Miˬyehˇ bawˬ˗iˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ nui ma tsaˬ ngaˇ laˬ?

Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ mawꞈ˗awˇ, tiˬ poˆ na bawˬ˗iˬ jiˇ bi jahˇ mawꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Miˬyehˇ bawˬ˗iˬ hawˇ˗eu nah lah lah˗eu yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ nui ma tsaˬ ngaˇ laˬ? Gaˇ kawˆ heu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ doˆ laꞈ nya˗eu nga?

1. Yeˬhawˇbaˬ bawˬ˗iˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh nui ma maˬ tsaˬ˗eu nga?

Bawˬ˗iˬ gʼawˬ mya jeˬ Jaˇliꞈ mehˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ maˬ tsaˬ˗eu uˬ taꞈ, lawˇ ciꞈ zaˬ deuˬ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ neh oe˗euˬ lehˇ ya siˬ ngeh, nawˇ zahˬ leˇ˗eu paˬ. Bawˬ˗iˬ teu deuˬ naˇ zahˇ kʼawꞈ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗awˇ, maw loˬ ja maw nehˬ˗ehˇ maˬ ehˇ, tsawˇ haˬ shiˇ naˇ saꞈ laˇ maˬ shiˇ˗a lehˇ jah˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ maˬ ehˇ, taꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, maˬ muiˬ˗eu jeˬ guˬ laˇ gaˇ guˆ˗eu, maˬ ngeuˇ naˇ guiˬ lahˬ za mawꞈ˗eu miˇ neh jahˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (Iˇsaˬyaˇ 65:11) Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu deuˬ˗ahˇ “Aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ naw maꞈ gʼawˬ˗awˇ byehˇ dzeh yaꞈ˗awˇ doˆ laˇ˗awˬ . . . Maˬ shawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ taˬ toeˬ ciˆ” lehˇ saˇ tiˇ biꞈ˗eu meh.—2 Gawˇliˬtu 6:17.a

2. Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ˗ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu bawˬ˗iˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga?

Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ ‘tsawˇ haˬ˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ gʼoe˗eu’ lahˇ ju˗ahˇ maˬ bi paꞈ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ, saˇ tiˇ biꞈ taˬ˗euˬ meh. (Yeˬlaˬmiˇ 17:5-ahˇ gui.) Bawˬ˗iˬ tiˬ jeˬ na, sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ, maˬ ngeuˇ naˇ yehˇ deuˬ hawˇ˗eu yawˬ ha˗euˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu gʼaˇ duˬ jahˇ˗awˇ, miˇ kʼahˬ ya buˬ ya law˗iˇ˗euˬ aˇ nah˗euˬ gʼaˇ duˬ jahˇ˗eu meh. (1 Yoˇhaˬ 5:21) Kʼoeˇ naˇ, miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu baˬ muˇ˗ahˇ maˬ ehˇ, tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ˗eu baˬ muˇ˗ahˇ maˬ ehˇ, ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu meh. Aˬ dui tsawˇ haˬ hawˇ˗eu aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ aˇ dzehˬ˗ehˇ ciˬ huiˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ paˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Yeˬhawˇbaˬ neh noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ gʼaˬ maˬ biꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ ciˬ huiˬ˗eu heu ngehˬ˗ehˇ dzehˬ, aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh lehˇ paˬ nga?

3. Bawˬ˗iˬ jahˇ ngeh, aˬ jeˬ jeˇ mˇ˗eu shaˇ˗eu jeˬ˗ahˇ Miˬyehˇ laꞈ maˬ daˬ˗eu nga?

Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ‘jiˇ baˬ yehꞈ˗eu, aˇ dzehˬ dzeuˇ ni byawˬ gʼa mo gʼa˗eu, dzaˬ yehꞈ dawˇ yehꞈ dzaˬ boˆ dawˇ boˆ boˆ˗eu’ heu naˇ, yaw lehˬ meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (1 Beˬtuˆluˆ 4:3) Bawˬ˗iˬ tiˬ jeˬ na jahˇ ngeh, tsawˇ haˬ deuˬ yawˬ ha˗euˬ nui kʼahˇ tiˬ shiˇ kʼaˇ jahˇ mawꞈ˗eu jeˬ jahˇ˗awˇ dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ daˆ leꞈ mawꞈ naˇ, maˬ muiˬ maˬ shawˇ˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ teu deuˬ˗ahˇ maˬ taꞈ maˬ gm leˇ ni ya yahˇ˗eu meh.

