꞈ maꞈ aˬ jeˬ jeˇ jahˇ˗eu nga lehˇ ya poˆ tseˇ meh. Aˬ dui aˬ myah luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui kʼahˇ bi shiˇ mawꞈ˗eu lehˇ maˬ ya ngehˇ˗a.

17. Aˬ cawˬ bawˬ˗iˬ jahˇ˗awˇ byawˬ luꞈ gaˇ zaˬ mawˇ ngeh, nui ma maˬ bi cawˆ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ nga?

¹⁷ Aˬ cawˬ bawˬ˗iˬ jahˇ˗awˇ byawˬ luꞈ gaˇ zaˬ mawˇ ngeh, nui ma maˬ bi cawˆ˗eu gʼaˇ duˬ, nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ nga? Zaˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ˗eu gʼaˇ duˬ, teu ngeh nah˗ahˇ maˬ ngeuˇ kʼawꞈ, laꞈ sawˬ lawˬ muˇ biꞈ nehˬ nya meh. Nawˇ zaˬ˗ahˇ biꞈ nehˬ nya˗eu muiˬ dui dui˗eu laꞈ sawˬ nga lehˇ ngeuˇ naˇ, aˇ yamˬ hawˇ˗eu nui gaˬ pyeuꞈ meh.

Miˬyehˇ ha geuꞈ˗eu jeˬ˗ehˇ uˬ duˬ tahˬ

18. Ka li zaˬ bawˬ dzaˬ gaˇ, aˬ jeˬ miˇ neh iˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

¹⁸ Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ bi shiˇ mawꞈ naˇ, zahˇ kʼawꞈ˗ahˇ taꞈ˗eu zahˇ sahˇ kʼoꞈ hawˇ˗eu bawˬ˗iˬ deuˬ˗ahˇ maˬ ya keuˬ leˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ ha geuꞈ˗eu jeˬ˗ehˇ uˬ duˬ ya tahˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga? Jahˇ nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, aˬ myah luꞈ Ka li zaˬ bawˬ dzaˬ gaˇ iˇ˗eu heu meh. (Heˬbyehˇ 10:24, 25-ahˇ gui.) Mehˬ bawˬ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu tiˬ jeˬ pyeuꞈ meh. (Ja ceuˬ 22:22; 122:1) Teu gaˇ iˇ naˇ, aˬ dui tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼaˬ biꞈ nehˬ nya˗eu meh.—Loˇmaˆ 1:12.

19. Maˇ maˇ ni Jaˇliꞈ mehˬ˗eu jeˬ aˬ cawˬ˗ahˇ ehˇ nehˬ˗eu heu, aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga?

¹⁹ Uˬ duˬ tahˬ˗eu nyaˆ taꞈ tiˬ jeˬ naˇ, Jaˇliꞈ˗ahˇ neh ya siˬ˗euˬ jeˬ aˬ cawˬ˗ahˇ ehˇ nehˬ˗eu heu meh. Tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jaˆ˗eu maˬ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya mawˇ ngeh, noeˬ shaˬ˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ nawˇ siˬ nya˗eu paˬ. Mehˬ hu paw˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ehˇ nehˬ haw˗awˬ lawˇ. Nawˇ Ka li zaˬ bawˬ dzaˬ gaˇ iˇ˗awˇ, maˇ maˇ ni Jaˇliꞈ mehˬ˗eu jeˬ aˬ cawˬ˗ahˇ ehˇ nehˬ naˇ, zahˇ kʼawꞈ hawˇ˗eu zahˇ sahˇ kʼoꞈ deuˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ nui ma maˬ paˇ ahˇ meh. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ ha geuꞈ˗eu uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ tseˇ naˇ, nui saˇ za˗eu yaw duˬ baw˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ kʼawꞈ nawˬ neh leh jeh˗euˬ jeˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ meh.—Maˬlaˬkiˇ 3:10.