Naꞈ suiˇ ni dzaw

4. Yeˬhawˇbaˬ maˬ ya leˇ˗eu bawˬ˗iˬ deuˬ˗ahˇ yahˇ

Loˇmaˆ 12:2-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Bawˬ˗iˬ tiˬ jeˬ˗ahˇ taꞈ leˇ gm leˇ paˬ ngaˇ laˬ lehˇ shaˇ noeˬ ngeh, aˬ jeˬ jeˇ˗ahˇ ya noeˬ keuˆ˗eu nga?

• Nawˬ˗euˬ jawˇ kʼahˬ˗ahˇ bawˬ˗iˬ aˬ jeˬ jeˇ jahˇ˗eu nga?

• Yeˬhawˇbaˬ bawˬ˗iˬ teu deuˬ˗ahˇ nui ma tsaˬ ngaˇ laˬ?

Yaw jeˬ ma jeˬ, dehꞈ le˗euˬ aˇ nah bawˬ˗iˬ jahˇ gaˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga? Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu deuˬ˗euˬ dehꞈ le˗euˬ aˇ nah bawˬ˗iˬ jahˇ˗euˬ gaˇ kawˆ maˬ ahˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ Miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ maˬ tahˬ˗eu nyiˬ gʼaˬ neh dehꞈ le˗euˬ aˇ nah bawˬ˗iˬ jahˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ nmˇ˗aˬ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Aˇdahˬbeh˗eu 40:20-22 hawˇ˗eu Maꞈtehˬ 14:6-10-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Dehꞈ le˗euˬ aˇ nah bawˬ˗iˬ heu nyiˬ hmˬ luꞈ˗ahˇ aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ nga?

• Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu gaˇ kawˆ heu˗ahˇ haw ngeh, dehꞈ le˗euˬ aˇ nah bawˬ˗iˬ jahˇ gaˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga?

Aˬ dui ‘Ngaˇ dehꞈ le˗euˬ aˇ nah bawˬ˗iˬ maˬ ngeuˇ naˇ Jaˇliꞈ nehˬ˗ehˇ maˬ tsaˬ˗eu bawˬ˗iˬ deuˬ˗ahˇ taꞈ leˇ gm leˇ˗eu heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ yeˇ huiˬ˗a laˬ leˇ?’ lehˇ noeˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Doˆ˗iˇ˗eu 32:1-8-ahˇ gui. Kʼoeˇ naˇ biˬdiˬoˬ pah gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

Biˬdiˬoˬ: Miˬyehˇ nui ma maˬ tsaˬ˗eu nah lah lah˗eu jeˬ hawˇ˗eu bawˬ˗iˬ (5:07)

• Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nui ma tsaˬ ngaˇ laˬ lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh yaw muiˬ˗ehˇ ya shaˇ noeˬ˗eu nga?

• Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga?

Miˬyehˇ nui ma maˬ tsaˬ˗eu bawˬ˗iˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga?

• Bawˬ˗iˬ teu Jaˇliꞈ mehˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ tsaˬ ngaˇ laˬ? Gaˇ kawˆ teu˗ahˇ siˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, bawˬ˗iˬ teu˗euˬ dawˬ pehˬ aˬ gaˇ neh oe˗euˬ nga lehˇ ya haw˗eu meh.

• Bawˬ˗iˬ teu tsawˇ haˬ, aˇ maꞈ aˇ muˇ, maˬ ngeuˇ naˇ yawˬ ha˗euˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu nga laˬ? Aˬ dui˗aˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ naˆ maˬ tseˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗awˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ˗euˬ shaˬ zahˬ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ tehꞈ˗ehˇ laˆ byoˆ nehˬ nya meh lehˇ jah˗eu ma.

• Bawˬ˗iˬ teu jahˇ ngeh mˇ˗eu shaˇ˗eu jeˬ Jaˇliꞈ zahˇ nehˬ˗ehˇ tsaˬ ngaˇ laˬ? Aˬ dui aˬ myah luꞈ yaw muiˬ yaw shawˇ shawˇ˗ehˇ ya dehꞈ˗eu meh.

5. Yawˬ ha jah˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ cawˬ deuˬ yaw zeu baw laˇ ni caw ba nehˬ

Biˬdiˬoˬ: Yawˬ ha jah˗eu jeˬ yaw muiˬ˗ehˇ dzawˇ nehˬ (2:01)

Maꞈtehˬ 7:12-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Jaˇliꞈ heu deuˆ˗ahˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ maˬ tahˬ˗eu nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ, bawˬ˗iˬ teu taˬ jahˇ lehˇ ehˇ nehˬ paˬ˗ehˇ gʼeh ngaˇ laˬ?

• Nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ jahˇ˗eu bawˬ˗iˬ tiˬ jeˬ na˗ahˇ nawˇ maˬ taꞈ maˬ gm leˇ˗eu kʼawꞈ ni, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gaˬ˗awˇ yaw zeu baw˗eu lehˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ jeˬ jeˇ jahˇ nya˗eu nga?

6. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ mawꞈ

Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu cawˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ bi jawˇ mawꞈ˗eu meh. Dawˬtsoˆ 3:12, 13-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Jaˇliꞈ heu deuˆ˗ahˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ mawꞈ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga?

Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ bi byawˬ bi cehˇ mawꞈ˗eu meh. Miˇ kʼahˬ deuˬ uiˬ laˇ˗eu mehˬ bawˬ jahˇ ngeh heu loꞈ˗ehˇ maˇ diˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ lehˇ haw˗eu gʼaˇ duˬ, biˬdiˬoˬ pah.

Biˬdiˬoˬ: Miˇ kʼahˬ deuˬ uiˬ laˇ˗eu mehˬ bawˬ jahˇ ngeh daˬ yah ha (5:40)

Gaˬlaˬtiˆ 6:10-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Aˬ cawˬ˗ahˇ ‘yaw muiˬ jeˬ mˇ nehˬ˗eu’ gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ bawˬ˗iˬ lawˬ muˇ jahˇ˗eu loˬ ngaˇ laˬ?

• Nawˬ˗ahˇ aˬ geu jeˬ lehˇ biꞈ gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ dzehˬ nya? Maˬ gʼeh nya ni ya biꞈ gaˇ laˬ, maˬ ngeuˇ naˇ nui ma keuˆ˗awˇ biꞈ gaˇ laˬ?

• Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ jahˇ nehˬ˗awˇ, laꞈ sawˬ lawˬ muˇ biꞈ nehˬ˗eu meh. Nawˇ jiˇ zaˬ jawˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ leˇ ni aˬ jeˬ jeˇ jahˇ nehˬ nya˗eu nga?

Kawˆ shawˆ

Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nymˇ jiˇ hawˇ˗eu cawˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ mawꞈ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ nui ma maˬ tsaˬ˗eu bawˬ˗iˬ deuˬ˗ahˇ bi yahˇ mawꞈ˗eu meh.

Ja sawˇ poˆ˗eu

• Yeˬhawˇbaˬ nui ma maˬ tsaˬ˗eu bawˬ˗iˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ jeˬ jeˇ˗ahˇ haw˗awˇ siˬ laˇ˗eu nga?

• Bawˬ˗iˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ nawˬ neh noeˬ tsehˆ taˬ˗euˬ jeˬ, nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu cawˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzawˇ nehˬ nya˗eu nga?

• Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ bi byawˬ bi cehˇ mawꞈ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga?

Haw lahˬ

Ka li zaˬ deuˬ maˬ jahˇ˗eu bawˬ˗iˬ tiˬ jeˬ na˗ahˇ haw.

“Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh bawˬ˗iˬ tiˬ jeˬ na˗ahˇ maˬ jahˇ˗eu nga?” (Iˇteuꞈnehꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ)

Dehꞈ le˗euˬ aˇ nah bawˬ˗iˬ jahˇ gaˇ, Miˬyehˇ aˬ jeˬ miˇ neh nui ma maˬ tsaˬ˗eu nga lehˇ gaˇ kawˆ oeˬ kawˆ˗ahˇ haw.

“Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh dehꞈ le˗euˬ aˇ nah bawˬ˗iˬ maˬ jahˇ˗eu nga?” (Iˇteuꞈnehꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ)

Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu zaˬ deuˬ gʼaˬ naˬ naˬ˗eu aˇ nah˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui kʼahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi shiˇ nya˗eu nga lehˇ haw.

Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ mehˬ shi aˇ poeˬ baw (11:35)

Ka li zaˬ gʼawˬ mya lam gʼaˬ kiˇsuiˬmaˆ bawˬ˗iˬ maˬ jahˇ˗a. Toˆ˗ehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ teu aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi gʼeh leˇ˗eu nga?

“Aˬ yawꞈ maꞈ muiˬ dzehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya mawˇ” (Loꞈ˗eu nymˇgoˇ, 2012 Tseˇ nyiꞈ siˬ ba la 1)